[Omnia quae extant juxta Benedictinorum versionem]

341쪽

rum, quae diuturna tabo insecta, numine laedente per sese corrumpuntur, et paulatim dissoluta pereunt. Itaque etsi Satanicus iste risus non prorsus in terra deletus est; at quae jam contigerunt satis sunt ad suturorum confirmandam fidem. Cum enim ita brevi tempore maxima parso versa jam fuerit, de reliquo nemo postea contro Versiam movebit. Et nim urbe capta, muris dirutis, praetoriis, theatris, ambulacris exustis, caesisque omnibus, qui florida erant aetate; si quis semiustas porticus Videat paucarum aedium stantes adhuc partes cum aniculis et puerulis, nequaquam Victori, qui summam rei consecit, timuerit, ne quod residuum est persccre non alcat Piscatorum autem res non ita se habent, sed quotidie magis magisque so-rent; non per portam planitiem , ac per quietem ad nostram usque aetatem deductae sed per aerumnas, bella et proelia Gentilitas quippo cum ubique terrarum prolata, omnium animos occupasset, ita domum post tantum robur atque incrementum, a Christi virtute soluta est praedicatio autom nostra, non tunc hostes habere coepit, cum

ubique propagata firmiter staret; sed priusquam iii auditorum animis desigeretur et undaretur, ab ipso rei primordio, contra universum terrarum orbem aciem instruere cogebatur, si Contra principatus et potestates, et rectores tenebrarum saeculi hujus, adversus spiritualian nequitiae cum enim Scintilla fidei nondum bene accensa esset, tum flumina et abyssi undique influebant. Scitis porro non perinde esse plantam ab innumerabilibus

jam annis radices agentem Vellere, atqUe eam, quae nuper insita sucrit. Sed in eo rei statu, pio talis scintiΙlam

adhuc modicam, ut dixi, inundavit adversariorum pelagus, quae tamen nedum extingueretur, major etiam ac splendi

342쪽

dior essecta, Omnia cito pervadebat, res adversariorum facile devastans ac consumens, Suam Vero rem rigens,

atque in immensam tollens altitudinem, etiamsi viri lo-nues atque obscuri cam administrarent. Nec in causa erant piscatorum hujus modi verba vel miracula, sed Christi virtus in ipsis operans. Ex illis enim, qui talia patrabant, alter Paulus erat, lentoriorum artis ex alter Petrus piscator neque iam tenuibus hominibus in metalcm venisset unquam rem talem confingere, nisi quis eos Insaniisse et mente captos suisse dicat. Quod autem non insanirent palam est tum ex iis, qu3 Sermone perfecere, tum

ex iis qui etiamnum illis obtemperant. Iunquam igitur talia illi omentiti suis soni, vel gloriabundi actitassent Elonim, ut principio dicebam, qui decipere vult, mentitur quidem. sed non ita mentitur, ut ab omnibus deprehendi possit. Nam si postquam res contigerunt, et tam multi earum ventum testificali sunt, tum ex iis, qui illis temporibus crediderunt, tum ex iis qui poste haec ubi quo celebrarunt, nec apud nos tantum, scd apud barbaros, et apud os qui ipsis barbaris esseratiores sunt, Supersunt lamen quidam, qui post tot signa, o totius, ut ita dicam, orbis testimonium, rebus gestis non credunt, ac multi nullo examino, ulla perquisitione praemissa quis ab initio, nullis perspectis rebus, nullo id digno testimonio munitus, hanc fidem animo ex copo rit Quid landum illos induxerit ad tale quidpiam fingendum, et comminiscendum Neque enim dicendi vi debant: qui enim id sori

possit, cum alter me litteras quidem nosset: neque divitiarum copiost, quibus alimenta nece SSaria vix suppeterento qui diurno pisci victitarent : neque de generis splendor gloriari poterant alterius enim ne patrem quidem novimus, ita erat obscurus atque ignotus Petri vero pater quidem notus est; sed id tantum amplius habet, quam al-

