장음표시 사용
81쪽
CAPUT II QUAE ARITAS VETETTIsit solius caritatis 153. Ego hoc verius puto alia et cooperatores, immo hi magis, ea laederent Ρrol. g 174ὶ quod negant vel ipsi contrariae sententiae patroni l6ὶ.91. Sed et a recte quoque factis caritas abstinere iubet, si alius ex his, ob humanae naturae infirmitatem, peccandi occasionem Sumpturus erit V. e. petendo quae alter licite praestare quidem pote8t, est non in peccato, etiam letali, praestabit 17 . At heic excusat quaevi iusta, etsi non gravis, necessitatis, vel utilitatis causa 183 non tamen frivola, aut levi prorsus. Nihilominus, etsi nuda nec huismodi causa subsit, si haec peta ab eo, qui ea dare paratu est actualiter, Τ. plures et gravissimi putant te non e care mortaliter 19ὶ Dixi ob insirmitatem, eici nam si alter magis id V. S. Alph. II, 5; et rol.,
174. V. , at is, qui exemplo Suo Caium ad furandum, vel peierandummoVet, utriusque furti, periurii teneatur, nempe sui et alii Sontontiam nogantem tenent Laym. Suiar. , Lug, De Poenit. XVI. n. 153)passi mantem Agor. Sancti. S. Alph. II,
Atque si pravo suo exemplo pertr xit ad turpia virum religioSum, Verius, non tenetur sacrilegii, qui Siniam caritatem laΘΗit Lugo n. 167). Praeterea scand indirectum datur alii quoquo modis. Ut occe 1 ON scenis figuris depictis, vel expoSitis, etiam intra domesticos parietes S. Αlphon. H. A. IX, 8); procaci muliorum Ornatu, ubera penitus denudantium; immo nec penitus ubi huiusmodi mos non Viget S. Alph. II, 56ὶ; comoediiS, Scriptis, sermonibus valde
2 Cum quis facto aliquo Suo, quod alii nocet, aut displicet ut puta furtis, ebrietatibuου, contracti nuptiis), dat alii occuSionem, . , imprecandi, blasphemandi, Vel odia, rixas, diΗcordius suscitat LeSS. II,
12, 34 S. Alph. III, 443 . Ad haec,
3 vulgo scandalum accipitur quidquid Mii obmurmurandi, Vel detrahendi adversu aliquem, an SRm Praebet ut puta, si quis frequenter mulierem invisat Navare. 14 31). Nec immerito, quia obmurmurationes et dotractione peccato non carent. DΘ-mum rumor ipse, et admiratio in Vulgos, ex alterius peccato Suborta, scandalum pa8sivum communiter
mutuum ab uSurario iuramentum ab idololatra, sacramentum a ministro qui in letali versatur.
18 Ex D. h. De Maio, XIII, ad T Salmant. I, VIII, 34, 38.
Hinc licet, V. , petere mutuum ab usurario, etiam ad Xercenda nΘ-
fiteri sacerdoti indigno, ut praecepto communioni paschali satisfacero possis, vel ad lucranda indulgentias
V. S. Alph. II, 40 zz III, 35 in n. VI 89). Et puella quae Sedecenter ornando, Vel prodeundo, iuveni cundalo est, non tenetur his abstinere, nisi semel aut iterum
S. Alph. II, 1, 53, 54). 19 Sanch. D. III, 8, 23; ibiq.
Pal. ete. Hoc . Alph. non placet, aliisque ane multis Sed graVem, seu non levem II, 2 vel potius resion item n 53 causam exi
82쪽
78 LIBER III. TRACT. I. DE ARITATE ERGA PROXIMUM
ex improbitate sua peccandi, V. c., detrahendi, Obmurmurandi, ansam caperet, de hoc regulariter curandum non est 203. 92. Ad haec caritas damna quoque temporalia proximorum cavet.
Exinde vetat sacere, Vel prohibere, Vel persequi, tametsi iure tuo, quod tibi nihil aut parum profuturum, alteri vero gra iter nociturum est 213, eigi noceat per accidens tantum 22ὶ nisi facias, prohibeas, et: in poenam tui iuris ab eo violati, quia interest, et tui et aliorum nullius iura impune violari 233. Ex hoc capite, grave eontra caritatem est, a debitore, statim ac dies venit, extorquere quod debet, si ille solvere absque gravi iactura non possit, tu disi ferre possis absque incommodo gravi 24ὶ vel gravi, rore, sine gravi causa etiam citra iniustitiam in aliquem affuere; sive ille rationabiliter tristetur, quod nemo dubitat 25ὶ sive irrationabiliter ut puta ex lusibus, iocis3 sorte quia modico et pusillo animo eηt.
