[Omnia quae extant juxta Benedictinorum versionem]

381쪽

sui in statuam ignum jaculari, ut hoc incendi alterum, idololatriae nempe incendium extingueritur. XIX. Cur ergo diae monum criminaris dicens, de medio cultu te subtraxisti P Non libens se subtraxit; sed invitus

et coactus, tunc ejectu et pulsus St, Cum maxime manere nidore et sacri sciis allicio ritibus voluissct Ac si enim ad hoc imperaret Imperator ille, ut Orbis pecora omnia

absumeret, sic assatim Oves et boves ad aras mactabat, eo

insaniae progressus, ut multi e iis qui etiam nunc apud eos philosophori videntur, coquum ipsum, Carnium Cauponem , et similibus Vocabulis appellarent Corte a tamia Ula mensa, nidore sum O, et sanguinis torrentibus libens non aufugisset daemon, qui, ut tu dicebas, his destitutus, propter insanum puellae amorem ibi manebat. Vorum hic, intermissa tantisper oratione Sophistae lamenta iterum audiamus, qui missociam Apolline, apud Jovem conqueritur his verbis is uale, o Jupiter, laborantis animi laxa - , mentum perdidimus quam tumultu vacuus Daphnes η locus quanto magis vacuum ipsum templum i quo ins loco altar ceu portum in portu secerat, fluctuum x- η pertem Utrumque, sed secundum majorem tranquilli lantem asserentem. Quis ibi morbum non oposuit quis snon metum P quis non luctum P Quis fortunatas insulas desideravit P, Quale laxamentum perdidimus, O sceleste quomodo tumultu magis vacuum templum, quomodo portus fluctuum expers, tibi tibiae, tympana, Cr3 pube, comessationes et ebrietates Quis non hi morbum deposuit inquit Imo quis cultorum tuorum noti ibi morbum

contraxit, etiamsi prius bene valeret, Orbiam , in triam, omnium gravissim Nini Nam qui daemonem adorat, et

Daphnes sabulam audit, tantamque daemonis insaniam Vi det, ut vel absorpta amica adhuc loco et arbori insideat,

382쪽

quantam hinc insaniae ammam non concipiat quantam

tempestatem, quantum lunatalium, quantum morbum, quantam porturbationem P Idno vocas animi laxamentum,ot portum Iu tuum lxpertem p itine horti exam n ΘΕcquid mirum si contraria contrariis appona. Nam qui furore correliti sunt nullius rei naturam uti se habet sentiunt: sed contrarios rei veritati calculos ponunt si Olym-spia si quidem non admodum procul; rursus enim ad lamentum revertar, t Ostendam quantam Gentilos omnes tunc rhom incolunt ex plagam acceperint; id tamquesticiam Imperatorem non id de suo animo laturum , sed lotum furorem in Martyris arcam os susurum fuisse, nisi

euin major motus cohibuis sol. Quid igitur ityu Olympias non admodum procul celebritas ut bos convoeabit haea venient ovos tigenios Apollini sacrificandos. Quid sa- cicinia. quo nos subduco mus P Quis deorum nobis terrama dehiscere jubebit senis praeco, quae tuba non lacrymasa exprimet Quis Olympia festum vocabit, quod proximus scasus luctum invexerit Da mihi arcus et choenicem, sin quit tragoedia. Ego autem dico et vaticinii nonnihil ut sillo colitum, hoc sagittis impetam sucinoris auctorem. Os impiam audaciam O impuram animam l o tomerariam amanti in Tityus allor hic est, vel Idas unco frater; η Non magnus Ut ille, non actitatoris hic, sed id unum sed OClus contra deos insaniro. Alcioi silicis diis insidias astruero cogita hic morte sedasti Apollo huic vero guem a procul serent , non occurrit sagitta in cor ipsi ris invo- stans O dexteram furiosam lis iniquum ignom l Quonam, primum incidit Muod mali ex illium Itina in lectos exorsus ad Pliqua pro ossit ad caput illud, ad aciem, ad phi: ilum . ad id arim , ad tutarem vos lem tale antis signis perii lius non comminatus est igni grassanti cimas gratiam reserendam haberet De ob sibi datum olim in-

