Summa apologetica de Ecclesia Catholica ad mentem S. Thomae Aquinatis

391쪽

Art. III. Utrum eclesia subordinetur statui. 373

0 . I. Quae sunt in statu, statui subordinantur. Atqui

ecclesia est in statu. Non enim S. Optatu ait oeη- pnbliea est in ecclesia, sed ecclesia in re publica. De schism. Donat. III. 3. Ergo statu est eccle8iae Superior. Rem Dist. M. statui subordinantur quaecunque in statu sunt formaliter, conci materialiter, nego. Et ad minorem: ecclesia est in latu, formaliter, nego; materialiter, subdist. 8ub aliquo respectu, conci simpliciter, nego. Optatu autem a nobis non dissentit, propterea quod hoc unum meminit, ecclesiam, alibi saepe impetitam, in imperio R0mano in tuto esse, nota in barbaris gentibus V. )Distinctio nostra omnino recta videtur Ecclesia enim, cum in ordine suo divinitus summa sit, haberi non potest pars, quam respublica formaliter, ut totum sua parte solet, continet. 88 autem mere materialiter in statu, puta habi-lando, non essuit, ut adstricta potestati civili teneatur ecclesia, quae jure divino a jurisdictione status eximitur. At ne hoc quidem simpliciter verum, ecclesiam ob inhabitationem numeri majoris minorisve fidelium in tali republica, materialiter in ea contineri. Ecclesia quippe nullis latus limitibus circumscripta

est, cum societas Sit universali suoque ne cuncta regna transcendat.

Instabis Cives et externa subjiciuntur potestati politicae. Jam vero ecclesia membra habet, qui sunt cives, et in ea cernuntur externa plurima. Ergo ub hoc respectu Status est superior eccleSiae. Resp. Dist M. subjiciuntur p0testati politicae homines, ut cives sunt, concis ut ideles, nego. Item: externa subsunt statui, si sint mere temporalia, conci Si Spiritualia, nego.

Et vero idem homines et cives esse possunt et fideles ut cives, legibus reipublicae inserviunt, deles oportet obtemperare

Hinc ait: Ecclesia in republica est, id est imperio Romano ... ubi et sacerdotia sancta sunt et pudicitia et virginitas, quae in barbaris

gentibus non sunt, et si essent, tuta esse non possent. μ

392쪽

374 Quaestio XI. me relationibus inter ecclesiam et statum.

ecclesiae. tque . homas optimo jure dixit: homo non

ordinatur ad communitatem politicam secundum se totum et Secundum omnia sua . . . Sed totum quod homo est, et quodp0test et quod habet, ordinandum est ad Deum. I. II. q. XXI. art. . ad 3. Quod ad aeterna attinet, haec omnia potestati civili subesse minime existimanda sunt, nisi aeteriora dixeris eadem omnino esse ac civilia. At celesta jure divino societas est etiam nisibilis; quo intelligitur, non omnia externa civiliae88e, sed aliqua ecclesiasti ea. Porro delesiastica potestati

sacrae subjecta sunt.

0bj. II. Penes regnum temporale potestas est jure uovidendi, ne quid respublica detrimenti capiat. Huic autem legi salutis publicae procurandae omnia oportet esse subjecta. Ergo principatus civilis hanc ob causam res ecclesiasticas jure

Resp. Dist. M. 8aluti publicae procuratio jus est potestatis civilis, salva divina ordinis lege, conci ea lege preta, nego. Dist et min. reipublicae saluti subjecta sunt omnia civilia, cono. ecclesiastica, nego. Fundamentum responsionis est obedientia, quam et status et ecclesia debent Deo, utramque potestatem ordinanti. Certe quidem homines civilem auctoritatem vereri tenentur; at status omnium jurium fons e88e

stultissime dicitur. Proinde ubi imperandi us abest, vel si quidquam praecipiatur rationi, legi aeternae, imperio Dei

