장음표시 사용
61쪽
5Tcessitatis, vel non modicae utilitatis, ea aciendi 373. At si PROPTER huiusmodi delectationem stant, idest ad eam capiendam vetat omnia prorsus et semper 38), eoam cum nullum periculum subest pollutionis, vel consensus in delectationem Veneream 39).68. orro quae pollutionem, vel desiderium, vel eloctationem Veneream, excitar possunt, in genere luXUriae sunt laetus, ο8cula, aspectus, turpiloquia, et id genus cetera Horum quaedam gravia sunt, idest grave periculum continent quaedam levia 40); quaedam media 41); quaedam Vero sunt prorsu innoxia. Singula perstringam paucis. rincipio igitur, gravia sunt taetrι in Verendis, hisque proximis, personae alterius sexus, etiam super Vestibus tantum 42) imn et eiusdem sexus, quod in re tam lubrica omnino tenendum est 43); quin et suis, nisi stant obiter, et raro 44ὶ Minctus pertinent amplexus et oscula haec media; de non licent pudica scilicet), praeterquam ex honestis gravibusque causis 45ὶ,
dem, sed in alio genere ut ecce, Si quis ebrietate, praeter intentionem,
magis, si polluitur ex actions indifferenti, ut puta, decumbendo certo Situ, moVΘndo Se SuperpoBiti cruribus, insidendo, etc. Salmant. 26, 7, 5; Croix III, I, 2b). Hac re, licet ei, qui magnum pruritum patitur in Frendis, tactu eum abigere, etsi pollutio sequatur S. Alph. II, 483) oritur enim ex acrimonia salSi humoris in eas partes fluentis; liollutio autemper acciden Sequitur Sulm. n. 49).
n. 4. Ex hoc capite, licet medicis et chirurgis pudenda mulierum inspicere, Vel tangere consesRarii foedissima quaeque aure percipere famulis lico mulieribus in balneis de- Nervire, etc. tametSi tolluantur. Et si consentiant in delectatione Venerea, perinde habendi Sunt, ac hi, qui Occasione moraliter neceSSariu ΡrOl.,
rationabilis Spes apparuerit. OCCasionem remotam reddituro S. Al
39 Ex alox. VII, 40. Scilicet,
dolectatio Venere oritur ex Commotione spirituum ad generationem do- servientium: omni autem commotio
huiusmodi quaedam quasi inchoata
420, not. 1. Nisi cum pueruli agatur; V. , dum nutricis BOS Vestiunt, modo eo non tangant cum mora, aut
carnali dolectatione Croix III, I, 902 S. Alph. L α). 43 Salm. 26, 3, 50. Quamvis fiant ex ioco, vel tetulantia S. Alph.,
puta, ex atrio more, ossicii, aut benevolentiae calitandae gratia S. Anion. S. Alph. III, 483) etiamsi delectatio V0neres Suboriatur, te invito dummodo absit periculum in eam com
sentiendi S. Alph. 41T . At ioci volluSu causa, iuvenculae vel tantum pedem premere, brachium Vellicare, digitum intorquere, graV eSSe tenen
62쪽
58 LIBER II. - TRA . UΝΙC. - DE OBLIGATIONIBUS ERGA SE IPSUM
et sine ardore, levia, et fugaciter 46 . spectus sunt vel honesti, vel minus honesti honesti, earum partium quae omnibus patent; inhonesti earum qua pudor tegit illas aspicere, demirari, per se innoxium est, quamvis minde aliquam naturalem delectationem capias 473 in has vel tantum depictas alterius sexus oculos coniicere, nisi procul et obiter, grave 48 . Inter utrosque tenent minus honesti nempe aspicere brachia, crura pectus dum ne pectus denudatum sit nimis lascive), quae a mulieribus quadam petulantia et procaci more interdum detegi solent haec igitur aspicere, regulariter, non est grave praesertim assuetis ex patri moro 493 Demum obseen loqui, audire, tessere, Vel obscenis comoediis interesse dummodo non sint foeda prorsus), per se leve est 5M. Honestos autem et familiare sermones, et colloquia miscere cum persona alterius sexus, omni culpa vacat tametsi in his naturaliter dele , cteris ibi . Nec choreae exceptis larvatis sunt illicitae quamdiu aguntur cum personis honestis, et honesto more adeoque inui- manus, cum ducuntur, leviter apprehendere, aut omni, aut gravi
