Summa apologetica de Ecclesia Catholica ad mentem S. Thomae Aquinatis

151쪽

Art. II. Utrum ecclesia Christi una sit. 3:

est nisi una ecclesia in qua homine salventur, 'icut Xtra arcam Noe nullus salvari potuit. In symbol. art. IX. Urgebis. Quod est merum deale, nota esse nequit. At unitas est deale, non actum. Ergo Prob. min. analogia quadam Christi sentensia: Estote ergo vos perfecti, sicut et Pater vester caelestis perfectus est, Matth. V. 48. nullum factum, sed deale, quo tendamus, exhibet. Ergo et textu de ecclesiae unitate in eum sensum aceipiendi sunt. Resp. Dist. min. ecclesiae unitas est deale, quod in facto

c0ncreto exprimitur, conci abstracte tantum XSiSten8, nego.

Ad probationem minoris dist. anteci estote perfecti est dealerali 0ne perfectionis subjectivae singul0rum, conci ratione persectionis objectivae ecclesiae, qua talis, nego. cele8iae atque individui dispar est conditio. Namque ecclesia, ut institutum, a Christo divino Conditore perfecta prodiit, atque omne eeclesiae persecti0nes et constitutiva semper in actu unt; ingu-l0rum autem persectio personalis, libero arbitrio prop08ita, paulatim obtinetur. 0 . II. etate apostolorum plures ex Judaei conVersis, quanquam legem Mosaicam ectarentur, ecclesiae membra habiti sunt. Ergo unitas determinata in ecclesiae primordiis nulla cernitur. Patet anteo ex et XXI. 20. Vides frater,

quot millia sunt in Iudaeis, qui crediderunt, et omne aemulatores sunt legis.

Resp. Dist antec. isti deles errarunt e pertinacia, nego; ex imperitia, conc. Re quidem vera acobus Paulo ignificat, quanta religione Palaestinenses, salvo tamen decreto conellii Hierosolymitani, septem abhinc annis habiti, legalia observarent. At S. Augustinus et S. Thomas legalium tria tempora di 8 tinguunt: unum quidem, ait S. Thomas, ante Christipa88i0nem, in quo legalia neque erant mortifera neque mortua;

aliud autem p0st tempus vangelii divulgati, in quo legalia

sunt mortua et mortifera tertium autem est tempus medium,

scilicet a passione Christi usque ad divulgationem Evangelii;

in quo legalia quidem suerunt mortua, quia neque Vim aliquam habebant, neque aliquis ea observare tenebatur; non tamensuerunt mortifera, quia illi qui conversi erant ad Christum ex

152쪽

136 Quaestio V. De notis eccle8iae.

Judaeis, poterant illa legalia licite observare, dummodo non sic ponerent spem in eis quod ea reputarent ibi neeessaria ad salutem, quasi sine legalibus de Christi justificare non

po88et. Hi autem qui convertebantur ex gentilitate ad Christum, n0n inerat causa ut ea observarent. II. quae8t. IV. art. 4. Quo factum est, ut mortua mater synagoga eum honore sepeliretur. Instabis. Etiam post decretum Hieros0lymitanum Judaicam observantiam ad dem pertinere, in ecclesia Galatiae praedicatum est. Huic autem ecclesiae, tanquam ecclesiae nequaquam ab Sei 88ae, beatus Paulus e0nscripsit epistolam. Ex quo sequitur, ut unita fidei ab ecclesiae membri non exigeretur. Resp. Dist. min. Paulus ecclesiam illam abscissam essen0 putaVit, quantum ad eos, qui opinionem illam de legalibus

profitebantur err0 nee cono. pertinaciter, nego Haeresi formali8, 0 materialis, errantes ab ecclesia abscindit. Si qui tamen ex Galatis in errore pervicaces exstiterint, eo ab ecclesiae unitate desecisse constat ap08tolus enim errorem damnatu aliud evangelium erroris ap08tolo falsos fratres appellat, qui volunt convertere Evangelium Christi, iisque bis dicit anathema sit. ad Gal. I. - 12.6M. III. Unitas articulorum fundamentalitim a cath0licis, qu0d haec incerta sit, rejicitur. Haec autem incerta non erit, si pro undamentalibus habeantur, quae S. Scriptura diserte docet. Unitas ergo fundamentalium sufficit. Resp. Dist. min. haec unitas incerta n0 erit, si id ipsum certum sit, quid Scriptura diserte proponat, transeat; si vel id incertum est, nego omissis aliis systematis illius defectibus,