ΑRT. III. De eooperatoribu8. 93. Agimus de cooperatione materiali, ea nempe quae praeRtatur opere indifferenti quo is cui praestatur, et bene, et male uti pote8t. Haec cooperati per se non est illicita Ρrol. 74ὶ sed quia emcit, ut alter peccatum exequatur exteriu8, carita eam Vetat s 88 n. i. Nec excusaris, quod te non cooperante, alius certiS-8ime cooperaturus erit alias nemo teneretur lin. Verum ita demum caritas cooperationem Vetat, i tu possis ea abstinere, et citra iniuriam vel gravius peccatum eius qui cooperationem exigit et sine tu incommodo gravi 2 . Sed incommodum varie aestimari debet:
Veluti Hi damnum alteri inferas, quod obrona, V. , cogitur coniux debi- praevide mihi imputandum fore tum rod iere coniugi voto castitatis 23 Ex in I, 2. De Novi per obstricto Nanch. Lu ro De Nogram ..m ιι C. V. , ut iri, qui, POS denun VIII, 182 Petdρpositarius depositum olutionΘm novi operis, aedificium ex reΗtituir reposcenti ad iΘccundum
83쪽
etenim e graviori incommodo pus 8t, quo aut V peccatum alterius est gravius aut, ' quo tua cooperatio eius consummationi propius accedit aut 3 quo probabiliu est, te non cooperante, alterum non On8ummaturum pravae suae voluntatis propositum 3 quamobrem si ille, ab8que ullius cooperatione, certo it peccaturu8 vix est ut cooperatio laedat caritatem sΡrOl., l74 n. 923; et si alter ei morem gerendo, aut i cooperari videtur, aut nullo modo, nulla tenus caritatem laedit 43. Ad ultimum admonendi sumus, cooperationem in lubricis rem esse periculi plenam bin; ideoque graviori causa ei Opus esse. Haec generatim nunc frequentiora, et pene quotidiana, quoad famulos, caupone et mercatore prosequar PRUcis. 94. Itaque famulis licet, sola ratione famulatus, apponere Vinum domino se inebriaturo, parare came die esuriali 63 immo etsi versemur in lubricis et amicae id petenti ostium aperire, utrique mensam, lectum instruere 73 quia ipsi quoque recedentibus, peccatum committeretur 8 . At, s alteriam ad alteram ducere volentem ire; ' alterius epistola amatoria deferre alteri scienter; 3 hero ascendenti per fenestram ad stuprandam Virginem calam deferre, Vel humero supponere, Ostium aperire nempe vi adhibita), illud quia propius ad peccatum accedit, istud quia proXime, haec demum quia iniuriam quoque et damnum alterius continent,
nisi ad vitandum damnum in illo grave 9ὶ in isto gravius 10ὶ,
Sot. De et L, IV. VII). Dixi ora c., rom furtivam laedit ius alterius: vius peccatum, quia cinest caritati tu quoque id laedis, illam accipiendo. ordo hinc licet, V. , dare sinum 5 Aeoli . XIII. I, utri tetioerit ebrioso, alias blaΗphematuro Gob. picem, inquin auris ea.
furi scalas vendit, aut defert, aut Sup S-ω.