343쪽

ler, quod solam patris appellationem, idque propter filium,

Scriptura Commemoret. Si regionem qui et gentem explorare velit alium Cilicona duprehendet alium ignobilis

urbis civem imo vero non urbis, sed vici infimi incolam, Buthsaido enim, vici nempe in Galilaea sic vocati beatus ille vir incola erat Artos vero eorum si quis auditit, nihil magnum vel honorabile comportet; nam piscatore quidem

honestior est lentoriorum artifex, deteris autem artificibus Vilior. Undenam, quod SO; undo rem tantam Simulare ausi

suis sonti qua spe elati P cui sidentc. An calamo et hamo

an cultro Q terebrae Homines insani, an non abscedentes VOS Strangulabitis, aut praecipites dabitis IV. Fingamus aulem, si placet, rem qua fieri nequeat, seri revera possu : et eum qui e si tigno prodiit dicere Lmbra corporis mei mortuos suscitavit eum Veri qui ex pelliceorum tontoriorum ossicina exiit, paria de vestimentis suis actitaro; quis auditorum usque adeo mente Captus erat, Ut Circa res tantas nudis verbis fidem habero tyCur nullus illo tempore artis x quidpiam simile de se ipso, aut alius de illo dixit P Atqui si res nostrae sigmenta essent, os qui postea suerunt, facilius similia mentituros fuisseverisimile erat. Illi enim priores non Olerant exemplo aliorum, qui praecessissent, spem ab ore circa sigmenti successum, hi ver posteriores illos intuiti, commentum facilius ausi suissent, cum priorum Xemplum posterioribus fiduciam praeberet, quasi nullus in terra mente praeditus esset, sed omnes mente capti et insani essent ita ut

cuivis licoret quaecum quo vellet de se ipso dicere aliisque perSuadere. Nugae planae, o risu digna sunt Gentilitiae stultitia verba Quemadmodum enim si quis caelum Sagittis impetere velit , quasi telis ipsum dirupturusci aut Oceanum haurire, quasi manibus vacuaturus illum, ex urbanioribus nemo erit, quin rideat ex gravioribus nemo

344쪽

non id est usis lacrymis deplorabit sic cum nobis Gentiles

contra dixerint, par est eos irridere ac deplorare : rem enim magis arduam suscipiunt, quam qui Vel coelum Confodere vel abyssum evacuare se posse speraverit. Neque enim lux unquam Obscura Orit, donec lux orit, neque nostrarum rerum Veritas consutabitur veritas quippe est,

qua nihil validius. Quod igitur vetera illa, quae auro percipimus, non minus credibilia sint, quam ea quod nunc praesentia cernimus, quivi non monte captus et insanus confiteatur ut autem victoriam cumulatius reseramUs, rem admirandam, petate nostra gestam, reseram. At ne turbemini, si miraculum nostra aetate editum narraturum me pollicitus, ex veteri historia narrationem ordiar neque enim in his solum consistam, neque novo argumento aliena vetera reseram nani utraque mutuo haerent, nec

licet eorum seriem disjungere, ut auditis rebus comperietis. V. Erat quis Imperato majorum nostrorum aevo, qui qualis in caeleris fuerit, dicere nequeo: at audito scelere, quod aggredi est ausus, reliquam morum immanitalem

cognoscetis. Quodnam igitur scelus illud p Genti cum illo

bellum gerenti visum fuerat bellum Solvere, mutuarumque caedium finem sacere, res componere, pericula et Ormidines sedare, suis se rebus continere, neque his ampliores expetere praestare enim mediocribus sine formidine frui, quam majoribus inhiantcs in metu ac timore degere semper malaque coeteris inserentes, ab illis vicissim accipere. Cum autem constitutum illis esset, bello prorsus deposito, quietam transigere vitam: Visum est firma pactione, validisque conditionibus pacem stabilire Tum foedere facto. dato acceptoque juramento regi praeterea suo suadere conantur, filium suum admodum puerum, in solidum pacis pignus traditum iis, qui prius hostes erant, fiduciam

