Opera

301쪽

ACADEMICORUM 1 B. II CAP. 4. 237

quaerebatur, paene Xplicatum est, ut tota fere quaestio tractata rideaturri tamen XSpecto ea, quae te pollicitus es, Luculle, ab Antiocho audita dicturum. Equidem, inquit Hortensius, feci plus quam Vellem. Totam enim rem Lucullo integram servari oportuit: et tamen fortasSe Servat eSt a me enim ea, quae in promtu erant, dicta Sint a Lucullo autem reconditiora desidero.

Tum ille, Non sane, inquit, Hortensi, conturbat me exspectatio tua etsi nihil est iis, qui placere

volunt, tam adversarium : Sed, quia non laboro, quam valde ea, quae dico, probaturu sim, eo minus conturbor. Dicam enim, nec mea, nec ea, in quibus, si vera non fuerint, non vinci me malim, quam vincere. Sed mehercule, ut quidem nunc e causa habet, etsi hesterno sermone labefacta est, mihi tamen ridetur esse verissima. Agam igitur sicut Antiochus agebat nota enim mihi re est: nam et vacuo animo illum audiebam, et magno studio, eadem de re etiam Saepius ut etiam majorem eXSpectationem mei faciam, quam modo fecit Hor

Cum ita esset exorsus, ad audiendum animos ereximus. At ille, Cum Alexandriae pro quaestore inquit, essem, fuit Antiochus mecum, et erat amantea Alexandriae familiaris Antiochi Heraclitus Tyrius qui et Clitomachum multos annos, et Philonem, audierat , homo sane in ista philosophia, quae nunc prope dimissa revocatur, probatus et nobilis; cum quo et Antiochum saepe disputantem audiebam; sed utrumque leniter. Et quidem isti libri duo Philonis, de quibus heri dictum a Catulo est, tum erant allati Alexandriam tumque primum in Antiochi manus Venerant et homo natura lenissutius nihil enim poterat fieri illo mitius stomachari tamen coepit. Mirabam neque enim hinquam ante videram. At ille Heracliti memoriam implorans, quaerere Xeo, riderentum illa Philonis, aut ea num vel e Phi-

302쪽

283 ACADEMICORUM LIB. II CAP. 5.

Ione, vel ex ullo Academico, audirisset aliquando pNegabat Philonis tamen scriptum agnOScebat nec id quidem dubitari poterat: nam aderant mei familiares, docti homines, P. et C. Selii et Tetrilius Rogus, qui se illa audisse Romae de Philone, et ab eo ipso duos illos libros dicerent descripsisse. Tum et illa dixit Antiochus, quae heri Catulus commemoravit a patre suo dicta Philoni, et alia phira nec Serenuit, quin contra suum doctorem librum etiam ederet, qui sus' inscribitur. Tum igitur et cum Heraclitum studiose audirem contra Antiochum disserentem, et item Antiochum contra Academicos, dedi Antiocho operam diligentius, ut cauSam ex eo totam cognOScerem. Itaque complures dies, adhibito Heraclito, doctisque compluribus et in his Antioclii fratre Aristo et praeterea Aristone et Dione, quibus ille, secundum fratrem, plurimum tribuebat, multum temporis in ista una disputatione consumSimuS. Sed ea pars, quae contra Philonem erat, praetermittenda Si minus enim acer Si adverSarius is, qui ista, quae sunt heri defensa, negat Academicos omnino dicere. Etsi enim mentitur, tamen est adversarius lenior Ad Arcessam Carneademque Veniamus. V. Quae cum dixisset, Sic rurSUS XOrSUS St:

Primum mihi videmini, me autem nomine appellabat cum veteres philosophos nominatis, facere idem, quod seditiosi cives Olent, cum aliquos ex antiquis claros viro proferunt, quo dicant fuiSSe populares, ut eorum ipsi similes esse videantur. Repetunt a P. Valerio, qui, Xactis regibus, primo anno consul fuit commemorant reliquos, qui leges popuIares de

provocationibus tulerint, cum consisses Sent; tum

sad Ilios notiores, C. Flaminium qui linem agrariam

aliquot annis ante secundum Punicum bellum tribunus plebis tulerit, invit senatu, et postea bi consul factu sit , L. Cassium, Q. Pompeium. Illi quidem etiam P. Africanum referre in eumdem numeriunsolent. Duo ver sapientisSimos et clarissimos se