383쪽

,didium. Sed nequo Juptior imbrium moderator, aquam ne misit in flammam, qui lamen L3dorum regi periclitantis pyram extinxerit. Quid uil illum dixit, qui bellum g-sgressus est Pindonam illa considentia Quomodo impositam servavit Cur decretum suum non solvit Dei pul-schritullinem reveritus pn Quousque miser et in soli rem non intelliges, qui dicis haec humanae pus manus esse, ct ceu lymphatus tecum ipse pugnas et digladiaris Nam

si Persarum regem, lanium ducentem exercit tim, qui Urbem operat, caeteraque Omnia empla extisSerat, face in manibus gerebat, ei jamjam templo admoturus oral, damon mulavit hoc enim initio namio litae lugens dicebas si Per-n Sarum rogem , Unum X majoribus jus, qui nobiscum bolitina gorit, cum proditione urbem c 'pisset et incendissset Daphnen id ipsum facturum properant om mulavita deus, ut abjecia saco Apollinem adoraret, adeo illum s Conspectu suo emolli xit atque convertit; ille, inquam, dae in On qui furorem barbaricii na, o tantum ex citum Super3ro, Ut dicebas , elotinitam tunc periculum essu gero

potuit, qui, ut adjicis, Aloidas diis insidias sti nentes mori Sedavit; quomodo, quaeso, is qui tam potuit, nihil similo nunc esse cit Atqui si nihil aliud, certe sacerdotem injuste lacertilum , produci facinoris uel Ore , mi sorari oportuit. Et si quidem ine n dii tum poro effugit ille, at

quando miser ille suspensus latera perfoderetur, Cumque rogatus facinoris auctorem declarare , non haberet quem nominu rei, tunc certe sistero facinorosum producere que oportuit, o saltem indieare, si producere non poterat. Nunc vero noxii ii ingratus ministrum suum iniuste luncinatum intuitus, no ligit ipsitim imperator in tot victimis risum sibi parantem. Si quidem eum cou furiosum et mente captum Omnes deridebant, cum iram suam in miserum

illum est underet Quomodo in lem qui Imperatoris

384쪽

adhuc procul agentis adventum praedicebat, nam et illud sup rius lugens dicebas, eum qui proxime stabat equo comburebat non Vidit Quanquam et illum vatem esse dicitis, aliasque aliis diis vestris, tanquam hominibus, assignatis. Illi vaticinandi facultatem ascripsistis, nec

tamen illum tecum artem Uam Onam Uni caro rogas. Quo modo proprias non novit calamitates, quod ne vir quidem ignoraret Annon fortasse dormi, it cum ignis accende rotur At non ita sensus expers est, ut admota amma non statim surgat, et adinc Veniem comprehendat. Aeres Graeci semper pueri, sene Graecia nemo. Cum enim

propriam deplorare stultitiam oporteret, quod ipsis etiam robus daemonum sallaciam inclamantibus, neque sic resiliatis, sed vos in perniciem dedentes, Vestramque prodentes salutem, insili pecudum agamini, quo illi ducere volint, qui sedentes statu 9rum exitium lugetis. Tu vero arcus flagitas nihilque disser ab eo, qui haec in tragoedia loquitur seu pacto enim id non furor manifestus suo rit de armis ejusmodi aliquid expectu re, quae ne possidenti quidem se opem lutere Quod si tu tibi majorem et ar tum et experientiam inesse dicas, quam daemoni, ipsum certe colere non oportebat, utpote imperitio rona et infr- mi Orem , vel in quibus illum prae collere dicitis. Quod si primas illi concedis, sive jaculari si vo vaticinari oporteat, quomodo Ptis solum parte praeditus, illa lepraestare posse putasti, quae non potuit is qui lotam tenet artem P XX. Haec ridicula, haec nugae sunt; neque enim illo vaticinandi arto in quampiam hiabuit, ne tu si habuisset,

illam exercere potuisset. Non enim vir, non liquo haec Operutus est, Sed divina Virtus Carisam dialem liostea aperiam. Intorim Vero par est discere cujus rei pus ingrati animi Vulcanum accuset his verbis a Vulcanus autem signis penuariu non comminatus est igni grassanti, cum

