Sancti Aurelii Augustini ... opera omnia multis sermonibus ineditis aucta et locupleta

91쪽

Quod corporalibus imaginibus OritenebratuS , Hon potuit Caseere miritalia. XXIV. SED tantae rei cardinem in arte tua nondum Videbam, Omnipotens, qui facis mirabilia solus et

ibat animus meus per forma CorporeaS , et UlChrum, quod per se ipsum aptum autem, quod ad aliquid accommodatum deceret, definiebam et distinguebam, et exempli corporeis astruebam. Et converti me ad animi naturam, et non me sinebat falsa opinio, quam de spiritalibus habebam, verum cernere. Et irruebat in Oculos ipsa vis veri, et avertebam palpitantem mentem ab incorporea re ad lineamenta et coloreS, et tumente magnitudines. Et quia non poteram ea Videre in animo putabam me noni Se Videre animum meum. Et cum in virtute pacem amarem, in Vitiositate autem Odissem discordiam: in illa unitatem, in ista quamdam divisionem nota bam. Inque illa unitate mens rationalis et natura veritalis ac summi boni mihi esse videbatur. In ista vero divisionuirrationalis vitae, nescio quam Substantiam et naturam summi mali, quae non Solum 8Set Substantia, sed innitio Vita esset et tamen ab te non SSet Deus meus, ex quo Sunt omnia, miser Opinabar. Et tamen illam Monadem appellabam, tanquam Sine Ullo Sexu mentem, hanc vero

Diadem , iram in facinoribus , libidinem in flagitiis , nesciens quid loquerer . Non enim noVeram neque didiceram,

92쪽

nec tillam substantiam malum esse, ne ipSam mentem 14OStram summum atque incommutat)ile bonum.

XXV. Sicut enim facinora sunt, si vitiosus est ille animi motus , in quo est impetus , et se jactat insolenter ac turbiduo flagitia , si est immoderata illa animae assectio,

qua carnales hauriuntur voluptates cita errores et falsae Opiniones vitam contaminant, si rationalis mens ipsa vitiosa est qualis in me tunc erat, nesciente ali lumine illam illustrandam esse ut sit particeps veritatis, quia non est ipsa natura Veritatis Quoniam tu illuminabis lucern nam meam , Domine Deus meus, illuminabis tenebras, meas et de plenitudine tua nos omne accepimus . , Es enim tu lumen verum quod illuminat omnem hominem venientem in hunc mundum quia in te non est tranS- mutati , nec momenti Ohumbratio M. XXVI. Sed ego conabar ad te , et repellebar ab te, ut Saperem mortem, quoniam Superbis resistis. Quid autem Superbi I S, quam Ut Ssererem mira dementia me id osse naturaliter quod tu es Cum enim ego essem mutabilis, et eo mihi manifestum esset, quod ideo utique Sapiens

esse cupiebam, ut ex deteriore melior sierem , malebam tamen etiam te opinari mutabilem, quam me non hoc esse quod tu es. Itaque repellebam, et reSistebas VentOSae ervici meae, et imaginabar forma Corporea S, et Caro Carnem aecuSabam, et Spiritus ambulans nondum revertebar ad te it ambulando ambulabam in ea quae non Sunt, neque in te, neque in me, neque in Corpore , neque mihi creabantur a Veritate tua , Sed a me Vanitate ingebantur ex

corpore: et dicebam parVulis fidelibus tuis, civibus meis a quibus nesciens exulabam i dicebam illis garrulus et ineptus: Cur ergo errat anima quam fecit Deus Et mihi

93쪽

nolebam dici: Cur ergo errat Deus Et contendebam magis incommutabilem suam substantiam Coactam errare, quam meam mutabilem sponte deviasse , et poena errare confitebar. XXVII. Et eram aetate annorum fortasse viginti sex aut septem , cum illa volumina scripsi, Volvens apud me corporalia Igmenta, obstrepentia cordis mei auribus, quas intendebam, dulcis veritas , in interiorem melodiam tuam, cogitans de pulchro et apto, et Stare Cupien et audire te, et gaudio gaudere propter vocem Sponsi et non poteram mula Vocibus erroris mei rapiebar foras, et Ondere superbiae meae in ima decidebam. Non enim dabas auditu meo gaudium et laetitiam, aut exultabant OSSamea quo humiliata non erant .

Categorias Aristotelis et liberalium artium libros Per Se intellexit. XXVIII. Eae quid mihi proderat quod annos natus ser-

me Viginti, cum in manus meas venissent Aristo testica quaedam , quas appellant decem Categoria , quarum nomine cum eas rhetor Carthaginensi magister meus buccis typho crepantibus commemoraret, et alii qui docti habe hantur , tanquam in nescio quid magnum et divinum suspensus inhiabam legi eas solus et intellexi Quas cum contulissem cum eis qui se dicebant vix eas, magiStris ei sI