Oenopolae, qui in urbibues, Vel in op Rone. VI, Cap. 6 Reg. 2 S. Alpidis, Vel in pagis, Vinum vendit se phon. II, 67. Quidam id licore putant inebristiuris sola ratione famulatus, si dominuS, 4 S. Alph. III, 563. Veluti si recodente famulo, solii iret Saticli., qui Panem, quem patri Suo, Atre D. I, 7, 22 Salin. 21, 8, 2); alii ma necessitat laboranti dare do abΗolute admittunt Μagg. De C-., buisset, tibi offerat tuque, in eadem Cup. IV, q. ) necessitate constitutus, accipias Lu- 10 Ante omnia necesse est, ut ,De I t. XVIII, 50 De M am. is, qui litera defert, probabiliter VIII, 180 Salmant. 12, 2, 143; S. Al suspicari posesit, ama oria eSSΘ ut phon. IV, 110), Verum si is dando, . puta, si constet ij turpi amore
84쪽
LIBER III. TRACT. I. DE CARITATE ERGA PROXIMUM
in his gravissimum 113, Omnino non licent Cauponis licet apponere bis qui apud ipsos divertunt, carnes diebus esurialibus, quamqdiu ignorant, an aliqua subsit iusta causa quam inquirere eo non oportet , qua forte excusentur: at si sciant nullam subes8e, non licet, nisi alias hospites huiusmodi ab ipsis recederent 12 . ero toribus licet vendere ea quibus emptores et bene et male uti ο8Sunt, prout arma, aleas ornatus puellae eis abusurae; si alias notabile incommodum paterentur; idest, si alias emptores ab eis recederent, vel res invenditae remanerent 133. Idem iuris est in his, qui aedes suas locant scortis, vel aleatoribus, si alii conductores desint l4). Nec praetereundi sunt hi, qui suppetias serunt eis, qui artisscio suo aliis scandalo sunt: utputa, qui comoedis, Vel scriptoribus ephemeridum stipem conserunt, qua ludicra, turpia, impia ua edere pergunt quin i longe deterius peccant, quippe et horum peccata, et aliorum occa8iones fovent ib).
S. Alph. II 67), aut personae sint Malde suspect- Sancti. D. 1, 7, 26); alias caritas non cogites malum. Has igitur litera deferre, quidam intrinsece malum quippe tu
pem amorem OVent), non Secus ac per internuncium haec agere atque
ideo nunquam licitum putant Sulm., 21, 8, 20 Viva, ad Irin XI, 1, 5; S. Alph. l: α). Alii contra indisse
L ), Seu atrie stravem Nury I, 251, . ): et melius forte Porro quas diximus de literi d0ferendis, eadem de scribendis dicenda sunt Sanch. l. c.). An et de munuRculis forondis S. lph. II, 65 hoc quinque intritisece narium putat; quia
haec quoque Per Se tum γ' nim em
s ent. Verum ipsae Cina Ligor. p. 24 fatentur id cornmuni D. Mittentia adversari. Et sano id alii ex gravi causa Bsboll. Lib. II. Quae 1453: ambur. Decal. Lib. 5,Cap. I). alii sola rationes famulatus Sanch. D. 1, 7, 29 licitum putant Sed hoc postremum merito di plicet Viva, . . , Reuter, O. I, Aethaly8. n. 94).
11 S. Alph. II. . Ut puta, metu
12 Suar. 2, 3 Sancti. D. 1, 7, 34 Croix II, 261 S. Alph. II, 69.
Aut non Sine gravi ipsius damno, minuerentur Holgm. In Dec. I, 243).
13 Ex D. h. 2, 2, 169, 2 ad 4 S. Alph. ΙΙ, 1. Unam tamen
Ne ait ram rem non in ni pretii invenuitam superesse, non 8 μυ-s m ciens Μακκ. Q. I, aD 3, 4) Quod autem nonnulli docent, licitum Θουμ haec Vendere, Si aliaΗ emptores ut aliis emerent, Non rata imittendum S. Alph. l. α).
14 Siam. 21, 7 65 S. Alph. , II, 20. 15 D. h. 2, 2, 168, 3 ad 3.
Nisi id faciant ex gravi Vel necessitatis, vel utilitatis causa S. Alph. III, 27). At nunquam prorS excuΗundi Sunt, qui id genu ephemeridum in suis ossicinis, abfrnis diverΗorii proponunt, quaSi ad Vinnientium illecebruS.
