Summa apologetica de Ecclesia Catholica ad mentem S. Thomae Aquinatis

141쪽

Quaest. V. Me notis eccles. Art. I. De indole sit numero notarum l25

Comperto ecclesiam, a Christo fundatam, es8 sui juris societatem, quaeritur, ubi illa it. Ita igni opus est, quibus ipsam digno8camus quae signa notas intelligimus. Et primum quidem videndum est, quaenam notae illae sint. Quare

disserendum est: Primo De indole et numero notarum.

Secundo, strum ecclesia Christi una sit. Tertio: Utrum ecclesia Christi sit sancta. Quarto: Utrum ecclesia Christi sit catholica. Quinto: Utrum ecclesia Christi sit apostolica.

De indole et numero notarum. I. Quid sit nota. Nota est proprietas ecclesiae, hujus

veritatem aetrinsecus manifestans. Dicitur proprietas proprietate nimirum ab essentia rerum profluunt et cum ipsam et ita connectuntur, ut eognitis istis et re cognoscatur. Sequitur: eaetrinsecus manifestans namque proprietas nota Seu Signum non est, nisi externe simul appareat. Manifestat autem veri.

tatem; non velut si dei veritates in particulari n0tis pate- serent, sed eo quod hominibus, ubi sit vera Christi ecclesia, clare monstrant. Est igitur nota proprietas interno-eaetrinseca. II. Finis et proprietates notarum. Finis notarum hiee8t, ut ecclesia vera notis suis tanquam Christi sigillo consignata, Sit perpetuum quoddam motivum credibilitatis. Ex quo ne apparet, quatuor 88 notae proprietates Scilicet 1 8it ecclesiae eae necessario conjuncta, ne ullum dubium relinquatur. 2 Sit ecclesia cognitu facilior, ut ex magis e0gnitis ineoguita patescant. I' Sit obvia, ut omnes, raerVata

142쪽

126 Quaostio V. me notis ecclesiae.

proportione, eam us scienter perspiciant. 4 Sit positiva, non mere negativa quod quidem judicio positivo de veritate ecclesiae conSentaneum St.

III. Quatuor notae Nicaeno - Cpolitanae. Notae, quas profitemur in symb0lo Nicaeno-Cpolitano, Sunt unitas, sanctitas, cas holicitas et apostolicitas. he0l0gi omnes, qu0d ad quatuor notas attinet, re concinunt; alii tamen aliis restrictiorem recensionem aut ampliorem eligunt. S. homas ait: ecclesia ancta habet quatu0 conditiones quia e8 una, quia est sancta, quia est catholica, idest universalis, et quia est sortis et rma usc. in Symb. art. 9. Firma autem hoc loc idem sonat ae apostolica Aquinas scilicet firmitatis vocabulo et Christum, qui est ecclesiae fundamentum principale, et ap08t0l08, qui unt ecundarium fundamentum, et ecclesiae inexstirpabilitatem expressit Bellarminus, De eccles milit. lib. IV. cap. ΙΙΙ. quindecim nota proponit, qua tamen, i quis velit, facile poterit ad quatuor reVOcare.

Unitas, sanctitas, at holicitas, apostolicitas notae uni 1 ecclesia ex Christi institutione nexu nece88ario conneXae,

ut infra patebit. 2 Ipsa intrinseca ecclesiae essentia sunt notiores, ' obviae et ' 08itivae, quandoquidem facta sunt eaque maaeime publica. Adjicitur, quod c incilium p0litanum I. 381 sdem suam prostetur: ἰς μίαν ἀνίαν καθολικον καὶαποστολικην ἐκκλη7σίαν unam sanctam cutholicam et apostolicam

ecclesiam; cui symbolo patres Chalcedonenses 451 ac subsequentes Synodi 88entiuntur. His igitur notis ecclesia discernitur non mere ontologice et in se, e etiam logice, hoc e8t, quandum ad nos et in ordine cognitionis. IV. Praemonita de notarum indole. 1 Notae illae ab ips auctore ecclesiae Christo prosectae Sunt. Earum causa

prima haberi debet voluntas Christi et peratio S. Spiritus. Unde S. h0mas: Ipse enim Christus Dei lius suam celesiam consecrat et sibi consignat Spiritu sancto quasi suo

charactere et igillo. Contra errores Graecorum, cap. XXXII.