hoc unum rogatur, ubi sit norma certa veritatum disertarum γChristi divinitatem in Scripturis diserte contineri Sociniani negant, Lutheran affirmant catholici praesentiam realem diserte proponi credunt, Calviniani non credunt ubi judex γInstabis. Quid Seripturae diserte doceant, Christianorum

con Sensione cognoscitur. Ita viro Christiano n0 deest normaceria veritatum fundamentalium. Resp. Dist antec. Haec c0nsen8io valet, si Christianorum verus coetus jam cogn0 Scitur, cono. si iste coetus prius cert0

153쪽

Art. III. Utrum estolesia Christi a nota sit. 337

non cognoscitur, nego. Adversarii ea sumunt ad concludendum, quae praecise quaeruntur; id enim agitur, ubi it norma, qua verus Christianorum coetus dignoscatur. Urgebis. Illam veritatem credere satis est, qua vita obtinetur aeterna. Et hujusmodi Veritas est fides in Christum,

Filium Dei. Haec autem scripta sunt, ut credatis quia Iesus est Christus Filius Dei, et ut credentes, vitam habeatis in nomine ejus. Joan. XX. 31. Ergo nulla praeter sdem in Filium Dei unitas dei requiritur. Rem Dist. min. vita obtinetur aeterna per sdem in Christum, Filium Dei, doctrina Christi inclusa, cono. ea Sectu Sa, Nego. S. Joannes loco prolato fidem in Christum commendat, quae totius evangelii caput est. Haec autem digni88ima veritas reliquas veritates minime excludit. s. S. Thum. II. I. quaeSt. I. art. 8.Dices. Si omnes omnia credere oportet, ad fidem implicitam adducimur. Atqui fides implicita non nisi crassissima ign0rantia videtur. argo. Resp. Dist maj. adducimur ad fidem implicitam omnium

articulorum, nego; nonnullorum, subdist. Servata pr0portionec0nditioni et status, conα; secus, nego. Calvinu8, Instit.

lib. III. cap. II. . . commentum implicitae dei impugnat, quasi nulla fides explicita catholicis necessaria videatur. At pro certo p0nit, quod aperte salsum est. Praeterea desimplicita, qua quis paratu est, ea quae nondum expliciten0Vit, explicite credere, si ecclesia veritates istas prop0nit; haec, inquam, fides implicita res summi momenti est a unitati ervandae aptissima. Per eam scilicet deles omnes uni fixae, stabili, objectivae regulae credendorum adhaerent.

Utrum ecclesia stiristi sancta sit.

I. Desiniti notae sanctitatis. Sanctitas est ecclesiae Proprietas, qua in doctrina, sacro mentis et membris ad bonum diuinum perfecte ordinata est. I' Dieitur: ecclesiae proprietas,

154쪽

138 Quaestio V. me notis ecclesiae.

qua ad bonum divinum perfecte ordinata est. Talis autem status ordinis salsum et malum excludit, firmitatem in vero bonoque includit. Explicatur hoc a S. Thoma iis Verbis: nomen sanctitatis duo videtur imp0rtare uno quidem modo munditiam; et huic signiscationi competit nomen graecum dicitur enim αγιος, quasi sine terra; alio autem modo importa Frmitatem, unde apud antiquos sancta dicebantur, quae legibus erant munita, ut violari non deberent . . . Munditia enim necessaria ad hoc quod mens Deo applicetur, quia mens humana inquinatur ex hoc quod inferioribus rebus conjungitur sicut quaelibet res ex immixtione prioris sordescit, ut argentum ex immixtione plumbi. Oportet autem quod mens ab inferioribus rebus abstrahatur, ad hoc quod supremae rei possit conjungi et ideo mens sine munditia Deo applicari n0n potest a . . Firmitas

autem exigitur ad hoc quod mens Deo applicetur; applicatur enim ei sicut ultimo ni et primo principio hujusmodi autem