85쪽
CAPUT III. QUAE CARITAS PERMIΤΤΑΤ 81
QUAE CARITAS PERMITTAT.95. Tria ei inquirimus utrum liceat, ad itandum scandalum pusillorum, omittere re praeceptas utrum facere quod nobis temporaliter nocet utrum denique praebere alicui quandoque opportunitatem peccandi. Quoad I. certum est, nunquam, Ob hanc rem, licitum esse peccatum vel levissimum admittere aut ea omittere, quae ad aeternam alutem sunt necessaria i). His exceptis, probabilius est, omittenda esse quae iure vel naturali omitti possunt sine peccato 23 immo et exponere sese, ex causa gravi, probabili; et in extrema necessitate pirituali probabiliori, non tamen moraliter certo peccandi periculo 3).96. Quoad II nulli quoque iam sere dubium est, licere pro salute proximi amittere temporalia bona et Vel ipsam vitam, pro tuenda vita alterius, in discrimen adducere 4); immo etiam certae Occumbere morti b). Et, ut generaliter dixerim, cum quisque debeat diligere proximum sicut seipsum, quidquid pro se, hoc et pro aliis facere potest 6); immo debet, si ea facere possit absque incommodo
Tres sunt heic sonten omiti res iam si praecepta differritiae una negat omitti posse, quippe poSSint, absque incommodo gravi, ut scandalum huiusmodi non est datum, oratio, eleemoΗyna, differenda sunt
sed acceptum Vasq.: Pal. . Croix, S. Alph. II 6 l. 11, 244); contra altera, communior, 3 8 Alph. II, 26 3. 3; VI, assima omitti obero, quia praece 463; roL, g 172, n. 70.pta naturali praevalendi positivi s4 Leas. 9, 29 Suar. IX, 3, T. Suar. 10 4 9: Salm.. 21 8. I). Contra Bellarm. Tolet. etc. Alias, Utrumque extremum; sed omittenda qui liceret ministrare his, quos pestis Sunt, si facile, idest in gravi in infecit . Salm. VI, 38)3 commodo, omitti possunt quamobrem, d S. Alph. III, 366. . , ta-V. , puella quae missam audiendo viam alii naufrago cedere V. D. Pueris scandalum praebet, abstiners h. in , Dist. 29 Art. 5 ad ). quidem ab ea obst, s somel, aut 6 V. Alph.. III. 389. 391, iterum tantum Laym. Spor.; Τourn. 392 D. Th. 2, 2 60, 6 ad 2. V. S. Alph. II, 51). Quin interdum licet Mod. II, 12. etiam ad vitandum scandalum pha T Lugo, De Iust. X, 205 S. DriSaicum V α, uxori, ad vitandam phon. III, 390. Sine, ete , atque ideo, gravem indignationem Viri sui, omit Verius, non tenetur occidere iniustum tere missam. ieiunia: dum me ille aggreSSorem, ad tuendam Vitam pro- id exigat in contomptum Ecclesiae ximi, si a sanguine abhorret Lugo, item et famulis, nisi stesimis 'cile n. 208). possim ilium Hominum invenire
86쪽
97. Quoad III denique, licitum est, ex gravi causa, peccato aliquem non prohibere, ut puniatur; quo et ipse poenis, et alii exemplo deterriti, minus delinquant 8). Immo verius, et peccandi opportunitatem apponere, ut experiaris V. , cuius stdei, Vel innocentiae, sit famulus 93. Quaestionis est, utrum ei qui destinavit admittere aliquid grave, licitum sit, si aliter a proposito removeri non potest, suadere quid aliud levius 10). Et si hoc continetur in eo quod ille destinavit admittere, utique licet, et planum est li). Secus multi negant, quia malum uadere fas est nemini, et quia bis peccaret: plerique a1nrmant 12), quia hoc est deducere a peccato graviori; et tu neutrum suades, e ostendis quid sit levius; quod procul dubio licitum est 13) dummodo hoc non cedat in damnum alterius l43. Sententia utraque gravis sed prima fortassis Verior. 8 S Alph. ΙΙ, 58. 9 Laym , XIII, 5; S. lph. II,
quere. Item, si cia filium a furosollicitari ad rem aliquam surripiendam, licet eam filio dar furi
deferendam, ut cum re furtiva do-prehensu capiatur, nec amplius Sollicitet L. 20, C. De Furt.). Vel
demum parat graVe aliquid perpΘ-trare V. , patriam prodituro, Velis abductu ), Vinum obiicere, quo ille seu materialiter V α, nescienSΘius Vini potentiam), seu etiam flaminaliter idest, sciens volens ine
bile. 10 V. Laym. l. c. n. 7. 11 Laym. l. c. Lesa. II, 13, 19. . , ut, quem Vult hominem occidere, potius caedat Lugo, De Iust. XIX, U); quam Vult incendere domum, potiti Oxpilet Sanch. M.,