94쪽

ditissimis non to silentibus tantium sod multa in pulvere depingentibus, intellexisse : nihil inde aliud mihi dicero potuerunt quam ego Solia apud me ipsum legens cognoveram. Et satis aperte mihi videbantur loquentes de substantiis, sicuti est homo; et quae in illis essent, sicuti est figura hominis, qualis sit; eistatura quot pedum sit; et cognatio, cujus frater Sit aut ubi sit constitutus aut quando natUM , ut Stet, Ut Sedeat aut calceatus vel armatus sit aut aliquid faciat, aut patiatur aliquid; et quaecumque in his novem generibus, quorum exempli gratia quaedam posui, vel in ipso substantiae genere in numerabilia reperiuntur. XXIX. Quid hoc mihi proderat, quando et Oberat Cum etiam te, Deus meus mirabiliter simplicem atque in Commutabilem , illis decem praedicamentis putans quidquid

esset omnino comprehen Sum , Sic intelligere conarer, quasi et tu subjectus esses magnitudini tuo aut pulchritudini ut illa essent in te quasi in subjecto , Sicut in corpore tum tua magnitudo et tua pulcritudo tu ipse sis ior, pus autem non eo Sit magnum et pulchrum qu Corpus St, quia etsi minus magnum et minus pulchrum esset, nihilominus corpus esset. Falsita enim erat quam de te cogitabam , non verita S, et Igmenta mi Seripe meae , non firmamenta beatitudinis luae Iusseras enim, et ita fiebat in me , Ut terra Spinas et tribulos pareret mihi, et cum labore pervenirem ad panem meum LXXX Et quid mihi proderat quod omnes libros artium

quas Liberales Vocant, tune nequissimus malarram Mupidatum servus per me ipsum legi et intellexi, quoscumque legere potui 3 Et gaudebam in eis, et nosciebam unde esset quidquid ibi verum et certum esset Dorsum enim habebam ad lumen, et ad ea quae illuminantur , faciem unde ipsa

95쪽

s acies mea qua illuminata cernebam , non illuminabatur.

Quidquid de arte loquendi et disserendi, quidquid de di

mensionibus figurarum, et de musicis et de numeris sine magna dissicultate, nullo hominum tradente, intellexi, Scis tu, Domine Deus meus; quia et celeritas intelligendi, et dispiciendi acumen, donum tuum est; sed non inde sacri- sicabam tibi. Itaque mihi non ad usum, sed ad perniciem magis Valebat, quia tam bonam partem Substantiae meae sategi habere in post state : et fortitudinem meam non ad te custodiebam sed profectus sum abs te in longinquam regionem, ut eam dissiparem in meretrices cupiditates . Nam quid mihi proderat bona res, non utenti bene P Non enim sentiebam illas artes, etiam ab studiosis ot ingeniosis dissicillime intelligi, nisi cum eis easdem conabar exponere , et erat ille excellentissimus in eis, qui

me exponentem non tardiu Sequeretur.

XXXI. Sed quid mihi hoc proderat, putanti quod tu,

Domine Deus veritas, corpus osses lucidum et immensum et ego frustum de illo corpore Nimia perversitas. Sed siceram. Ne erubesco, Deus meus, confiteri tibi in me misericordias tuas, et invocare te qui non erubui tunc prositeri hominibus blasphemias meas, et latrari adverSum te. Quid ergo mihi tunc proderat ingenium per illas doctrinas agile, et nullo adminiculo humani magisterii tot nodo sissimi libri enodati, cum deformiter et sacrilega turpi tudine in doctrina pietatis errarem Aut quid tantum oberat parvulis tuis longe tardius ingenium, cum a te longe non recederent, ut in nido Ecclesi: tuae tuti plumescerent et alas charitatis alimento sano si dei nutrirent ΘO Domine

Deus Ioster, in Velamento alarum tuarum peremuS et Protege OS, et porta nos. Τ portabis et parVul OS, et

96쪽

usque ad canos tu portabis ci quoniarn sirmitas nostra quando tu es, tunc est firmita : Cum autem nOStra est, infirmitas est Vivit apud te Semper Oniam nostrum et quia inde aversi sumus, perversi Sumus. ReVertamur jam, Domine, ut OneVertamur; quia vivit apud te sine ullo defectu honum nostrum quod tu ipse ex et non timemusne non Sit lito redeam hi , quia nos inde ruimus nobis autem absentibus , non ruit domus noStra, aeternita tua.

Isai. LVI, 4.

97쪽

LIBER V.

Ercitat mentem ad Deum laudandum. . ACCIPE sacrificium confesSionum mearum de manu linguae meae , quam formasti et excitasti, ut Consileatur nomini tuo' et Sana omnia ossa mea, et dicant: Domine, quis similis tibi J Neque enim docet te quid in se agatur qui tibi consitetur quia oculum tuum non excluditior ClauSum; nec manum tuam repellit duritia hominum sed solvis eam cum voles, aut mi Serans aut Vindicanso et non eS qui Se abscondat a calore tuo. Sed te laudet anima mea ut amet te et confiteatur tibi miserationes tuas ut laudet te. Non cessat nec tacet laudes tua uniVerSa rea tura tua meo spiritus omnis hominis peris conversum ad te; nec animalia nec corporalia per o considerantium a

98쪽

ut exurgat in te a lassitudine anima nostra, innitens eis

quae fecisti, et transiens ad te qui fecisti haec mirabiliter; et hi refectio et vera fortitudo.