oportet maxime immobilia e88e. I. H. quaest. LXXXI. art. 8. Eam igitur sanctitatem ab interna vita celesiae Xtrinsecu8 splendescere p0rtet, tum in rebus, Deo consecratis vel Dei praesentia sanctificatis, et haec est sanctitas realis tum in personis, et haec e8 sanctitas personalis. 2 Ordinatio autem ecclesiae ad Deum elucet in doctrina, ob eamque causam ne in dogmate nec in morali 0test esse aliquid, quod homines a Deo avertat, sed omnia portet ad mentem actionesque hominum Deo applicanda esse idonea; in sacramentis, hoc est, in ipsis sanctificationis mediis praecipuis, et maxime in sacriscio, de cujus indole d0gmatici agunt, sed quod haud dubie qualelibet in ecclesia semper oblatum est ' in membris, quod ita dictum existimes, ut sanctitas vitae

insignis in aliquibus ecclesiae membris nunquam non emicet, minime ero peccatoribus exclusi ab ecclesia, cum et pecea-

De sacrificio Eucharistiae Rothe, protestans, ait: constat, eucharistiam ab antiquissima ecclesia unanimi consensu tanquam acrificium proprium et peculiare Christianorum considerari solitam esse. μ

Commentatio de primordiis cultus sacri Christianorum. Cf. Probst, Liturgi der rei ersten christlichen Iahrhunder te.

155쪽

Art. III. Utrum ecclesia Christi sancta sit. 13 3tores ecclesiae membra 88e probavimus. f. quaest. m.

art. 1. Sanctitas in mediis sanctificationis, id est, in doctrina

et Sacramentis, Vocatur sanctitas actiDa Sanctita membrorum

passiva dicitur.3 In membris celesiae tres sanctitatis gradus cernuntur; namque alii peccatis gravibus tantum vacui sunt alli levium etiam plerumque offensorum insontes; alii denique ad eam virtutis persectionem fulgoremque perVeniunt, ut supra communem justorum operandi m0dum perentur ac caelestia Deo adjuvante perseiant. Reap8 tamen innumeri prope sanctitatis gradus habentur. Etenim manife8tum 8t, inquit Angelicus quod charitas in quantum ordinat hominem ad nem ultimum est principium omnium bonorum operum, quae in nem ultimum ordinari possunt μ. . II. quaest. LXV. art. 3. Sed augendae caritatis nullus in statu Viae potest e88 terminus. Nam ipsa caritas secundum rationem propriae speciei terminum augmenti non habet est enim participatio quaedam infinitae caritatis, quae est Spiritus sanctus; imiliter causa augens caritatem est infinitae virtutis, scilicet Deus; neque e parte subjecti terminus huic augmento praefigi pote8t, quia semper caritate Xerescente, Superexcrescit habilitas ad ulterius augmentum Thom. I. II. quaest. XXIV. art. 7.4 Ad notam sanctitatis referri possunt charismata et maxime miracula. Nam dona, quae Vocantur gratirae gratis datae, non dantur ad hoc ut homo ipse per eam justiscetur, sed potius ut ad justificationem alterius cooperetur S. Thom. I. II. quae8t. XI. art. l. Et ei O, si plura miracula manifestant patiter sanctitatem operantis, omnia sanctitatem doctrinae praedicantis patefaciunt: operatur enim ea miracula)Deus ad 0minum utilitatem et hoc dupliciter uno quidem modo ad veritatis praedicatae confrmationem; alio modo ad demonstrationem sanctitatis alicujus, quam Deus hominibus vult proponere in exemplum virtutis. Primo autem modo miraeula possunt seri per quemcunque, qui veram dem praedicat, et nomen Christi invocat quod etiam interdum per malos fit . . . Secundo autem modo non sunt miracula nisi a sanctis, ad rivorum sanctitatem demonstrandam miracula sunt,

156쪽

140 Quaestio V. me notis eccle8iae.

vel in vita e0rum, Vel etiam post mortem, Sive per eos, siVeper alios Legitur enim Act. XIX. 11 12. quod Deus faciebat

virtutes per manus Pauli: et etiam super languidos deferebantura corpore ejus udaria, et recedebant ab eis languores. II. II.

quaest. CLXXVIII. art. 2.5 Quoniam miracula natura sua sunt facta aetraordinaria et ecclesiae, non Singuli ejus membris, promi88a, Sua ponte apparet, a miracula non nisi ex intervallo patrari, parcius, densius, ut divino ecclesiae Rectori visum; b miracula patrata sanctitatem illius celesiae in aevum demonstrant, quae Una eademque reperiatur ac ea, in qua et pro qua miracula illa

saeta cognoscuntur.