565. Ut Genes. XIX, 18; et C. , Cau. 23, 2.
13 Sancti. M. VII, 11, 15 Pont., M. V. 18, 27; S. Alph. ΙΙ, T III
565. . , volenti uxorem Θcareo adultoram ducere, suadere ut huius consuetudine potius uti pergat
S Aug. in C. 9, 32, 2). Num periindo est ac dicere: Si vis hoc facere, Din illud potius Suar. 10, 3, 4 Lugo, De uin, XIX, si). Alias, aiunt,
viatori nefas esΗet Offerre erumenam praedoni, ne occidatur V Ierem.,
XLI, S). Ideo nihil interest, quis id
volonti furari Seio vel Cato, aut nominatim Seio pauperi, nefa ESDSuR-der , ut furetur Osio diviti Croix, II, 226, qui vocat hanc Sententiam communem fere omnium); nisi tam modicum sit huius damnum, quod carita cogat pati, vel nisi dixeris, ut magis furetur diviti, nemine demonstrato Sanch. n. 24).
87쪽
98. Iustitia 1 definitur Constans et perpetua voluntas iu8 8uum cuique tribuendi 2 . Est virtus ad alterit. :ιὶ eiusque obiectum est ius cuique suum; subiectivum inquam Ρrol. 223. orro iuris, late sumpti, triplex ordo est reipublicae in cives, civium in rem publicam, civium, seu potius hominum, inter se gi. Iustitia quae illa regit, legalis quae ista distributivae quae haec commutativae nomen habet 53. Legatis igitur ordinat omnes virtutes ad bonum commune 63 distributiva versatur circa munera publica, Praemia, et, ut multi placet, poenas, ab eo, qui praeest reipublicae, civibus decemenda 7); demum ommutatis pertinet ad ea, quae cuiquestricto iure debentur; idest, circa meum et tuum 8 . malis vix iustitiae nomen meretur etenim nihil aliud revera est, quam ob diencta scriptis legibus institutisque populorum sin ideo eam praetereo De distributiva expedita et plana res est. De sola igitur commutariva agendum 8 nobis. 1 Iustitia aequnditatem V. D.
Th. 2, 2, 1, 2); iussum aequale Μoli., raci 1 De Pist. et iure, Disp. 12 significat i e dicero solemus iustae partes, iuSin menSuris, iustum pretium, iustu poena, iusta petitio. 2 L. 1 De Iust et Iure.
clam e quae sunt ari alteret m D. Th. Art. ). Ideo nismo vi debere quidquam dicitur; nemo sibi quissiquam Bolvit, iniurin infert Lugo, De Iust. I, 19). Quam proind nonis exercet, qui ius suum petit, sed qui si roddit: v c qui debitum sol
Alias iustitia ordinat parte ad totum totum ad partes, partes interme. 5 D. h. R. c.
6 D. h. 2, 2, 58, 5 ad 3. Unde tiniversalis a veteribus dicta fuit. 7 V moli., Tr. L D. 1. 8 Suar. Opusc. De Iustit. Dei, Sect 11 n. 13 Lugo, I, 2. rior legali dicitur, quia legum At, uti
Omne actus, ita et omnes Virtutes ordinare ad bonum commune altor distributiva, quia cum bona communia inter multos partimur, tribui dicuntur tertia demum commutativa, quia in rebus ultro citrin
que commutandis communius e satur.
88쪽
LIBER m. TRA . II. DE IUSTITIA ET IURE
99 meo verius ac brevius deflniri potest: Virιιι quae reddit unicuique uum, sive rem, sive ius 103. Scilicet, huius obiectum non est quidquid alteri, ex qualibet causa, debetur, sed ideo quia vel suum est, vel in illo, aut ad illud, ius habo si1ὶ NititurIdm- titato 123 et si huic nequit locus esse, aequalitate metitur Seu . absoluta, seu quoties res inter plures creditore agitur relativa, idest pro iure cuiusque l3ὶ sive absolutae loeus esse non debeat, ut in iure adcrescendi, in societate, etc. sive locus esse non possit ob inopiam debitoris, ut in creditorum concursu 14 . Quamobrem non aestimatur e personis, sed eae re quae cuique debetur lo)..100. Iustitiae opponitur iniustitia. Iustitia legalis viciatio leve peccatum est, quamdiu non laedit graviter bonum commune, autius singulorum; et ex iusta causa ne levem uidem 16ὶ distributi-Vae, et commutati sin. pro re nata, leve aut grave. Quae laedit iustitiam commutativam, iniuria proprio nomine dici solet. Iniuria hei est Laesio voluntaria iuris auerius inviti 173. orro ius nulli, nisi personae, competit; ideo iniuria nulli, nisi personae, ni l83 Verum uti iniuria facta esse dicatur, nece ρ si V ut qui ius alterius laedat; ' eo invito 3 sciens volens. Ex a nulla mihi inrufi lii ab eo qui uisumbus Tini Intervertit, etsi rem laciat mihi damnosam is); et faciat animo si affectione laedondi 20ὶ at .e diVeram 8 si meum Iamit, et-uriataea --ε damnum absit 2 lin.
