Ovid's Fasti

121쪽

FASTORUM LIB. III.

Iartia ter senos proles adoleVerat annoS, Et suberat flavae jam nova barba comae : 6OOmnibus agricolis armentorumque magistriS

Iliadae fratres jura petita dabant.

Saepe domum Veniunt praedonum sanguine laeti, Et rodigunt actos in sua rura bOVOS. Ut genuS audierunt, animos pater editus auget, 65 Et pudet in paucis nomen habere Ca Sis :Romuleoque cadit trajectus Amulius ense, Regnaque longaevo reStituuntur RVO.Μoenia conduntur, quae, quamViS parva fuerunt, Non tamen expediit transiluisso Romo. 70Jam, modo qua suerant Sit Vae pecorumque ΓΘ eSSUS, UrbS erat, aeternae quum pater urbis ait: Arbiter armorum, de cujus Sanguine natuSCredor, et ut credar, pignora certa dabo, A te principium Romano ducimus anno : 75 Primus do patrio nomine mensis eat. Vox rata fit, patrioque Vocat de nomine menSem. Dicitur haec pietas grata fuisse deo.

122쪽

P. OVIDII NASONIS Et tamen ante Omnes Martem coluere prioreS;

Hoc dederat studiis bollica turba suis ; 80 Pallada Cocropidae, Mino1a Creta Dianam, Vulcanum tollus Hypsipylea colit:

Junonem Sparto Pelopeiadesque Μycenae: Ρinigorum Fauni ΜaenaliS ora capiat. Mars Latio Venerandus erat, quia praesidet armis. 85 Arma seros genti remque decusque dabant. Quod si sorte vacas, peregrinos inspice fastos: Μonsis in his otiam nomine Martis erit.

Tortius Albanis, quintus fuit ille Faliscis :Sextus apud populos, Hernica terra, tuos. 90

Ιntor Aricinos Albanaque tempora constant Facta tuo Telegoni moenia CelSa manu.

Quintum Laurentes, bis quintum AEqui colus a Sper, A tribus hunc primum turba Curensis habet. Et tibi cum proavis, miles Peligno, Sabinis 95 Convenit: hic genti quartuS utrique deus.

Olympus, by Iupiter, h0 soli in

Lemnos. Hom. Il. Ι. 93. 83. See VI. 47. Hom. Il. iv. 51. 84. mpnαlis ora, like Ausonis ora, II. 94. 86. Remque decusque, Wealthand fame. 87. Peregrinos, i. e. Os Other

123쪽

FASTORUM LIB. III.

Romulus, hos omnes ut Vinceret ordine saltem, Sanguinis auctori tempora prima dedit. Nec totidem veteres, quot nunc, habuere Kalendas, Ille minor geminis mensibus annus erat. 100 Nondum tradiderat victas Victoribus artes Graecia, facundum, Sed male forte genUS. Qui bene pugnabat, Romanam noVerat artem ;

Μittere qui poterat pila, disertuS erat. Quis tunc aut Hyadas, aut Pliadas Atlantoas 105

SenSerat, aut geminos eSse Sub axe polos 3 Esse duas Arctos, quarum CynOSura petatur

Sidoniis, Holicon Graja carina notet Θ

Signaque, quae longo frater percenSeat anno, Ire per haec uno mense Sorori S equos 3 110 Libsera currebant, et in ObSerVata per Rnniam Sidera : constabat Sed tamen eSSe deOS.

Non illi coolo labentia signa moVebant,

νεων ἐπιτελλομενάων. Hesiod. See

Was a name of the Lessor Bear :

round the pote, a name os the Greator Bear. Omnes qui μιο-ponnesum incolunt priore utuntur Arcto ; Phoenices autem, quam αεuo inventore Thalete) αcceperunt, observant Cynosuram; et hanc studiosius perspiciendo diligentius navigare existimantur. Hygin Poet Astron. II. 2. III. Libera, as being unObserved, test to themsolves, as it Were; subjected to no laWs.112. Constabat, &c. Burmann

usual. vovere signa coelestia Sectans

124쪽

P. OVIDII NASONIS Sed Sua: quae magnum perdere crimen erat. Illa quidem seno ; sod erat 1 ovorentia sono, 115 Quantam nunc aquilas cernis habe re tuas. Pertica suspensos portabat longa maniplos :Unde maniplaris nomina miles habet. Ergo animi indociles et adhuc ratione carentes Mensibus egerunt lustra minora decem. 120 Annus erat, decimum quum luna repleverat orbem. Hic numerus magno tunc in honoro fuit; Seu quia tot digiti, per quoS numerare SolemuS :Seu quia bis quino semina mense parit: Seu quod adusque decem numero crescente venitur ; 125 Principium spatiis sumitur inde novis. Inde pares centum denos Secrevit in orbes

exampie. Numeri movent aStra, Lucan, Ι. 640. Carmina quis igno movimus aerios, Cinna in Anthol. Lat. T. I. p. 441. Movebunt is tho reading of seven ΜSS. fix read notabant; ali the rest te

nebant.-Quin magnum, etc. See

118. Maniplaris. The soldiers bolonging to one company, that

19 122. Sese introduction, *2.119. Indociles, uniaught. This

nondum condebantur a Romanis.