II. Adversariorum ententia. 1 Professantes, cum de unitate et intima conjunctione ecclesiae visibilis ue invisibilis, doctrinam admisissent aut onfusam aut omnino salsam, eo sunt adducti, ut sanctitati notam partim negarent, partim salso interpretarentur. lurimi docuerunt, ecclesiam e solis ju8tis, atque etiam ex solis praedestinatis constare quo p08ito et ablata visibilitate ab ecclesia, sanctitas ecclesiae, ut Stinstitutum objectivum, consistere non potest. Alii sentiunt non repugnare, ut eccle8ia, tanquam institutum, saltem ad tempu8 omnino depravetur; quod idem est ac nullam necessariam eccle8iae sanctitatem, sed contingentem tantam admittere. 2 Naturalistae et rationalistae sanctitatis Christianae notionem amiserunt, ejuncta prorsu moralitate a dogmate ac Sacramento, et restricta ipsa moralitate ad humanitatis, ut ajunt, officia, hoc est, ad officia quaedam erga hominem, Deglecto cultu Dei. Thesis Ecclesia Christi sancta St.

Arg. I. Eae S. Scriptura generatim. celesia habet notam sanctitatis, si missio Christi sanetisca in ea et per eam continuatur. Atqui res ita se habet. Ergo Mojor patet; namque missio Christi sanctifica fuit et intrinseca et extrinsece Sanctitatis indiciis manifestata. Prob. min. Ex in ecclesiae. Cf. quaest. II. art. eo quod ecclesia AES corpus

157쪽

Art. III. Utrum ecclesia Christi sancta sit. 41 Christi mysticum. Nam Christus caput est ecclesiae: Ipse alvator corporis ejus ... Viri diligite Naeores vestras, sicut et Christus dileaeit ecclesiam, et Seipsum tria didit pro ea, ut illam sanctificaret, mundans lavacro aquae in verbo vitae, ut eaehiberet ipse sibi

gloriosiam ecclesiam , non habentem maculam, arat rugam, aut

aliquid hujusmodi sed ut sit sancta et immaculata Ephe8. V. 23-28. 6 X eo quod cor ecclesiae est S. Spiritus, qui in aetet num cum ea manet Ioan XIV. 16. atque cordi comparatur Spiritus Sanctus, qui invisibiliter Ecclesiam in eat et unit. S. Thom IlI. quaest VIII. artia 1 ad 3. Ex eo qu0d eccle8ia est regnum Christi, quod est regnum sanetiscationis, sicut scriptum e8t: Et scient gentes, quia ego Dominus Sancti scator Israel, cum trie)it sanctifcatio me in medio eorum in perpetuum. Zech. XXXVII. 28. Cf. an. IX. 24. Is.

Arg. II. Nota sanctitati ea est eccle8iae proprieta8, qua in doctrina, sacramentis et membris ad bonum divinum perfecte ordinata est. Jam vero ecclesia societas est, in doctrina, sacramenti et membris ad bonum divinum perfecte ordinata. Ergo Maj patet; nam in tribus istis intrinseca sanctitas externe conspicua si Prob. min. a In doctrina. Oportet ecclesiam esse sanctam in doctrina, ' quia doctrina ecclesiae Christi est a Christo, qui dixit Amen, amen dico obis, quia qui verbum meum audit, et credit ei qui misit me, habet vitam aeternam, et in judicium non venit, sed transiit a morte in Mitam. Dan. V. 24.2' eclesia docet per Christum, qui popondit: ego vobiscum sum omnibus diebus. Matth. XXVIII. 20. 3' celesia habet Spiritum unctum alium Paraclitum dabit obis, ut maneat vobiscum in aeternum, Spiritum veritatis. Joan. XIV. 16.4 Christus oravit Stincti fica eos in ueritate Joan. XVII. 17.; hide8 - ut ait Angelicias in cognitione veritatis fidei et tuorum mandatorum. In Ioan XVlI. ecl. IV. U In sacramentis Gratia enim sacramentalis ad duo praecipue ordinari videtur videlicet ad 0llendos desectus praeteritorum peccatorum , in quantum transeunt actu, et remanent reatu; et iterum ad persciendam animam in his quas