contrarium, rectum est non parere, cilicet hominibus, ut Deo pareatur. Sic praeclua ad tyrannidem aditu, non omnia pertrahet ad se principatus sua sunt alva jura singulis civibus, sua societati domesticae, cunctisque reipublicae membri8, data omnibus verae copia libertatis, quae in eo St, quemadmodum demonstravimus, ut quisque possit secundum leges rectamque rationem vivere μ. Leo XIII. neycl. Libertas. i. S. hom. I. II. q. XCV. art. 3. XCVI. art. 4. Urgebis. Fieri potest, ut ecclesiastica potestas jure Suo abutatur. Ecelesiam igitur a statu refrenari neceSSe St. Resp. Dist antest fieri potest, ut abusus reperiatur in

dogmate definiendo, nego; in ordinanda disciplina particulari,

393쪽

Αrt. III. Utrum colesia sub ordinotur statui. 3 75

subdist. fas est ob abusum possibilem ipsam potestatem ecclesiasticam absorbere aut obstruere, nego; sa est, si abu8u8 constet , doctrinam moralem de lege aut poena injusta equi, conc.

Replicabis. Unicuique societati tis cavendi est. At status est perfecta societas. ollet igitur jure cavendi ecclesiam. Resp. Dist. M. unicuique 80cietati est jus cavendi mediis justis, conci injusti medii8, nego. Ad minorem status

est perfecta ocieta omnipotens, nego; in v ordine, a Deo determinato, conc. Ius cavendi in Sensu adversariorum tam

in s quam in mediis est injustitia maXima. In se potestas enim ecclesiastica traducitur tanquam pote8tas per se inimica civitatibus; quod repugnat cum ecclesiae institutione, quae di Vina 8t: cum operatione celesiae, quae per e Societati civili amica est ei saluberrima cum historia, quae latui locum aggressivum in certaminibus, defensivum ecclesiae

tribuit. )

Media inju8ta sunt placetum regium, eae8equatur, appellatio ab abusu aliaque in eo genere inventa. Primum et Secundum,

quibus Pontis cis Romani cum episcopis et delibus communicatio impeditur et potestatis ecclesiasti eae exercitium statui redditur obnoxium, tum incolumitate juris, divinitus ecclesiae

Aug. Comie, incredulus, ait: Le system catholique u 0yen age forme jusquli ei e chef-d'οeuvre politique de a sagesse humaine. Le gente, eminem ment Ociat, dia catholicisme a furtout con Siste, en constituant un OuVoi purement mora distinet et independant dupou voi politique proprement dit, a faire graduellement penetrer aulantque possibi e la morale dans a politique, a laquei te jusqu'alor lam Orate avait oujour et a contraire essentiellement sub ordonnee. Quand On examine auJourd'hui, avec ne impartialite raiment philo-8ophique t ensemble de ces grandes contestations si frequentes aum Oyen age, entre es eu 9ut 88anees, O ne tarde pas a reconna1tre qu'elle furent, resque Oudours essentiellement defensive de lapari u 90uvOir spirituet, qui, lor meme tali reeourait a Se armes le plus redo utables, ne falsat lo plus Ouvent que ulter Oblementu Our e mainti en eonvenable de a juste independance u exigeat enlui 'ae complissemen reel de a principale mission. Cour de philosoρhie.

394쪽

376 Quasisti XI. me relationibus inter ecclesiam et statum.

duti, non con8istunt. ertium, appellatio ab abu8u, ordinem a Christo constitutum perturbat. Appellationes enim non nisi a judice superiori admitti possunt. Jam olu Papa est episcopis superior potestati civili in rebus ecclesiasticis nullus locus. Ergo us laeditur, si princeps appellati0nes ab episcoporum sententii admittat, aut praesumat epi8coporum ac Summi Pontiscis relai mare judicia. Brevi, jus cavendi 8t jugum, ecclesiae impositum. 0 . III. Mensura medi0rum, quibus statum uti fas est, utilitas. Jam vero jus majestaticum circa aera nonnullam habet utilitatem. Ergo. Resp. Mensura mediorum, quibus statum uti fas est, justitia nam suis statu et omnia ordinantur sub Deo sicutsne praecedentes sub fine ultimo μ. S. hom C. Gent ii III. cap. XVII. Status igitur, nisi sibi ni ultimus et Deus esse velit, ad finem suum sub eo tendat, qui jus in sacra et circa sacra scili commisit ecclesiae. Quo facto servatur ordo et pax, quae Si maxima utilitas. Etenim sicut vita in quo libet homine, ita pax in regno et leui sanitas nihil est nisi

