Sancti Aurelii Augustini ... opera omnia multis sermonibus ineditis aucta et locupleta

461쪽

rent, alia a natura, caetera ab animantibus exprimuntur atque singuntur. Natura gignendo vel resultando similitudines deteriores facit Gignendo, cum parentibus Similes nascuntur resultando, ut de speculis cujuscemodi Quamvis enim pleraque specula homines saciant, non tamen ipsi effingunt eas quae redduntur imagines. Jam Vero ani- manlium Opera Sunt in picturis, et hujuscemodi quibusque sigmentis, in quo genere includi etiam illa possunt, si lumen si unt, quae daemones faciunt. Umbrae autem Corporum, quia non nimis ab re abest ut corporibus similes et quasi falsa corpora dicantur, nec ad oculorum judicium pertinere negandae sunt, in illo eas genere poni placet,

quod resultando a natura sit. Resultat enim omne Corpus lumini objectum , et in contrariam partem umbram reddit. An tibi aliquid contradicendum videtur po Mihi

vero nihil. Sed quonam ista tendant, Vehementer Oxpecto.

XII. R. Atqui oportet patienter seramus , donec nobis caeteri sensus renuntient in verisimilitudine habitare falsitatem. Nam et in ipso auditu totidem sere genera veniunt similitudinum veluti cum loquentis Oeem, quem non videmus, audientes, putamus alium quempiam , cui Voce similis est atque in deterioribus vel echo testis est, Vel tinnitus ille ipsarum aurium, vel in horologiis merulae aut corvi quaedam imitatio , vel quae si hi somniantes aut su-rentes videntur audire Falsae autem voculae quae dicuntur a musicis, incredibile est quantum attestantur veritati, quod post apparebit tamen etiam ipsae, quod Sat est nunc, non absunt ab earum similitudine qua veras VOCant. Sequeris haec Λ. Et libentissimo. Nam nihil laboro utintelligam. R. Ergo, nemoremur, videtur- ne tibi aut lilium lilio posse odore, aut mel thyminum, a melle thymino de diversis alveariis sapore, aut mollitudo plumarum

462쪽

cygni ab anseris tactu facile dijudicari Τ Α. Non videtur.

B. Quid cum talia nos vel olfacere, Vel gustare, Vel tangere Somniamus, nonne similitudine imaginum eo deteriore quo inaniore decipimur A. Verum dicis. R. Ergo apparet nos in omnibus sensibus sive aequalibus, sive in deterioribus rebus, aut similitudine lenocinante falli, aut etiamsi non fallimur suspendentes consensionem, seu disserentiam dignoscentes, tamen eas res falsas nominare quas verisimiles deprehendimus A. Dubitare non pOSSum.

De vero et simili Soliloquia cur dicta.

XIII. R. LNc attende, dum eadem rursum recurrimuS, quo stat apertius quod conamur ostendere. A. Eccum, loquere quod Vis. Nam ego circumitum istum semel statui tolerare neque in eo defatiscar Spe tanta perveniendi, quo nos tendere sentio. R. Bene facis. Sed attende utrum tibi videatur cum ova similia videmus, aliquod eorum salsum esse recte nos posse dicere Λ. Nullo modo videtur. Omnia enim S OV sunt, Vera ova sunt. R. Quid cum de speculo resultare imaginem videmus, quibus signis falsam esse comprehendimus P A. Scilicet quod non tenetur , non Onat, non per C OVetur , non Vivit, et caeteris innumerabilibus, qupe prosequi longum est. R. Video te nosse immorari, et properationi tuae mos gerendus est. Itaque ne

singula repetam, si et illi homines, quos videmus in somnis, Vivere, loqui, teneri a vigilantibus possent, nihilque

463쪽

inter ipsos disserret, et eos quos expergefacti ac sani alloquimur et Videmus, numquidnam eos salsos diceremus ΘΛ. Quo pacto istud recte diceretur R. Ergo si eo veri essent, quo Veri simillimi apparerent, nihilque inter eos et veros omnino distaret, eoque falsi quo per illas vel alias disserentias dissimiles convincerentur, nonne similitudinem Veritatis matrem, et dissimilitudinem falsitatis esse fatendum est A. Non habeo quid dicam, et pudet metam temerariae consenSioni meae Superioris.