2 Quatuor notae in hoc ultimo principio, quod est S. Spiritus,

ita conjunguntur, ut si una adsit, coexsistant ceterae 3 Cum notae sint proprietates ecclesiae essentiales, singulas haberi

143쪽

Art. I. me indole et numero notarum. 27 positivas necesse est; nec unquam seri potest, ut proprietas essentialis ecclesiae verae in salsis celestis realiter et formaliter reperiatur. 4' Nota semper intelligimus in sensu propri et Christiano quocirca secernendae Christi celesiae a Sectis perquam aptae sunt. Aliae religiones salsae, quae Christianae dici non possunt, velut udilhismus et Mahumelis error, alii argumentis impugnantur. 5 Ad prudens judicium

de veritate ecclesiae non pus est adaequata omnium notarum

scientia, sed nolitia quaedam fundata eaque in rudioribus simplicissima generatim suffieit. 6 Requiritur tamen ad dem defendendam tractatio scientisca. - s. S. Thom. I. I. quaeSt. I. art. . ad 3. art. 5. ad 1. Quodl. I. art. 6. Recole dicta quaest. I. art. . et . V. Protestantium falsa opinio de notis. Protestantes, etsi hac in re a conceptu suo de ecclesia discedunt es quaest ΙΙ. , notis suis gloriantur; habet ecclesia inquiunt externas notas, ut cognosci po88it. pol confess. August. art. 4. g. 144. Luther notas septem proponit ei Bellarui. De ecci milit. lib. IV. cap. I. . Calvinus decernit: Ubicunque enim Dei verbum sincere praedicari atque audiri, ubi aeramenta ex Christi instituto administrari videmus, illic aliquam esse Dei ecclesiam nullo modo ambigendum est. Instit. lib. IV. cap. I. n. . Quibus verbis et Lutheri et protestantium plurimorum mentem expressit. Rejectis enim notis concilii politani, duas notas albolicis objecerunt sua8; quae sunt 1 puri verbi Dei praedicatio 2 recta sacramentorum administratio. Vl. Duae protestantium notae falsae sunt. Etenim

1 in iis pro principio habetur, qu0 quaeritur. Et re quidem

Vera purum verbum praeci Se per ecclesiam cognoscitur. Protestante ergo rogantibus, quaenam cele8ia purum Verbum hoc est, veram Christi doctrinam praedicet, nihil resp0nderent, nisi affirmarent illud praedicari in ea, quae purum Verbum praedicat. Quod non est notas indieare, sed in irculo vitioso cireumferri. Idem de altera nota valet. 2 Neutra nota est obvia facilius enim est factum eccle8iae erae, quam, purum Verbum Veritatum alti 88imarum rectamque aeramentorum admini8trationem in se et in particulari cogno Scere.

144쪽

128 Quaestio V. me notis ecclesiae.

3' Utraque nota, contra doctrinam veteri eccle8iae proposita, potius ad obtegendam falsam ecclesiam excogitata videtur quam ad investigandam eram.

ARTICULUS V.

Utrum ecclesia gliristi una sit. I. Quid sit nota unitatis. Unitatis nota desniri potest:

ecciasiae proprietas, qua in dei professione, in regimine et cultu est indivisa in se et divisa a quolibet alio 1' Dicitur proprietas agitur enim, non de unitate quadam accidentali, mere materiali et aetrinseca, sed de unitate essentiali et formali, quae a principiis ecclesiae constitutivis sua sp0nte enascitur. 2 Additur in fidei professione fides enim mere interna ecclesiam non manife8tat 3 In regimine namque sola auctoritate deles, qui unt multitudo physica, moralis unitas effieiuntur. 4' Et in cultu, hoc e8t, primari in sacramentis, quibus cultu essentialis continetur secundari in cultu accidentali, in quantum caeremoniarum varietate una doctrina exprimitur. ' Haec tria conjunctim et formaliter accipienda sunt conjunctim, qu0niam non ni8 Simul Sumpta unam totamque ecclesiam exhibent formaliter, quoniam actum materiale cum rmo, stabili et constitutivo unitatis principi cohaerere necesse est. Ita ua unitate symbolica, hierarchica liturgica consisti ecclesia indιvisa in se et divisa a quolibet alio.