temperantia humorum, Sic aae 8 cum unumquodque retinet

ordinem suum. Et sicut recedente sanitate tendit homo in interitum, si de pace si a regno discedit, tendit in interitum μ. S. ho m. In Matth. XII. . . Instabis. Culturae interest, ecclesiam sube88 statui. Ergo jus circa assi a sejungi nequit a statu, in quo viget cultura Cultur-Siaat). Resp. Prima e verae culturae, parere ordini divinitus constituto ex eo fonte maxima bona etiam temporalia originem habent. Audiendus est igitur e XIII.: Ecclesiam vero in

suorum officiorum munere potestati civili velle esse subjectam, magna quidem injuria, magna temeritas est. Oo facto per turbatur ordo, quia quae naturalia sunt prop0nuntur iis, quae sunt supra naturam tollitur aut sterte magn0pere minuitur frequentia b0norum, quibus, si nulla re impediretur, communem Vitam Ecclesia compleret praetereaque via ad inimicitias munitur et certamina, quae quantam utrique reipublieae perniciem asserant, nimi saepe vetitu demonstravit. Inam l

395쪽

Art. IV. Utrum ecci a statu statusque abiectesia sejungendus sit. 377

ARTICULUS IV.

Utrum ecclesia a flatu statusque ab ecclesia sejungendus sit.

I. Status quaestionis Ut ab ecclesia praedicatur utriu8que potestatis distinctio, ita separatio damnatur. Eam porro ut separationem fugiamus, conjunctionem pote8tatum, nullam tamen confusionem, admittimu8. Utraque e8 in Suo genere maxima habet utraque certos, quibus contineatur, terminOS, e08que Sua cuju8qne natura caussaque proxima definitos unde aliquis velut orbis circumscribitur, in quo sua cujusque actio jure proprio Versetur. Inim Dei. Itaque servata societatum distinctione, ecclesiam et statum non mere negative, sed positive mutuoque nexu conjunctos esse, verus ordo p08tulat. Hujus

igitur disputationis scopus est probare, quid e88 debeat, non quid in singulis regnis civilibus revera sit, aut obtineri p0tuerit. II. De objecto concordis operationi potestatis civilis et ecclesiasticae Objectum commune et ni operati0nis principatus civilis et ecclesiasti ei est hominum perfectio. Jam vero hominum persectio duplici b0norum genere e0ntinetur,

quorum alterum temporale est, alterum aeternum; quae quidem bona tanquam unum bonum totale in nitate hominis ordinate

colligari oportet. Atque haec ordinata colligatio bon0rum ut in singulis ita in multitudine sit, necessum est; quoniam idem oportet esse judicium de ne totius multitudinis et unius μ.

S. hom. De res prino lib. I. cap. XIV. Finis autem Ongregatis ni humanae seu societatis, cum etiam sit ni regendae societatis, facile intelligitur objectum et ne utriusque pote8tatis, neutrius tamen actione perturbata, Sse bonum

illud unum totale societatis, idque ordinate colligatum. Quibus p08itis, in promptu habemus, bonum illud, in sociis ordinate

colligandum, requirere ordinatam colligationem duarum poteStatum, inter quas Deus humani generis procurationem partitus eSt. Neque tacita praeterire possunt verba Leonis XIII. hquia

utritisque imperium est in eosdem, cum usuuenire 9088it, ut re una atque eadem, quamquam aliter atque aliter, Sed tamen

