[Omnia quae extant juxta Benedictinorum versionem]

401쪽

uod si pro rege Angelorum mortui fuerimus, certi su- mu nos accepturo Corpus multo gloriosius, majori glIria conspicui erimus , longe majora nobis erunt laborum praemia . et corona redimi emur. Proinde arripiamus arma spiritualia : non opus jaculis et arcubus, non aliis armis quae sub sensus caduti susscit pro omnibus lingua. Sunt enim et sanctorum ora pharetrast , e quibus diabolico capiti continui ct crebri ictus insoriantur. III. Nuntiata sunt et haec atquc sint ilia Imperatori, qui nec destitit, sed illecebris iterum atque iterum illos tentavit. Ita autem subdolus ille, callidus, ac sapiens ad male agendum

rem Concinnavit, ut si cederent victi, sub omnium oculos producerentur, et elliceret, ut sacrificarent: in perSQVB-

rarent, tantamque in ptigna sortitudinem exhiberent; non manifesta ore illorum victoria, sed quasi ossectatae lyrannidis rei truncarentur. At qui revelat profunda et abdita , non permisit, ut machinationes illi occultae manerent, et igno is insidiae. Sed quemadmodum illa mulier AEgypti Josephum in cubiculo ac solitudine ulla approhendens , licet speraret factum suum clam scire omni

bus hominibus, non fuit tamen occulta, vel oculo illi soporis nescio, et posteritatici sed quod absque arbitro illa Iosepho dixit , id nunc ubique terrarum canitur cita

et ea quae per subornatos consiliarios ille loquebatur, sperans Occulta Ore , nequaqu3m manserunt occulta. Didicerunt enim Ostori Omnes et insidias, et triumphantium victorias . Denique eum multo tempore exacto, at 3 critatem eorum non solum non frangore diuturnitas , sed pOtius studium et ardorem excitaret, aemulatoresque multOS

sacoret, jussit tandem media Octo in barathrum eos ab induci. Ducohantur itaque in mediis tenebris luminaria, et illi decollabantur. Caeterum capita detruncata tunc dia

402쪽

bolo magis terribilia erant, quam iam adhuc vocem darentes sicut et caput Ioannis non tan in terrebat, Cum

loqueretur, quantum cum in disco mutum asser retur. Habo enim et sanctorum sanguis Suam Vocem, quae non per

aures auditur, sed occidentium conscientiam invadit. Post beatam illam caedem, quidam etiam cum salutis periculo, athletas illos optimos rapuerunt etiani ipsi vivi martyres, ut illorum reliquias curarent decenter. Nam quamvis non Occidebantur, optabant lamen mori illo quo modo ad rapienda corpora profecti sunt. Dicunt qui tunc assuere, et quibus corpora illa recens occisa videre datum fuit quod jacentibus simul illis ante sepulturam, latis usedam X eorum Oculis et vultu gratia aes plenduerit, riualem in Stephano Judaeis responsuro suisse Lucas dicit ri neque ullus est, qui non pio quodam cum horrore illis astiterit, adeo aspectus ille alliclebat omnes. Quin et omnes clamabant in laudem eorum , id quod a David dictum De In

Vita Sua non sunt separati, et in morte non sunt di avis Pariter enim consessi sunt, pariter carcerem inhabitarunt, parile iii barathrum abducti sunt, pariter capit muletali sunt, et una capsula utriusque corpora tenet et unum quoque tabernaculum in coelis eos excipiet, quando majori sunt illa cum gloria resumpturi. Illos non indignum fuerit et columnas, et scopulos, et turreS, et luminaria, it tauros simul appullaro. Nam Ecclesiam sicut columna sustinent, sicut turres muniunt et sicut scopuli omnes insidias repellunt, multam iis qui intus sunt, asserentes tranquillitatem; sicut luminaria lenebras impie lalis discusserunt et sicut lauri anima et corpore promptitudineque eadem, suave Christi iugum traxere. Idcirco saepe eos invisa inus, capsulam attingam US magnaque fide cliquias eorum complectamur, ut inde benedic-