XIV. B. Ridiculum est si pudet, quasi non ob idipsum elegerimus hujusmodi sermocinationes, quae, quoniam cum solis nobis loquimur, Soliloquia vocari et inscribi

Vol O, OVO quidem et sortasse duro nomine, sed ad rem demonstrandam satis idoneo. Cum enim neque melius quaeri veritas possit, quam interrogando et respondendo, et vix quisquam inVeniatur, quem non pudeat convinci disputantem, eoque pene Semper eveniat, ut rem bene inductam ad discutiendum inconditus pervicaciae clamor explodat, etiam cum laceratione animorum , plerumque dissimulata , interdum et aperta , pacatissime, ut opinor, et commodissime placuit, a me ipso interrogatum mihique

respondentem , Deo adjuVante, Verum quaerere: quare

nihil est quod vereare, sicubi te temere illigasti, redire atque resolvere: aliter hinc enim evadi non potest.

464쪽

Unde verum aut fatium. XV. A. RΕcae dicis, sed quid male conce8Serim , Oi

plane video misi sorte id recte dici falsum, quod habeat aliquam verisimilitudinem, cum prorsus mihi nihil aliud

dignum salsi nomine occurrat : et rursus tamen Cogor ateri eo falsa vocari quae vocantur, quo a Veris di flerunt. Ex quo confiicitur eam ipsam dissimilitudinem causam esse falsitatis. Itaque conturbor non enim mihi facile quidquam Venit in mentem, quod Contrariis causis gignatur. R. Quid si hoc unum est in rerum natura genUS et Oh mquod ita sit 3 An ignoras cum per animalium innumerabilia genera Cucurreris, solum crocodilum inveniri, qui superiorem in mandendo partem moveat, praesertim Cum

pene reperiri nihil quaeat ita cuique rei simile, ut non in aliquo etiam dissimile sit A. Video quidem ista, sed cum considero illud quod falsum vocamus, et simile aliquid habere veri et dissimile, ex qua potius parte meruerit falsi

nomen, non Vale discernere. Si enim ex eo quod dissimile est, dixero, nihil erit quod non falsum dici possit nihil enim est, quod non alicui rei dissimile sit, quam

veram esse concedimus. Item si dixero eo quod simile est, falsum appellandum, non solum ova illa reclamabunt quo Vera eo ipso Sunt quo simillima, sed etiam sic non efrugiam eum , qui me coegerit falsa esse omnia consisteri, quod omnia sibi ex aliqua parte similia esse negare non possum. Sed fac me non metuere thid rospondere, simi-

465쪽

liiudinem ac dissimilitudinem simul ossicere, ut aliquid

falsum recte nominetur, quam mihi evadendi viam dabis Instabitur enim nihilominus ut omnia salsa esse renuntiem, quippe omnia sibimet, ut supra dictum est, et similia quadam ex parte, et dissimilia reperiuntur. Restaret ut nihil aliud falsum esse dicerem, nisi quod aliter se haberet atque videretur, ni Vererer illa tot monstra, quiae me dudum navigasse arbitrabar. Nam eo rursum repellor vertigine inopinata , ut verum id esse dicam, quod ita se habet ut videtur Ex quo consit sine cognitore nihil verum esse posse : ubi mihi naufragium in scopulis occultissimis formidandum est, qui veri sunt etiamsi nesciantur. Aut si verum esse id quod est dixero, folsum non esse uspiam concludetur quo vis repugnante. Itaque redeunt illi aestus,

nec quidquam tanta patientia morarum tuarum procesSisSeme Video.

Quid fa um , quid fallam et quid mendar.

XVI. R. ΛΤΤENDE potius, nam nullo modo in animum inducam frustra nos auxilium divinum implorasse. Video enim tentatis quantum potuimus omnibus rebus , non remansisse quod fallum jure dicatur, nisi quod aut se singiteSSe quod non est, aut omnino esse tendit et non est. Sed

illud superius falsi genus, vel fallax etiam , vel mendax est. Nam fallax id recte dicitur, quod habet quemdam fallendi appetitum, qui sine anima intelligi non potest, sed partim ratione sit, partim natura ratione, in anima-

