Opera

311쪽

ACADEMICORUM L1B. II CAP. 10. I97

moria oritur caetera autem similitudinibus constituit, e quibus emciuntur notitiae rerum, quas Graecitum Εγνο tς, tum Προληείεις Vocanti Eo cum accesSit ratio, argumentique concluSio rerumque innumer

bilium multitudo, tum et perceptio Orim Omnium apparet; et eadem ratio, perfecta his gradibus, ad sapientiam perVenit. Ad rerum igitur scientiam, vitaeque conStantiam, aptissima cum sit mens hominis, amplectitur maxime cognitionem et iStam καταλη νιν, quam, ut disi Verbum e verbo Xprimentes, comprehensionem dicemus, cum ipsam per se amat nihil est enim ei veritatis luce dulcius , tum etiam propter Sum. Quocirca et sensibus utitur, et artes efficit, quasi sensus alteros et usque e philosophiam ipsam corroborat, ut virtutem Sciat, ex qua re una vita omnis apta

sit. Ergo hi, qui negant quidquam OSSe comprehendi, haec ipsa eripiunt vel instrumenta vel Ornamenta vitae vel potius etiam totam vitam evertunt funditus, ipsumque animal orbant animo ; ut d cile sit de temeritate Griura, perinde ut cauS POStulat, dicere. Nec vero Satis constituere possum, quod sit eorum consilium, aut quid velint. Interdum enim, cum adhibemus ad eos orationem hujusmodi Si ea, quae diSputentur, vera non sint, tum omnia fore incerta: respondent: Quid ergo istud ad nos num nostra culpa Sc naturam accusa, quae in profundo veritatem ut ait Democritus penitus abstruserit. Alii autem elegantius, qui etiam queruntur, quod eos insimulemus omnia incerta dicereri quanthinaque intersit inter incertum, et id quod percipi non possit, docere conantur, eaque distinguere. Cum his igitur agamus, qui haec distinguunt illos, qui omnia sic

incerta dicunt, ut stellarum numerus par an impar Sit, quasi desperato aliquos, relinquamuS. Volunt enim et hoc quidem vel maxime animadvertebam

vos moveri probabile aliquid esse, et quasi verisi-

312쪽

29M ACADEMICORUM LIB. II CAP. 11.

mile eaque se uti regula et in agenda cita, et in quaerendo ac disserendo. XI. Quae ista regula est, si notionem veri et falsi, propterea quod ea non possunt intemOsci, nullam habemus 3 am, si habemus, intereSSe Oportet, ut inter rectum et prunim, sic inter verum et falsum. Si nihil interest, nulla regula est nec poteStris, Cui est risio veri falsique communis ullum habere judicium, aut ullam Omnino veritatis notam. Nam cum dicunt, hoc se unum tollere, ut quidquam possit ita videri, ut non eodem modo falsum etiam possit videri, caetera autem concedere faciunt pueriliter. Quo enim omnia judicantur, sublato, reliqua Se negant tollere ut Si quis, quem oculis privaverit, dicat, ea, quae cerni poSSent, non se ei ademisse. Ut lenim illa oculis modo cognoscuntur, sic reliqua Viri ἔSed propria veri, non communi veri et falsi nota. Quamobrem, sive tu probabilem visionem, sive probabilem et quae non impediatur ut Carneades Ole

batin, sive aliud quid proferes, quod sequare ad Vi sum illud, de quo agimus, tibi erit revertendum. Ine autem, Si erit communitas cum falso nullum erit

judicium, quia proprium in communi signo notari non potest. Sin autem commune nilail erit, habeo, quod volo. Id enim quaero, quod ita mihi rideatur

e , Verum, ut non OSSit iam falSum Videri. eum ' Simili in errore versantur, in arta -- a ve- ω αritatis coacti, perspicua a perceptis volunt distinguere, et conantur Stendere, esse aliquid perspicui; verum illud quidem impressum in animo atque mente, neque tamen id percipi ac comprehendi posse. Quo enim modo perspicue dixeris album esse aliquid, cum possit accidere, ut id, quod nigrum sit, album esse videatur 3 aut quo modo ista aut Perspicua dicemus, aut menti impressa subtiliter, cum sit incertum, vere inanitem moveatur 3 Ita neque

