Summa apologetica de Ecclesia Catholica ad mentem S. Thomae Aquinatis

261쪽

Art. III. Utrum eo clesia sit in fallibilis. 245

quae est Ecelesia Dei vivi Columna et si mamentum veritatis, et manifeste magnum est pietatis sacramentum quod manifestatum est in earne , etc. Scilicet Verba columna et irmamentum ab ecclesia Dei vivi avulsa, cum Sequentibus connectunt. At patres et codices interpretationem istam recentem nequaquam admittunt. )3 Portae inferi procul dubio eliam errores contra fidem designant. Atqui portae inseri non praevalebunt adversus celesiam. Ergo neque errore contra dem praevalebunt. Et sane error contra fidem ab apostolis et patribus semper maximum

malum habitus est; quare S. Paulus ad Timotheum scribit Mali

autem homines, et eductores, projicient in pejus errantes et in errorem mittentes. Tu vero permane in os, quae didicisti et credita

sunt tibi, II. Tim. III. 14. et ad Galatas: Si quis vobis evangelizaverit praeter id quod accepistis, anathema sit. Mai. I. . Arg. II. Jesus apostolorum c0llegi locutus est Data est

mihi omnis potestas in caelo, et in terra. υntes ergo docete omnes gentes baptizantes eos in nomine Patris, et Filii, et Spiritu sancti, docentes eos servare omnia quaecunque mandavi vobis: et ecce ego vobiscum sum omnibus diebus, usque ad consummationem saectili Matth. XXVIII. 18-20. Ita promittiturre insallibilitas in s de b eaque non solis ap08tolis, sed eccle-8iae, e usque ad mundi nem Quod probatur. Verba: Ego vobiscum sum, et Similia, quibus Deus promittit, se cum aliqu0 futurum in opere peragendo aut in munere langendo 1 in Seriptura signiscant opus illud certo persciendum . . . Exod. III. 11 12. Diaeitque Moyses ad Deum:

Quis sum ego, ut vadam ad Pharaonem, et educam ilios Israel

de Aegypto Qui dixit ei: Ego ero tecum. Cf. Gen. XXVI. 3, 28. Deut XXX Ι 8. Jerem. XXX. 10 11. Aet. XVIII.

9, 10. te. 2 Felix operis exitus ex verbis allatis per se intelligitur, quoniam Dominus in negotio serendo e pon8orem lare declarat. Quibus positis sic ratiocin0r.

Dirille, auetor protestans, fatetur, lectioni expositae concordare Omnia ea emplaria Graeca, Latina Syriaca, Arabica ac praeterea cuneis Patres Seran Gali in I. Tim III serm. i. f. Palmieri, Praci de Rom. Pont. Proleg. g. XXI.

262쪽

246 Quaestio VIII. De dotibus ecclesiae. O Christus dem docendi opus prospere ce8Surum pr0- misit dicen 8 euntes ergo docete . . . et ego vobiscum. Haec

autem promissio, in ordine ad dem praedicandam laeta, verissime insallibilitatem includit. Ergo Prob. minor. 1' 88istentia Christi specialis et de selix exitus pro omnibu et singulis dei artistulis promittitur dicitur enim docentes O8 Servare omnia quaecunque mandavi vobis. ' Negata veri nominis insallibilitate, memorata assistentia nulla est. Etenim Siseri potest, ut ecclesiae fides in aliquo articulo deseiat, semper haeremus dubii, utrum hoc vel illud vere credendum it, necne. Ergo verbis allatis infallibilitus in id vere pr0 mittitur. b Infallibilitatis promissio ecclesiae, non soli apOStoli8, facta est. Etenim ' coetus apostolicus Christi ecclesiam repraesentabat. 2 Promissa ad omnes gentes edoeenda ordinantur hoc autem praedicandi opus, ab apostoli ineboatum, ab apost0lorum successoribus usque ad mundi nem c0ntinuari

debet. 3 Promissa ultra apostolorum aetatem usque ad Ou- summationem saeculi extenduntur. Ergo assistentia promissa ad ap0Stol08, non aeclusive personales, Sed tanquam ad corpus morale, in Sucee88oribus permanSurum, perlinet.