303쪽

tres, P. Crassum et P. Scaevolam aiunt Ti. Graccho auctores legum fuiSSe, alterum quidem, ut demuS, palam : alterum, ut SuSpicamur, obscurius. Addunt

etiam C. IIaesuma et de hoc quidem nihil mentiuntur. Horum nominibus tot virorum atque tantoriimeXpositis, eorum se institutum sequi dicunt. Similiter vos, cima perturbare, ut illi rempublicam, sic vos philosophiam bene jam constitutam, Velitis, Empedoclem, Anaxagoram Democritum, Parmenidem, Xenophanem, latonem etiam, et Socratem profertis. Sed neque Saturamus ut nostrum rumicum potissimum nominem simile quidquam habuit veterum illorum, nec Arcesilae calumnia conferenda est cum Democriti verecundia. Et tamen isti philosophi raro admodum, cum haerent aliquo loco, Xclamant quasi mente incitati, Empedocles quidem, ut interdum mihi furere videatur abstrusa esse Omnia; nihil nos sentire, nihil cemere nihil omnino, quale Sitti OSSe reperire. II ajorem autem partem mihi quidem omnes isti videntur nimis etiam quaedam aflirmare plusque profiteri se Scire, quam Sciant. Quod si illi tum in novis rebus, quaSi modo DAS centes, haesitaverunt, nihilne tot spectatis, summis ingeniis, maximis studiis, explicatum putamus 3 Nonne, cum jam philosophorum disciplinae gravissimae Onstitissent, tum, ut exortus est in Optima republica

TL Gracchus, qui otium perturbaret, Sic ArceSHAS, qui constitutam philosophiam everteret et in eorum auctoritate delitesceret, qui negassent quidquam sciri aut percipi posses Quorum e numero tollendus est et Plato, et Socrates alter, quia reliquit perfectissimam disciplinam, Peripateticos et Academicos, Ominibus differentes, re congruentes a quibus Stoici ipsi verbis magis quam sententiis dissenserunti crates autem, de se ipse detrahens in disputatione, plus tribuebat iis quos volebat refellere. Ita, Cum aliud diceret atque sentiret, libenter uti solitus est ea dissimulatione quam Graeci Κιρωνειαν Vocant quam Philos. VOL. II. 2 C

304쪽

290 ACADEMICORUM LIB. IL CAP. G.

ait etiam in Africano fuisse Fannius ς idque propterea vitiosum in illo non putandum, quod idem fuerit

in Socrate.

VI. Sed fuerint illa vetera, si mittis, incognita.

Nihilne est igitur actum, quod investigata Sunt, Steaquam Arcesilas Zenoni ut putatur Obtrectans, nihil novi reperienti, sed emendanti Superiores, immutatione verborum, dum hujus definitiones labefactare Vult conatus est clarissimis rebus tenebras obducere ΘCujus primo non admodum probata ratio, quamquam floruit cum acumine ingenii, tum admirabili quodam lepore dicendi, proxime a Lacyde solo retenta Stς post autem confecta a Cametae, qui Si quartus ab Arcesila. Audivit enim Hegesinum, qui Euandrum audierat, Lacydis discipulum, cum Arcesilae Lacydes fuisse Sed ipse Carneades diu tenuit: nam non ginta vixit annos : et qui illum audierant, admodum floruerunt e quibus industriae plurimum in Clitomacho fuit declarat multitudo librorum ingenii non minus in hoc, quam in Charmada eloquentiae, in Melanthio Rhodio suavitatis. Bene autem OMe Carneadem, Stratoniceus Metrodorus putabatur. Jam Clitomacho Philo vester operam multos annos dedit. Philone autem vivo, patrocinium Academiae non defuit. Sed, quod nos facere nunc ingredimur, ut contra Academicos disseramus, id quidam e philosophis, et ii quidem non mediocres, faciendum Omnino non Putabant nec verum esse ullam rationem disputare cum iis qui nihil probarent Antipatrumque Stoicum, qui multus in eo fuisset, reprehendebant: nec definiri aiebant necesse esse, quid Met cognitio, aut perceptio, aut, si verbum e verbo volumus, NPrche tSio, quam καταλη νιν illi Vocant: Oriue,

qui persuadere vellent, esse aliquid, quod comprehenda et percipi posset inscienter facere dicebant, Propterea quod nihil esset clarius γαργειν, ut Graeci ἰPei spicuitatem, aut evidentiam nos, Si placet, nomi-