345쪽

praestare posse simulque propositi sui testimonium exhibere, quod nempe sine dolo pacem cum ipsis secerit. Qua oratione rex adductus filium dedit, ut quidem existimabat ille amicis et sociis ut vero rei exitus probavit, serae omnium immanissimae. Nam cum arnicitiae et foederis lege puerum regium accepisset, omnia simul conculcavit et evertit juramenta, foedera, hominum reverentiam, pietatem erga Deum, aetatis commiserationem non belluam illam iuventus flexit, non ea quae hujusmodi scelera sequi solet ulli trucem hominem deterruit non patris silium deponentis verba animum subiere, quae dum in manibus traderet secerat rogans eum, Ut in m 3gna cura haberet,so filio ipsum constituere patrem, quasi ab Se genitum, obsecrans ut eum ita nutriret educaretque, et majorum suorum nobilitate dignum redderet. Inter haec verba dextram pueri homicidae dextrae junxit, et perfusus acrymis abscessit. Horum ille scelestissimus nihil in animo recepit, sed iis omnibus simul excussis, caedem Omnium caedium

immanissimam perpetrat. Hoc nim lagitium proprii silii

caede atrocius est. Vos testes appello, qui non ita doluissetis, si quidem ex me assectu vestrum metiri liceat, si audissetis ipsum silium occidisse suum: tunc enim cum communi lege naturalis quoque lex subverti videretur :hic autem plurima simul concurrerunt, quae prae multitudine naturali necessitate sortiora sint. Quoties enim mecum reputo puerulum, qui nihil injuriae secerat, a patro traditum, a majorum Suorum regia abductum, qui domesticas delicias, gloriam, honorem, Cum X lPInea educatione commuta Verat, ut pactionibus initis scelestus ille sidere posset ab ipso postea male assectum, splendoro paternae domus ejus gratia privatiam, ab eodemque domum interfectum, contraria putior, Simul animo contabescens et exaestuans, quorum aliud ira, aliud moestitia

346쪽

parit. Cum enim cogit sceleratum illum armatum, gladiumque vibrantem, pia eri collum apprehendentem, et qua dextera depositum receperat, eadem gladium in illud intendentem, disrumpor atque ira praesci cor rurSu CNmjuvenem conspici rmidantem , trementem , X tremis quo gomitibusu ulantem, patrem inclamantem, horiam irae Carisam ess dicentem, ac caedem non ei, qui gladiua in guttur infigeret, sed parenti imputantem, neque fugere ne quo se ulcisci posse ; sed frustra parentem in Cras are, plagam excipere, palpitare, dicibus pavimentum orire, terram sanguineis rivis inquinare, ipsa mihi viscor discerpuntur, cogitatio Oblenebratur, ac tinstitiae caligo quaedam oculis ostianditur. At lora illa nihil simile passa est; sed ac si agnus vel vitulus sibi a clandus esset, sic ad usariam illam caedem asseclus erat. Et uor quidem plaga recepta jacebat mortuus homicida vero sceleri patrocinabatur, posterioribus priora obteger Curaus Putat furtasse quispiam me de sepultura locuturum CSSO, dicturumque defuncto ne tantillum quidem terra intersectorem dedisse. Ego vero atrocius aliud dic pila: nam cum iniquas manus tali sanguine sis lasset, novamque trag oediam exhibuisset, ac si nihil perpetrasset impudens ille, ipsis petris durior, ad Ecclesiam Dei concessit. Forte mirantur quidam, cur non immissa de sint plaga percussus fuerit qui talia ausus esset, aut ii non Deus tam sulmine serierit, ut anto in grossum os illud impudens in igne ictu conflagraret. Ego vero si quibus haec cogitatio animum subiit, laudo eos, et aestum eorum Admiror at-lamoneorum laudibus et admirationi non minimum quidpiam deesse puto. Justa quippe indignatione commoti fiunt, tum Super injuste caeso puero, tum super Dei legibus ita temere violatis; sed ira serventes, non quantum

opus erat perspexerunt justitiae enim hujus lex alia longo

347쪽

superior ii coelis os t. Quodnam igitur ad lux P e peccatoribus protinus ultio inseratur, sed delinquenti tempus do tu et induciae, ut delictum possit excutere, et per poenitentiam iis qui nihil mali admiserunt aequari quod tunc in nefario illo demonstratiam est; nihil enim profecit, sed

sine emendatione mansit Deus certe benignus cum sit, hoc prospiciens, ne ita quidem coni mpsit illum , nec quae a se erant sacere desiit; sed illum et aegrum visitavit, et ejus restaurandae sanitati studuit. Illo vero rum odium accipere noluit imo ad hoc missum medicum concidit.