403쪽

tionem aliquam assequamur. tenim sicut milites, vulnera nar in proeliis sibi inflicta sunt regi monstrantes, sidenter loquuntur cita et illi in manibus ab secta capita

gestantes, et in medium asserentes, quaecumque Oluerint apud regem coelorum impetrare possunt. Proinde magnasido et alacritato huc veniamus, quo et Visi sanctorum monumentis, et consideratis corum certaminibus, inde varios thesauros undequaque colligamus , et per praesentem vitam ita, secundum voluntatem Dei, transeamus, inportum illum cum multis mercibus ingrediamur, et regnum celorum consequamur, gratia et benignitate Domini

nostri Iesu Christi, cum quo Patri simulque Spiritui

sancto gloria, imperium, honor et adoratio in saecula speculorum. Amen.

Ennomiastica in S. Martyrem Pelagiam Antiochenam. I. Benedictus Deus Detiam mulieres, imo puellae demum mortem irrident, virginesque admodum juvenes et innuptae in ipsos inferni stimulos insiliunt, nihilque patiuntur detrimenti. Haec porro bona omnia per Christum ex Virgine natum allata nobis sunt: nam post catum partum illum, et admirabilem ortum , mortis nervi soluti diaboli potentia fracta est, qui deinceps non a viris tantum, sed etiam a mulieribus contemnitur; nec a mulieribus modo, sod et a puellis. Sicut enim pastor strenuus leonem pecoribus formidolosum, et totum ovile devastantem corri-

Vide D. Guillon, tom. xvi, p. 575-582.

404쪽

piens, avulsis dentibus, exsectis unguibus detonsa juba, Vel pastorum lueris deridendum propinat cimo etiam puellis tradit illudendum ita et Christus mortem naturae nostra sermidabilem , generique nostro terribilem corripuit, ejusque metum dissolvit, ita ut etiam virgines ipsam derideant. Quamobrem beata Pelagia tanta cum voluptate ad eam cucurrit, ut ne carnificum quidem manus expectaret, neque in judicium ingrederetur, sed propria animi magnitudine illorum crudelitatem praeverteret riam ad tormenta quidem, cruciatus, supplicia parata erat; sed metuebat tamen ne virginitatis coronam perderet L autem scias eam ab impiorum libidine timuisse praeoccupavit illa, seseque a turpi contumelia subduxit. Quod

Sane Vir nullus unquam aggressus est: omnes enim ad

judicium seculi suo rant cibique sortitudinem suam demoti Straver9nt. At mulieres, utpote natura sua injuriae opportuniores, hunc sibi mortis modum excogitarunt. Nam si potuisset simul et virginitialem servare, et martJrii coronam consequi, nequaquam ad tribunal ingredi recusasset: quia vero ab alterutro excidere necesSo prorsu erat, extremae putabat amentiae Ore s cum posset utramque victoriam consequi, dimidiam solum coronam reportaret.

Ide noluit in judicium accedere, neque lascivis oculis spectaculo esse, vel pati ut intemperantes homines aspectu Suo si uerentur, sanctumque illud corpus assicerent contumelia sed ex thalamo et gynaeco in alium thalamum. Sive in coelum, venit Magnum quippe est Carnifices cir- clam Stantes videre, o latorii odientes : sed nihilo minus illo hoc quoquo ost illis enim cum jam sensus cruciatu UmVarietate consumptus sit, non ultra formidabilis mors videtur; sed potius urgentium malorum liberati atque cessatio haec vero nihildum hujusmodi passa, cum corpus integrum haberet, nihilque doloris pertulisset, generOSO

