Summa apologetica de Ecclesia Catholica ad mentem S. Thomae Aquinatis

351쪽

Art. I. Qua fide veritates ab ecclesia propositae redi debeant. 335tentia Veritas est saltem theologice certa. Quare Banne Z: Error est inquit vel proximum errori, as Serere, quod ecclesia

in ejusmodi censuris possit errare. In I. I. quaest. I. art. Quin imo haec assertio ab aliis haeresis appellatur. Consequens est, ut dicta celesiae judicia doctrinalia conscientias ligent et internum menti as Sen8um exigant. Id confirmatur ex conellio Constantiensi, nominatim e mandato Martini V., de suspectis errorum Wicle et Hus: Specialiter

literatus interrogetur, utrum credat, Sententiam aeri Constantiensis concilii super 5 Joannis teless, et J0annis Hus 30 articulis superius descriptis latam, fore veram et cath0lieam: scilicet quod supradicti articuli 45 Joannis teless, et Joannis

Hus 30, non sunt catholici, sed quidam ex eis sunt notorie haeretici, quidam erronei, alii temerarii et seditiosi, alii piarum

aurium ostensivi. μItem in schemate constitutionis dogmaticue de de catholica constitii Vaticani conlinebatur canon: Si quis dixerit, licitum 88e, tenere vel tradere opini0ne ab ecclesia damnatas,

dummodo ne sint damnatae tamquam haereticae, a. R. Canou0mi 8Su est; principium, in canone assertum, confirmari videtur ex hac relatione ill domini Ple, epi8e Pietavi ensis: censuerunt Patres deputati Satius esse, re serius perpensa, si assertio tanti momenti, tantae necessitatis, et e ressius et clarius quam in

capite huic canoni respondente eXprimeretur in altera constitutione, ubi de potestate doctrinali judiciaria ecclesiae directe et ex pr0se880 ageretur. Coll. Lae. t. VI l. c. 1632 et 208. CL Syll. prop. 22. et encycl. Quanta cura. Quaeres III. Utrum seri possit, ut falsa sit aliqua doctrina, quae ab ecclesia tanquam probabilior proponitur. Resp. Ex eo quod prop08iti sit probabilior, per se non esseitur, eam 88 veram. Nec tamen absurde Lugo docet,hp088 pie credi, quod licet circa hoc nulla exstet divina promissio, Deus tamen non permittet ab ecclesia doctrinam aliquam ut probabiliorem proponi, quae re ip8a fal8 Sit, . . .

quia daret occasionem magnam delibus adhaerendi magis et magis doctrinae salsae. De ide, disp. XX. n. 29.

352쪽

336 Qua ostio X. mo potestate ecclesiaB.

Ecclesiae potestas duplex est, videlicet potestas ordinis, quae et sacramentalis nuncupatur, et potestas jurisdictionis. Philtips, y card Frangetin' et alii quidam magisterium tertiam potestatis speciem esse autumant eorum tamen videtur verior sententia, qui duplicis potestatis divisione retenta magisterium ad jurisdictionis potestatem referunt. Cf. S. hom. I. I. quaest. XXXIX. art. . ractandum est de potestate jurisdictionis, quae sensu quodam strictiori regiminis potestas dicitur haec autem tota potestate legislativa, judiciaria et coactiva continetur. Sed de potestate coactiva quoniam ab aliis simpliciter et quantum ad poenas etiam spirituales, ab aliis non nisi quantum ad poenas temporales infligendas rejicitur, duplici articulo agendum erit. Itaque quatuor quaeruntur. Primo. Utrum Christus ecclesiae dederit potestatem legislativam. Secundo. Utrum Christus ecclesiae dederit potestatem iudiciariam. Tertio. Utrum Christus ecclesiae dederit potestatem

coactivam. Quarto. Utrum potestas ecclesiae coactiva ad poenas etiam temporales aetendatur.

ARTICULUS I. Utrum eliristus ecclesiae dederit potestatem legislativam.

