장음표시 사용
72쪽
62 IORDANI AERI NIXXXIX. SPECIES. Specios quoquo tot modis sumitur quo genuS grammatiee, qua species distinguunt in suo ordino Dominum primitivo vol dorivativo secundo polyhistorice, Ut SpecieS hominum, pro condition set modo fortio naturaliter, Sicut specios Priami digna est impurio, significando pulchritudinem maieStatem, magnanimitatem, quae Sunt formae quaedam et qualitates a natura j quarto civilitor, ut species tacti Priami digna os imperio, propter moros, Xperienti Bm rei rum, eloquentiam, artem belli eam quinto phySic uniVersaliter totum pro re seu natura, quase Si Sub aliquo genere, ut homo quae idam specios os animalis; sexto logico G si pro intontion significant illam rem seu naturam, 'Uno os species praedicabilis condistincta a gonor o dissoro111 tia, qua sunt eiusdem monoris Speolos, nempe praedicabilis, quod Si genu proXimum, secunda intentioniS, quod
est genu primum. XL. PER SE.Por so dicitur quatuor modis ab Aristotolo. Primo 20 quando aliquid do aliquo ossonii alito dieitur, sicut cum genus dioitu do pocio, pocios do individuo difforontis do Speeie, nomen speciei do difforontis, dosinitio do ofinito. Soeundia modia S, quan clo propria passio dicitur do ubi octo, ompo in uius definitione subiectum ponitur, sicut 25 imitas per so convenit naso, Surditas auditui, laudicatio
distinguunt II diffingunt T distinguuntur benem 4 dirivntive M 9 sq. Xporion fiam rerum loquentiam : XPorientiam , rerum loquontiam M
73쪽
SUMMA TERMINORVM METAPIIYSICORVM. 63
tibias. Non enim Ofinitur aliqua se istis passionibu Sine SUO Subiecto caeeitas enim Si oculi orbitas, surditas auditus orbitas, imita 119 Si curvitas Tertius OdUS St, quo aliquid absolutum intolligitur et non cum aliquo, Sicut quaedam formae sunt per se, id est pura se, non in materia. Si Dous dicitur actus por so similitor intolligentiae. Item Seeundum eon Sidorationem an modicus moditatur docolore urinae per Se id est in ruspoctu habito ad l sub GT M iochum. Itaque hi modus fortius dupliciter Sumitur, ut 10 quoddam Sit per Se natura, quoddam oro poSiti OU Seu
ut per se oonpitatus intoris, id St noeeSSario, per Se Ο-Coriatus moritur, id St noeeSSari ete. 15 XLI. SECUNDUM QUOD IPSUM. Secundurn quod ipsum est specie eius quod os in primo modo dicendi per Se Eorum enim quae leutitur porse, quaedam dicuntur inconVertibiliter do subiecto, sicut suppriora do inferioribus in eodem genere UiVOen mune-20 dam oro convortibilitor, sicut aequalia do issequalibus Et G Gin horum ordino os quod dicitur Secundum quod ipSam, ubi scilico pra0dicatum monVenit Subiecto adaequato of primo, quemadmodum habere tre angulos Convenit secundum quod ipSum triangulo, etiamSi per Se praedicetur 25 do scaleno, i SoSeolo et Sopleuro.
74쪽
XLIL MOTUS. Motus sumitur dupliciter. Primo pro omni mutatione,
0 ita os in omni praedicamento. Est enim motu SECHΠ- dum Substantiam generatio, Corruptio Secundum quanti
talem augmentatio; secundum qualitatem alteratio 1 4guratio Secundum relationem l dominatio, ut significat motum B M ad illam ut 0ri dominum, magistratio, id os fori magiStratum in ubi ut asosensio fiori sursum in quando, ut continuatio in annum, fluxio ad horam in Si tu, ut edere,10 id est actus ad odondum in agore, ut ire ad OVendum, deponendum in pati, ut intendor ad discendum in hab0re, ut uXorari et duoero uXorem Aristotolos in tribus praedica montis ponis. Alio pacto sumitur proprie, ut motu eStquaedam mutatio seu mutationi SpeoieS, qua nequiritur UO-15 Vum nomen cum subiecti mobilis variatione situs. Quando aliquid augetur, ipsum Subieetiam muttatur.