6 Promittitur infallibilitas usque ad mundi inem. Dicitur

enim omnibus diebus usque ad consummationem saeculi. Haec con8ummatio aut Si nis aevi apostolici, aut ni mundi. Primum ejiciendum est. Ergo Prob. min. 1 Ex verbis in 8e, quae minime re8tringuntur. 2 Ex usu S. Scripturarum. Namque praeter hunc locum, de quo agitur, locutio consummatio saeculi in . . quater occurrit, et semper, nemine contradicente, mundi ni signis eatur. Ita Matth. XIII. 39. Christus parabolam giganiorum edisserens ait: MesSi vero,

consummatio saeculi est Matth. XIII. 40 49.. XXIV. 3. Arg. III. Salvator Spiritum veritatis ter promisit J0an. XIV. 17. XV. 26. XVI. 13. , et inter alia his verbis utitur:

ego rogabo Patrem, et alium Paraclettim dabit obis, ut maneiat vobiscum in aeternum, Spiritum veritatis, Joan. XIV. 16, 17. Paracletus autem Spiritus Sanctus, quem mittet Pater in nomine meo, ille vos docebit omnia, et suggeret vobis milia, quaecun

que disero vobis, Joan. XIV. 26. Cum autem venerit ille Spi

263쪽

Art. II l. Utrum ecclesia sit in fallibilis. 247ritus veritatis, docebit vos omnem veritatem, Joan. XVI. 13.

At haec est promissio insultibili talis in fide; b quae dele- Siae, non solis ap0siesis, acta est; c usque ad mundi neme intinuanda. Ergo celesia est insallibilis Prob. minor. a Iustillibilitas in de cone editur iis, quibus ipse Spiritus

veri latis promittitur eo praecis sne, ut omnem veritatem doceant. Jam id a Christ promittitur. Ergo Patet minor ex textibus allatis, ubi nominatim legitur vos docebit omnia, - omnia,

quaecunque diaeero vobis, Omnem veritatem.

b Promissio ecclesiae facta est. Etenim ' h0rus apostolicus ecclesiam repraesentabat ' Finis missionis S. Spiritus ad successore etiam ap0 Stolorum extenditur, siquidem ni illo est totum praedicandi neg0tium, ut patet ex sequentibus Ille S. Spiritus testimonium perhibebit de me, Joan. XV. 26. Arguet mundum de peccato, et de justitia, et de judicio, Joan. XVI. . Ille me clarifcabit, Joan. XVI. 14. ' Verbum illud: in aeternum de corp0re morali tantum, non de personis ap0Stolidi hori diei 0tuit. I Connectuntur textus allati cum Ioan . XVII. 20. ubi Jesus oran ait: Non pro eis autem rogo tantum, sed et pro eis, qui credituri sunt per verbum eorum in me. 6 Usque ad mundi nem Christus dixit in aeternum, εἰς τὸν αἰῶνα. Atqui hujus locutionis sensus hoc in loco est: usque ad mundi nem. Ergo Prob. min. 1' a locutio in plurimis S. Scripturae locis longinquitatem omnium saeculorum signis eat. 2' Finis missioni S. Spiritus jam memoratus et analogia cum promissis Matth. XVI. 18. XXVIII. 18-20. et eum Pauli doctrina . Tim. III. 15. eum Sensum p08tulant. 3' S. Joannes eum sensum confirmare videtur de delibus homne qui cognoverunt veritatem μ) cribens propter veritatem, quae permanet in nobi8, et nobiscum erit in aeternum, εἰς τοι αἰωνα II. Oan. V. I.

Confirmatio eae vaticiniis . . a Christi regno, qu0de8 ecclesia, perennitas et firmitas a prophetis promissae Sunt es art. 1.). Perennitas autem et rmitas in ecclesia sine insultibilitate cogitari nequeunt. Etenim ' fides in Christi regno radix est a fundamentum quemadmodum et patres de fide ecclesiae intelligunt hoc Oseae ΙΙ. 19, 20.es Sponsabo te mihi