I. Definitio potestatis legislativae Potestas legi8lativa definitur: potestas faciendi ordinationes ad bonum com

Κirchenrecht Jus ecclesiasticum), t. I. g. 32. t. II. g. 76. ' De ecclesia, secl. Ι. thesis V. Frangeli auctoritatem allegat Suaregii, De relig. t. IV. lib. III. cap. IV. n. l. et Thomae Stapleton, opp. t. I. De princip. fdei, lib. VI cap. I.

353쪽

Αrt. I. IJtrum Christus ecclesiae dederit potestatem legislativam. 337mline, quae in conscientia obligant. Dicitur faciendi ordinationes ad bonum commune siquidem te pioprie dicta est, quaedam rationis ordinatio ad bonum commune, ab eo qui

praeest communitati promulgata. S. hom. I. II. quaest. C. art. 4. lieitur quae in conscieritia obligαnt; quoniam omni8 lex aliquam conscientiae obligationem, lata altem sententia legitima, inducere censetur. Denique definiti0, haud secus ac ipsa thesis, legem obligantem, permittentem, irritantem, etc. complectitur. Potestatem autem in tota hac quaestione de soro aeterno et contentioso, non de foro interno duntaxat et voluntario, intelligimus.

Potestas legislativa sine dubio ad praecepta extenditur. Praeceptum autem imp0rtat applicationem legis ad ea quae ex lege regulantur S. ho m. I. I. quaest. LXXXX art. . ad 1.), et a lege in eo dissert, 1 quod natura sua transitorium est. 2 quod ferri pro t0ta communitate mon Videtur. II. Objectum et subjectum potestatis legislativae ecclesiasti eae 1 Objectum hujus potestatis non sunt veritates de morumque definiendae namque doctrinam fidei vel morum declarare ad magisterium pertinet. Sed quidquid in disciplina rebusque aeterioribus, alva de et Sacramentorum substantia, ad cultum Dei et animarum salutem comparanda tuendaque conducit, id omne, intra limites societatis ecclesiasticae, legum ab ecclesia serendarum potest esse objectum. Et quoniam ecclesia felicitatis suturae procurandae causa proxime a Christo instituta est, bonum caeleste habetur ratio formalis sub qua actu humani legibus ecclesiasticis diriguntur. Sic ad potestatem legislativam resertur nobilissima p0te8ta8, quae dispensatoria circa sacra dicitur de qua Τridentini patres declarant, hanc p0te8tatem perpetuo in

ecclesia fuisse ut in sacramentorum dispρn Satione, alio eorum substantia ea statueret, vel mutaret, quae suscipientium utilitati, seu ipsorum sacramentorum Venerationi, pro rerum, temporum, et loc0rum varietate, magis expedire judicaret. μSe88. XXI. cap. II. - Quod ad personas attinet, ecclesiae leges per se omne et solos baptizatos obligant.

2' Subjectum memoratae potestatis illi sunt, quibus Ser-

D Groot, Summa apologet. a. 22

354쪽

338 Quaestio X. me potestate ecclesiae.

vator ecclesiam regendam commisit. Potestas enim est potentia activa cum aliqua praeeminentia. S. Thomas In Sent. IV. dist. XLI. quae8t. I. art. 1. Jam vero disserente de constitutione ecclesiae merarchica et monarchica eam potestatem activam et praeeminentiam neque multitudini concessam esse Vidimus, neque principatu saeculari, sed sacro principatu seu

hierarchiae, quam Christus in petra Summi Pontificatus soli davit quaest. XIV. de primatu Rom. Pontificis. III. Errores. 1 Saeculo IV. Aerius ecclesiae p0testatem legislativam, quantum ad legem jejunii negavit. Valdenses eandem pote8iatem penitus neglexerunt. 2 Luther decrevit: ἡ Christianis nihil ullo jure posse imponi legum sive ab hominibus, Sive ab angeli8. De captis Babyl. 3' Schola Marsilii

Patavini, regalistarum, Pistoriensium potestalem eccle8iae tantopere suadendi concionandique termini circumscribit, ut ecclesia quoad res aeteriores nullam niSi principum concessu saeuitatem

possideat. Adversu hujusmodi errore alio8que connexos hoc articulo tribusque subsequentibus doctrina excutienda est eccle8iae, statuentis: hJesus Christus Apostolis suis libera mandata dedit in sacra, adjuncta tum ferendarum legum veri nominis facultate tum genuina, quae hinc consequitur, judi dandi puniendique p0te8tate. Encycl. Immortale Dei. Thesis: Christus ecclesiae dedit potestatem legislativam.