158쪽

142 Quaestio V. me notis ecclesine.

pertinent ad cultum Dei secundum religionem vitae christianae; hanc autem Virtutem ecclesiae aeramenta specialiter habent ex passione Christi, cujus virtus quodammodo nobis copulatur per SuSceptionem Sacramentorum, ut docet S. homas III. quaest. LXII. art. 5. Hinc S. Paulus baptismum voeat lavacrum regenerationi et renovationis Spiritus sancti Tit. II L . Cf. Rom. l. 3, 4. I. Cor. V. . Christus Ioan VI. 48-61. et S. Paulus I. Cor. XI. 23 30 de S. Eucharistia sancti88ima quaeque docent. Ecclesiae sacramentorumque ministri vocantur dispensatores mysteriorum Dei I. Cor. IV. 1.), quibus ministerium reconciliationis II Cor. V. 18. commissum est, atque

gratia peculiaris data. L Pim. IV. 15.6 In membris. Sicut ecclesia habet sanctificationis media, ita et fructus sanctitatis effert. Quod probat ' ipsa natura

rei namque Servator docet eae fructu arbor cognoscitur, Matth. XU. 33. atque omnis arbor bona bonos fructus facit Matth. VII. 17. 2 Missi Christi Servator ait Ignem eui mittere in terram, et quid olo nisi ut accendatur Luc. XII 49. Atque iterum: Et ego pro iis sancti sic me ipsum, ut sint et ipsi sancti scati in eritate Joan. XVII. 19. Rursus Dedit

Semetipsum pro nobis, tit nos redimeret ab omni iniquitate et mundaret sibi populum acceptabilem, ectatorem bonorum operum.

Tit. l. 14 3 Missi apostolorum et ministrorum eccleSiae. Etenim Dominus dixit: Ego elegi nos et posui vos, ut eatis et fructum asseratis et freticius vester maneat. Joan. XV. 16. Deinde Paulus docet ecclesi9 ministros datos esse divinitus ad consummationem sanctorum. ph. IV. 12 4 Parabolae, quibus supra quaest. III. ostendimus, peccatores etiam 8Semembra ecclesiae. Ait enim pater familia in parab0la zizaniorum 4 Sinite utraque cre8cere usque ad messem. Matth. XIII. 30. Ergo tum giganta tum bonum semen erit in agro ecclesiae usque ad messem, hoc St, Sque ad consummationem saeculi.

O Charismata ac miracula Christi ecclesiae promittuntur. Marc. XVI. 15-19. Ioan XIV. 12. s. I. Cor. H. 28. Arg. Ill. Eae veterum testimoniis Sanctitas ecclesiae nota est, si veteres affirmant in ecclesiam esse manifestam mediis

159쪽

Art. III. Utrum ecclesia Christi saneta sit. 143

sanetiscis et membris sanctis At res ita se habet. Ergo.

Prob. min.

a Mediis sancti eis. 1 Ab Ignatio Antiocheno vocatur

ecclesia sanctifera hoc enim nomine directe ecclesiam Smyrnaeorum, indirecte universalem ecclesiam appellat. s. Prooem. ad myrn. Ephes. Magn. Trall. Rom. Ab alii vocatur paradisus mater inentium, iter ad caelum balneum spirituale; arca, in quo sancti cu8todiuntur. ren Adv. aer lib. V.