385쪽

DE . BABYLA, ONTRA ULIANUM ET GENTILEs. 37

, gratia ipsi reserenda esset deo ob datum olim indicium. Qu. e grati, quod olim indicium P quare praeclara deorum tuorum gesta occultas Nam si gratiam indicares, Vulcanum magis ingratum ostenderes. Sed rubore ac pudore teneris : igitur nos libere res tuas aperiemus. Quaenam igitur illa grati ad Martem olim oneris amore captum,

atque Vulcanum, qui maritu eiu erat, metuentem, Cum eum absentem ObservasSet 3 eam BC QSSisse narrant. Apollinem vero, cum illos una commixtos vidisset, ut cano adulterium renuntiasse illum eo cum Venisset, ambos in lecto repertos vinculis ut tunc erant colligasse, et ad turpe spectaculum deos evocasse, talesque de illis adulterii poenas sumpsisse. Talis ergo gratiae debitorem Vulcanum, tempore id postulante ingratum in reddendo bono ficio fuisse ait. Quid igitur Jupiter, o vir optime λnam o illum tu humanitatis accusas, si Sed nequo Jupiter, sin quiens, imbrium moderator aquam tui misit inflammam, a qui tumen Lydorum regi periclitanti Tram restinxit. Sed cnim pulchre nobis Lydum in memoriam revocasticinam et illum hic daemon decepit vana spe instans, et in manifestam perniciem conjiciens. Ac nisi Cyrus humanus suisset, nihil ipsum Iupiter uvisset. Quare frustra Jovivitio vertis, quod Lydum silio praetulerit: neque enim sibi ipsi in qua urbe maxime colobatur, in Romuli scilicet

urbe fulmine tactus opem tulit Caeterum audiamus reliqua lamenti verba, sic enim luctum illum, qui corum occupavit animos, probe sciomus a Viri, trahitur mihi anismus ad sp ciem dei, mihique cogitati typum jus antes oculos siti luit, formo lenitatem, cutis teneri ludinem et, hoc in lapide, cingulum circa pectus aia ream lanicam a colligens, ita ut alia quidem subsideront, alia subsurge - η rent Tota vero forma cujus iram Vel serventem non se, dasset Similis enim erat melos canenti: imo quispiam

386쪽

audivit, ut aiunt, in meridie citharam pulsantem Auress beatas Cantus vero fortasse erat laudati terrae, cui dea aureo cyatho mihi libare videtur quod puellam occula lari dehiscens, ac do indo sese contrahens. Post haec pauca de incondio questus D Clamabat, in pati, viator η fulgure erumpente clurbabatur in luco Daphnes inquilinas sacerdos ci percussiones autem pectorum , et eiulatus saeuius per locum arboribus densum percurrens, ad NPnbem Vsquo vehemens atque horrificus pervadit. Principisso cuius lunc Somnum capere incipiens, ad acerbum nun-stium e lecto surrexit illo furore percitus alas a Mercurios pelit, ipse ad mali radicem quaerundaria properans, nona minus intus ardebat, quam omplum. Trabes cadebanta deorsum ignem serenies, ut proximo stabant absus mentes, Apollinem vero statim , tilpote qui parum dis

laret a lecto, hinc et alia Ornumenta musariamque stas tuas ibi positas, lapillorum fulgura columnarum pul-hchritudinem. Multitudo circumstans iugo bat, opem ferres non valens, ut accidit iis qui e terra naufragium vident, a quorum auxilium unum est, factum iugore Certe maganum excitavere luctum ex sontibus exilientes nymphae, a magnum Jupiter prope sedon , ut par erat labefactatis filii honoribus ingontem item sexcentorum daemonNmη in luco dogontium coetus nec minorem luctum medias ex urbe Calliope excitavit Musarum chorago igne lae So. Postea sub finem ait Esto mihi et nunc Apollo, qualem, te pinxit Chrysos , dum Achivis imprecaretur, ira ples num et nocti similem, quia cum stolas libi redderemus,

set quantum ablatum fuerat restitueremus , prae PQ pirima est quod colimus, ac si sponstis aliquis, dum Orondesne trini ur, Abs Cessisset.