culpa vacat 52 . Verim, ut generaliter dixerim, quae leve Oer se periculum continent, plerumque evadunt graviter periculosa, si stant crebro, Vel diu. Hoc primum Deinde, varie ex personis aestimari
nisi aspicia infantem, vel senio con in luxuria non consummata dΘtur par sectum Salm. 26, 3, 12): quod in Vitas materiae. Quaestio haec, utinio S. Alphonso cui adhaerendum patet, ad delectationem morosam pε non placet tinet tota. Et in delectatione en 49 V. S. Alph. II, 5. Isid rea, adeoque et carnali qua pro-aspeatiis non sit diutumius, et a i ximum Venereae periculum continet), ciens ad Venerem adde Proclivus es in his quae proximum alterutrius Id. III, 23) periculum praeΗtant, nullatΘnues dari, 50 S. Alph. III, 26 42T. Verba etiam secluso periculo ulterioris con-ObSCena proferre, Vel audire, remoto Sensus et pollutionis, amplius dubi-
scandalo, indifferens aliquid est ideo tars non licet Ex Alox VII, 40;que pendet ex bono, Vel malo fine, quo S. Alph. III, 15 . In Murali, et ea proferuntur, vel audiuntur S. At in hi quae excitare eam valent, non phon. 426). At hi, qui turpia cri satis convenit negat S. Alph. 416);bunt, Pingunt, edunt, et . quia rub et ita omnino tenendum sat scilicet, nae Spiritualis Occasionem praebent, cum versamur in periculo peccandi perinde ac homicidae animarum ha formalit0r tutiora omnino tenenda
63쪽
59 debent; et sedulo cavenda ab eis, qui aut sunt in lasciviam proni, aut calent astato, aut perdite amant. 69. Vidimus quomodo laedatur castitas. Ρorro cum castitate, plerumque laeditur iustitia, vel pietas, o religio Iustitia i ' cum quis coniugatus non suam petit, vel contra 2 ' cum quis seu mas, seu foemina vi superatur aut ' libidinis causa abducitur invitus, vel invitis his, quorum potestati subest, nempe parentibus, Vel tutore inde adulterium 533, stuprum 643, raptus 553. Pietas, si hi coinmiscent, qui aliqua nec situdine sese contingunt, seu naturali, seu legali unde incestum 563. Du autem solum, probabilius, mutant speciem incesti 1 necessitudo naturalis, et legatis 573; et, ' illo consanguinitatis gradus, qui matrimonium dirimit naturali iure, id- est, primus lineae rectae 58 . Religio huius violati aestimari potest e personis, ex locis, ex rebus 59); quoties, nempe, obscenum aliquid admittitur, V ab obstrictis, Vel cum obstrictis ot castitatis, aut ordine sacro 60ὶ aut cognatione spirituali fl); vel 2', in loco sacro 62); vel ' contra rebus sacris debitam reverentiam 633. Laeli autem virtutem huiusmodi luxuria congummata certa 643; non laedi desideriis turpibus quibuscumque, mihi verior sententia est 65). Sed utrum laedatur aliis actibus extornis graviter turpibus,
et stuprum dicitur seu Virginis, Buviduae, seu nuptae V. BriSSOn, V . Iur. h. V.), Sed oStri est Acce sus ad virginem in initam S. mph., III, 443); ideoqus nec in marem cadit, nec in virginem consentientem,no in cominiam S. Alph. H. A.,