De Proesentiam iniquos non es gere. Itaque ad eum

debere come ti.

II. EhN et fugiant a te inquieti et iniqui et tu vides

eos, et distinguis umbras; et ecce pulchra sunt cum eis omnia , et ipsi turpes sunt. Et quid nocuerunt tibi aut in quo imperium tuum dehonestaverunt, a Coeli USque in novissima justum et integrum: Quo enim fugerunt, cum fugerent a facie tua aut ubi tu non invenis eos Sed fugerunt ut non viderent te identem Se , atque XCaecati in tu offenderent; quia non deseris aliquid eorum quae fecisti in te offenderent injusti et juste veXarentur Sub trahentes se lenitali tuae, et offendentes in rectitudinem tuam et Cadentes in asperitatem suam. Videlicet nesciunt quod ubique si . quem nullus circumscribit locus, et Solus es praesens , etiam iis qui longe fiunt a te. Con- Vertantur ergo et quaerant te , quia non sicut ipsi deseruerunt Creatorem suum , ita et tu deseruisti creaturam tuam. Ipsi convertantur et quaerant eo et ecce ibi es in corde eorum, in corde consuentium tibi, et projicientium se in te , et plorantium in sinu tuo post vias suas dissiciles' et tu facilis tergens lacrymas eorum; et magis plorant

et gaudent in fletibus: quoniam tu, Domine, non aliquiS homo caro et sanguis, Sed tu, Domine, qui secisti, reficis

99쪽

et consolaris eos. Et tibi ego eram qiuando te quaerebam PEt tu eras ante me, ego autem et a me diSceSSeram nec me inveniebam , quant minu te.

CAPUT II l.

De Fausto Manichino et de Philoso horum oscitate qui Per creatura. Creatorem Ora VHG

III. PROLOQua in conspectu Dei mei anniam illum unde- trigesimum petatis meae. Jam Venerat Carthaginem quidam Manichaeorum episcopus , auStu nomine, magnus laqueus diaboli, et multi implicabantur in eo per illecebram suaviloquentiost quam ego tametsi laudabam , discernebam tamen a veritate rerum, quarum discendarum aVidus eram ne quali vasculo sermoni , sed quid mihi scientiae comedendum apponeret nominatus apud eos ille Faustus intuebar Fama enim de illo praelocuta mihi erat, quod esset honestarum omnium doctrinarum peritissimus, et apprime disciplinis liberalibus eruditus. Et quoniam multa philosophorum legeram, memoriaeque mandata retinebam ex eis quaedam comparabam illis Manichaeorum longis fabulis et mihi probabiliora ista videbantur, quae dixerunt illi, qui tantum potuerunt valere, Ut OSSentaeStimare peculum , quanquam ejus Dominum minime invenerint quoniam magnus es, Domine, et humilia respicis, excelsa autem a longe cognoscis . Nec propinquas nisi obtritis corde, nec inveniri a superbis, nec Si

100쪽

illi curiosa peritia numereti Stellas et arenam , et din1etiantur sidereas plagas, et veStigent Via a Strorum. IV. Mente enim sua quaerunt ista, et ingenio quod tu dedisti eis: et multa invenerunt et praenuntiaVerunt ante multos annos defectus luminarium solis et lunae, quo die, qua hora, quanta ex parte futuri essent, ei non eos fefellit numerus, et ita factum est ut praenuntiaverunt: et Scripserunt regulas indagatas, et leguntur hodie, atque

ex ei praenuntiaetur quo anno et quo menSe anni, et quo

die mensis, et qua hora diei, et quota parte luminis sui defectura sit luna vel sol, et ita siet ut praenuntiatur. Et mirantur haec homines et stupent qui nesciunt ea, et exultant atque extolluntur qui sciunt; et per impiam Super-hiam recedentes et deficientes a lumine tu , tanto ante solis desectum futurum praevident, et in praesentia Suum non vident. Non enim religiose quaerunt unde habeant ingenium quo ista quaerunt. Et invenientes quia tu fecisti eos, non ipsi dant tibi se ut serves quod fecisti et quales se ipsi secerant, occidunt se tibi, et trucidant exaltationes

suas sicut volatilian et curiositates suas sicut piSce maris, quibus perambulant secretas semitas abyssi, et luxurias suas Sicut pecora campi, ut tu, Deus igni edaX, Consumas

mortua Cura eoriam, recreans eos immortaliter.

V. Sed non noverunt iam , Verbum tuum, per quod fecisti ea quae numerant, et ipSos qui numerant, et Sen Sum quo Cernunt quae numerant, et mentem de qua numerant sapientiae tuae non est numerus Ipse autem Unigenitus factus est nobis sapientia . et justitia, et-Sanctificatio ; et numeratus est inter nos, et solvit tributum Caesari R. Non noverunt hanc viam, qua descendant ad illum a se, et per eum ascendant ad eum. Non noverunt hanc iam , et putant Se excelsos SSe cum sideribus et lu-