ΙΙ. Vera notio unitatis fidei. Fidem non intelligimus fiduciam, sed assensum intellectus Veritatibus a Deo revelatis. Quae sane des considerari p0test aut ut habitus, quo credimus, et sic fides est una specie, et differens numero in diversis; aut objective et sic est una des; objectum enim formale fidei est verita prima, cui etiam inhaerendo redimus quaecumque sub de continentur. S. Thom. II. II. quaest. IV. art. 6. Eaepos in Ephes. IV. ecl. II. Manifestatur autemsdei unitas in quantum omnes deles adhaesionem suam uni

eidemque de objecto prostentur. Quare si notam unitatis in de recte dijudicare velimus, haec etiam duo intelligenda

145쪽

Art. II. Utrum est lesia Christi una sit. 129

sunt. 1 Etsi alius alio, pro sua qui8que conditione ac statu, plures veritales X plicite credit, oportet tamen unumquemque omnia medere implicite paratumque e88e Xplicite redere omnia, si omnia sciret. 2' Haec de implicita aeterne manifestatur ut elementum notae nitatis, si oriane principium aliquod manifestum explicite admittunt, in quo toti dei adhaereant. 3 ' Cui principi non nisi suprema unius auctoritas ad plenum respondet. Quare S. Thomas docet: Ecclesiae autem unitas in duobus attenditur; scilicet in connexione membrorum Ecclesiae ad invicem, seu c0mmunicatione; et iterui in ordine omnium membrorum Eccle8lae ad unum caput. l. II. quaest. XXXIX. ari. 1. cf. II. I. quaest. V.

art. 4. De regim, princ. lib. I. cap. I. X quo intelligi 0test, silet unitatem cum auctoritate unius reetoris, hoc St, Romani Pontiscis, in dissolubili nexu ligari. III. Unitas stetitia articulorum fundamentalium. Post Hunnium et Georgium Calixtum urieu, minister Calvini8la edito libro de vero systemate ecclesiue L Vra Sy8ieme de Egli se, 0rdrae 1686), systema fundamentalium articulorum X psilivit. Protestantes ei licet, eum nec in unitatis principio, nec in ipsis artistulis dei convenirent, urie ejus ni odi dei unitatem prop0suit, ut deles ill0s tantum dei articulos crederent, quos ipse undamentales voeat eo tamen articulos prostendos esse censuit in aliqua ex societatibus Christianis, quae dogmata sundamentalia complectuntur. Haec autem distinctio tindumentalitina et non fundamentalium et doctrina catholi eorum de e licite et implicite credendis in eo disserunt, quod catholie0rum distinctio a maj0ri minorive fidei eognitione repetitur, dum urie distinctionem suam in ipsis idei veritatibus c0llocat. Catholici assi mant, mnes dei

articulos ab omnibus saltem implicite credendos esse et ad unam ecclesiae dem pertinere; urie contendit, illos articulos, qui fundamentales non sunt, ad unam ecclesiae fidem pertinere nullo modo, nec fideles ad eos quovi modo credendos obligari. CL S. Thum. I. II. quaeqt. I. art. 5. . . S. OBRV. Comment in III. Sent. dist. XXV. art. . quae8t. 3.

146쪽

l 30 Quaestio V. me notis ecclesiae.