Motu est duplex, physicus videlicet et mota physicus
Seu metaphorious. Primus est in Subiecto per e, SecunduSVeroe est per coidens, id est per aliud Seeundum quem 20 motum ous dicitur moveri, ori iratus, Sini Ster deXter, quia nos ita asinoimur, ita mutamur. XLIII. TERMINUS. Torminus dicitur totidom moclis quot o finis Insuper otiam torminus dieitur quo leunque Xtremum, unde et O-25 idom modis dicitur quot o principium, licet quibusdam modi propriis, quibusdam improprii S. Omnes autom modi
75쪽
SUMMA TERMINORUM METAPHYSICORVM. 65
redueuntur ad treS, nempe a quo, in quo, ad quem. Stenim terminia n quo, a quo aliquid procedit, sicut locus G G Ceest ri Deipium cursus os terminus in quo, ubi idoliout aliquid sistit; si terminus ad quom, quo videlico aliquid movetur. RurSum est terminus alius physicus, i alius logi ta in Meus altu mathematicu S. Terminus physicus Si forma, quia mat0riam in torminatam et in donnitam terminat Terminus logicus si dosinitio has senim sini spodium, id os sa opiteam ab aliis rebus Terminus mathsematico est in quom sit 1 resolutio quantitatis, Vel continuase, ut unotu eSt terminus linoa se omnis magnitudinis Vol discretae, Sicut unita est torminus omnis numeri omnes alii modi, quibus torminus dicitur, roducuntur ad istos, ut elementa uniuscuiusque rei termini dicuntur, quemadmodum in gram-15 matica tormini sunt litora se in logica dictiones incompleXa Sunt tormini Simplicitor, propositiones Sunt termini argumentationis, quam Sollice resolvendo in illis tormib
XLIV. NECESSITAS.20 Nooessitas uno pacto Sumitur absoluto, et si id om est quod fatum, appellatum n nonnullis destinatio, praedostinatio, Seu volunta divina, Seu immutabilis natura facultas, quo Sensu diXit Zoroastor fortis nocessitas omnibus dominatur' o respectivo, odisio distinguitur Contra contin-2 gentiam, casum, fortunam. Tun adhuc dupliciter sumitur Uno pacto generaliter pro omni eo quod impossibilo ost alitoreSSe, unde noeeSSarium dioitur etiam impossibilo alio pacto particularius, ut coipitur necessarium libro porthorm.
76쪽
distinctum contra impossibile, ut apud logicos, qui qua GO Mtuor ponunt propoSitionum modOS UXt noeeSSarium, impossibile, possibile, ContingenS. EnrSum necessarium accipitur latior significatione pro eo quod potest ali- tor esse, non tamen Di Si incommodo, unde noeeSSarius dicitur equus ad perambulandum magnum tor undo distinguunt logici 11000ssarium in simpliciter et ad bene esse,
ut is cossarius dicitur liber orphyrii ad logicam, quam GT
sin illo amon perfectam osso intelligunt. NecesSarium 1 otiam dicitur violontum quinto Mota physicorum, ut quae coacti feoimus necessitato quadam fecisso diei mur, ut sagitta iacta neceSSario Soendit. XLV. VBI.
Ubi si intontio, qua aliquid alicubi osso dicitur ali-
15 cubi oro osse multis dicitur modis, quemadmodum et o S Soin, quo modo Supra enumeravimus. Ubi duplicitor dicitur uno noto generi oe, Ut Si Categoria quaedam per Se alio noto specifice, et hoc pacto est species, quae dicitur locuS, qui poti Ssima Sua significatione os in praedicamonio 20 quantitatis ibi rursum enori eo sumptum aut lapitur proprie, ut Si Species entis ot calogoria distincta ab aliis novem et sic habet species, primum Subalterna S, quae Sunt in coelo, in astris, usque ad Specialissimam, quae S in domo, in templo, quorum indi Vidua sunt in mensa, in al-25 ari); alio pacto sumitur communius en retione Mun liquid si alicubi, sicut Dous dicitur osso ubiquo anima in 1 toto corpore. Unde equitur distinctio, qua aliquid alicubi
77쪽
osso dicitur vol ofinitivo, sicut anima os in CorporΘ, 11- fellectus in animo, vox in sensu auditus alio paeto insulto, Sicut Deus est ubique super omnia, infra omnia, ut Omnibu proVidet omnibus da osso, omnia contino et omnia fundat alio pacto aliquid dicitur alicubi circumsoriptive, tanquam in torminant loco os ita duplicitor uno pacto adaequate, empe tanquam in loco proprio, qui non est maior locato, si ou ego sum in tanto pati quantia Sum, Vol in tanto loco quanta est Suppi soles oris me ContineΠ- 10 tis alio pacto in adaequato, nempe tanquam in OGO Ommuni, quomodo sum Tiguri Vol in Ctormania Vol in domo. XLVI. QUANDO.Quando similito distinguitur in rationem genorioam et Specificam specificam qui dom, qua id om significatur Smol quod tempus, quod est Specie quantitati S generiorem, qua Post orta calogoria ab aliis disti nota, Soeundum quam liquid aliquando dicitur. Aliquando oro dicitur duplicitor
uno noto Seeundum rationem anno propriam, qua Sub quando, quod Si genu generalissimum, Subaltern Sunt 2 genera, in anno, in oculo olympiado, lustro, et sub his Sunt menses, i dies, hora cum differentiis pra0toriti, pra0 GRUMSontis et futuri, usque ad individua, quae Sunt haec hora, hic dios hin; alio laeto communius Sumitur quando, ut omnem durationis pociem includit, ut ipsa aeternitas, ipsum 2 aevum. Quaedam quando dicuntur respondemus enim ad JHaeStionem quando Deus sest 'sompon dicondo. Ubi illud Semper a sequi Voc dicitur cum se quod est spmpor in aliis rebuS, ut mundUS OS Semper humana Species Si Semper