11 L. 12 De Noves. L. 20 De Reb. credit. Donellus II, VII, I D. Th: 2, 2, 8, 11. Alias, quidni iustitia sint et caritas et religio Deo, et pietas parentibus debita 3 Ius id6st,
quod sibi debetur quasi omino, vel quasi crinitori, immo et sola aequitato iuris civilis vel canonici) velut rostitutio in integrum, conceSου minoribus, nuptiS, regularibuS, etc. 12 Ex L. 3 De Reb. σω. Suar., I, 2. empe quoties idem reddi potest, idem omnino reddendum est ut in pignore, depοSito, commodato, et .
14 Cf. Latini. Elem. Iur. Cis.,
12. Prout v. c., in emptionibuS, et venditionibus, in permutationibuΗ,JO-cationibuS, etc.
06 S Alph. ΙΙΙ, 52l nota . Ut ecce, Si quis debitori suo, vi adhibita,
cum alia nequeat, vel occulta com-ΡenSutione, extorqueat quod sibi dei fur.
Seu morasti, quam Vocant Ρrol.. 43). 19 Ex L. 21 De A. P. A. Nec ad rem pertinet, utrum haec faciendo iure uo utatur, an minus Ex C. 31 De Mecf. i. 13 g. 1 De Init r. L. 50, Au L. Aquit.). Veluti si puteum uperi ut, quo aperto, meu puteu OX- aurit, sive in suo L. 24 ult. De Da n. in . , Sive in alieno aperuerit. 20 S Alph. III, 584 V. Secunda. nimu Opu non mutat Prol.,
89쪽
85 Ex ' non sit iniuria volenti et consentienti 22ὶ, sed invitis tantum et rationabiliter invitis 233. Demum ex ' non tenetur iniuriae, etsi alterum laeserit, qui ignoravit se iniuriam facere, Vel noluit iniuriam facere, quia iniuria formalis aestimatur ex animo et affectione laedendi 24); et vel errans alium pro alio laesit 25 .
Errans; nam si ignorat qui ille sit, cui iniuriam facit, non excusatur ut ecce, si clericum caedat, si nuptam ineat, nescien quis ille, vel cuius haec Xor is enim cuicumque clerico, cuicumque marito, vult facere iniuriam 263. Quod ad eum ero qui iniuriae tenetur, si plus sit in re in damno quam in existimatione eius qui iniuriam secit, restituti aestimatur ex animo et affectione laedenti8.101. Et haec expedita sunt verum in iure multa erga proximum continentur, quae in naturali, utrum iustitiae an caritalis sint; in positivo, utrum in iustitiae, an obedientiae, non sati apparet. De iure naturali nihil, una certa generali regula, constitui potest; quare de eo uis locis. Quoad ius positivum, et in primi civile, nemo dubitat, ea lege quae explicant ius naturale, Vel naturalem aequitatem, iustitiae Obbligationem parere. 273. De hi quae respi- 22 C. 27, De R. L in Q. Sciliboet, unicuique licet regulariter iuri pro se indroducto renunciare L. 29, C. De Pacι . Ait lex pro se ergo in his, quae et alterius intersunt, non deerit inivrra. Quamobrem, qui hominem volentem occidit oloricum volentem caedit alienae commiscet lenone marito homi idio, Sacrilegio, adulterio non caret V. D. h. 2 2,
ta, si qui furetur in extrema necΘS-sitate, vel aliquem laedat ut se iu- sis tueatur s. 2 A L. Aquit.). Ροrro invitum accipere debΘmus, non eum tantum qui contradicit, sed et qui tion consentit L. Inviti an, De procurat. L. 46 Deinde, Deruum t.): adeoque, et errore deceptuS, et metu coactus, invitus intelligitur. 24 L. 6, De Iniur. Ignoravit sui puta, si rem alienam evdiderit, putans horeditariam L. i, ult. -- s.). Noluit vehit si qu0m laesit casu, Vel ioco, Vel corrigendi gratia
299). Si Titium occidit, putans SSΘCaium vel iiii, putans ait, domum incendit.
