Sancti Aurelii Augustini ... opera omnia multis sermonibus ineditis aucta et locupleta

441쪽

pisci possis, nescio utrum pertineat ad officium tuum ista contemnere. 1. Quando ego istud sperare audeam XIX. R. Ita istud dicis, quasi ego nunc requiram quid SpereS. Non quaero quid negatum non delectet, sed quid delectet oblatum. Aliud est enim exhausta pestis, aliud consopita. Ad hoc enim valet quod a quibusdam doctis

viris dictum est, ita omnes stultos insanos esse, ut male olere Omne coenum , quod non Semper, Sed dum commo-Ves Sentias Multum interest utrum animi desesperatione obruatur cupiditas, an sanitate pellatur. . Quanquam tibi respondere non possum, nunquam tamen mihi persuadebis, ut hac flectione mentis, qua nun me SSesentio, nihil me profecisse arbitrer. n. Credo propterea tibi hoc videri, quia quamvis Sta Optare POSSeS, non tamen propter se ipsa, Sed propter aliud expetenda viderentur . . Hoc est quod dicere cupiebam : nam quando desideravi divitias, ideo desideravi ut dives essem,

honoresque ipsos, quorum cupiditatem Od me perdomuiSSe respondi, eorum nescio quo nitore delectatus vole ham mihilque aliud in uxore Semper attendi, cum attendi, nisi quam mihi esticeret cum hona fama Voluptatem. Tunc erat istorum in me vera Cupiditas, nunc ea Omnia prorsus asperno Sed si ad illa quae cupio non nisi per haec mihi transitus datur, non amplectenda appeto, Sed sui eo toleranda. R. Optime omnino : nam nec ego ullarum rerum Vocandam puto cupiditatem, quae propter aliud requiruntur.

442쪽

I. Nihil e etendum nisi quatenu conducit ad Summum bonum, nihil horrendum nisi quatenu a Ocat. VI. Cornelii Cetii sententia. XX. Ε quaero abs te, cur eos homines quos diligis vel vivere , vel tecum vivere cupias A. Ut animas nostras et Deum simul concorditer inquiramus. Ita enim facile cui priori contingit inventio, caeteros e sine labore perducit. R. Quid si nolunt haec illi quaerere A. Persuadebo ut velint. B. Quid si non possis, vel quod se invenisse jam, vel quod ista non posse inveniri arbitrantur, Vel quod aliarum rerum curis et desideri praepediuntur po Habebo eos, et ipsi me, Sicut possumus. R. Quid si te ab inquirendo etiam impediat eorum praesentia Nonne labora his atque

optabis, si aliter esse non OSSunt, non tecum eSSe potiusquam sic esse A. Fateor, ita est ut dicis. R. Non igitur eorum vel vitam vel praesentiam propter se ipsam, sed propter inveniendam sapientiam cupis A. Prorsus assentior. R. Quid Ipsam vitam tuam si tibi certum esset impedimento esse ad comprehendendam sapientiam, velles eam manere Θ Λ. Omnino eam fugerem. B. Quid si docereris, tam te relicto isto corpore, quam in pSo constitutam posse ad Sapientiam perVenire, curare utrum hic, an in

alia vita eo quod diligis fruereris p Λ. Si nihil in prius

excepturum intelligerem, quod retro ageret ab eo quo

progreSSu Sum, non curarem. R. Nunc ergo propterea

mori times, ne aliquo pejore malo inVolvaris, quo tibi au-

443쪽

seratur divina cognitio A. Non solum ne auferatur timeo,

si quid sorte percepi, sed etiam ne intercludatur mihi aditus eorum quibus percipiendis inhio, quamvis quod jam

teneo, me Um manSurum putem. R. Non igitur et vitam istam propter se ipsam, sed propter sapientiam is manere. Λ. Sic eSt.

XXI. R. Dolor corporis restat, qui te fortasse vi sua commovet. Λ. Et ipsum non ob aliud vehementer formido, nisi quia me impedit a quaerendo. Quanquam enim acerrimo his diebus dentium dolore torquerer' non quidem sinebar animo volvere, nisi ea quae jam forte didiceram, a discendo autem penitus impediebar, ad quod mihi tota intentione animi opus erat tamen mihi videbatur, si se ille mentibus meis veritatis fulgor aperiret, aut me non sensurum fuisse illum dolorem , aut certe pro nihilo toleraturum. Sed quia etsi nihil majus aliquando pertuli, tamen Saepe cogitans quanto graViores possint accidere, cogor interdum Cornelio Celso assentiri, qui ait, Summum