IV. ejicitur unitas articulorum fundamentalium. 1 Fides est indisisibilis in suo objecto formali, quod StDeus, et in suo fonte, qui est Christus. Itaque Deum et Christum simul coli et repudiari oporteret ab iis, qui veritates, Dei auctoritate ex aequo innixas, partim ad fidei unitatem pertinere, partim articulo ἀδιαφορους, seu in e indisserentes, esse praedicant. 2 Tantum abest, ut uriae principio generari possit aut conservari unitas, ut causa uerit dissensionis maximae. Videlicet nemo aderat, qui undamentalium numerum determinaret, nulla regula. Hobbes, Loche, Bayle credendi licentiam dilatarunt moderni eou8que progre88 8unt, ut solam ideam vagam boni Dei affectumque aliquem vagissimum ad fidei unitatem sufficere decreverint. Su8que deque omnia ferri vidimus. 3 S. Scriptura et veteres fidei unitatem simpliciter et in omnibus revelatis praescribunt. Corruit ergo duriaei distinctio, utpote quae sit unitatis regula ' fidei contraria,2 incerta, 3 omnino arbitraria. Thesis Melesia Christi est una.

Arg. I. ae institutione Christi, generatim Christus voluit, ut ecclesia esset unitate con8picua. Erg0. Prob. antec. a Ecclesia similis est ovili, corpori, regno. Jam de ovili

scriptum est: et et unum ovile et unus pastor. Joan. X. 16. De corpore omne nos in unum corpus baptizati sumus, I Cor. XII. 13. atque Sicut enim in uno corpore multa

membra habemus, omnia autem membra non eumdem actum

habent ita multi unum corpus sumus in Christo, singuli autem alter alterius membra. Rom. XII. 4 5. Et de regno: omne regnum diuisum contra se, desolabitur Matth. XII. 25.b Christus passurus de insigni ecclesiae suae unitate h0c

praeclarum reliquit testimonium Pater sancte, serva eos in nomine tuo, quos deuisti mihi ut in unum, icti et nos . . . Non pro eis autem rogo tantum, sed et pro eis, qui credituri sunt per Oerbum eorum in me ut omnes untim sint, sicut tu Pater in me, et ego in te, ut et ipsi in nobis unum sint ut credat mundus, quia tu me misisti Et ego claritatem, suam

147쪽

Art. II. Utrum ecclesia Christi una sit. 13l dedisti mihi dedi eis ut sint unum, sicut et n08 unum timu8. Ego in eis, et tu in me ut sint consummati in unum et cognOScat mim diis quia tu me misisti Joan. XVII. 11. 20-23. Unitas autem ecclesiae, qua credat mundus, qua cogno8cat

mundus divinam Christi missionem, haud dubie conspicua sit splendeatque longe lateque nece88e 8t. Trgo. Arg. II. Nola unitatis est ecclesiae proprietas, qua in dei professione, in regimine et cvltu est indivisa in se et divisa a quolibet alio. Atqui ecclesia divinitus in istiusmodi indivisione constituta est. Ergo Prob. minor. a Una dei professio probatur 1 ex principio efficientesdei ecclesiae, quod est S. Spiritus Matth. XXVIII. 20.;J0au. XIV. 16. XVI. 13. 2' x rmitate ecclesiae etenim landata est Super petram, Matth. XVI. 18. est columna etfrmamentum veritatis, I. Tim. III. 15. 3 Ex directa sententia Christi et apostolorum Christus enim praecepit: docete

omne gente . . . SerUBre omnia quaecunque mandavi vobis,

Mattih. XXVIII. 19, 20. atque S. Paulus cap. IV epi8t0lae ad Ephesios, partem epistolae hujus paraeneticam aggreSSUS,

ad veram animorum unitalem commendandam, ea quae maXime

una habet, delibus pr0p0nit his verbis: Unus Dominus, una des. 4' x horrore haerese08. Unde S. Paulus ad Titum scripsit Haereticum hominem, post unam et ecundam correptionem devita ait Iss. 10. s. H. Petr. II. Jud. etc. b Unum regimen. ' S. Paulus unitatem c0pum 8Sedoeet auctoritatis ministerii eccle8iastici. Et ipse inquit dedit quosdam apostolos, quosdam autem pr0phetaS, alio vero eVangelistas, ali 08 autem pa8tores, et doctore ad con 8ummationem sanctorum in opus mini8terii, in aedificationem corp0ris

Christi . . . Eae quo totum corpus compactum, et conneaeum Per omnem juncturam subministrationis, secundum operationem in men Suram uniu8cujusque membri, augmentum corporis facit etc.