264쪽

248 Quasisti VIII. De dotibus eccle8iae. in empiternum . . . et sponsabo te mihi in de. ' Ecclesiam perpetuam fore, pr0phetae praedixerunt, cum Christum in ea in aeternum regnaturum praenunciaverint. Si ergo Canus

ait - in aeternum Ecclesia Christi manu sustinetur, Christi praesidio ornatur, Christi virtute fulcitur, Christi sapientia regitur, fides profecto in ea permanebit, sine qua regnum Christi in terris nullum est Loci Theol. lib. IV. cap. IV. concl. 1.b Isaiae vaticinatio haec spiritus meus qui est in te, et

verba mea quae posui in ore tuo, non recedent de ore tuo, et de ore seminis tui modo, et usque in sempiternum. LIX. 21. Et in serius: Erit tibi Dominus in lucem sempiternam et Deus tuus in gloriam tuam, non occidet tiltra sol tuus et luna tua non minuetur, quia erit tibi Dominus in lucem sempiternam.

LX. 19, 20. Quae ad ecclesiam referri videntur. Ergo ecclesiae fides non oecidet. Argumenta ex Luca XXII. 31-32. Ioan XXI. 15-17. inserius, ubi de primatu exponenda Sunt.

B. Ex patribus.

Arg. I. Negative. Qui ecclesiae insallibilitatem negant,aSSerunt, non olum ecclesiam esse erroribus Obn0Xiam, verum

etiam seri posse, ut ipsa per plura saecula credat et profiteatur errores turpissimos. Id enim in ecclesia Romana, extra quam per plura saecula nulla ecclesia conspiciebatur, evenisse dictitant. Atqui patres ne uno quidem oeabulo unquam affirmaverunt aut conjecturae quadam specie significaverunt, fieri posse, ut Christi ecclesia vel unicum in errorem incidat. Ergo insallibilitas patrum menti valde congruit. Arg. l. Eae patribus apostolicis Patres apostolicos insallibilem credidisse ecclesiam, spectatis adjunctis, On8tat. Ergo celesiae des deficere non potest. Dixi: spectratis adjunctis, quae uni 1 paucitas operum, ab apostolicis patribus aut seript0rum, aut superstitum; ' perum indole et materia, quae contr0Ver8ia nostras adeo non contingunt; ' doctrina S. Scripturae, quae patres apostolico praeluxit, neenon doctrina patrum subsequentium, qui fidem ab aetate apostolica acceptam

declararunt Prob. antec.

265쪽

Art. III. Utrum eclesia sit in fallibili κ. 249M S. Clemens Romanus . Cor. XLVI. . et S. Ignatius Antiochenus ad Ephes. V. unionem Christi cum ecclesia maximam esse docent: ubi suerit Christus Jesus, ait S. Ignatius - ibi eas holi ea est ecclesia. μ Jam vero seri non potest, quin ianta unio si missimam in fide ecclesiam essetat. Quapropter auctor epistolae ad Diognetum, cap. XI Dei Filium esse praedicat, is per quem ecclesia dilatur . . . evangeliorum fides stabili tur dour αι), et apostolorum traditio custoditur, et ecclesiae gratia exsultat. Ilidem ab Herma in Pastore, Simil. IX. cap. ΙΙ-XIII. turri8μ, quae est ecclesia μ, super petram aedis eata, ἡ petra vero Filius Dei esse dicitur addit: turrim monolitham

saetam esse eum petra. μb Patres apostolici in ecclesia salutem et adversu errore8 remedium reperiri assii mant in luce ambulare, qui celesiae conjunguntur haeretice sentiente ab ecclesia Christi prorsus discedere haeresin mortiferum pharmacum esse prostentur. Cf. quae8t. V. art. Praeterea 1 S. Ignatius Philadelphenses, cap. III in hunc modum adhortatur: Abstinet ab herbis Oaelis, quas esus Christus non culit, quia non uni plantatio patri . . . Quotquot enim Dei et esu Christi sunt, hi sunt cum episcopo et qu0tqu0tp0enitentia uel redierint ad unitatem ecclesiae, et hi Dei erunt, ut secundum desum Christum vivant. Idem eos, qui ecclesiam pravis doctrinis perturbare conantur, his Verbis condemnat: Familiarum perturbatores regnum Dei non haereditabunt. Si autem ii, qui se eundum carnem haec operati Sunt, morte sunt affecti quanto magis, si quis dem Dei prava d0etrina corrumpat, pro qua esus Christus crucifixus est 3Talis, inquinatus laetus, in ignem inexstinguibilem ibit; similiter et qui audit ipsum. Ob id Dominus in capite suo accepit