bonum esse Sapientiam , summum autem malum dolorem

corporis. Nec ejus ratio mihi videtur absurda. Nam quoniam duabus, inquit, partibus compositi sumus, exanimo

scilicet et corpore , quarum prior par eSt animu melior, deterius Corpus est, summum bonum est melioris partis optimum, summum autem malum pessimum de

terioris Est autem optimum in animo sapientia est in corpore pessimum dolor. Summum igitur bonum hominis Sapere, Summum malum dolere, sine ulla ut opinor falsitate concluditur. R. Posterius ista videbimus. Aliud enim ortasse nobis ipsa ad quam perVenire nitimur sapientia persuadebit. Si autem hoc esse verum ostenderit, hanc de summo bono et summo malo sententiam sine dubitatione tenebimUS.

444쪽

Quomodo et quibuS gradibus Permiciatur Sayientia. - Amor et HS. XXII. c, illud quaerimus, qualis sis amator Sapientiae, quam a Sti SSimo Conspectu atque amplexu, nullo interpo ito velamento quasi nudam videre ac tenere desideras, qualem se illa non sinit nisi paucissimis set electissimis amatoribus suis. An Vero si aliculus pulchrae heminae amore flagrares, jure se tibi non daret si aliud abs te quidquam praeter Se amari comperisset sapientiae se ii hicastissima pulchritudo, ibi solam arseris demonstrahit ΘΛ. Quid ergo adhuc Suspendor infelix, et Cruciatu miserabili differor Iam certo ostendi nihil aliud me amare, siquidem quod non Propter Se matur, non amatur. Ego autem solam propter Se amo Sapientiam , aetera Vero Vel adesse mihi volo, vel deesse timeo propter ipsam vitam, Iuietem, mi COS. Quem modum autem potest hahere illius pulchritudinis amor, in qua non solum non invideo castioris, sed etiam plurimo quaero qui mecum appetant, mecum inhisent, mecum teneant, mecumque Persi Uantur, tanto mihi amiciores futuri, quanto erit nobis a mala

XXIII. R. Prorsus tales esse amatores sapientis decet. Talus quaerit illa cujus vere Casta est, C si ii Ulla conlaminatione conjunctio. Sed non ad eam una via ei Venitur Quippe pro Sua quisque Sanitate a firmitate com-

445쪽

prehendit illiu siligulare ac verissimum bonum. Lux est quaedam ineffabilis et incomprehensibilis mentium Lux ista vulgaris nos doceat quantum potest, quomodo se illud habeat. Nam sunt nonnulli oculi tam sani et vegeti, qui se mox ut aperti fuerint, in ipsum solem sine ulla tropidatione convertant. His quodam modo ipsa lux sanitas est, nec doctore indigent, sed sola fortasse admonitione. His

Credere, Sperare antare Satis est. Alii vero ipso quem videre vehementer desiderant, fulgore feriuntur, et e non vis saepe in tenebras cum delectatione redeunt. Quibus periculosum est, quamvisjam talibus ut sani recte dici pos sint, velle ostendere quod adhuc videre non Valent. Ergo isti exercendi sunt prius, et eorum amor utiliter disserendia atque nutriendus est. Primo enim quaedam illis demon Stranda sunt quae non per se lucent, sed per lucem videri possint, ut Vestis, aut paries, aut aliquid horum. Deinde quod non per se quidem, sed tamen per illam lucem pulchrius effulgeat, ut aurum , argentum, et Similia nec tamen ita radiatum ut oculos laedat. unc ortasse terrenus iste ignis modeste demonstrandus est, deinde sidera, deinde luna, deinde aurorae fulgor, et albescentis coeli nitor . In quibus seu citius seu tardius, Sive per totum ordinem, siVe quibusdam contemptis, pro Sua quisque valetudine assuescens, Sine trepidatione et cum magna

voluptate solor videbit. ale aliquid sapientiae studiosisSimis, nec Cute jam tamen videntibus, magistri optimi faciunt. Nam ordine quodam ad eam pervenire bonae disciplinae ossicium est, sine ordine autem vix credibilis selicitatis. Sed hodie satis, ut puto, ScripsimuS , parcendum est valetudini.

446쪽

CAPUT XIV.