This looks as is hse did not under- stand the passage, though Νe Olis had briefly, but clearly eX-pla insed it. 124. Soe a bove, I. 33.126. Spatiis novis, the decades. 127. Pares. This is the read-ing of the best ΜSS. and editions; the greater number of the ΜSS. read patres. It is dissiculi to ascorta in the mea ning of the poethoro. Scaliger, Lipsius and Dan.

tho Roman senate Originalty consisted os one hundred members divided into ten decurios. On theother haud Neapolis Who is sol-lowed by Gierig, understands it of the ariny, as in ea ch legion thosoldiors equat in age and strength, Wore divi ted into ten centuries,

125쪽

Romulus, Hastatos instituitque decem ;Et totidem Princeps, totidem Pilanus hab0bat Corpora, legitimo quique merebat equo. 130Quin otiam partes totidem Titiensibus idom,

Quosque Vocant Ramnes, Luceribusque dedit. Assuetos igitur numeros serVaVit in anno. Hoc luget spatio semina maesta Virum.

Neu dubites, primae fuerint quin ante Kalondae 135

Martis, ad haec animum Signa res erre poteS. Laurea Flaminibus, quae toto perstitit anno, Tollitur, et frondes sunt in honore novae.

Janua nunc Regis posita virot arboro Phoebi: Anto tuus fit idoni, Curia Prisca, fores. 1 OVesta quoque ut solio niteat velata recenti, Codit ab Iliacis laurea cana sociS.

colon after Romulus, and a Comma Or semicolon aster decem.

130. There Wore three hundred Equites in each legion, eachmounted On a horse supported by the state, helice called legitimus. They Wore divided into ten turmin

137--I42. The laureis merechangsed in the monili of Μarch, at the liouses of the Flamens, and of tho Rex Sacrorum, the temple of Vosta, and tho Curia Prisca, by Which last, Neapolis under- stantis tho four ancient Curim,

Festus telis us, rema ined in Rome, tho singular being empl0yed sor the plures.- Vrata quoque, etc. Does he speak of a statue of Vesta 3 See OVE On V. 45. Tho solioWing paSSageS areos importaneo. Romani initio annum decem mensibus computabant, a Martio auspicantes ; adeo ut ejus

die prima de cin γ) aris Vestalibus

ignem accenderent; mutarent viri-

126쪽

P. OVIDII NASONIS Adde, quod arcana fieri novus ignis in aede Dicitur, set viros flamma resecta capit. Nec mihi parva fides, annos hinc isse priores, 145 Anna quod hoc coepta eSt mense Perenna coli. Hinc otiam votores initi memorantur honores

Ad spatium belli, perfide Poene, tui. Denique quintus ab hoc fuerat Quintilis, set indo

Incipit, a numero nomina quisquis habet. 150 Primus oliviseris Romam deductus ab arvis Pompilius monsus sensit abesse duos :Sivo hoc a Samio doctus, qui poSSe renaScidibus veteres laureas; Senatus et populus Comitia agerent; majo-

nm Servis Suis coenas ponerent, sicut

Saturnalibus domini: illo ut per honor promptiuS ObSequium provocarent, hi quaSi gi aliam repenSα-rent perfecti laboris. Solinus, C. B. Eodem quoque ingrediente menSein regia, curiisque atque Flaminum domibus laurem veterra novis laureis mutabαntur, Μacrobius, Sat. I. 12.142. IL focis. See OVE.Ι43, 144. Hujus etiam mensis primα die ignem novum Vestinaris accendebant ut, incipiente anno, cura denuo servandi novati ignis inciperet. Μaerob. ut Sura.-ΑΥ- cana and Dicitur, because none but tho Vsestias dare enter thetsemple.

previous to the seconii Punic War, tho magistrates, that is, the con- suis, as it Would appear, used toonter on their offices in Alarch. The poet is not qui te corruet in iliis assertion : the Regifugium

Ι53. Samio, Pythagora S, WhO

Qui posse, etc. a periphrasis Os

127쪽

FASTORUM LIB. III.