305쪽

ACADEMICORUM 1s II CAP. 7. 29 I

nemus, fabricemurque, si pus erit, verba ne hic sibi me appellabat ocans hoc licere putet soli. Sed

tamen rationem nullam putabant illustriorem ipsa evidentia reperiri posse nec ea quae tam clara essent, definienda censebant. Alii autem negabant

Se pro hac evidentia quidquam priores fuisse dictu-rOS; Sed ad ea, quae contra dicersntur, dici oportere putabant; ne qui fallerentur. Plerique tamen et

definitiones ipsarum etiam evidentium rerum non improbant et rem idoneam, de qua quaeratur, et homines dignos, quibuscum diSseratur, putanti Philo autem, dum nova quaedam commoVet, quod ea SuStinere vi poterat, quae contra Academicorum pertinaciam dicebantur, et aperte mentitur, ut Streprehensu a patre Catulo ς et ut docuit Antiochus

in id ipsum se induit, quod timebat. Cum enim ita negaret quidquam esse, quod comprehendi posset,

id enim volumus esse κατα ληροτου si illud emet Sicut Zeno definiret, tale risum jam enim hoc pro φαντασια verbum satis hesterno sermone trivimus msum igitur, impressum emctumque ex eo unde esset, quale Menon OSSet X eo unde non esset id nos a Zenone

definitum rectissime dicimus. Qui enim potest quidquam comprehendi, ut plane confidas id perceptum cognitumque esse quod est tale, quale vel falsum esse possit 3 Hoc cum infirmat tollitque Philo judicium tollit incogniti et cogniti ex quo ficitur, nihil posse comprehendi. Ita impruden eo quo minime vult, revolvitur. Quare omnis oratio contra Academiam suscipitur a nobis, ut retineamu eam

definitionem, quam Philo voluit evertere. Quam nisi obtinemus, percipi nihil posse concedimus 'VII ordiamur igitur a sensibus; quorum4ta clara

judicia et certa sunt, ut, si optio naturae nostrae detur, et ab ea Deus aliquis requirat, contentane sit utSintegri incomptisque sensibus, an Ostisset melius aliquid ; non videam quid quaerat amplius. Neque ver hoc loe exspectandum est, dum de rem in-

306쪽

291 ACADEMICORUM LIB. II CAP. 7.

flexo, aut de collo columbae, respondeam : non enimis sum, qui, quidquid ridetur, tale dicam esse, quale rideatur Epicurus hoc viderit, et multa alia. Meo autem judicio, ita est maxima in sensibus veritas, si

et sani sunt et valentes, et Omnia removentur quae obstant et impediunt. Itaque et lumen mutari Saepe VolumuS, et itu earum rerum quas intuemur, et intervalla aut contrahimus, aut diducimus multaque

facimus usque eo, dum adspectus ipse fidem faciat sui judicii quod idem fit in vocibus, in odore, in Sapore ut nemo it OStrum, qui in sensibus sui cujusque generis judicium requirat acrius. Adhibita

Ver eXercitatione et arte, ut oculi pictura teneantur, et aures cantibu S, quis St, quin emat, quanta is

sit in sensibus 3 Quam multa vident pictores in umbris et in eminentia, quae nos non videmus i quam multa, quae nos fugiunt in cantu, exaudiunt in eo genere exercitati qui primo inflatu tibicinis Antio Pam esse aiunt, aut Andromacham, cum id nos ne suspicemur quidem. Nihil necesse est de gustatu et odoratu loqui in quibus intelligentia, etsi vitiosa, es quaedam tamen. Quid de tactu, et eo quidem, quem philosophi interiorem vocant, aut doloris aut Vollaptatis 3 in quo Cyrenaici solo putant veri esse judicium, quia sentiatur. Potestne igitur quisquam dicere inter eum qui doleat, et inter eum qui in voluptate sit, nihil interesses aut ita qui sentiat, non apertissime insania 3 Atqui qualia sunt haec, quae sensibus percipi dicimus talia Sequuntur ea, quae non sensibus ipsis percipi dicuntur, sed quodammodo sensibusa ut haec Illud est album, hoc dulce, canorum illud, hoc bene olens, hoc asperum. Animo jam haec tenemus comprehensa, non Sensibus. Ille deinceps equus est, ille canis. Caetera series deinde Sequitur, majora nectenS, ut haec, quae quasi expletam rerum comprehensionem amplectuntur Si homoeSt, animal est mortale, rationis particeps. Quo genere nobis notitiae rerum imprimuntura sine qui-