Ipsa Sapientia medetur Oculis, ut videri yOSSit. XXIV. Λ Ε alio die : Da , quaeso, inquam, jam Si potes illum ordinem. Duc age qua Vis, per quae Vis, quomodo Vis Impera quaevis dura, quaelibet ardua, quae tamen in mea potestate Sint per quae me quo desidero, perVenturum esse non dubitem R. Unum est quod tibi possum praecipere, nihil plus novi' enitus esse ista sensibilia fugienda, cavendumque magnopere dum hoc corpus agi-mUS, ne quo eortim iSCO pennae nostrae impediantur, quibus integris perfectisque opus est, ut ad illam lucem ab his tenebris evolemus quae se ne ostendere quidem dignatur in hac cavea inclusis, nisi tales fuerint ut ista vel effracta vel dissoluta possint in auras suas evadere. Itaque quando fuerit talis ut nihil te prorsus terrenorum delectet, mihi crede , eodem momento , eodem puncto temporiSvidebis quod cupis A. Quando istud erit, oro ter Non enim puto posse mihi haec in sumimum Venire contemptum, nisi videro illud in cujus comparatione ista Sordescant. XXV. R. Hoc modo posset et iste oculus corporis dicere. Tum tenebras non amabo cum solem videro. Videtur enim quasi et hoc ad ordinem pertinere, quod longe est Secus Amat enim tenebra S, eo quod Sanu non eSt, solem autem nisi sanus Videre non potest. Et in eo saepe saltitur animus, ut sanum se putet et Sese actet et quia nondum videt, veluti jure conqueritur. Novit autem illa

447쪽

pulchritudo quando se ostendat. Ipsa enim medici fungitur munere, meliusque intelligit qui sint sani, quam iidem

ipsi qui sanantur. Nos autem quantum emerserimuS, Videmur nobis videre: quantum autem mersi eramus, et quo progressi fueramus, nec cogitare nec sentire permittimur, et in comparatione gravioris morbi sanos esse nos credimus. Nonne vides quam veluti securi hesterno die pronuntiaveramus, nulla am nos peste detineri nihilque amare nisi sapientiam : caetera vero non nisi propter Stam quaerere aut velle Quam tibi sordidus, quam foedus, quam Xecrabilis, quam horribilis complexus semineus videbatur, quando inter nos de uxoris cupiditate quaesitum est. Certe ista nocte Vigilantes, cum rursus eadem nobiScum ageremus, sensisti quam te aliter quam praesumpseras, imaginatae ills blanditis et amara suavitas titillaverit; longe quidem, longe minus quam solet, sed item longe aliter quam putaVeras : ut sic tibi secretissimus ille modicus utrumque demonstraret, et unde cura ejus Vaseris, et quid curandum remaneat. XXVI. .aace, obsecro, tace. Quid crucias, quid tantum odis altequo descendi. Iam flere non duro jamjam

nihil promitto, nihil praesumo, ne me de istis rebus interroges. Certe dicis quod ille ipse quem videre ardeo, noverit quand sim sanus, faciat quod placet quando placet sese ostendat jam me totum ejus clementiae curaeque Ommitto Semel de illo credidi, quod si erga se assectos sublevare non esset. Ego nihil de mea sanitate, nisi cum illam pulchritudinem videro, pronuntiabo. R. Prorsus nihil aliud facias. Sed jam cohibe te a lacrymis, et stringe animum. Multum omnino flevisti, et hoc omnino morbus iste pectoris tui graviter accipit A. Modum vis habere lacryma S meaS, Cum miSeriae meae modum non videam mutvaletudinem corporis considerare me jubes, cum ego ipse

448쪽

tabe consectus sim Sed quaeso te si quid in me vales, ut me tentes per aliqua compendia ducere, ut vel vicinitate nonnulla lucis, illius quam si quid profeci tolerare jam possum, pigeat oculos referre ad illas tenebras, quas reliqui, si tamen relictae dicendae sunt, quae caecitati meae adhuc blandiri audent.

A/ὶ ima quomodo cog OScitur. - Fiducia erga

Deum a

XXV . . CONcLLDΑΜus, si placet, hoc primum Volumen, ut jam in Secundo aliquam, quae commoda CCurrerit, aggrediamur viani. Non enim huic Affectioni tuae a moderata exercitatione cessandum est . . Non sinam

omnino concludi hunc libellum, nisi mihi modicum quo intentus sim de vicinia lucis perueris. R. Gerit tibi ille

medicus morem Nam nescio quis me quo te ducam fulgor invitat et tangit. Itaque accipe intentus . . Duc, oro te, a rape quo vis R. Animam te certe dicis, et Deum velleCognOScere: Λ. Hoc est totum negotium meum. R. Nihilne amplius A. Nihil prorsus R. Quid Veritatem non vis comprehendere A. Quasi vero possim haec nisi per illam cognoscere. R. Ergo prius ipsa cognOSCenda St, per quam possunt illa cognosci. . Nihil abnuo. R. Primo itaque illud videamus, cum duo verba sint Veritas et Verum utrum tibi etiam res duae istis verbis significari, an una videatur A. Duae res videntur. Nam ut aliud est castitas, aliud castum, et multa in hunc modum, ita credo aliud