Ν0s putat, Egeria Sive monente Sun. Sod tamon errabant etiam tunc tempora, donec 155 Caesaris in multis haec quoque cura fuit. Non haec ille deus, tantaeque propaginiS auctor, Crodidit ossiciis esse minora Sui S, Promissumque sibi voluit praenoScere coelum, Ν0c deus ignotas hospes inire domos, 160 Illo moras solis, quibus in Sua Signa rediret, Traditur Oxactis disposuisse notis. Is decies sonos tercentum et quinque diebus Junxit, et e pleno tempora quarta die. Hic anni modus est. In lustrum accedere debet, 16.5 Quae conSummatur partibus, una dieS. Si lic0t occultus monitus audire deorum

128쪽

P. OVIDII NASONI sVatibus, ut certe fama licere putat, Quum sis ossiciis, Gradivo, Virilibus aptu8, Dic mihi, matronae cur tua festa colunt. 17O

Sic sego. Sic posita dixit mihi cassido Mavors ;Sed tamon in doxtra missilis hasta fuit: Nunc primum studiis pacis deus utilis armis

Nec piget incepti; juvat hac quoque parte morari, 175

Hoc solam ne Se poSSe ΜinerVa putet. Disco, Latinorum vateS operoSe dierum,

Quod petis, et memori pectore dicta nota. Parva fuit, si prima VeliS elemonia referre, Roma: Sed in parva spes tamen hujus erat. 180Μoenia jam stabant, populis anguSta futuris, Crodita sod turbae tunc nimis ampla SUM. Quae fuerit nostri, si quaeris, regia nati, Adspico de canna straminibusque domum. In stipula placidi carpebat munora somni, 185 Et tanton ex illo venit in astro toro. Jamque loco majus nomen Romanus habebat, Nec conjux illi, nec socer ullus erat. Spernebant generos inopes Vicinia dives, Et male credebar sanguinis auctor ego. 19OIn stabulis habitasse, boves paViSSe, nocebat, Jugeraque inculti pauca tenere soli.

Gierig. When you preside OVermanly Occupations, is the interpretation of Leng. May it notbe, Since thine Occupations are allos a manly charactor 8

value is in arnis, am noW, sor thefirst time, called to the pursuits of

matrons Θ Gressus, etc. alluding, perhaps, to his name Gradivus, V. 169. 177. Soe a bove, I. 10 l. 179. First cause, the rape of the

said to have been the abode of Romulus, Was stili standing on the Palatine, in thse time of the poet.

129쪽

Cum pare quaeque Suo coeunt VolucreSque seraeque, Atque aliquam, de qua procreet, anguis habet. Extremis dantur connubia gentibus : at, quae 195 Romano Vellet nubere, nulla fuit.

Indolui, patriamque dedi tibi, Romule, mentem. Tolle preces, dixi: quod petis, arma dabunt.

FeSta para Conso. Consus tibi colora dicol Illo saeta dio, quum sua sacra canes. 200 Intumuere Cures, et quos dolor attigit idem, Tum primum generis intulit arma Socer. Jamque sere raptae matrum quoque nomen habebant, Tractaque erant longa bella propinqua mora, Conveniunt nuptae dictam Junonis in aedem, 205 Quas inter mea sic est nurus orsa loqui: O pariter raptae, quoniam hoc commune tenemUS-Νon ultra lente poSSumuS eSSe piae. Stant acies : sed utra di sint pro parte rogandi, I95, 196. They the neigh bour

Illo festa die dum s. s. facis, making it a part of the advico of thegod tu his son. Hoinsius solloweditiose Whicli read, Ipso fratre die

year.

205. Dictam, appotnted. 206. Nurus, Hersilia, the Wiseos RomulUS.

130쪽

P. OVIDII NASONIS

Eligite ; hinc conjux, hinc patur arma tenent, 210

Quaerendum, viduae fieri malimus an orbae. Consilium vobis sorto piumque dabo. Consilium dodorat: parent, crinemque reSolVunt, ΜdeStaque funerea corpora VeSte tegunt. Jam Stabant acies sorro mortique paratae: 215Jam lituus pugnae signa daturus erat: Quum raptae veniunt inter patreSque VirOSque, Inque Sinu natos, pignora cara, ferunt.

Ut medium campi passis tetigere capillis, In terram posito procubuere genu ; 220

Et, quasi sentirent, blando clamore nepotes Tendobant ad avos brachia parVR SUOS. Qui poterat, clamabat avum tum denique ViSUm, Et qui Vix poterat, poSSO CORCtUS OTRl. Tela Viris animiquo cadunt, gladiisquo remotis 225 Dant soceri generis accipiuntque manu S ;Laudatasque tenent natas, Scutoque nepotem Fort avus : hic scuti dulcior usuS erat. Inde diem, quae prima, meas celebrare Kalendas oebalidos matros non love munus habent. 230 An, quia committi strictis mucronibus ausae

Fini orant lacrimis Alartia bolla suis ZVel, quod erat do mo soliciter Ilia mator,

Rito colunt matros sacra diemque meum Θ

Quid Z quod hiems adoperta gelu nunc denique cedit,

219. The construction is, ut feminin quoe erant) passis capillis

tetigere, ete.