466쪽

libus rationalibus, ut in homine, natura in bestiis, tanquam in Vulpecula. Illud autem quod mendax VOCO, amentientibus sit. Qui hoc disserunt a fallacibus, quod omnis fallax appetit fallere: non autem omnis Vult fallere qui mentitur : nam et mimi et comoediae et multa Oemata mendaciorum plena sunt, delectandi potius quam fallendi voluntate, et omnes fere qui ocantur, mentiUΠ-tur. Sed fallax vel fallensis recte dicitur, cujus negotium est ut quisque fallatur. Illi autem qui non id agunt ut decipiant, sed tamen aliquid singunt, vel mendace tantum, vel si ne hoc quidem, mentientes tamen Oeari nemo ambigit misi quid habes adversus ista quod dicas. XVII. A. Perge, quaeso nunc enim fortasse, de salsis non falsa docere coepisti sed jam illud genus expecto quale sit quod dixisti asse tendit, et non est B. Quidni expectes Eadem illa sunt, quorum multa Supra memoravimus. Annon tibi videtur imago tua de speculo quasi tu ipse velle esse, sed ideo esse falsa, quod non est Α. Valde hoc videtur. R. Quid omnis pictura vel cujuscemodi simulacrum, et id genus omnia opificum, nonne illud esse contendunt, ad cujus quidque similitudinem factum est

A. Prorsus adducor. R. Iam ea quibus vel dormientes vel furentes falluntur, concedis, ut opinor , in eo SSegenere Λ. Et nulla magis jam ulla magis tendunt talia esse, qualia vel vigilantes vel sani cernunt; et e tamen falsa sunt, quo id quod tendunt, esse non OSSunt. R. Quid jam de turrium motu, vel de merso remo, Vel de umbris corporum plura dicam Planum est, ut arbitror, ex hac regula Csse metienda. A. Planissimum. aeeo de caeteris sensibus, nam nemo considerans non hoc in-Veniet, salsum appellari in rebus ipsis quas sentimus, Iuod esse aliquid tendit et non est.

467쪽

Quoedam eo vera quoratia. XVΙΙΙ Α. Εcm dicis: sed miror cur ab hoc genereti hi secernenda illa poemata et Oca ViSa Sunt, caeteraeque fallaciae. R. uia scilicet aliud est falsum esse velle, aliud

Verum Sse non posse. Itaque ipsa opera hominum velut comoedias aut tragoedias aut mimos, et id genus alia possumus operibus pictorum siclorumque conjungere. amenim verus esse pictus homo non poteSt, quamvis in speciem hominis tendat, quam illa quae scripta sunt in libris Comicorum. Neque enim falsa esse Olunt, aut ullo appetitu suo falsa sunt, sed quadam necessitate quantum singentis arbitrium sequi potuerunt. At vero in scena Roscius voluntate salsa Hecuba erat, natura VerVS homo sed illa voluntate etiam verus tragoedus, eo videlicet quo implebat institutum falsus autem Priamus, eo quod Priamum assimilabat, sed ipse non erat. X quo jam nascitur quiddam mirabile, quod tamen ita se habere nemo ambigit. Λ. Quidnam id est Quid putat nisi haec omnia

inde esse in quibusdam vera, unde in quibusdam falsa sunt, et ad suum Verum hoc solum eis prodesse, quod ad aliud falsa sunt Unde ad id quod esse, aut Volunt aut debent, nullo modo perveniunt, Si falsa esse fugiunt. Quo pacto enim iste quem commemoraVi, Verus tragoeduSesset, si nollet esse falsus Hector, falsa Andromache, falsus Hercules, et alia innumeri Aut unde Vera pictura esset si falsus equus non esset Pinde in speculo vera ho-

468쪽

minis imago , si ion salsus homo prauare si quibusdam ut verum aliquid sint, prodest ut sint aliquid falsum, cur tantopere salsitates formidamus, et pro magno Ono appetimus Veritatem Λ. Nescio, et multum miror, nisi quia in exemplis istis nihil imitatione dignum video. Non enim tanquam histriones aut de speculis quaeque relucentia aut tanquam Myronis buculae ex aere, ita etiam nos ut in nostro quodam habitu verissimus , ad alienum ahitum adumbrati atque assimilati, et ob hoc falsi esse debemus, Sed illud verum quaerere, quod non quasi bifronte ratione

sibique adversanti, ut ex aliqua parte Verum Sit, e aliqua falsum sit. R. Magna et divina quaedam requiris. Quae tamen Si invenerimus, nonia fatebimur his ipsam confici, et quasi conflari veritatem, a qua denominatur omne quod Verum quoquo modo nominatur Λ. Non invitus assentior.