449쪽

esse Veritatem, et aliud quod verum dicitur. n. Quod horum duorum putas esse praestantius: Λ. Veritatem Opinor. Non enim casto castitas, sed castitate sit castum ita ei iam si quid verum est, Veritate utique Verum eSt. XXVIII. R. Quid cum castus aliqui moritur, en SCS mori etiam castitatem Λ. Nullo modo. R. Ergo Cum interit aliquid quod verum est, non interit Veritas. . Quo modo autem interit aliquid verum Non enim video. B. Miror te istud quaerere nonne ante OCUlOS DOStrOS millia rerum videmus interiret Nisi forte putas hanc art)Orem, aut eSSe arborem, Sed Veram non esse, aut certe interire non posse. Quam Vis enim non reda Sela SibUS, OS- Sisque respondere, ignorare te prorsus, utrum arbor Sit,

tamen illud non negabis ut opinor Veram esse arborent, si arbor est non enim hoc sensu, sed intelligentia judicatur. Si enim falsa arbor est, non St arbor : Si autem arbor St, Vera Sit necesse est . . Concedo istud. R. Quid illud alterum Nonne concedis hoc genu rerum ESSE BΓ-borem, quod nascatur et intereat A. Negare non poSSum. R. Concluditur ergo aliquid quod verum sit, interire. A. Non contra venio. R. Quid illud Nonne tibi videtur, intereuntibus rebus veris, Veritatem non interire, ut non mori casto mortuo castitatem p Α. Iam et hoc concedo, et magnopere quid moliaris, expecto. R. Ergo attende A. ISt- hic Sum.

XXIX. R. Vera-ne tibi videtur ista sententia Quidquid est, alicubi esse cogitur 1. Nihil me sic ducit ad consentiendum. R. Fateris autem esse Veritatem p A. Fateor. B. Ergo ubi sit, necesse est quaeramus, non est enim in loco,

nisi sorte aut esse in loco aliquid aliud praeter corpus, aut Veritatem corpus esse arbitraris A. Nihil horum puto R. Ubinam igitur illam esse credis Non enim nuSquam Si quam esse concedimus. . Si scirem ubi esset, nihil

450쪽

fortasse amplius q isererem. R. Saltem ubi non sit, potes cognosceret A. Si commemores, fortasse potero. II. Non est certe in rebus mortalibus. Quidquid enim est, in aliquo non soles manere, si non maneat illud in quo est. Manere autem, etiam rebUS Veris intereuntibus, veritatem paulo ante Concessum est. Non igitur est veritas in rebus mortalibus. Est autem Veritas, et non est nusquam Sunt igitur res immortales. Nihil autem verum in quo veritas non est. Conficitur itaque non esse Vera, nisi quae sunt immortalia. Et omnis falsa arbor, non est arbor, et falsum lignum non est lignum, et falsum argentum non est a gentum, et omnino quidquid falsum est, non est. Omne autem quod Verum non est, salsum est. Nulla igitur recte dicuntur esse, nisi immortalia. Hanc tu tecum ratiunculam diligenter considera, ne quid tibi concedendum non

esse videatur. Si enim rata est, totum negotium pene con-

secimus, quod in alio fortasse libro melius apparebit.

XXX. . Habeo gratiam, et Sta mecum atque adeo tecum quando in silentio sumus, diligenter cauteque tractabo, si nullae e tenebrae immitialit, suique etiam quod vehementer sormido, mihi faciant delectationem. B. Constanter De crede, eique te totum Committe quantum potes. Noli esse velle quasi proprius et in tua potestate, sed iis clementissimi et utilissimi Domini te servum esse, profitere. Ita enim te ad se sublevare non desinet, nihilque tibi evenire permittet, nisi quod tibi prosit, etiam si nescias. Λ. Audio, credo, et quantum possum obtempero, plurimumque ipsum deprecor, Ut plurimum possim, nisi quid forte amplius a me desideras. R. Bene habet interim, facies

postea quidquid jam Visus ipse praeceperit.