conSanguineam quis cognoVerit, sive amnem, probabiliu Speciem non mu
tat S. Alph. VI, 469 III, 449). 68 Caiet. 2, 2, 154 9. Ideoque
non ulteriores rectae Lugo, De Pom
60 C. 6. De Cleric Conius. 61 D. h. 2, 2, 154, 1 ad 2;
copula maritali nisi insto periculum incontinentiae; vel nisi dii puta, porriscem dies illa abstinondum foret
puta, Sacerdos geStans Eucharistiam,vε statim a Communione, vel indutus admissam S. Alph. H. A. IX, 23. Sed V. Lugo l. c., a n. 516 CroiX,
sivo in ipso patrandiΗ; quorum Primum concedunt Lugo n. 465), Salm., o ipso S. Alph. l. c.) alterum negant scilicol intelligere nequeo, quomodo irreverentiae, quae in facto consistit, teneantur: quamvis sacrilegio in foro conscientiae nou
64쪽
60 LIBER II. - TRA . UNIC. - DE OBLIGATIONIBUS ERGA SE IPSUM
. , actibus, colloquiis, aspectibus, non satis convenit 663 mihi amrmantium sententia omnino Verior est; quis enim neget, haecro erentiam laedere, sacri cum primis loci debitam, dummodo
certa illa sint ac manifesta 67)8 Sed piget in his ulterius immorari, quae et discere, et docere
periculosum est ad modestiae Virtutem transeamus.70. Hodestia passiones leviores coercet. Quae si Versatur circa interiores actus, humilitatem, in circa exteriorem cultum, hone8ω-
tem parit. Humilitati opponitur superbia, quae est Inordinatus appetitus propriae eaecellentiae et in e cum primis posita est, quod non ult Deo et eius regulae subiici 68ὶ atque ideo, ex hoc capite, inter gravia peccata, graVissimum t. Contra honestatem peccant mulieres, quae, matu parum modesto, alii luxuriandi periculum praebent. Hoc peccatum ex periculo huiusmodi metiri debet: ideo erit love, si utantur ornatu dumtaxat vano aut superstuo grave, sin procaci, et prorsus meretricio. At si quasi medio inter utrum. que in quo, scilicet, non leVe, nec contemnendum periculum continetur , ut illae, quae, . , brachia, Vel crura, Vel ubera nuda gerunt, quae illum morem introducunt, letali non vacant quae iam introducto utuntur, ex patri more, deterrendae ab eo quidem sunt: sed nisi certum sit, eas esse aliis candalo, non uni damnandae
DE FORTITUDINE ET RUDENTIA.71 Hactenus de temperatia Fortitudo est: Virtus quae circa ardua et diffieitia regit animum, ne tu aequo audeat, aut m ruat i). Duo igitur sunt eius incia aggredi, et sustinere Aggredi, nempe eximia et ardua, et in hoc utitur magnanimitate. Cui opponitur, V per exce8sum, prae8umptio, quae nititur in ea quae supra vires ipsius sunt; et audacia, quae temere se periculis biicit illa, regulariter, levis haec, ex periculo gravis aut levis 2 ' per defectum, pusillanimitas et timiditas quarum altera, parumiden88uis viribus, incia his quoque paria detrectat altera omnia metuit,s66 V. S. Alph. 461. ad speciem sacrilegιi, quidquid re- 67 Lugo, . , a n. 464; qui Vorentiam laedit, his locis dobitam. licet in sententiam eorum inclinεt, 68 V. D. h. 2, 2, 160 1, 262,
qui putant, sacrilegio eos Solo te au. 2, 5, .
neri, qui eis turpia agunt, per quae 69 V. S. Alph. II. 55 III, 25. loeus sacΘ liolluitur; nihilominus, 1 Cf. Valent. Το. III, Disp. VIII. docet, pertiners ipSo naturali iuro q. 1, p. 1.