unguentum, ut ecclesiae spiret incorruptionem. Ne ungamini tetro odore doctrinae principis hujus saeculi, ne captivo VOS abducat a proposita vita Ad Ephes XVI XVII. 2 S. Polycarpus ecclesiae adhaerendum esse tam Strenue defendit, ut Marcioni, haeretico, dicenti Agn0Sce 08 re890ndisse feratur Agnosco te primogenitum Satanae Euseb. E. H. lib. IV. cap. XIV. Idem in Philippenses, cap. VII. 4 relin-

266쪽

250 Quaestio VIII. me dotibus ecclesiae.

quentes, inquit vanitatem multorum et salsas doctrinas ad traditam nobis ab initi doctrinam revertamur; ilem cap. III. haedificari poteritis si in Pauli epistolas intueamini

in de quae vobis est data quae est mater omniurn Ostrtim.'Quin etiam S. Irenaeus in conspectu Dei μ affirmavit, beatum Polyearpum, si Florini haeresin audiisset, exclamaturum c0ntinuo, et obturatis auribus suis dicturum suisse prout ipsi moris erat Deus b0ne, quae me in temp0ra re8erva8ti, ut haec Su8tinerem atque ex l0c ipso aufugiturum, in quo eu tan8 Seu edens ejusmodi Sermones audiisset. S. Iren in epist. ad Flor. p. us. . H. lib. V. cap. XX. Ex quibus apparet, quantopere patres illi censerent, a quo-Vis errore maxime alienam esse Christi ecclesiam. Arg. III. Eae aliis nonnullis patribtis. S. Irenaeus, beati Polyearpi discipulus, apostoli ea successione exposita ita prosequitur: non portet adhuc quaerere apud alio veritatem, quam lacile est ab ecclesia sumere, cum apostoli quasi in dep08itorium dive8, plenissime in eam contulerint omnia, quae Sint Veritatis, ut omni quicunque velit, sumat ex ea potum vitae. Haec est enim vitae introitus, omnes autem reliqui sures sunt et latr0nes. μ Adv.

haer. III. 4. - Ab eodem fides in ecclesia esse dicitur, Sempera Spiritu Dei, quasi in vase 0no eximium quoddam dep08itum

juvene8eens, et juvenescere faciens ipsum Vas, in quo est. μIII. 24. Item . . Ubi enim celesia, ibi et Spiritus Dei, et ubi Spiritus Dei, illic celesia et omnis gratia Spiritus

autem veritas. - Libro . cap. 20. haec addit: ecclesiae quidem praedicatio vera et firma, apud quam una et eadem salutis Via in universo mundo ostenditur. Huic enim creditum est lumen Dei. μClemens Alexandrinus: homo Dei esse, et Dominos delis esse desiit, qui adversus ecclesiasticam recalcitravit traditionem, et in humanarum haereseon desiluit opiniones. μStrom. VII. cap. XVI. - Origenes: Non debemus attendere eis, qui dicunt: ecce Christus, non autem ostendunt eum in eccle8ia . . . quae plena est lumine vero, quae est columna et firmamentum veritatis. In Matth tract. XX. - Tertullianus: ecclesiae insultibilitatem mon misi absurde negari docet.

267쪽

Art III. Utrum ecclesia sit insallibilis. 25 lh Age nunc, inquit Omnes erraVerint . . . nullam reypexerit Spiritus sanctus, uti eam in veritatem deduceret, ad hoc missus a Christo, ad hoc postulatus de Patre, ut esset doctor veritatis neglexerit ossicium Dei villicus, Christi vicarius, sinense etesias aliter interim intelligere, aliter credere, quod ipse

per apostolos praedicabat, etc. De praescr. eap. XXVII. - , At nasius: Sus scit his duntaxat verbis ad illa baereti eorum paradoXa respondere: Haec calli0licae ecclesiae non sunt. Epist. ad Epict. - . Hieronymiis: Poteram omnes propositionum salsarum rivul0s uno celesiae Sole Siccare. μ Lucifer cap. XXVIII. - . Augustinus: Ipsa est cele8ia Sancta, eccle8ia una eccleSi Vera, celesia cath0lica, contra omnes haereses pugnans pugnari p0test, expugnari tamen non potest. Haere8es nine de illo exierunt, tanquam Sarmenta