Ad Ephes. IV. 11, 12, 16 2 Rectore plures in unum conjungi necesse est. Quapropter ad Corinthi08: unusquisque vestrum dicit: Ego quidem stim Pauli ego autem Apollo ego vero Cephae ego autem Christi. Divisus est Christus Τμ I. 0r. I. 12, 13. I Firmata est una rectio in uno, qui praeest. Scri-

148쪽

ptum est enim es tu es Petrus; - tibi dabo claves; - Pasce oves meas. Matth. XVI. 18, 19. Joan. XXI. T. 6 Unus cultus Cultus Chri8tianus e baptismo, aeramentorum principio, et exauchari8tia, omnium sacramentorum sne, cognoscitur. Atqui in e cultu principio et ne maxima unitas divinitus constituta est. Ergo Prob. minor. 1 Christus omnibus unum baptismum constituens, ait baptizantes eos in nomine Patris et Filii, et Spiritus sancti, Matth. XXVIII. 19. et S. Paulus: una des, unum baptisma. Ephes. IV. 5.2' Unam autem Eucharistiam docuit Christus, cum diceret: h Hoc tacite in meam commemorationem. Luc. XII. 19.

S. Paulus idem praedicato Cor. XI. 24. quin imo t0tam

ecclesiae unitatem ex Eucharistiae unitate commendat: num corpus multi sumus, omnes qui de uno pane participiamu8.

I. Cor. X. 17. Arg. III. Patres apostolici et veteres omnes unitatem proprietatem ecclesiae visibilem esse docent. Ergo Prob. antec. a Patres apostolici S. Clemens Romanus in epistola prima, quam ad Corinthios scripsit, ecclesiae unitatem pasSim Supponit, inculcat. Nonne unum Deum, inquit 'abemus et unum Christum et unum spiritum gratiae super nos effu8um, et una vocatio in Christo Cur divellimus et diseerpimus membra Christi et contra proprium corpus editionem movemus, eoque ve8aniae devenimus, ut alios aliorum membra es8e obliviscamur γμ p. I. cap. XLVI. n. 6, 7. S. Ignatius Antiochenus cum alias plurimas de ecclesia unitate scripsit sententia tum hanc, qua fideles obsecrat s0lo christiano alimento uti, ab aliena autem herba abstinere, quae est haeresis μ, Ad Trall. VI. . t alibi quotquot redierint ad unitatem ecclesiae, et hi Dei erunt , Ad Philad. III. 2. atque deles h 0rtatur, ut uni sit et carnalis et spiritualis μ. Ad Magn. lII. 2. Hermas: Vides turrim ecclesiam monolitham saetam esse eum petra Sic etiam qui crediderunt Domino per filium ejus

et induti sunt spiritus Stos, unus erunt spiritN8, num corpus, et tinti color estium eorum. Past. Simil. IX. cap. XIII. 5.

S. Ignatius autem unitatem regiminis, dei, cultus aperte de 8ignat: - Si quis schisma facientem sectatur, regni divini hae-

149쪽

Art. II. Utrum celesia Christi una sit. 33

reditatem non sequitur: si quis ambulat in aliena doctrinα, is non 8 sentitur passioni. Studeatis igitur una eucharistia uti, una enim est caro Domini n0stri Jesu Christi et unus calix in unitatem sanguini ipsius, unum altare, sicut unus epi Scopus cum presbyterio et diaconis. Ad Philad. III. 3. IV. 1.b Alia veterum testimonia. 1 De una professione idei.8. Iustinus haeretico eo esse dieit, qui se esse Christianos profiteantur, et Jesum, qui crucisxus est, Dominum confiteri, nec tamen illius doctrinam teneant . Nonnulli inquit vocantur Marciani, alii Valentiniani, alii Basilidiani, alii Saturniniani, alii aliud vocabulum habent ex sua Sectae principe. Veri autem Christiani sunt verae a purae Jesu Christid0ctrinae discipuli μ; sunt una anima et una Synagoga ad una eccle8ia'. Dial cum Tryphone, cap. XXXV et XIII. Hegesippus haereticos vocat e0s, qui seorsim singuli proprias opini0ne induxerunt μ; qui adulterinam invehentes doctrinam adversus Deum et adversus Christum ejus, unitatem ecclesia6 disciderunt. Ap. Euseb Ecel. Nisi lib. IV. cap. XXI. S. Ire naeus: Ut Sol in universo mundo unus atque idem est: ita etiam veritatis praedicatio passim lucet, omnesque homine8, qui ad veritatis agnitionem venire cupiunt, illuStrat. . . Vera