65쪽
levia quoque utraque levis 23. Aliorum ossicium fortitudinis est Sustinere, nempe, adversa. EX Oe capite, utitur patientia, qua qui mala aequo animo perfert et perseierantia, qua dissicultatibus, quae ex diuturnitate temporis oriuntur, nihil permotus, in bono opere perstat 3). attentiae opponitur impatientia quod vitium per se leve est dum ne quis irascatur Deo, vel Sanctis. perseverantia recedunt, ultro citroque pertinacia, quae A tenaX, cum non portet, propositi animus, et inconsuantia utraque levis, praeter quam in his, quae graviter nocere possunt 43.72. Porro omnis virtus consistit in medio medium autem est, ea, quae Virtus praecipit, facere quando oportet, ubi oportet, prout oportet. Medium huiusmodi invenire, prudentiae Oiscium est b) Quocirca haec definitur Virtus recte ordinans ea, quae sunt ad sinem totius vitae. Prudentiae igitur est, explorare quae expediant iudicare cum ea exploraVerit , quae expediant magis demum, quae iudicaverit magis
expedire, haec ad operandum suscipere. Et ex adverso in imprudentia haec dicitur duobus modis privative cum qui nescit ea pro-Videre, quae pus sunt; et contrarie, cum, nempe, contemnit ea quae prudentia suadet; ideo, regulariter, in negligentiam recidit. Illa est vitium naturae haec peccatum, non perrae, Sed quia pote8tem peccati cauin, ideoque letale ex genere uo 6).
UTRUM HOMO SI VITAE VEL FAMAE SUA DOMINUS.
73. Hominem non sui dominii esse, sed in solius Dei domini ac potestate, qui illum creavit propter se, nec ethnicos latuit 1). Hinc nefas est ei, qui praeest reipublicae, quemquam occidere, V. e. ad civitatem ab interitu liberanda. 2). Ex hoc autem, prono alVeoiluit, grave 88e, mortem sibi consciscere, vel oppetere, vel desiderare. Comciscere quamui minimum Vitae spatium Super8it V. c., unius horae 33 adeoque nec accelerare id est, aliquid facere, vel 2 Cf. D. h. 2, 2, 127, 128, 130; 5 V. D. h. 2, 2 4 per tot.
66쪽
LIBER II. - TRA . UNIO. - DE OBLIGATIONIBUS ERGA SE IPSUM
Omittere e consilio, ut maturius diem suum obeat 4). Nec oppetere idest mortis periculo se exponere b): Verum, hoc non est inferre sibi mortem, sed magis illam permittere; ideo licet, ex RVi8Sima causa, non subtrahere se periculo huiusmodi, immo ultro illud adire 6). Quae causa duplex esse potest nempe V ut mortem evadat aut certiorem, aut proximiorem, aut atrociorem, quam is eius evadendae vix aliqua spes affulgeat 7 2' alicuius virtutis amor 8) Amplius, nemo tenetur adhibere media extraordinaria et dissicilia, aut nimis dura, ad vitam conservandam; ut ecce, m- putationem pedum, medicamenta pretiosissima, exqui8ita, ali migrare, etc. 9). Demum desiderare sed hoc distinctionem recipit; nam mortem sibi desiderare aliquis potest: Vis amorem aetemnae Vitae, et hoc caritas est 10); 2 quia vita sibi est amara, et
hoc pusillanimitas est, ideoquo gal n. 2 leve 11); demum, ' taedio vitae, vel ob leviores molestias et de hoc dubitari potest, utrum sit grave quidam amrmant, quia uitium timiditatis et pusillanimitatis est 12); alii negant 133, et rectius forte, quia neque timiditas, neque pusillanimita sunt letalia per se 143.74. Sed nec membrorum suorum dominus homo est ideo grave est sibi aliquod membrum abscindero ib), . , se ip8um Virare,
4 Lugo n. 32. Eo consilio nRm, hoc remoto, aliquid facere, quo ita paullatim absumitur, letalis damnari non olet. Ut in his, qui honoribus aucupandis, stulto labore consumuntur Vel qui ditescendi gratia, ineunt navigatione periculosas; qui inanis gloriae cupidi, castra sequuntur; qui incumbunt negociis, scientii8, immo et voluptatibus, quibus Vita sensim Ain sensu poreditur Lugo n. 37). 5 V. Lugo n. 7. Hac re, TRVinon carent, qui tauros agitant aeronautae et funambuli, si quod agunt non caret probabili periculo sitae.