DiSci linarum veritas. - Fabula quid. Quid sit grammatica. XIX. R. Quin tibi ergo videtur: Disciplina disputandi Vera-ne an falsa est 1. Quis dubitet oram 8 Sed veraeSt etiam grammatica. R. Ita-ne ut illa A. Non video quid sit vero verius. R. Illud profecto quod nihil falsi habet quod intuens paulo ante ostendebare ex iis rebus, quae nescio quomodo nisi falsae essent, Verse eSSe non poSsent. An ignoras omnia illa sabulosa et aperte falsa ad grammaticam pertinere A. Non ignoro istud quidem,

469쪽

Sed , ut opinor, non per grammaticam falsa sunt, sed per eam qualiacumque sunt, demonstrantur. Siquidem est fabula compositum ad utilitatem delectationemve mendacium. Est autem grammatica Vocis articulatae custos et moderatrix disciplina cujus professionis necessitate Ogitur humanae linguae omnia etiam sigmenta colligere, quae memoriae litterisque mandata sunt, non falsa faciens, sed de his veram quamdam docen aSSerensque rationem. R. Recte sane mihi nunc curo, utrum abs te ista bene desinita atque distincta sint: sed illud quaero utrum hoc ita esse ipsa grammatica, an vero illa disciplina disputationis ostendat A. Non nego Vim peritiamque definiendi, qua nunc ego ista Separare conatu Sum disputatoris arti tribui. XX. R. Quid ipsa grammatica, nonne Si Vera St, O vera est quo disciplina est disciplina enim a discendo dicta est. Nemo autem quae didicit ac tenet, nescire dici potest, et nemo Scit falsa. Omnis ergo vera est disciplina. A. Non video quidem quid in ista ratiuncula temere concedatur Movet me tamen ne per istam cuipiam videatur otiam illas fabulas veras esse; nam et has discimus et temus. R. Numquidnam magiSter noSter nolebat nos credere quae docebat, et nosse A. im Vehementer Ut nossemus instabat. R. Numquid aliquando institit ut Daedalum volasse crederemus A. Hoc quidem nunquam. Sed planunis teneremus fabulam, Vix nos posse aliquid manibus tenere faciebat. R. Tu ergo nega Verum esse quod ista fabula sit, et quod ita sit Daedalus diffamatus Θ Λ. Hoc non nego Verum e8Se R. Non negas ergo te didicisse verum cum ista didiceris. Nam si volasse Daedalum Verum est, et hoc pueri pro ficta fabula acciperent atque redde rent, eo ipso falsa retinerent, quo Vera essent illa quae redderent. Hinc enim extitit illud quod superius miraba

470쪽

mur, de volatu Daedali veram fabulam 83 non potuisse, nisi Daedalum volasse falsum esset A. Jam teneo istud sed quid ex eo proficiamus expecto. R. Quid nisi non esse

falsam illam rationem , qua collegimus disciplinam, nisi Vera doceat, disciplinam esse non posse Λ. Et hoc quid ad rem R. Quia volo dicas mihi, unde sit disciplina grammatica inde enim vera est undo disciplina est. Λ. NeScio quid tibi respondeam. R. Nonne tibi videtur, si nihil in ea desinitum esset, et nihil in genera et partes distributum atque distinctum , eam nullo modo disciplinam esse potuisse A. Iam intelligo quid dicas, nec ulla mihi occurrit cujusvis facies disciplinae, in qua non desinitiones ac divisiones et ratiocinationes, dum quid quidque

sit declaratur, dum sine confusione partium Sua cuique redduntur, dum nihil praetermittitur proprium mihil annumeratur alienum, totum hoc ipsum quo disciplina dicitur egerint. R. Ergo et totum ipsum quo vera dicitur. Λ. Video conSequi. XXI. R. Responde nunc quae disciplina contineat desinitionum, divisionum, partitionumque rationeS. Λ. Iam superius dictum est, haec disputandi regulis contineri. R. grammatica igitur eadem arte creata est, ut disciplina, et ut Vera esset, quae est abs te superius a falsitate defensa.

quod non de una grammatica mihi licet concludere, sed prorsus de omnibus disciplinis. Nam dixisti, vereque dixisti, nullam disciplinam tibi occurrere, in qua non desii-niendi us atque distribuendi id ipsum ut disciplina sit,

fecerit. At si eo verse sunt, quo sunt disciplinae, negabitne quispiam, veritatem ipsam SSeide quam omia 23 2rde

sunt disciplinae A. Prope est in alii ut assentiar. Sed illii me Ivet, quod etiam rationem disputandi interea 343m disgiplinas nun)ramas. Quare illam potius existimo esse veritaten, qua et ista ipsa ratio vera est. R. Optime