Mudicina porro et medicino modus hujusmodi erat. VI. Eo tempore quo dram illudit facinus immano miserandumque agebatur, sui vir magnus et mirabilis, si tamen fas sit illum appellare virum, qui hujus gregis curam gerebat, nomine Babylas. Hic itaque, cui haec Christi Ecclesia a Spiritus gratia concredita suerat, quod Ileliam ejusque aemulum Joannem antecelleret non dixerim, ne quid molestius proseram; sed ita attigit ut ne tantillum quidem generosis ejusmodi Viris inserior esset. Neque enim

paucarum urbium tetrarcham, neque genti unius regem, sed cum, qui maximam orbis partem teneret, hunc ipsum scilicet sanguinarium, qui plurimas gentes, multas Urbes, immensum exercitum moderabatur, atque omni ex parte

formidabilis orat, ab imperii magnitudine, a morum serocitate, quasi vile ac nullius pretii mancipium, ab Ecclesia expulit cum lania firmitale animique constantia, quanta

pastor scabiosam et morbidam Vem a gruge arceat, cohibens ne morbus ejus caeteras oves assiciat. Id vero secit Servatoris verbum confirmans, nempo Servum CSS Solum eum, qui peccatum laciat, quam Vis eXCenta Eapite Corona gestet, quam Vis univorsis totius orbis hominibus imporare videatur illum vero qui nullius peccati sibi consciussit, etsi inter subditos locum habeat, plus quam reges Om-

348쪽

nes rogusim existimandum esse. Si olim ergo impi ranii praecopii subditus, o de omnium moderatore judicium tulit, atque damnationis sententiam misit. Tu vero dum haec audis, ne dictum obiter praetereas. Nam vel hoc solum, quod Imperatorem subditus quispiam ab Ecclesiae vestibulo jecerit sussicit ad auditorum animos excitandos percellendosque. Si vis autem totum miraculum diligenter ediscere, ne simplici dictioni attendas, sed tecum reputa satellites, scutatos, tribunos, duces, qui in regia aluntur, eos qui civitatibus praeficiuntur praeeuntium fastum, sequentium et abigentium multitudinem, alium quosa mulatum totum. Dcinde ipsum Imperatorem in medio, ingenti cum astu ingredientem, qui honorabilior videatur ex vestibus, ex purpura, e gemmis tum undique sparsis in dextra ad commissuram paludamenti tum ex diademat in ejus capite sui gentibus. Neque huc usque imaginem sistas, sed eam usque ad servum Delicatum Babylam extendas ejusque humilem habitum amictum vulgarem,

animum contritum, sensum ab omni audacia alienum, et cum ambos descripseris, mutuoque contuleris, tunc rem

illam mirabilem probe cognosces; im ne si quidem 3 curate comprehendos cillam quippo loquendi libertatem

nec Sermo nec oris Species repraesentare potest; sed sola experientia et usus. Porro imperturbatum ejus animum

ille solus probe nosse possit, qui id ipsum cum illo fiduciaec Dimen attingere Valeat. Quomodo enim senex illo accessit 2 quomodo satellites trajecit quomodo os aperuit Pquomodo docta lux est quomodo corripuit , quomodo dextram imposuit pectori illi adhuc intumescenti atque caede cruciali quomodo homicidam repulit Nihil rerum

gestarum exterruit et a proposito deduxit O animum imperterritum, mentemque sublimem O coeleste pectus otconstantiam angelicam Ac si enim pompam illam in muro