6 Lugo, cit. n. 32 S. Alph., III, 366.
V Lugo n. 50 veluti si conflagrante domo, e fenestra desilias S. Alph. III, 36T); quia mor pruinter intontionem equitur, 8 D. h. 2, 2, 4 5. Velut caritas, pudicitia, fides Caritas ideo licet cedere alii tabulam naufragii; dedere so hosti, ut patriam semet incolumem principem a telo defendere obiectu corporis S Alph. III, 366). Pudicitia ut ecce, si puella
malit occumbere quam chirurgi nisi sorte haec sit foemina manum SubiTE
si artusianus, graviter decumbenS, malit obiro, quam Vesci came Salm.,
16; S. Alph. 3TR. Nisi forte res prinmissa facta sit illicita, si inutilis. 9 Laym. Lib. 3, Ρars. 3. RP. I, n. 4 S. Alph. ΙΙΙ, 371, 372. Ad PhilinF. I, 23. S. Alph. V, 22. Melis est
XXX, 17 V. III Reg. XIX, 12 Salmant.. 20. 13. 46;
Nec contra caritiae est, Velle Vitam praesentem cum futura commutare.
15 D. h. 2, 2 65, 1 C. Si quis abscidit, Dist. 55 LL. 4, 6, α
67쪽
CAPUT II. DE FORTITUDINE ET PRUDENTIA 63
quamvis castimoniae uiam ceteroquin gelo nec Verius, ut in ecclesiis suavius canat l6 . 75. Aliud imet est in ama, seu existimatione. Haec a nemine nobis provenit, sed quisque eam sibi comparat ideo est eius dominus in ne alicui est necessaria propter se, sed propter proximum aedificandum 18). Quamobrem, aut non est illicitum infamare se ipsum, aut certe non est grave is). Nisi quis exinde aut sese in aliquod grave periculum coniiciat, aut aliis scandalum praebeat; aut ama sibi necessaria sit, ut munere suo fungi possit aut demum nisi ipsius infamia ad aliorum pudorem et exigtimationem pertineat; utputa, religionis, collegii, coetus, etc. 203.
L. Cornel. te Sicar mompe nisi 18 Ideo peccat, si ea de se prodit, totius corporis eoandi cauAc D.Th. quae scandalo aliis esse possunt Sot., ι. c. ad 3 Lugo, X, 21 Sol. IV, . cun
68쪽
DE OBLIGATIONIBUS ERGA PROXIMUM
76. Actum est de obligationibus erga Deum, et erga se ipsum; restat, ut agamus de obligationibus erga proximum. Omnis igitur erga proximum obligati his duobus continotur Quod tibi non vis fleri, alteri ne feceris ouod tibi is fieri, aliter feceris. orro obligatio, sine iure ex quo oritur ex adverso, non intelligitur ius autem, quod ex adverso stat, aut pene ipsum proximum est, aut penes Deum obligatio quae illi stat ex adverso cum ex proprio cuiusque iure statum capiat), iustitiae; quae huic cum ex praecepto dilectionis Dei initium sumat), caritatis obligatio est. 77. Quamobrem, id quod mihi debetur ex iustitia, debetur mihi; quod ex caritate Deo debetur. Ideo 1 iustitia praestat caritati; quocirca, si qui utrique obligationi satisfacere nequeat, ei prius, regulariter, satisfacere debet, qui suo iure aliquid petit, quam qui
alieno. Dixi regulariter quia si ex uno latere, nullum aut leve creditoris damnum agatur, ex alter vero immineat grave debitoris vel alterius damnum, caritas praevalet 1ὶ 2 Qui, alterutram vi tutem laedendo damnum dat, siquidem iustitiam laedit, restitutioni obligatur; sin caritatem, non obligatur, quippe illa mihi adimit quod meum est, haec non item Demum 3' obligationes iustitiae ex iure cuiusque, sine ulliu personae re8pectu, ideoque ex rebus obligatione caritatis, ex personis, ultro citroque, metiri