307쪽

ACADEMICORUM LIB. II CAP. 3. I93

bus nec intelligi quidquam, nec quaeri aut disputari,

Quod si essent falsae notitiae εννοια enim notitias appellare tu videbare si igitur essent hae falsae, aut ejusmodi visis impressae, qualia is a falsis discerni non possent quo tandem his modo uteremur 3 quomodo autem, quid cuique et OnSentaneum 8Set, quid repugnaret videremus 3 AI emoriae quidem certe, quae non modo philOSOphiam, Sed omnis vitae Sum, Omnesque aries ima maXime continet, nihil omnino loci relinquitur. Quae potest enim esse memoria fias rum 3 aut quid quisquam meminit, quod non animo comprehenIt, et tenet 3 Ars vero quae OteSt esse, nisi quae non e una aut duabus, sed ex multis animi perceptionibus constat 3 quas si subtraXeris, qui distingues artificem ab inscio 3 non enim foriuito hunc artificem dicemus esse, illum negabimus: Sed,

cum alterum percepta et comprehensa tenere videmus, alterum non item ; cumque artium aliud ejusmodi genus sit, ut tantummodo animo rem cernat; aliud, ut moliatur aliquid et faciat quomodo aut geometre cernere ea potest, quae aut nulla Sunt aut

internosci a falsis non possunt aut is, qui sidibus Utitur, Xplere numeros, et conficere versus 3 Quod idem in similibus quoque artibu continget quarum Omne opus est in faciendo atque agendo. Quid enim est, quod arte mci possit, nisi is, qui artem tractabit, multa perceperit ΘVIII. Maxime vero virtutum cognitio confirmat, percipi et comprehendi multa posse in quibus solis

inesse etiam scientiam dicimus quam O non comprehensionem modo rerum, Sed eam Stabilem quoque atque immutabilem esse cenSem ux itemque Sapientiam, artem rivendi, quae ipsa e sese habeat ConStantiam. Ea autem constantia si nihil habeat percepti et cogniti, quaero, unde nata Sit, et UO-

modo Θ Quaero etiam ille fir bonus, qui statuit Omnem cruciatim perferre, intolerabili dolore lace-

308쪽

294 ACADEMICORUM LIB. II CAP. B.

rari potius quam aut ossicium prodat, aut fidem, cur has sibi tam graves leges impOSuerit, cum, quamobrem ita porteret, nihil haberet comprehensi, percepti, cogniti, constituti Nullo igitur modo fieri

potest, ut quisquam tanti aestimet aequitatem et fidem, ut ejus conServandae causa, nullum Supplicium recuset, nisi iis rebus assensus Sit, quae falsae

Ipsa vero sapientia, si se ignorabit, sapientia sit, necne quo modo primum obtinebit nomen sapientiae 3 deinde quo modo suscipere aliquam rem, aut agere, fidenter audebit, cum certi nihil erit, quod Sequatura Cum vero dubitabit, quid sit extremum et ultimum bonorum, ignorans, quo omnia refer-tur, qui poterit esse sapientia ΘAtque etiam illud perspicuum est, conStitui nec se esse initium, quod sapientia, cum quid agere incipiat, sequatur idque initium esse naturae a commodatum. Nam aliter appetitio, eam enim esse Volum cμην qua ad agendum impedimur, et id appetimus quod est risum moveri non potes Illud autem, quod movet, prius oportet rideri, eique credi quod fieri non potest, si id, quod visum erit, discem non poterit a falso. Quo modo autem moveri animus ad appetendum potest, si id, quod detur, non percipitur, accommodatunane naturae Sit, an

alienum 3 Itemque, si quid ficii sui sit, non currit animo, nihil unquam omnino aget ad nullam rem unquam impelletur nunquam movebitur. Quod si aliquid aliquando acturus est, nec Se en id ei verum, quod occurrit, videri. Quid quod, si ista vera simi, ratio omnis tollitur, quasi quaedam lux lumenque vitae 3 tamenne in ista pravitate perstabitis 3 nam quaerendi initium ratio attulit quae perfecit virtutem, cum esset ipsa ratio confirmata quaerendo. Quaesti autem re appetitio omitionisa quaestionisque finis, inventio. At nemo invenit falsa nec ea, quae incerta Permanent, in-