349쪽

depictam conspiceret, sic intrepide Omnia generosus Vir perfecit. Erat enim divinis his dogmatibus institutus, quod scilicet, umbra et somnium hisque inaniora sint hujus mundi negotia. Ideo nihil eorum ipsum exterruit, imo fiduciam omnia indidere cillarum quippe rerum Spectu Sejus mentem transmittebat ad supernum regem, qui sedet super Cherubim et intuetur abyssos, ad thronum gloriOSum et excelsum, ad coelestem exercitum, ad myriadas Angelorum, ad millia Archangelorum, ad teri ibile illud tribunal, ad judicium illud sine acceptione personarum, ad fluvium ignis, ad judicem ipsum. Quapropter se totum a terra in coelum transferens, quasi illi judici astaret, ipsumque imperante in audiret, ut nefarium illum ac scelestum ex vili expelleret, sic ejecit, et a reliquis ovibus sequestravit ad nihil eorum respiciens, quae videbantur terribilia esse, sed viriliter illum ac generose admodum repellens, violatis Dei legibus opem tulit. Atqui quanta erga caeteros fiducia usum illum osse par est Qui enim

imperantem tanta cum potestate aggreSSus est, quem reliquorum formidaverit Equidem pinor, imo non opinor. sed credo, virum illum nec ad gratiam nec ad odium quidpiam fecisse vel dixisse unquam sed adversus timorem, et adversus timore potentiorem adulationem , et alia similia, quod apud homines multa adsunt, utiliter sortiterquo stetisse, ac ne tantillum quidem recti judicii adulterasse. Si enim amictus viri, dentium risus, pedum incessus ejuImores arguunt , multo magi Caetera ab eo praeclare go in ostendere possunt quantae in reliqua vita virtutis fuerit. Nequo enim ob fiduciam solum admirandus ille est, sed quod fiduciam illam eo usque produxerit, tum etiam quod

ei nihil ulterius addiderit. VII. Talis quippe est Christi sapientia, quae nec minues

350쪽

nec plus justo decertare permittat. sed ubique modera tionum servet. Atqui ipsi licebat, si voluisset, ultra progredi. I eniim qui vitae curam abiecisset; se non enim prorsus acceSSisset, iis P se hujusmodi cogitationibus

armavisset cum potestate Omnia sacere licebat, et Imperatorem contumeliis aspergere, et diadema de capite de trahoro, et pugni S OS contundere, quando dextram in pectus impegit. Sed nihil horum secit spirituali namque

sale conditam habebat nimam inua in Obrem nihil temere vel frustra egit, sed Omnia recto rationis judicio et saniori modo : non quemadmodum Gentilium sapientes, qui moderate nunquam, sed ubique, ut ita dicam, aut plus aut minu S, quam par est, considentiam xhibent suam, ita ut nusquam sortitudinis, sed irrationabilium assectuum opinionem ubique sibi concilient; ubi minus praestitere,

formidinis ubi excessere , arrogantiae et Vanae gloriae apud omnes convicti. At non item beatus ille non enim temere quod in mentem subiret agebat, Sed cuncti accurate examinatis, concinnatisque secundum divinas leges cogitationibus, sic ad Opus eas eduxit. Ideoque sectionem non in superficie tantum fecit, ne Inajor pars assecti membri remaneret; neque profundiorem, quam par erat, ne plagae EXCUSSU nnitalem Corrumperet sed plaga ad morbum attemperata, sic optimam adhibuit medicinam. Hinc illum ira, ignavia, arrogantia, vana gloriae cupidine, odio, metu,

adulatione purum ess sidenter pronunciarim. Quod si quid inexspectatum dicero opus sit; non tam miror beatum illum quod Imperato is furorem reprimere ausus sit, quam quod intullexerit quatenus hoc ipsum sacer oporteret, ne quidquam ulterius vel socerit, vel dixerit. Quod autem hoc sit illo mirabilius : multos invenire si, qui cum illud secerint, hoc praestare non potuerunt. Nam cum liboriale loqui qui libo saepe possunt id ipsum autem tem -