XX l. Haec lamen latio fuit, seu potius hae modicae sunt lamentationis partes. Mihi vero mirari subit, quomodo

387쪽

inclis, quae pudore assicere debebant, se Ornatum esse pulet nihilo melius, quam lascivus et obscoenus juvenis, inmoridio eum cithara ludentem inducens, et cantici argumentum dicens amicam esse, aures quo illas beatas proedicans, quae turpem illam cantilenam audicrint. Et quod quidem dicat aliquos ex iis, qui Daphnen et circumjacentia loca habitant, lacrymatos esse; Urbisque principem ardentem fuisse, nihilque amplius, quam luctum inducat, nihil miruti quod autem ipsos deos in eadem consilii

inopia fuisse dicat solumque apud se lacrymalos esS : ac neque Jovo in neque Calliopen neque frequentem illam daemonum urbam, neque ipsa Nymphas aliquid contra incendium potuisse; sed om nos riti latus et luctus excitasse tantum id profecto ridiculum admodum est. Quod igitur magnam acceperint phigam satis ex am dictis demonstratum est. tonim in medio nast mi e ipsos lethali vulnere

persos sos consi lotur. Non g iiii id patientor tulisset Imperator, nisi illum major metus et formido occupasset Restat demum ian Ostendamus qua de causa Deus iram suam in Imperatorem non immiserit, sed in daemonem, et cur ignis non totum templum absumserit, sed combusto lecto otiam idolum prostraverit. equo uni in temere o sine causa haec facta sunt, sed ox Dei orga errantes clementia omnia gestas uero Qui enim omnia novit antequam fiant, et hoc cum aliis noverat : scilicet si sui muri in Imperatorum immissum fuisset, qui praesentes suissent ac vidissent, ad tempus X- territi essent, secundo autem vel tertio peracto anno, facti memoria periisset, multique suturi erant, qui miraculo nim crederent. Sin vero templum flammam reciperet, omni praecone clarius, non iis solum qui tunc orant, sed etiam posteris omnibus iram suam denuntiaturus orat

Deus ita ut si qui rem gestam vellent impudo utor occultare iis omnis occasio praecideretur. Quisquis enim locum

388쪽

petit sic animo asscitur, ac si incendium nuper accidisset, atque horror quidam ipsum invadit, et ad coelum respiciens, statim celebrat virtutum eius, qui isthoe operatus est. Ut enim si quis praedonum Principis antrum et latibulum perfringens, vinctum illum eduxerit, direptisque ejus facultatibus, locum reliquerit receptaculum ferarum et monodularum deinde vero, quisquis in hujusmodi latibulum venerit, statim atque locum videt, incursus et

furta locum prius incolentis sibi animo opingit ita et hic

usu venit. Quisquis enim columnas procul Conspicit, accedensque postea limen transgreditur, daemonis abominationem animo sibi depingit, allaciam item et insidias Datque iram virtutemque Dei miratus abscedit : Sic quod prius erroris et blasphemiae habitaculum fuerat, nunc laudis

decantandae argumentum est. 9nta Deus noster machi

nandi arte valet : et mirabilia hujusmodi non nunc primum, sed jam olim a prioribus generationibus Operatur. Omnia porro recensero non Si praesentis temporis rem tamen commo in Orabo huic omnino similem Bello olim initi laestina sub orto interdia leo, et quosdam alienigenas, victoria potiti hostes, alita mibi arcam, quasi manubias et spolia cuidam idolo cons 'crarunt, cui nomen Dagon erat . bi autem primum inducia sui arca, statua decidit, et prostrata a cubat L autem x hoc casu Dei virtutem non intellexerunt; sed erectam rursus illa in in basi sua collocarunt, postridie sub aurorae tempus accedentes, non solum delapsam, sed penitus fractum repererunt. Nam avulsae manus ab humeris, ad limen templi cum pedibus exili erant, reliqua pars statuo divulsa alibi reperta est. Sodomo i iam item tellus, ut parva magnis consurumus, ideo

cum habitatoribus igne ubsumpta periit , ius ructuosoque mansit, Ut non modo illius ex homines, sed post stiluri