Arg. I. Ecclesia divinitus instituta est, ut 80cietas persecta et regnum. f. quaest. IV. art. 1. Porro acultas ferendarum legum ex societati perfectae natura dimanat Ergo Prob. minor. In societate 80ciorum actione pro rerum, temporum et locorum varietate ad bonum commune dirigendae sunt

Ad id legibus praestatur; nam te dirigit intentionem ostendendo qualis debet esse actus proportionatus fini ultimo. S. ThomIn Sent. ΙΙ. dist. XLI. quae8t. I. art. 1. Ergo societa perfecta sine legislativa potestate non concipitur. s. S. Thomta Sent. IV. dist. XLIX quae8t. I. art. . . .

Arg. ll. verbis Christi a Christus discipulis suis

dixit: Amen dico vobis, quaecunque Glligaveritis super terram,

355쪽

Αrt. I. Utrum Christus occlesiae dederit potostato leo stativam. 339 erunt ligata et in caelo: et quaecunque olueritis super terriam,

erunt soluta et in caelo. Matth. VII l. 18. Jam his verbis legislativa potesta ecclesiae de8ignatur. Ergo Designature diximus, quia verbis allati p0testas nulla dari videtur. Sed signiscatur solum quantae efficaciae esset sutura ententia ecclesiae, quam illic non dat, sed Solum vel promittit, vel supponit. 'Ita post Cajetanum . de Victoria De pol ecci, relectione II. Vis autem argumenti hac interpretatione nihil debilitatur. Probatur minor.

i' x sensu obvio solvere enim et ligare pote8tatem supremam igniscant, praecipue ob additum vocabulum quaecunque et ob metaphoram clavium, quacum ea verba apud Matth. XV l. 19. eonnectuntur. 2' x contextu in versibus

enim immediate praecedentibus 15, 16, 17 agitur de fidelium peccatis, ab ecclesia in soro externo auctoritative dijudicandis:

dic ecclesiae. Si autem ecclesiam non audierit, sit tibi sicut ethnicus et publicanus. Inter potestatem autem judiciariam et legislativam certa intercedit e0lligatio. b Pascendi munus ecclesiae concreditum est Ioan XXI. 1b-18. I. Petr. . . atque eccle8iae demandatur euntes

ergo, docete omne gentes . . . docente es Servare omnia quae

cunque mandavi vobis. Matth. XXVIII. 19, 20. Atqui ecclesia

nec pascere dele poteSt, nec Omne gente docere servare,

nisi leges pro h0minibus dirigendis in variis temporuni rerumque adjunctis erantur. Idem ex eo c0nfirmatur, qu0 hujusmodi potestas jam in V. . valuit, sicut scriptum est Supereathedram Moysi sederunt Scribae, et Pharisaei. Omnia ergo quaecunque diaeerint vobis, servate et facite. Matth. XXlII. 2, 3. Arg. III. Miraae ecclesiae ab apostolis decurrente. Apostoli in concilio Hierosolymitano praeceperunt, ut ab8tinerent

ab immolatis simulachrorum, et sanguine, et ussocato Aet.