inutilia de vite praecisa ipsa autem manet in radice Sua in charilate sua. De symb. ad Ccitecὶ Serui. . . Arg. IV. Eae praae ecclesiae et monumentis ab Ecclesiae praxi ea semper fuit, ut quicunque cum ecclesia catholica dissentirent, haeretici haberentur. Quod quidem factum publicum universarum haereseo historiis certissimisque conciliorum ac Pontificum decretis memoriae proditum est.b In monumentis spectantur 1 Columba, quae StS. Spiritus, insidens catl drae, quae est signum magi8terii ecclesiastici. In rabio coemeterii Ad duas lauros, ele. 2 Columna, supra quam Christi monogramma con Spicitur,

Petrum inter et Paulum collocata. Buonarotti, Vetri, t. XIV.)3 Navis, quae portatur a pisce seu delphine, Christi symbolo. Cl. raus, Real Encyklop. p. 507. et 21. Pietura quaedam in coemeterio S. Callisti protectionem divinam in hunc modum exprimit navicula in medio mari aetatur fluctibus, qui virum extra navim obruunt, moX, ut videtur, periturum; at alii viro, in navicula oranti juvenis nimbo circumdatus de nubibus dextra extensa praesidium porrigit Kraus, p. 732.).4 Arca, qua naufragium non passa homines diluvii eripiuntur si uelibus Κraus, p. 500.).

268쪽

252 Quasisti VIII. De dotibus ecclesiae.

0 . I. Insallibilitas humano generi perniciosa est. Ergo

Christus eam suae ecclesiae non conce8sit. Prob. antee. Qui sese insallibilem esse credit, neglecta ulteriori veritatis inquisiti0ne, iners evadit dissentientium opiniones intolerantia sanatica spernit Haec autem maxime pernicio Sa sunt. Resp. Nego antee. Ad probationem dist. insallibilitas inertiam et intolerantiam parit per e, nego per abusum, transeat. Assistentia divina hominem in cognoscenda veritate dirigit activitatem autem humanam, quae plurimis scientiis Vinaturali luminis exercetur, non minuit, eum inquirendi nulla

aut saeuitas, aut objectum, aut impulsus infallibilitate dematur. Neque tolerantia caritatis et certitudinis, sed indissereniismi tolerantia insallibilitate prohibetur. Instabis. Qui habet nem, quiescit. Jam veritatem, quae est inquirendi nis se habere autumant, qui insallibilem ecclesiam credunt Ita quiescunt inerte8. Eesp. Dist. M. Qui habet nem, quiescit a fruitiones nis, ego a petitione nis subdist quantum ad nem, quem

habet, concis quantum ad omnia, nego. Dist. min. insallibilistae autumant, se habere quamcunque veritatem, nego Veritatem, a Christo ecclesiae relictam, subdist. per modum dei, concis cum acrae doctrinae scientia, nego. Et ego c0Delusionem. Et sane ' quae des oeet, traetatum scientis eum non excludunt, prout Angelici Summae commonstrant 2 praeters dei veritates, infinita propemodum veritates naturales in Vestigandae relinquuntur; ' vera hominis clivitas n0 in eo sita est, quod in aeternum dubius veritatem exquirat, sed in iis capessendis bonis, quae, de praelucente, obtineri p08Sunt. Urgebis. Si ecclesia descere in de nunquam potest, S. Spiritui eam docenti resistere nequit. At si resistere nequitlibera non est Insallibilitas igitur absurda est.

Resp. Dist maj. S. Spiritui resistere non potest universa ecclesia, conci Singula eccle8iae membra, nego. Et dist. min.: libertate destituitur, si resistere non potest ex necessitate naturae, concis X emeaei gratiae, nego.

269쪽

Art. III. Utrum oelesia sit infallibilis. 253Dices Etiam universa ecclesia est libera. Trgo. Resp. Conc antee. Nego consequens. Sicut enim aliquis potest, salva libertate, confirmari in bono, ita et in vero. Itaque libertas non perit, cum Christus per assistentiam Spiritus sancti constituit ecclesiam in veritate insallibilem.