389쪽

omnes a locis ipsis ad nullorum rug0m roducerentur. Si enim homi ines tantum ultio alligisset, a Clum postea non

creditum fuisset. Ideo locus logum accipit, qui potest

tempore non deleri, singulasque generatione commonefacit, lege nempe latulum osse, ut qui tuli tigant, alia patiantur etiamsi non statim puc nas luant, ut in hoc templo conligit. Ecco namqtie V esimus annus ex illo temporc agitur, nec lamen addisiici ab igne clicti pars ulla periit, sed qua partus ignem essu gerunt, D urmile stant usque adeo valid.P, ut et contum et bis plures, his lue rursum longe plures annos durare possint. Ecquid mirum si excolumnis nulla ab altera avulsa ad solum deciderit Columnarum enim Carum qiKD ad posteriorem templi parto merant, Una lanium fracta, ne a quidem Corruit; sed a sua basi mota et ad muria ui reclinata mansit Dejusquo pars ab imo usque ad fracturam, oblique muro nil itur a Paetura Vero usque ad capitolium supina stat ob inferiori parte sussulta. Quanquam autem et venti vehementor ingruerint, torro motus acciderint, et terra concussa fuerit, flammae reliquio non molae sunt; sed Steterunt prope modum clamantes , se ad posterorum emendationem ser

XXlΙ. t quidem quod templum non standitus dirutum

fuerit, hanc causam dicere possis. Quod autem ulmon Imperatorem non attigerit, alteram causam si meras reperies, ex eodem ipso benigni latis et clementia Christi sente manant om Ido enim ignem ex Imperatoris capite avortit in ipsumque lectum jaculatus est ut alienis calamitatibus edoctus repositam sibi poenam Osfugeret, mulatus et ab errore liberatus. Neque hoc Solum, ne quo primum propria virtutis signum dedit Christus, seu ot alia multa his non minora. Nam et patruus ejus, et Quaestor aerarius, sic ambo vita stincti sunt: ad haec fames una cum

390쪽

ipso urbem invadens aquarum quoque penuria nunquam ante visa, quam ab eo sacrificia sontibus facta suissent; alia quo multa , sive in exercitu, sive in urbibus accidentia, potuissent vel lapideuin animum lectere non multitudine tantur,i, neque quod omnia simul facinora statim sequerentur, ut quondam AEgyptiorum regis tempore; sed otium quod per Se talia ederentur miractata, ut aliud alio non egeret ad videntium conversionem, sed singula ex se ad id peragendum satis essent. Nam ut caetera mittam, quem vel ex admodum stupidis non detorruisset, quod circa veteris Jerosolymitani tompli sun damenta exhibitum est signum Quidnam illud erat Cum videret tyrannus in tota sua ditione disrusam Christi fidem,

jamque Persarum fines occupantem, aliorumqtie remotiorum barbarorum, rursumque Ultra eo progreSs3m, ctotum, ut ita dicam, orbem occupuntem cruciabatur

animo et angebatur Ecclesiisque bellum parabat. Igno robat aulo inlcli se contra stimulum calcitrarc. cprimo quidem Jerosolymitanum templum, quod unditus Christi virtus diruerat, restauraro conabo tur, Gentilisque homo res Judaeorum procurabat, virtutis Christi periculum inde sacere volens, acciti Jud eis quibusdam, iisque sacrificare jussis. Nam majores eorum dicebat hoc ullus

genere usos esse cum Judiei e confugeront, ut non fas

esse sibi dicerent, lemplo diruto extra veterem Metropolin id sacere jubet pecunias ex imperatori aerari accipere,

nec non alia omnia ad structuram necessaria, abireque instauratum templum, ac Veterem sacrificiorum morem

repetitum. Tum luit illi ob uter errantes, et ad canos usque puerili egentes institutione, disces, runt, ut Imperatore favente rem peragerunt: ac lutim atque humum

ogerere coepissent, gui essundamentis exiliens eos stativa consumpsit. His Imperatori nuntiatis, non ultra rem pro-