color, neque corpuS, nec Veritas, nec argumentum,

nec Semus, neque perspicuum illum relinquit

313쪽

Ex hoc illud his usu venire solet ut, quidquid dixerint, a quibusdam interrogentur : Ergo iStuc quidem percipi. Sed qui ita interrogant, ab his irridentur: non enim urgent, ut Coarguant, neminem ulla de re posse contendere, neque MSeVerare, Sine

aliqua ejus rei, quam ibi quisque placere dicit, certa et propria nota. Quod est igitur istuc vestrum probabiles Nam si, quod cuique Occurrit, et primo quaSi adspectu probabile videtur, id confirmatur, quid eo lex ius 8 Sine circumspectione aliqua, et accurata conSideratione, quod visum sit, id se dicent sequi tamen exitum non habebunt: primum, quia his visis, inter quae nihil interest, aequaliter omnibus abrogatur fides: deinde, cum dicant posse accidere Sapienti, Ut, cum omnia fecerit, diligentissimeque circumspeXerit, X- sistat aliquid, quod et verisimile videatur et absit IongiSsime a vero quo modo, Si magna parte quidem ut solent dicere ad verim ipSum, aut quam Proxime accedant, confidere sibi poterunt Θ Ut enim confidant, notum his esse debebit insigne veri quo ObSeuro et Oppresso, quod tandem verum sibi fidebuntur attingeres Quid autem tam absurde dici potest, quam cum ita loquuntur: Est hoc quidem rei illius Signum, aut argumentuma et ea re id Sequor:

sed fieri potest, ut id quod significatur, aut falsum sit, aut nihil sit omnino ΘXII. Sed de perceptione hactenus. Si quis enim

ea, quae dicta sunt, labefactare volet, facile, etiam absentibus nobis, veritas se ipsa defendet. His satis cognitis, quae jam explicata sunt, nunc de MenSione, atque approbatione, quam Graeci

συγκαταθεσιν Vocant, pauca dicemus: On quo non

latus locus sit; sed paulo ante jacta sunt fundamenta. Nam cum vim, quae esset in SenSibus, X-plicabamus, simul illud aperiebatur, comprehendi multa, et percipi sensibusa quod fieri sine assensione non poteSt. Deinde, cum inter inanimiim et animal

314쪽

300 ACADEMICORUM LIB. II CAP. 13.

hoc maxime intersit, quod inanimum nihil agit, animal agit aliquid, nihil enim agens ne cogitari quidem potest quale sit aut ei sensus adimendus est; aut ea, quae S in nostra ita potestate, reddenda assensio. At Ver animus quodam modo eripitur his, quos neque sentire neque assentiri volun Ut enim necesse est, lancem in libra, ponderibus impositis, deprimi sic animum perspicui cedere. Nam quomodo non potest animal ullum non appetere id quod accommodatum ad naturam appareat Graeci id οικειον appellant , Sic non potest Objectam rem perspicuam non approbare.

Quamquam, si illa, de quibus disputatum est, Vera sunt, nihil attinet de assensione omnino loqui. Qui enim quid percipit, assentitur statim. Sed haec

etiam Sequuntur, nec memoriam sine assensione POSSe Constare, nec notitia rerum, nec artes idque

quod maximum est, ut sit aliquid in nostra potestate, in eo, qui rei nulli assentietur, non erit. Ubi igitur virtus, si nihil situm est in ipsis nobis Iaxime autem absurdum, vitia in ipsorum esse poteState, neque peccare quemquam, nisi assensione hoc idem in rirtute non esse cujus omnis conStantia et firmitas ex his rebus constat, quibus asSen Sa St, et qua approbavit Omninoque ante rideri aliquid, quam agamuS, neceSSe St eique, quod visum sit, assentiamur. Quare, qui aut visum aut SSensum tollit, is omnem actionem tollit e vita.