0 . II. Si ecclesia ob textus allatos dicitur in fallibilis, ob aliorum textuum analogiam dici debet impeccabilis. At

non est impeccabilis. Ita nec insallibilis. Prob. major: V. g. Christus discipulis suis ait: Estote ergo vos perfecti, sicut et pater vester caelestis perfectus est alth. V. 48.

Resp. Dist. M. ecclesia dici debet impeccabilis, inquantum singula Hii membra p088unt peccare, nego; in quantum necesse est, ut in membris semper sanctitatis fructus Operetur, conc. Et contradi8tincta minori, nego conclu8ionem.

Probati0nem majoris dist. Christus dicens: estote perfecti etc. ad persectionem invitat, conci perfectionem ui d0nat, nego. Probavimus autem, insallibilitatem a Christo fuisse donatam

ecclesiae.

Urgebis. In Christi sermone, quo S. Spiritum eccle8iae promissum es8e, cath0lici asserunt, nonnulla ad Solos apostolo pertinere c0nslat v. g. Joan. XIV. 28. Si diligeretis me, grauderetis utique, quia vado ad Patrem: etc. Ergo nihil obstat, quominus sermonem totum exclusive ad apostolo habitum esse putemus. Resp. Dist ante in in Christi ermone nonnulla ad solos apostol08 pertinent conci ea, quibus insallibilitas probari solet, nego. Solutio ex argumenti patet. Instabis. Textuum, in argumentis allatorum, haec interpretatio videtur verior, ut locutio in aeternum ad apostolorum aetatem, et assistentia, si divinitus apostolorum etiam successoribus promissa sit, ad veritates fundamentale restringatur. Ergo insallibilitas incerta St. Resp. Nego antec. Probavimus enim, claram Christi pollicitationem nulla prorsus interpretatione eludi posse. Contextus; textuum collatio, ut illud Matthei usque ad consummationem

saeculi, et hoc Joannis in aeternum; et veterum consen8i rem

minime incertam relinquunt. De articulis undamentalibus

quae8t. V. art. . dictum est satis.

270쪽

254 Quaestio VIII. De dotibus ecclesiae.

ARTICULUS V.

Utrum ecclesia docens sit infallibilitatis activae subjectum.

I. Insallibilitatis charisma ecclesiae conces Sum vidimu8. Speciatim addamus, utrum omnia ecclesiae membra eodem modo

subjectum insallibilitatis dici debeant.

Richeriani, istorienses aliique multitudinistae es. q. III. De hierarchia), ut omnia, quae ad potestatem ecclesiasticam spectant, ita maxime insallibilitatem prius, immediatius et essentialius delium universitati, secundario tantum et ministerialiter episcopis ac Romano Pontisci collatam esse contendunt. Catholici episcopos cum Romano Pontifice praecipuum insallibilitatis subjectum esse d0cent. H. Duplex insallibilitatis species ecclesiae conce88ae8t, quarum altera passiva seu in credendo dicitur, altera actio seu in docendo. Et duplex in ecclesia membrorum species reperitur altera eorum St, qui discunt, altera eorum,

quibus docendi munus incumbit. In saltibilitatem passivam ecclesiae discenti sic competere, intelligitur, ut ecclesiae docenti conjuncta unum cum ea mysticum Christi corpus efficiat nulla tamen delium insallibilitas, si suis non uniantur pastoribus. Sed pastores independenter a delibus insallibilitate activa phillent. Itaque ecclesia docens infallibilitatis activae subjectum

habetur.

III. Ecclesia docens ex iis constituitur, quibus pr0prie jus osseiumque authentice docendi universam ecclesiam commissum est. Quod quidem jus officiumque spectari p0test 1 in R0mano Pontifice eae cathedra docente; 2 in conciliis oecumenicis 3 in corpore episcoporum, Summo P0ntisci unitorum, per orbem disperso De tertio jam disseritur. Animadvertendum est autem, insallibilitatem episcopatu seu universitati episcop0rum attribui, non Singuli epiSe0pis. Thesis, Ecclesii docens est infallibilitatis activam subjectum.