405쪽

magnoque animo opus habuit, Ut violenta morte ex hac vita se subduceret. Quare si miraris illorum patientiam, hujus mirare virtutem; si stupes eorum tolerantiam, ejus stupeaeuePOSUm animum, quo talem adire mortem ausa sit. Ne vero cursim rem p r aetere 3M Sed cogita quo sensu fuerit virgo tenera, quae thalamum tantum OVorat militibus consertim irrumpentibus , ante fores stantibus, ad judicium vocantibus, in sorum pro talibus tantisque rebus trahentibus. Non pater intus, non mat fi ad Or3t, non nutrix, non ancilla, non Vicina, non amica , sed sola inter carnifices illos erat. Quod enim exire et respondere Irnificibus illis militibus potuerit, quod hiscere, MOLVO-cem emittere, quod respicere, quod consistero ac respirare, quo non Stupore et admiratione dignum suorit 'onerant haec humanae naturae, sed majorem Dei nutus partem insorebat. Neque tum illa stabat olios , sed quod in se erat totum esserebat, alacritatem, genero Sum animum, voluntatem, propo Si tum, sestinationem, ardorem eorum vero sinis ci ope et superna enevolentia secutus cst :ita ut illam et admirari et beatam praedicare debeamus; beatam praedicare ob commilitium Dei admirari, ob propriam animi alacritatem. Quis enim non jure obstupescat audiens illam temporis momento consilium iniisse, Onfirmasse et ad exitum deduxisse Nostis quippe omnes saepe accidere, ut quae diu meditati sumus, instante lemporis occasione, modicoque mentem in Vadent motu, consilia omnia missa faciamus, angustia confestim delerriti. Illa vero tam horrendum, tam formidabile consilium

uno temporis momento Suscipere, decernere, per per 'sicere potuit: non praesentium terror, non celerita temporis, non solitudo inter insidias, non quod sola inlusesset, non aliud quidpiam hujusmodi beatam illam turbavit. Sed quasi praesentibus amicis ot notis, sic cum liber-

406쪽

tale omnia fecit a jure quidem merito. Non enim sola intus erat, sed Jesum habebat consiliarium Lipse aderat, ipse cor ejiis tangebat, ipse animum confirmabat, ipse metum pellebat. Illud autem non sine causa faciebat; sed quia ipsa Martyr se antea dignam ejus auxilii praebuerat.

II. Egressa itaque a militibus petiit, ut sibi liceret ingredi et vestem mutare atque ingressa induit incorruptionem pro corruptione, immortali talem pro morte, vitam interminatam pro temporanea. Ego ero praue ea, quae dicta sunt, et hoc admiror, quomodo milites eam illi concesserint gratiam, quomodo mulier Viros deceperit, quO- modo nihil eorum, quae eventura erant, suspicati sint, quomodo dolum non intellexerint. Neque enim est quod dicas, neminem unquas rem similem fecisse. Multae enim fortasse se praecipites dederunt, seseque in pelagus conjecerunt, Vel pectus gladi trajecerunt, Vellaque se praeso carunt tempus quippe illud hujusmodi ramalibus

plenum erat. At Deus cor eorum excaecavit, ut dolum non odorarentur. Quamobrem ex mediis illa retibus avolavit: ac quemadmodum cerVa in ipsas Venatorum manus delapsa , indeque postea aufugiens in verticem montis venatoribus et telis inaccessum se confert, cursumque landem sistit, atque in tuto posita eos, qui sibi insidiabantur. respicit: Sic et illa in manus insidiantium delapsa, et

parietibus quasi retibus intus comprehensa, aufugit, non in montis verticem, sed in ipsum coeli cacumen unde illos intuens vacuis manibus re VertenteS, multum gaudebat, cum insideles pudore sussu sos cerneret. Cogites namqne velim quale sui illud, sedente judico, astantibus carnificibus, paratis tormentis, universa coacta multitudine, cum milites expectarent, prae voluptate gestientibus omnibus se praedam accepturos sperantibus, tunc rediisse

407쪽

eos, qui ad id missi fuerant vultu in terram demisso, remque gestam narrasse. Quantum dedecus, quantum moerorem ac probrum insideles illos tunc assecis sopar est PQuam vultu demisso, quanto cum pudore rediisse putes illos, cum didicissent se non cum hominibus, sed cum Deo bellum gerere. Ioseph herae suae insidiis appetitus, vestimento, quod scedis barbarae mulieris manibus tenebatur, relicto, nudias exiit :haec vero corpus lascivis detineri manibus non sivit, sed

nuda cum anima ascendens acramque carnem rapud

hostes relinquens , in magnam illos consilii inopiam conjecit neque enim sciebant quid de reliquiis illis sacerent.