XIII. Nunc ea rideamus, quae contra ab his disputari solent. Sed prius potestis totius eorum rationis quasi fundamenta cognoscere. Componunt igitur primum artem quamdam de his, quae visa dicimus, eorumque et vim et genera definiunt in his, quale sit id, quod percipi et comprehendi possit totidem verbis, quot Stoici. Deinde illa exponunt duo, quae quasi contineant omnem hanc quaestionem : quae ita rideantur, ut etiam alia eodem modo rideri possint, nec in his quidquam intersit, non posse eorum alia

315쪽

ACADEMICORUM 1A. II CAP. I 4. 30 I

percipi, alia non percipi nihil interesSe autem, non modo si ex omni parte ejusdem modi sint, sed etiamsi discerni non possint. Quibus positis, unius argumenti conclusione tota ab his causa comprehenditur. Composita autem ea concluSi Sic est Eorum, quae Videntur, alia vera sunt, alia falsa : et, quod falsum est, id percipi non potest quod autem Verum 14SUm est, id Omne tale est, ut ejusdem modi falsum etiam possit videri. Et, quae insa sunt ejusmodi ut in iis nihil intersit, non posse accidere, Ut eorum alia per cipi possint, alia non possint. Nullum igitur est visum, quod percipi possit. Quae autem Sumunt, ut concludant id quod volunt, ex his duo sibi putant Oncedi neque enim quisquam repugnati a sunt haec eQuae visa falsa sint, ea percipi non posse et alterum, Inter quae fisa nihil intersit, ex his non posse alia talia esse, ut percipi possint, alia ut non OSSint. Reliqua vero multa et varia ratione defendunt: quae sunt item duo : unum, Eorum, quae videantur, a vera esse, alia falsa alterum, omne visum, quod Sit a vero, tale esse, quale etiam a falso possit esSe. Haec duo proposita non praetervolant, sed ita dilatant, ut non mediocrem curam adhibeant et diligentiam. Dividunt enim in partes, et eas quidem magna primum in sensus deinde in ea, quae ducuntur a Sensibus, et ab omni consuetudine, quam obscurari volunt tum perveniunt ad eam partem, ut ne ratione quidem et conjectura ulla res percipi P0ssit. Haec autem universa concidunt etiam minutius.

Ut enim de sensibus hesterno sermone vidistis, item faciunt de reliquis in singulisque rebus, qua in minima dispertiunt, volunt Scere, his omnibus, quae Visa sint, veris adjuncta esse falsa, quae a Veris nihil differant ea cum talia sint, nihil OSSe comprehendi. XIV. Hanc ego subtilitatem philosophia quidem dignissimam judico, sed ab eorum causa, qui ita dis Philos. UOL. II. 2 D

316쪽

30T ACADEMICORUM LIB. II CAP. 14.

serunt, remotissimam. Definitiones enim, et partitiones, et horum luminibus utens Oratio, ima similitudines dissimilitudinesque, et earum tenui et acuta distinctio, fidentium est hominum, illa vera et firma

et certa SSe, quae tutentur; non eorum, qui clament, nihil magis vera illa esse, quam falsa. Quid enim agant, si, cum aliquid definierint, roget eos quispiam, num illa definitio possit in aliam rem transferri quamlibet 3 Si posse dixerint quid dicere habeant, cur illa vera definitio sit 3 Si negaverint; fatendum sit, quoniam vel illa vera definitio transferri non possit in falsum, quod ea definitione X-plicetur, id percipi posse : quod minime illi volunt. Eadem dici poterunt in omnibus partibus. Si enim dicent, ea, de quibus disserant, Se dilucide perspicere, nec ulla communione visorum impediri comprehendere ea Se posse fatebuntur. Sin autem negabunt vera visa a falsis posse distingui, qui poterunt Ionius progredit occurretur enim, Sicuti unum est. Nam concludi argumentum non potest, nisi his, quae ad concludendum Sumta erunt, ita probatis, ut falsa ejusdem modi nulla poSSint eSSe. Ergo, Si rebus comprehensis et perceptis nisa et progressa ratio

hoc esticiet, nihil posse comprehendi quid pol Creperiri, quod ipsum sibi repugnet magis 3 Cumque

ipsa natura accuratae Orationis hoc profiteatur, se aliquid patefacturam quod non appareat, et, quo id fa .cilius Ssequatur, adhibituram et SenSus, et ea quae perspicua sint qualis est istorum oratio, qua omnia non tam SSe, quam videri volunt 3IIarime autem concincuntur, cum haec duo pro

congruentibus Sumunt, tam vehementer repugnantia : primum esse quaedam falsa visa quod cum volunt, declarant quaedam esse vera deinde, inter falsa visa et vera, nihil interesse. At primum sumSerra, tamquam interesset. Ita priori posterius, posteriori Superius, non jungitur.