debent. 1 Ex D. h. 2, 2, 2, 5 ad 1. damno fieri non poteAt ensem δε
69쪽
6578. Ceterum, Virtus non est virtuti contraria, licet nonnunquam per accidens stent ex adverso ideo 1' caritas non evertit iustitiam, nec iustitia caritatem evertit hac re, V. e. laeso non licet iniuriae ultionem petere damni, iniuria dati, restitutionem petere licet 23. Quin ' interdum cohaerent mutuo, nempe quando in eadem persona concurrunt et ius et damnum alterius hinc parο-otius, . . qui non a OlVit, non ungit moriturum, violatae et iustitiae et aritatis reus est 3). Demum, ' quae caritati erant, si ea utcumque promiseris, iustitiae esse incipiunt 43 ideo simplex conse8sarius, qui poenitentem, post consessionem eius auditam, inabsolutum dimittit, iniustitiae reus est b). Sed iam singula ingrediamur. 2 V. D. h. 2, 2, 108, 1. 3)Lugo, De Poen., XXII, 10. Item
praelatus, qui subditum peccantem non corripit Lugo n. 366 Salmant.,6 8 62). Et qui non restituit creditori pecuniam mutuam acceptam, Voldepositam, si ille ea graViterissent, graviter etiam caritatem laedit.
70쪽
De caritatis desinitione ac natura. 79. Diligere est alicui bonum velle. Bonum nostrum os Deus: homini id velle, ut in Deo sit, eum caritate propter Deum diligere est 1). Oportet autem, et seipsum diligere, et eos qui nobi cum in Deo esse possunt; ideoque omne homines, impio quoque et inimicos 2). Diligere autem eos oportet actu tum interno, idest, explicit ac formali 3ὶ tum extorno, idest opere et veritate 4). Et quoad bonum, quod proximo optamus, omnes pariter a quoad actum ive internum, iVe externum, inest, uti naturae ordo ita et caritati 5), quae naturam non mutat. Et is est, ut in pari cau8a quisque primo seipsum diligat fl); in causa inaequali in his, quae ad suam aeternam salutem pertinent, plus seipsum in his, quae pertinent ad aeternam alutem proximi, plus hunc, quam temporalia sua bona 7). Deinde, ut inter proximos plus ceteris is diliga-
1 D Th. 2, 2, 25, 1. Idest con Dei virtualiter continetur Salm. 21, sociatio in plena participatione ea 6, 16). Ceterum, satis est, Ῥοὐ inlitumnis ib., art. 5) Scilicet, moi communi diligere. gloria est, nos in eo esse Caritate 4 I Ioann. ΙΙI, 18. igitur non diligimus in proaeimo ni 5 Cantic. II, 4; D. h. 2, 2, 26, 1. si Deum D. h. 2 2, 103, 3 ad ): 6 D. h. art. 4. Sed nonne dili- ideoque una triusque caritalia Dei ore oportet alioΗ, si tu .sum Itae proximi species St. porro sed simili, non aequali dile- 2 Μatth. V. 44. otione D. h. 11 ad 4) idest ut sis 3 Ex Innoc X, 10 11. Et non aciem Velis, non ut eadem prae8tes. tantum implicito, qui in dilectione T D. h. 2, 2, 26, a. 1, 6.
' De caritate erga seipsum T. Seorsum non quaerunt et an ΘX-li dita re est. Haec enim est, ut quisque suae pirituali saluti studoat: illi O Pa Solum Vetat quae proximum peccandi formaliter periculum continent ea solum praecipit, quibus OmisHis salus ipsius aeterna periclitu-rotur. Ad haee, vetat regulariter, certo morti periculo θου committere