309쪽

Venta SSe possunt sed, cum ea, quae quasi involuta fuerunt, aperta sunt, tum inventa dicuntur: sic et

initium quaerendi, et exitum percipiendi et comprehendendi tenet. Itaque argumenti concluSio, quae eS Graece ποδειξις, ita definitur Ratio, quae, X rebus perceptis, ad id quod non percipiebatur, adducit. IX. Quod si omnia cisa ejusmodi essent, qualia isti dicunt, ut ea vel falsa esse OSSent, neque ea POS- set ulla noti discernere quo modo quempiam aut conclusisse aliquid, aut invenisse diceremus 3 aut quae raset conclusi argumenti fides 3 Ipsa autem

philosophia, quae rationibus progredi debet, quem habebit exitum Θ sapientiae vero quid futurum est pquae neque de se ipsa dubitare debet, neque de suis decretis, quae philosophi vocant δόγματα quorum

nullum sine scelere prodi poterit. Cum enim decretum proditur, lex veri rectique proditur quo e vitio et amicitiarum proditiones, et rerum publicariam, nasci solent. Non potest igitur dubitari, quin decretum nullum latium possit esse sapientique Satis non sit, non SSe falsum sed etiam stabile, fixima, ratum esse debeat, quod movere nulla ratio queat. Talia autem neque esse neque rideri possunt eorum ratione, qui illa visa, e quibus Onania decreta sunt nata, negant quidquam a falsis interesse.

Ex hoc illud est natum, quod postulabat Hortensius, ut id ipsum saltem perceptum a sapiente diceretis, nihil posse percipi. Sed Antipatro hoc idem postulanti, cum diceret, ei, qui assi aret nihil posse

Percipi consentaneum esse unum tamen illud dicere percipi posse, ut alia non possent, Carneade acutius resiStebat: nam tantum abesse dicebat, ut id con-Sentaneum eSSet, ut maXime etiam repugnaret qui enim negaret quidquam esse quod perciperetur, eum

nihil excipere ita necesse esse, ne id ipsum quidem, quod Xceptum non esset, comprehendi et percipi ullo modo pOSSe.

310쪽

296 ACADEMICORUM LIB. II CAP. 10.

Antiochus ad istum lacum pressius videbatur Miscedere. Quoniam enim id haberent Academici decretum sentitis enim jam hoc me δγγμα dicere nihil

posse percipi non debere eos in suo decreto, sicut in caeteris rebus, fluctuare, praeSertim cum in e summa consisteret hanc enim esse regulam totius philosophiae, constitutionem veri, falsi, cogniti, incogniti; quam rationem quoniam suSciperent, docereque Vellent, quae a quovi accipi porteret, et quae repudiari certe hoc ipsum, ex quo omne veri salsique judicium esset, percipere eos debuisse Etenim duo esse haec maxima in philosophia, judicium veri, et

finem bonorum; nec sapientem OSSe SSe, qui aut cognoscendi initium ignoret, aut Xtremum XPetendi, ut, aut unde proficiscatur, aut quo per veniendum sit, nesciat. Haec autem habere dubia, neque his ita confidere, ut moveri non possint, abhorrere

sapientia plurimum. Hoc igitur modo potius erat ab his postulandum, ut hoc unum saltem, percipi nihil posse, perceptum esse dicerent. Sed de inconstantia totius illorum sententiae si ulla sententia cujusquam esse potest nihil approbantis est, ut opinor, dictum Satis. X. Sequitur disputatio, copiosa illa quidem, sed paulo abstrusior. Habet enim aliquantum a physicis ut verear, ne majorem largiar ei, qui contra dicturus est, libertatem et licentiam : nam quid eum facturum putem de abditis rebus et obscuris, quihicem eripere conetur 3 Sed disputari poterat subtiliter, quanto quasi artifici natura fabricata esset primum animal omne deinde hominem marime quaevis esset in sensibus : quemadmodum primo Visa nos pellerent deinde appetitio ab his pessa sequeretur Itum ut sensus ad res percipiendas intenderemuS. Mens enim ipsa, quae sensuum fons est, atque etiam ipSa SenSUS est, naturalem vim habet, quam intendit ad ea, quibus movetur. Itaque alia visa sic arripit, ut his Statim utatur aliqua recondit e quibus me-