cap. XXV. Tert. De anima, XLIIL Hilar. In ps CXXXIII.;Joan Chrys. In II Cor. hom. XV. Augu8t Enarrat in ps XXVIII. 10. ' De doctrina sanctifica testim0nium perhibuerunt apologetae plui imi qui a primi decenniis saeculi ΙΙ. religionem Christianam ob d0etrinae sanctitatem imperatoribus

commendant, et generatim tota antiqnitas, quae ecclesiae fidem maculari po88 Semper negavit. f. quae8t. VIII. art. . et seqq. ' De sacramentis anctiferis vetere documenta reliquerunt in tractatibus de baptismo et in ritibus in sacramento

hoc administrando usitatis in enc0miis de praestantissima Eucharistiae sanctitate es. gnat Antioch. Eph. V. XX.; Rom. VII. Smyrn. VII. etc. JuSi in Apol. I. 65. 66. Iren. Adv. aer lib. IV. cap. XVII L lib. V. cap. V. te.); in Sententiis de sanctitate ineffabili Missae sacri soli. s. Justin. Dialog. XLL Iren Adv. aer lib. IV. cap. XVIII. Cyprian. . ad Caecilium Augu8tin. De civit. Dei, lib. XVI. cap. XXIL; lib. XVII. cap. XX. te. Ephraem, De sacerdotio Chrysost. De sacerdotio, lib. IV. cap. IV. Hom. XXI. in Aet Apost. n. 4. Quid enim illo sacris ei sanctius cogitari p0te8t, quod

a Chry808tomo vocatur horrendum sacriscium, inestabilia mysteria et ab Augustino Confess. lib. IX. cap. XI. XII. sacriscium pretii nostri. b Membris sanctis. Papias Sten8urus, justo Semper in eccle8ia conspiciendo e88e, parabolam turris prop0nit, cujus in structuram et justi et peccatores poenitente adducuntur Pastor, Visione III 5 6. Auctor epistolae ad Diognetum: per quem Christum inquit ecclesia ditatur et gratia expansa in sanctis augetur; praeterea sanctitate membrorum exposita, religionis Christianae veritatem ex ea nota

160쪽

144 Quaestio V. me notis ecclesiae.

designat his verbis: Haec non videntur ab homine seri haec sunt Dei potentia haec adventus ejus argumentum. Capp. V VI l. Similiter . Iustinus in hologia I ad Antoninum Pium, cap. XIV -XV. et Athanagoras in Legatione pro Christianis ad Marcum Aurelium et Commodum, cap. XII. XXXI XXXV. religionis Christianae veritatem ex anctitate membrorum probant eodemque argumento u8u est S. Theophilus Antiochenus ' 181), Ad Autolycum, lib. lII cap. XV.CLGren Adv. aer lib. III. cap. XXIV. Cyprian. De cath. ecclesiae nitate, cap. IX. X. Augustin. De moribus ecci cathol. cap. XXX. XXXI. Joan Chrysost. In s. XLIV. 12.6 Denique vetere miraculis eccle8iam veram ab haeresibus distingui censuerunt. Non possunt haeretici inquit S. Irenaeus, caeci donare vi8um etin tantum absunt ab ea, ut mortuum Xcitent, quemadmodum Dominus excitavit et apostoli per rationem et saepis8ime in fraternitate propter aliquid necessarium ecclesia in quoquo loco universa per jejunium et Supplicationem postulante, reversus est piritus mortuo et donatus est homo orationibus Sanctorum, ut credant,e88 resurrectionem mori uorum μ. Adv. haer. lib. II cap. XXXI. S. Augustinus docet, eccle8iam culmen auctoritatis obtinuisse μ, haereticis . . . partim etiam miraculorum majestate damnatis q. De utilit credendi, cap. XVII. s. Tertuli Apol cap. XXIII.; S. Chrysost Hom. IV in Matth. etc.

0 . l. Sanctitatis nota probatur ex Ephes. V. 27. ubi S. Paulus exhibet gloriosam eccle8iam, non habentem maculam aut rugam'. Sanctitas autem tam perfecta visibili celesiae tribui nequit Sanctitas igitur nota dici non potest. Resp. Dist maj. sanctitatis nota probatur ex illo textu etiam, concis X e Solo, nego. Et dist. min. haec sanctitas ecclesiae visibrii tribui nequit adaequate, cono hinadaequate, eg0. Illa quidem gratia sponsae Christi mysticae plenissimo en Sutriumphanti conceditur ecclesiae, id es , in ultimo redempti0nis termino. Sed sensu in adaequato militantis etiam ecclesiae gratia perfecta est, Siquidem doetrinam institutaque immacu-