Sed progrediamur longius, et ita agamus, ut nihil

317쪽

ACADEMICORUM 1B. II. ΛP. 15. 303

nobis assentati esse videamur quaeque ab his dicuntur, sic perSequamur, ut nihil in praeteritis relinquanius. Primum litur perspicuitas illa, quam isXimus, satis Agnam babet Vim, ut ipSa, per Sese, ea quae sint, nobis, ita ut Sint Indicet. Sed tamen, ut maneamus in perspicuis firmiu et constantius, majore quadam Opus est Vel arte vel diligentia ne ab iis quae clara sint ipsa per SeSe, quasi praestigiis quibusdam et captionibus depellamur. Nam qui voluit subvenire erroribus Epicurus, iis qui videntur On- turbare veri cognitionem, dixitque sapientis GSe, opinionem a perspicuitate Sejungere, nihil profecit:

ipsius enim Opinioni errorem nullo modo sustulit. XII. Quamobrem, cum duae causae perspicui et evidentibus rebus adversentur, auXdia totidem simicontra comparanda. Adversatur enini primum, quod parim defigunt animos, et intendunt in ea quae per- Spicua Sunt, Ut, quanta luce ea circilm&S Sint, POS- Sint agnoscere : alterum est, quod fallacibus et captiosis interrogationibus circumscripti atque decepti,

quidam, cum eas dissolvere non possunt, desciscunt veritate oportet igitur et ea, quae pro perspicuitate responderi possunt, in promtu habere, de quibus jam diximus et esse armatos, ut Occurrere POSSimVS interrogationibus eorum, captionesque discutere: quod deinceps facere constitui. Exponant igitur generatim argumenta eorum, quoniam ipsi etiam illa solent non confuse loqui. Primum

conantur Stendere, multa posse videri esse, quae omnino nulla sint, cum animi inaniter moveantur

eodem modo rebus iis quae nullae sint, ut ii quae sint. Nam cum dicatis, inquiunt visa quaedam mitti a Deo, velut ea quae in somnis videantur, quaeque oraculiS, auspiciis, extis declarentur haec enim aiunt probari Stoicis, quos contra disputant ;quaerunt, quonam modo, falsa visa quae Sint ea Deus Scere possit probabilia ; quae autem plane prorime ad verum accedant, essicere non p0SSit p

318쪽

D ACADEMICORUM LIB. II CAP. 16.

aut, si ea quoque possit, cur illa non possit, quae per limciliter, internoscantur tamen Z et Si haec, cur non inter quae nihil sit omnino 3 Deinde, cum mens moveatur ipsa per SeSe, ut et ea declarant qu e cogitatione depingimus, et ea quae vel furiosis vel dormientibus videntur, nonne inquiunt verisimile sit, sic

etiam mentem moveri, ut non modo non internOScat,

ViSa vera illa sint, anne falsa, sed ut in his nihil intersit omnino 3 ut si qui tremerent et exalbescerent vel ipsi per se, motu mentis aliquo, vel objecta terribili re extrinsecus, nihil esset, qui distingueretur tremor ille et pallor, neque quidquam interesset inter intestinum et Oblatum. Postremo, Si nulla visa sunt probabilia, quae fessa

sint, alia ratio est. Sin autem Sunt, cur non etiam,

quae non facile internoscantur 3 cur non ut plane nihil intersit 3 praesertim cum ipsi dicatis, sapientem in furore Sustinere se ab omni assensu, quia nulla in visis distinctio appareat. XVI. Ad has omnes risiones inanes Antiochus quidem permulta dicebat; et erat de hac una re unius diei disputatio. Mihi autem non idem faciendum puto; sed ipsa capita dicenda et primum quidem hoc reprehendendum, quod captiosissimo genere interrogationis utuntur; quod genus minitate in philosophia probari solet, cum aliquid minutatim et gradatim additur, aut demitur. Soritas hos vocant, qui acervum essiciunt uno addito grano vitiosum Sane et captiosum genus. Sic enim adscenditis: Si tale visum objectum est a Deo dormienti, ut probabile sit, cur non etiam ut valde verisimiles cur deinde non, ut dissiciliter a vero internoscaturi deinde, ut ne internoscatur quidem 3 postremo, ut nihil inter hoc et illud intersit Huc si perveneris, me tibi Primum quidque concedente, meum filium fuerit; Sin ipse tua sponte proc SeriS, tuuΠ1. Quis enim tibi dederit, aut omnia Deum P0SSe,