XV. 29. S. Paulus Corinthiis mandatum dedit de saecularibus judiciis de velando capite mulierum orantium de conditionibus in vidua eligenda requisitis de presbyteris accusatis judicandi8, etc. . Cor. VI. 4. I. Cor. XI. 5. I. Tim. v. 9-12.; ibid. v. 19. Quae omnia ad disciplinam et re exteriore pertinent. Ergo, cum celesia habeat nunc eamdem potestatem 22 Φ

356쪽

340 Quaestio X. me poteAtat ecclesiae.

statuendi et destruendi quam tunc habuit es. S. Thom. In Sent. V. dist. XXVII. quaest. III. art. . ad 2.), pote8tas ferendi leges penes ecclesiam est. )b Ab apostolorum successoribus leges latas 88e, te8lantur et Tomi conciliorum et Collectiones juris canonici. Hinc propositio, quae notat velut abusum auctoritatis celesiae, usum ejus potestatis acceptae a Deo, qua usi sunt et ipsi metop0- stoli in disciplina eaeteriore constituenda et sancienda μ damnata est ut haeretica Buli. Auctorem faei.

0 . I. Quaecunque ad directionem hominum spiritualem pertinent, a Christo cumulate ordinata sunt. Ergo Christiana religi quaslibet ecclesiae leges exeludit. Resp. Dist ante: Haec rdinata sunt a Christo in suis principiis, cono. in applicationibus nego. Et hominum ingularium et multitudinis nisus in finem spiritualem dirigendus est, uti patet ex penitiori noti0ne hierarchiae. Nam secundum hoc aliquis regnum habere dicitur quod alios sub sua providentia habet. S. hom. In Sent. IV. dist. XLIX. quaest. I. art. 2. q. 5. Providentis autem rectoris est, subditos ad finem dirigere. Vera igitur p0testate legislativa opus est, non ut fundamentalis ecclesiae constitutio seu principia condantur, sed quo facilius et perfectius vivatur juxta ea principia. 0M. II. Potestatis legislativae objectum habentur ea, quae externa Sunt. Re autem externae principis civilis ditioni sub duntur. Ita sublato debito objecto, ipsa potestas legislativa

ecclesiae corruit.

Resp. Transeat maj. hujus enim loci non 8t, eos ea8Π8 recen8ere, in quibus ecclesia possit actus mere internos injungere. Dist. min. principis civilis ditioni subduntur res externae civium, conα; idelium, nego. Cum fidelis sit h0m0, qui est spiritus et corpus, non solum civis externe agit, verum

De die Dominica, quae apostolorum auctoritate sabbath successit, L poc. I. 0.; et XX. 7. I. Cor. XVI. 1. S. Thom. I. I. quaest. III. art. 3. II. I. quaest. XXII. art. 4.

357쪽

Art. I. Utrum Christus ecclesia dederit potestatem legislativam. 341

etiam delis. Ergo et ecclesia in genere suo re eXteriore8 praecipit. Prosecto sicut ad saeculares principe pertinet praecepta determinativi tradere de his quae pertinent ad utilitatem communem in temporalibus rebus, ita etiam ad praelato ecclesiasticos pertinet ea tatutis praecipere, quae ad utilitatem eommunem delium pertinent in spiritualibus bonis. Thom. II. II. quaest. XLVII. art. 3. Instabis. Ad societatem spiritualem pertinent leges rerum spiritualium. Atqui re exteri0re non Sunt e Spirituales. Ergo in ecclesiae lacultate non est, etiam eXteri0ra regere legibus. Resp. Dist. M. ad ecclesiam pertinent lege rerum, quae sunt spirituales ratione suis, conci ratione objecti, subdisti rali 0ne objecti sol malis, conci rati0ne objecti materialis, nego. Objectum formale se id, quod ecclesiae potestas in rebus exterioribus attingit, est sociorum ordinatio ad nem spiritualem; et s0cii, ad hunc nem condueendi, homines sunt. Quapr0pter ecclesiae imperium, ut homines modo naturae humanae c0n8entaneo dirigantur, in re exteriores, ut in materiam adstiem altiorem ordinandam, admitti debet. Sic Angelicus de sustentatione ministrorum ecclesiae di 8Serens, ait: Quia ergo Ecclesia habet 0testatem c0ndendi legem in his quae pertinent ad ultum Dei, potuit per Ecclesiae statutum taxari quantitas eorum quae sunt danda ministri Dei a populo. μQuodl. I. art. 8.0bj. III. Christus ait Sine causa autem colunt me, docentes doctrinas et mandata hominum Matth. V. . At leges ecclesiasticae sunt mandata hominum. Nihil ergo habent utilitatis. Resp. Dist. M. Christus reprobat mandata hominum, simpliciter, nego; in quantum unt in praejudicium mandatorum Dei, conc. Et dist. minorem leges ecclesiasticae sunt mandata hominum, immediate, conci mediate, nego. Re890n Sum X contextu planum quippe cum Servat0r . . dixerit: irritum fecistis mandatum Dei propter traditionem vestram. Verum ut Pharisaeismus a Jesu reprobatur, Sic ecclesiae leges, quae auctoritate divinitus concessa seruntur, hac regula sanetuntur: qui resistit potestati, Dei ordinationi resistit. Rom. XIII. 2.es. S. h0m. In Matth. l. c.