et uniVei 8a eclesia nam et eamdem toto terrarum orbe dem tenet. Adv. aer lib. I. ap. X. S. Cyprianus: Deu unus est, et Christu unus, et una ecclesia ejus, et des una. Scindi unita non potest. De unit eo l. s. S. Aug. Contra Geso.

II. 42. S. Cyrili Alex. In s. LlV. 10 etc. 2 De unitate rogiminis et cultus. Haec unitas in dei unitate includitur. Fides enim de regimine quoque et de cultu

Veritatem unam proponit nec desunt testimonia, quibus unitas alterius ambarumve expresse proponitur. S. Clemens Romanus in epistola I ad Corinthios regiminis unitatem commendat. S. Ignatius Antiochentis altaris et episcopatus unitatem identidem conjungit. S. Cyprianus ait: unum baptisma, unus Deu8. De eccles unit cap. IV. t alibi: aliud altare con-8titui aut sacerdotium novum fieri praeter unum altare et Dum Sacerdotium non potest. Ep. 40. 15. tque in aureo libro De cath. ecclesiae unitas regimini unitatem adver8u Novatum,

150쪽

134 naestio V. me notis ecclesiae.

Felieissimum et ovatianum, schismaticos, trenue defendit. Denique p. 52 24. heum sit a Christo una ecclesia per totum mundum in multa membra divisa, item episcopatus unus, epi-800p0rum multorum concordi numerositate diffusus. Hieronymus: Unum . . . est altare in ecclesia, et unam dem, et

unum baptisma apostolus docet, quod haeretici deserentes, mulla sibi altaria abricati sunt. In Osee, cap. VIII. s. alia plura, ubi de primatu disseritur.

0M. I. Fieri non potest, qui in maXima hominum multitudine dissidia et rebelliones oriantur. Ergo nota unitatis absurda St.

Resp. Dist ante: fieri non potest, qui oriantur dissidia, quibus dividantur individui 0nnulli, cono. quibus dividatur

ecclesia, nego. Ecclesia est societas et in8titutum organicum, cujus unitatem talem esse oportet, ut ipsi 80cietati principium inhaereat, quo singulorum dissidia t0llantur aut rebelles expellantur, ipsam et autem societas in unitate conservetur. Instabis. Ad celesiae indivisionem unita earitatis opus est Haec autem in terris haberi non potest. Resp. Dist maj. ad ecclesiae indivisionem opus est unitas

caritati communionis, conci caritatis privatae, nego. Et iedistincta minore, nego conclusionem. Etsi des caritate per- scienda est, non inde tamen sequitur, ut peccat0re aut peccata singulorum contra caritatem ab ecclesia excludantur. Sed unitas caritatis communionis in connexione organica membrorum et ministrorum conspicitur. Unde S. Thomas: Manifestatur autem hujusmodi amor si verus est, quando membra pro se invicem sunt 80licita, et quando invicem compatiuntur. Ephes. IV. 15. In caritate crescamus in illo per omnia qui

est caput Christus eae quo totum corpus conneaeum et compactum per omnem juncturam subministrαtionis secundum operationem in men8uram uniuscujusque membri, augmentum corporis facit

in aediscationem sui in caritate quia quilibet de gratia sibi collata a Deo debet proximo servire: unde nullus debet contemnere, nee pati ab ista ecclesia abjici et expelli quia non