Τalia sunt Do praeclara gesta, ut Servos suos ex angustia in tranquillitalem magnam deducat; adversarios autem et hostes cum prospere habere videntur, in extremam consilii inopiam dejiciat. Quae enim angustia major illa, inquam puella tunc incidorat quid sacilitate illa majus, in qua tum milites versabantur Solam illam intus habebant

comprehensam, domi ceu in carcere inclusam, et tamen abscesserunt amissa praeda. Briirsum puella sola auxilio prorsus et ope destituta, nullum undecumque ab aerumnis exitum videns, ferarum oribus proxima, ex ipsis, ut ita

dicam, saucibus erepta, insidias frugit, milites, judices, principes superavit. Ac dum illa viveret, ipsam e superaturos sperabant OmneS; postquam autem mortua est, tunc

in majorem consilii inopiam delapsi sunt ut discerent

mortem Martyrum esse Victoriam martyrum. Perinde vero accidit, ac si navis innumeris mercibus margaritisque pretiosis onusta in ipso portus aditu decumanum fluctum, mox illam submersurum effugiens, ipso Undarum impetu celerius in portum transmittatur. Sic et beatae Pelagiae contigit. Nam militum incursus, suturorum crucia- tuum metus, minae judicis , haec nempe omnia , fluctibus vehementius ingruentia id essecerunt, ut multo celerius

408쪽

in ciuium Volaret, luctusque navem submersurus, illam citius in tranquillum portum transmisit. Deinde corpus

illud vel sulgur splondidius desero balur, diaboli oculos

seriens. Non eni in fulgure coelo demissum ita nobis terribile est, ut corpus Martyris fulgure ipso gravius daemonum phalangas perterres aciebat. ΙIl. Ut vero discas id non sino divino nutu actum fuisse, id maxime comperias, tuiti ex virgitiis lacritate tum ex eo, quod milites dolum non Ollecerint, quod petenti annuerint, et quod res ad xitum deducta sit: neque minus id ediscere liceat ex ipsa mortis ratione utilii

enim o sublimi tecto dolapsi, nihil mali passi sunt alii

item membris quibusdam corporis mutilati, longo post lap-SUm tempore Iixerunt. Beatae autem Virgini nihil liujusmodi contingere voluit Deus sed jussit animam statim ex

Corpore CXire, et eam , ut quod satis certasset Omniaque

implesset, excepit. Non enim ex casus natura , sed ex Dei jussu mor consecuta est. Jacohat deinde corpus non in

lecto, sed in solo. At non ideo expers honoris erat quod in solo aceret; sed solum ipsum venerandum erat, quod tanta gloria praeditum corpus excepisset. Ex hoc ipso igitur venerabilius corpus illud erat, quod in solo aceret. Contumeliae nam quo propter Christum irrogatae accessionem uobis praebent honoris. Jacebat igitur in solo, angusto loco Virgineum illud et auro pretiosius corpus Circumstabant Anguli, venerabantu Archangeli omne S, aderat ipse Christus. Nam si uri domesticos honestiore mortuos flerunt, nec erubescunt; multo magis Christus eam, quae Stii Causa animam emiserat , tantumque periculi adierat, sua praesentia tonorare non erubuerit. Jacebat igitur magnu in stinerale libens maria rium, consessioni Sornatu decorata, omni regia purpura , Omni Veste pretiosa

pretiosiore tota induta eaque duplici, nempe virginitalis

409쪽

et martyrii. Cum his uneralibus stabit tribunali Christi.