358쪽

342 Quaestio X. De potestate e cle8iae.

Instabis. Nesas est jugum Legis veteri mandatorum novorum jugo permutare Lege autem ecclesia8ticae jugum sunt, si delibus impositum. Ergo. Resp. Dist maj. Nesas est jugum vetus permutare legibus eju8dem spiritus, concis ejusdem copiae, subdist. hoc e88et imprudentiae, transeat hoc e88 et potestati illegitimae, nego. Enimvero lege V. . ad indolem praeparatoriam Judaicae religionis inter ethnicos perlinent; nos autem spiritum Christi accepimus. Lege vero ecclesiasticae id unum speciant, ut spiritus divini Conditoris ecclesiae conservetur et augeatur. Adjicitur quod leges ecclesiasticae fidelium multitudinem passim obligantes, paucissimae uni et ad quinque ecclesiae praecepta fere restringuntur. Ceterae leges, quibus tomi juris pleni sunt, aut ad status libere eligendos, aut ad diversa munera rite obeunda pertinent. Ecquis autem diffiteatur, in Societate numerosissima varias leges non nisi eum ipso ordine repudiari posse. )

ARTICULUS II.

Utrum hi istus ecclesiae dederit potestatem judiciariam.

I. Notio potestatis judiciariae. Judiciaria potesta8

est facultas judicandi auctoritatis de vero legum sensu et de sociorum actionibus quoad eas leges. Dixi facultas judieandi

seu ferendi judicium. Iudicium autem , est actus judicis in

Ad rem Monfabre: Cotte admirabie intelligene et cette misericordi eus boni de 'Eglis se revelent en cor dans a manieredon elle applique se proprea lois Satis uire I 'unite fondamentaledes pratique chrsitiennes, elle ait tent compte de temps, des lieuxet des circonstances, diversister es pompes de so culte et a rigueurde es rescriptions selon e sinie, e tempsirament, es habitude despeuples qu'elle ouuerne alter au-devant des prevarieations, en ad Ou'cissant a discipline chercher aveo ne pieus industrie, dans nos Observances, un minimum, Ont Die se contente, et Ont ne euVent se plaindre ni te forces dela illantes de nos corps, ni a generosite amoindri de notre sol et de notre amour. Cons de Notre-Dame; Careme, 1882, cons. LVII

359쪽

Art. II. Utrum Christus ecclesiae dederit potostatem judiotariam. 343

quantum est jus dicens ideo est actus justitiae S. Thom. II. II. quae8t LX art. 1.); actus enim justitiae proprius est reddere unicuique quod suum est II. I. quaest. LVIIL art. 11. Auctoritative agitur enim de disceptationibus et sententiis,

quae ita praeseribuntur et seruntur, ut parendum sit. De vero legum sensu et de sociorum actionibus, utrum scilicet hujusmodi actiones praedicto legum sensu consormes in necne.

In judicio quatuor distinguuntur: actor, a quo judicium petitur reus, qui ab actore in jus vocatur causa ei materia judicanda judeae, cui sententia, cognitis disceptationibus, pronuntianda est. Judex autem ab Aristotele egregie dicitur jus animatum. Ethic. . . II. De subjecto et objecto potestatis judiciariae in celesia. 1 Judiciaria potestas toti rinitati communis est Filio tamen per appropriationem quandam attribuitur:

ipse est, qui constitutus est a Deo judeae vivorum et mortuorum.