25 L 3, o De iniur. Crota, ΙΙΙ, II, 194 S. lph. III, 13. ΙΗ igitur qui nuptam iniit, puellam;
aut clericum percussit, laicum putanη, non tenetur adulterii, Sacrilegii qui aedes incendit, in quibus
frumentum reconditum fuisse ignorabat, do frumento non tenetur.
excusatur e quia facturu non 8SSet, Si sciret: . , si clericus ille sit filius, mulier uxor Sit, necesSurii, et
amicissimi sui quippe interpreta linhaeo int6ntio, cum nihil sit, nihil
mutat Lugo VII, 5) 27 Utputa, quae hereditatem intestato decedontis proximioribus defert quae cogit parentes alimenta prasistar filiis Furiis. Qua taxant
quaeque decemunt, quando haec solvi
90쪽
LIBER III. - TRA . II. - DE IUSTITIA ET IURE
ciunt res, aut personas, discors ostrorum sententia est 28ὶ dicam plane quod sentio omni imperandi potestas ex necessitate administrandae reipublicae metiri debet. Age nunc quod ad res nostras quodam quasi domini legislatori contineri necesse est, ut de his lex non inutiliter decernere possit V. c., quae usucapiones intrο- ducit, quae pupillo res tutori pignori obligau, quae revocat alienata iii fraudem creditorum, etc. nam, alias, i dominium legislatoris effugiunt, leges huiusmodi nullum domini ius transserunt, nullum hypothecae ius praestant, nihil revocant, sed verbis ludunt. Dpm sonas sum cit obedientia vinculo obstringere, ne lex supervacanea esse videatur. Quae cum ita sint, leges quae de rebus nostris decernunt, iustitiae quae persona spectant, bedientiae obligationem parere, alterum omnibus certum 29), alterum communius 303, et si quid pinor, Vertu est. 102. Itaque iustitiae obiectum est ius iuris autem Vel nosmet, vel ea quae nobis extra nos competunt, lege Seu naturali, e positiva. Nomet, idest, ita incolumita membrorum, litterius, dignitas; eaetra nos, mistimatio, et res. Haec iustitia laedere vetat; laesis, siquidem sola iniuria irrogata est, satisfactionem; in Dd mnum illatum, restitutionem exigit. De satisfactione expedita res est de restitutione, longa, implexa dissicilis. orro restitutio ad
nihilominus debeant, aut repeti possint ob operam fortuito casu non praestitam. Quae in integrum restituunt minores, Vel doluan, aut metum paSSOS; quae rescindunt alienationes in fraudem creditorum factas, aliae
C. 3 De Praescript Mino leges coercent quasi iniurium et damnificat rem eum, qui iuSSUS, non exhibet testamonti tabulas L. 3 De M. --hib.), qui interrogatu in iudicio civili, non rospondet g 18 De Proba ). Et nostri restitutionis damnant creditores chirographuriOS, Seu P sonaleου, qui a debitoribus suis aliquid Oxigunt in praeiudicium cretoris privilegiati, vel hypothecarii; nec ego dubito, et eum damni reum
eSSe qui e g. prohibet vicinum restituer in suo aggerem deiectum Vifluminis Ex L. 25 Quamquam, De A. P. A. C. It. 537); qui in suo tam alto fodit, ut paries vicini stare non possit L. 24 Dult. De Damn. ins Ex C. It. 573, 375 V. S. Αl
IV, 270. Dub. 3. Et re quidem Vera, adVersu eum qui non praestat eaqu&ΘΡΘrsonam onerant, ut puta si munus publicum detrectavit leges animadvertunt eo quod nomiBTEΜPERAVIT
L. 1 Propter crasum De OsruL; L. 53 De Re Iuriis.), quod CONTEMPSERIT Mentis auctoritatem L. 5, De Iudici). Quocirca, recte Nostri communius docent, damni non tenori testem, qui in tu Vocatus, non ierit, aut reticuerit S. lph. . IV, 270); qui contra dictum principis, evehit frumentum. Bonac. De Gntri, D. 3, Q. , Ρ. 5 n. 6); regularem qui, Ontra Clem. 1 De Privi , persuasit morituro, ne quid relinqueret huic,