78쪽
quia in aliis semper os instans aut fluens et SueeeSSiVum, in Deo vero os instans manens, ipSa nempe eternitIS, qua dosinitur tota simul of pors ota possessio. Atque ita quando quaeritur de Deo, of rospondotu Seeundum ratio nem, quae non Si neque Species alicuius praedi eamenti,
neque istius quidpiam praedioamonti. XLVII SITVS. Situs infordum significat locum undo domos dicero aliquando in hoo situ, quam in hoo loco. Aliquando signit soa rospootum secundum locum, ut cum dioimus in quo situ, id os ad mar Vol ad montos Vol ad planitium Aliquando, Ut in praesentia, significat disposition0m roi in loco, ut iam qua primu quomodo ita re Sit, empe quam partum habeat ad orientem, quam ad occidentem, quam ad 15 mori dism tu Aliquando disposition om partium t figurationsem roi tum in s ipsa, tum in loco, ut in animali pe- Cie Sitia Sunt incero Stare, i cubaro, odoro, UrVatum eSSe. B Sumitur autem l duplicitor adi sotivo idoli odio substanti clGDivo substantivo significat locum porpetuo adiectivo Vero 20 significat a qua sunt circa locum o sociandum locum aliquam habunt dispositionem. XLVIII. COMPARATIO. Comparatio os respuetus rei ad rom, qui Sumitur duplicitor uno pacto, ut dicit habitudinum, ut idem sit com-25 parari ad aliquid o roforri ad illud comparari nim streSpectum aritati Vol imparitatis inoot puro Vol habero;
79쪽
SUMMA TERMINORUM METAPHYSICORVM. 69COmparare enim SerVum domino, patrem filio, maius minori est nitorum Conforro cum altero; sed haseo significatio OS minus ConSuota), Soeundum quod Vulgo solent dicere, rem ita comparatam osse, id est ita adnatam alio pacto, ut dicit respuosum secundum rationsem maioris et minoriS, set ita proprio sumitur. Et hi rosp0otus os duplo in quibusdam in aliis oro simplex duplo inquam in his, quae in scala os ordino aliquo sunt odia, quae minora Sunt Supreioribus, maiora inferioribus simplo Voro est in mi- 10 nimo, quod habet respectum ad superior tantum, et maXimo, quod habet respectum ad inferiora tantum Comparatio quoquo dupliciter Sumitur, uno noto grammatiee, Blio
pacto philosophico grammaticalitor distinguitur contra positionem et superlationum, philosophie Voro habet su GaIII 15 perlationem tanquam speciem Comparatio est inspicionita
Semper in eodem genero, et in his qua suscipiunt anilompraedioationem Socundum rationem maiorem et minorem quia in his qua non suseipiunt magis o minus, moliu of deterius, plus it minus rospoetu eiusdom attributi, Com-20 paratio locum ullum non habet. XLIX COMPREHENSIO. Comprohonsio multiplo ost Prima Seoundum Substantiam, Secundum quom modum Ssentia Simplicitor comprehendit omnem ess0ntiam in genero. Itom quom l admodum T G25 sensitivum comprobondit Vogotativum si dicit Aristotolos in fortio se anima, animam Sensiti Vnm NON OSSe Ctu Cum anima intollectiva no plures anima sint in odem
animali, sed osso in illa, id os comprehendi ab illa, si-19 iusdom, attributi M ri simplicito G
80쪽
70 IORDANI BRVNIout trigonon comprehenditur a fotragono Est issem comprehen Si Seeundum quantitato Continuam, ut in tri-
cubito si bicubitum, in utrado si trias set dyas in qualitato, sicut uisentia comprohondit habitum principio rum, sicut Xporientia comprehendi notu Son suum in rotation0, sicut patornitas se filiatio comprohondit fundampntum, item aliam relationem, qua est inter ossiciontom oto motum. Similitor in alii gonoribus vis comprehendentiso comi prehensi os inspicienda. Hae vero comprohensio A10 st duplox, logicam physica logica, qua intonsio uni Vor salis comprohondit ubi quo intonsionem particularis; phy-Sica, qua totum comprehendit arteis, qua forma Om- prohondit maioriam forma senim os finire et Continero, maioria Voro finiri ot continori), itom qua una Vis et 1 virtus contino aliam, sicut virtus contomplandi se intol-lootus in actu comprehendit intolluctum in potentia.
L. AUCTORITAS.Auctoritas os duplox, univorsalis ot particularis. ΑΠΟ-foritas universalis est dupl0X, alia qua est apud OmneS, 20 alia qua est apud pluros universalo nim os duplox logicum quod os in omnibus of hoo os duploX, priori Sticum et posterioristicum primum ost, quando nihil est accipere subiecti, quod non sit in praediento Si V per se, Si V se nCoidens ini Versalo posterioristicum est, quod per Se tan-25 tum in ost se physicum, of hoo adhuc est duploX in omnibuS, quando non est in Venire partieulare extra uni VorSnte, ut omne animal si sonsitivum in pluribus, quando S in Venire particularo Xtra univorsalo, ut Omnis homo os bi-3 dias III 3 4 itoni in qualitato G 12 partus G 2 est duplex T duplo M