Α et X. 42. Pater omne judicitim dedit Filio. Joan. V. 22. Veruntamen quamvi apud Deum remaneat primaeva auctoritas judicandi, hominibus tamen committitur a Deo judiciaria pote8ta respectu eorum, qui eorum jurisdietioni subjiciuntur s. S. Thom. II. II. quaest. LIX. art. 2. Generatim potesta judiciaria, quam Christus ecclesiae concessit, in rectoribus eclesiae proprie residet. Auctores institutionum anonicarum in specie de soro competenti tractant, et quibus auctoritate propria aut delegata judicium competat, copiose declarant. 2 Quod ad objectum attinet, causae, qua forum Saeculare merito sibi vindicat, a materia urisdictionis ecclesiasticae ecernendae sunt. Regula generali est, ea cau8as ad forum ecclesia8tieum pertinere, quas necesse est judici celesiastic subjacere, ut ecclesia1inem sibi proprium, alutem nempe animarum, convenienter attingere possit. Ceterum ecclesiae definitiones, praxis, decreta Pontificum et conciliorum, sententia probata doctorum catholicorum eam rem Xplanant. Cf. BouiX, Tract. de judiciis eccl. p. I. ecl. II. I. Errores. ' otestatem ecclesiae judietariam ab iis negari, qui potestatem legislativam rejiciunt, ob connexionem ipsam rerum necessum fuit. I His consentiunt nonnullae

360쪽

344 Quaestio X. me potestate eccle8iae.

jurisperitorum scholae, quibus ecclesia collegium, non veri nomini status est. Ita sentiunt Pusendori, Mosheim et Boetimer. Collegium enim, veluti ocietas quaedam minor et impersecta, intra societatem maj0rem et persectam continetur, e g. Deg0tiatorum collegium in aliqua societate civili Hinc effectum est, ut, Xelucta ab ecclesiae conceptu ratione status e regni, potesta judiciaria et quaecunque ad veri nominis imperium pertinent, ecclesiae subducerentur. 3 Quin imo Pulandorf, ut formam socialem ecclesiae persectam, et quae hinc dimanant, quasi in fonte ip80 corrumperet, Christum non legislatorem, sed ad instar legislatoris fuisse contendit. 4' Vanaspen denique in pere, quod inscribitur Ius ecci unis lib. II Loit L, sorum externum ante saeculum XII in ecclesia non fuisse, sed tum demum ex imperatorum concessione exortum perhibet. Quod a plurimis ansentanis et regalisti reeoctum St. Thesis Ecclesiae eri nominis potestas judiciaria a Christo

data St.

Arg. I. Eccle8ia est persecta societas. t persecta societa8 nulla est, qui judiciariam potestatem habeat. Ergo Min. patet, tum quia quaevi societas civilis ea pote8tate utitur, tum quia leges in assum seruntur, nisi lites de legum ensu et ociorum actiones relative ad leges queant, ubi pus it ad judicem authenticum deferri. Nec nos moveat, quod junt, ecclesiae potestatem judiciariam concedi pro soro interno; nam ecclesia, cum Sit Societas Visibilis, aeterne quoque Ociorum yitam dirigit. Ob eamque causam sententias etiam in Dr0 externo ab ecclesia pronuntiari nece88e St. Arg. II. Eae S. Scriptura. M Christus ait: Si autem peccaverit

in te frater tutis, vade, et corripe eum inter te et ipsum Oltim: ... si autem te non audierit, adhibe tecum adhuc unum, vel duo . . . Quod si non audierit eos, dic ecclesiae; si autem ecclesiam non au

dierit, sit tibi sicut ethnicus et pullicanus Matth. XVIII 15-17. Hae autem Domini sententia potestas judiciaria ecclesiae attribuitur. Ergo Prob. min. 1 Indicantur reus, accu8ator, UdeS, sententia, poena ergo de vero judici agitur. α' In eo judici i