Talem nos quoque Vestem Studeam V Vi Ventes ac mortui habere gnari eum, qui aurei Vestimenti corpus Xornet, nihil inde utilitatis percipere, imo potius in multorum reprehensionem incurrere, Ut qui ne in morte quidem a vana Iloria recedat sin Virtute sit indulus, multos

otiam post mortem laudatores habebit Etenim ipsis etiam imperialibus aulis splendidius apud Omnes erit sepulcrum illud, ubi corpus jacuerit, quod cum Virtute B pietate vixerit. Hujus rei testes vos estis, qui divitum Sepulcra,

etsi aureis ornata vestimentis, ceu spelunca praetermittentos ad . Sanctam magno ludi accurrilis, quia cum sese martyrio consessione et Virginitate Vestium aurearum

loco induisset, Martyr discessit. Eam itaque pro vitibus imitemur contempsit illa Vitam, contemnamus et nos delicias, sumptuosos irrideamus apparatus, abstineamus hebrietate, crapulam fugiamus. Neque sine causa sic loquor. Sed quia multo jam video, qui post solutum hoc spirituale theatrum , ad ebrietatem, ad caia ponas, ad di-Versorioriam mensas, ad aliaque turpia advolaturi sunt. Quamobrem rogo et hortor Ut semper hanc sanctam Virginem in memoria et mente habeatis, neque concionem hanes dedecoretis, neque eam, quae ex hac celebritato nobis accedit, fiduciam de medio tollatis. Etenim non temere cum gentilibus colloquentes, hujus solemnitalis frequentia gloriamur, illosque rubore persundimus dicentes, Universam civitatem tantumque populum, a puella OI- tua singulis annis pertrahi, nec post tot annos a tali COD-SUetudine supersedere. Verum si senserint ea, quae in hac celebritale admittuntur, magna laudum parte carebim Uf. Ndm si haec, quo nunc convenit multitudo, sic cum debilo ordine accedat, id magno nobis erit ornamento; in

410쪽

cum segnitie ac negligentia, probrum nobis erit a vituperi Um.

IV. Ut igitur charitatis vostrae requentia gloriari possimus, Cum eadem modestia domum recedamus, qua pares eos abire , qui cum hae Martyre convenerunt. Nam Siquis non hoc ritu discedat, non soliam nihil profecerit, Verum etiam periculum sibi maximum attraxerit. Scio quidem vos hoc morbo non laborare, sed id non ad des ensionem vobis salis os oportet enim etiam fratres Vestros, qui indecore se gerunt, ad maximam modes liam et ad decentem statum reducere Honorasti Martyrem praesentia Piliam etiam propriorum membrorum emendatione honora. Si videris immoderatum risum , cursum indecentem, incessum illi boralem habitum indecorum, accedo, et tali assectos modo terribiliter o torve intuere. At o despiciunt, magis quo irrident Sume tecum duos tresve, aut plures fratres, Ut ex numero majori in veneratione sitis. Quod si ne ita quidem eorum omentiam reprimas, eo ad Sacerdotes deseras sit vix possunt illi in tantum impudentiae devenire, ut increpat et moniti non cessent, De CPubescant, neque ab inordinata et ludicra chorea se retra hant. Si vel decem, si vel tres, vel duo vel unum lucrat USsueris, mercem ullam reportaveris Magna est viae longitud : vide igitur longitudino ad ea quae dicta sunt colligenda tam tir, Odoramentis suavibus Via in reple dum S.

Neque enim ita ornata via apparuerit, si odora moniis eam replens quispiam suavi fragrantia aurem perfuderit ut honesta nunc apparebit, si in nos quotquot hodie per illam incudunt, Martyris certamina inter o narrantes domum redeant, lingua sua singuli ceu huribulo lentes. Annon videtis, Impuratore in urbem ingredion te, quanto eum ordine milites utrinque posis armati gradiantur, alter alterum coli orta tales, ut quis te et cum reVerentia ince-