aut ita lacturum esse, si possit Quomodo autem

319쪽

sumis, ut, si quid cui simile Sse possit, sequatur, ut etiam internosci dissiciliter possit 3 deinde, ut ne internosci quidem 3 postremo, ut eadem sint 3 ut, si Iupi canibus similes eosdem dices ad eXtremum. Et quidem honestis similia sunt quaedam non honesta, et bonis non bona, et artificiosis minime artificiosa. Quid dubitamus igitur amrmare, nihil inter haec interesses Ne repugnantia quidem videmus 3 Nihil est enim, quod de suo genere in aliud genus transferri possit. At si emceretur, ut inter visa differentium generuia nihil interesset, reperirentur quae et in Suo genere essent, et in alieno. Quod fieri qui potest pomnium deinde inanium visorum una depulsio est, sive illa cogitatione informantur quod fieri solere concedimus , sive in quiete, sive per Vinum, Sive per insaniam: nam ab omnibus ejusdem modi visis perspicuitatem, quam mordicus tenere debemus, abesse dicemus. Quis enim, cum sibi fingit aliquid,

et cogitatione depingit, non, simul ac se ipse commovit, atque ad se revocavit, sentit quid intersit inter perspicua et inania 3 Eadem rati est somniorum. Num censes Ennium, cum in hortis cum Ser. Galba, vicino suo, ambulavisset dixisse, I isus sum mihi cum Galba ambulares At cum omniavit, ita narravit: Nisus Homerus adesSe poeta.

Idemque in Epicharmo; mam ridebar somniare memet, eSSe mor-i

tuum.

Itaque, simul ut experrecti sumus, visa illa contemnimus neque ita habemus ut ea quae in foro geSSi-

XVII. At enim, dum videntur, eadem S in Sonini specie liorum, et eorum quae vigilantes vide

320쪽

306 ACADEMICORUM LIB. II CAP. 17.

enim dicimus, non eamdem esse vim neque integritatem dormientium et in tantium, nec mente, nec sensu. Ne vinolenti quidem quae faciunt, eadem approbatione faciunt, qua sobrii dubitant, haesitan revocant se interdum iisque, quae videntur, imbecillius assentiuntur cumque edormiverunt, illa visa

quam levia fuerint, intelligunt. Quod idem contingit

insanis ut et incipientes furere sentiant et dicant, aliquid, quod non sit, id videri sibi; et, cum relaxentur, Sentiant, atque illa dicant Alcmaeonis : Sed nulli neutiquam cor consentit cum Oculorum adspectu. At enim ipse sapiens sustinet se in furore, ne approbet falsa pro veris. Et alias quidem saepe, si aut in sensibus ipsius est aliqua forte graritas aut tarditas,

aut obscuriora sunt quae videntur, aut a perspiciendo temporis brevitate excluditur. Quamquam totum hoc, sapientem aliquando SuStinere assenSionem, contra vos est. Si enim inter fisa nihil interesset, aut Semper Sustineret, aut nunquam. Sed ex hoc generemis perspici potest levitas Orationis eorum, qui omnia cupiunt confundere. Quaerimus gracitatis, OnStantiae, firmitatis, sapientiae judicium utimur Xemplis somniantium, furiosorum, ebriosorum. Illud attendamus, in hoc omni genere quam inconstanter loquamur. On enim proferremus in aut somno oppreSSOS, aut mente captos, tam Surde, ut tum diceremus interesse inter vigilantium visa et Sobriorum et Sanorum, et eorum qui essent aliter affecti;

tum nihil inter se. Ne hoc quidem cemunt, omnia se reddere incerta; quod nolunt ea dico incerta, quae αδηλα Graeci : Si enim res se ita habeant, ut nilut intersit, utrum ita cui videatur, ut insano, an sanoa cui POSSit e loratum esse de sua sanitates quod velle essicere, non mediocris insaniae est.

Similitudines vero aut geminorum, aut Sign0rum