396쪽

378 Quaostio XI. De relationibus inter ecclesiam et latum.

eadem res ad utriusque jus judiciumque pertineat, debet providentissimus Deus, a quo sunt ambae constitutae, utriu8que itinera recte atque ordine composui88e. Quae autem unt, a Deo ordinatae sunt' . . . Itaque inter utramque potestatem quaedam intercedat nece88 ordinata colligatio quae quidem conjunctioni non immerito comparatur, per quam anima et corpus in homine copulantur. Imm Dei. III. Judicia contra separationem ecclesia Stica Gregorius XVI de ecclesia a regno separanda: Νeque laeti0ra et religioni et prin stipatu ominari possemus ex eorum oti8, qui eccle8iamis regno eparari, mutuamque imperii cum Sacerdotio concordiam abrumpi discupiunt. ConStat quippe, pertimesci ab impudentissimae libertatis amatoribus concordiam illam, quae semper rei et sacrae et civili fausta extitit ac salutaris. Eneycl. Mirari nos 15 Aug. 1832. Plus IX. in Syllabo notavit hanc propositionem 55.: Ecclesia a tatu, Statusque ab ecclesia ejungendus est. e XIII. decessorum suorum praescripta consi mat in encyclicis Imm Dei et Libertas in hac systema falsum de rationibus ecclesiae a republica disparandi nominatur perniciosa Sententia μ. Haec subterfugiendi nullum locum dant.

Thesis: Neque ecclesia a statu, neque status ab ecclesia se iungendus St.

Αrg. I. Quod Deus conjunaeit, homo non separet Marc. X. . Atqui Deus voluit, ut potestates civilis et ecclesiastica essent conjunctae. Ergo Prob. min. M Utraque potestas, ut quae a Deo prosecta, ordinata St. Dissociatis autem status ecclesiaeque rationibus, tollitur ordo. ἡ Est enim utriu8que in eosdem imperium, nec raro fit, ut ii8dem de rebus uterque, etsi non eadem ratione, decernat id quotie8cumque usuveniat, cum confligere absurdum it, sapientissimaeque Voluntati Dei aperte repugnet, quemdam e88e modum

397쪽

Art V. Utrum edes a statu statusque ali ecclesia sejungendus sit. 379tionumque sublatis, ratio con or in agendis rebus exi8tat. μEneycl. Libertas. M Deus vetat, statum a religione vera ejungi. Jam Vero ostendimus, in celesia catholica esse religionem veram. Status ergo n0n 8 sejungendus ab celesia. Prob. V. 1 Statu8, quia etiam societas civilis a Deo est, ut status, Deum Vereri et colere debet. 2' Status seu potestas civilis eo constitutae8t, non tantum ut temporali civium bono consulatur, Verum etiam ut 0cii juventur in adipiscenda felicitate empiterna. Porro felicitas illa inchoatur in terris, consummanda in caelis, per religionem veram, quam ecclesia catholica continet. Ergo eccle8ia et status conjungantur, necesse est. Quod idem di-8cimus ab Angelico, De res prino XV.: Cuicunque autem

in eum bit aliquid perseere quod ordinatur in aliud sicut in finem, hoc debet attendere ut suum opus sit congruum nissicut faber sauit gladium ut pugnae conveniat, et aedificatorsio debet domum disponere ut ad habitandum sit apta. Quia igitur vitae qua in praesenti bene vivimus, finis est beatitudo

caelestis, ad regis officium pertinet ea ratione vitam multitudini bonam procurare secundum quod congruit ad caele8tem beatitudinem consequendam. Arg. II. Qui ordinantur ad unum bonum totale procurandum, eorum in unum conspirare debet actio. Atqui potestates civilis et celesiastica ordinantur ad procurandum unum bonum totale, quod est hominum vita bona et felicitas. Ergo conspirati requiritur status ecclesiaeque operatio. Conclu8io magis apparet X pe, quam a Status ecclesiae et O ecclesia statui ferre poteSt. a Auxilium status. S. Thomas auxilium, a statu ecclesiae serendum, paucis complexus est, cum doceret ad regis pertinere officium ea ratione vitam multitudinis bonam procurare Secundum quod congruit ad caelestem beatitudinem con-8equendam ut scilicet ea praecipiat quae ad caelestem beatitudinem ducunt, et eorum contraria, secundum quod fuerit possibile, interdicat μ. De res princ. lib. I. cap. XV. Et

quoniam ecclesia ex homininus, non e animis separatiS, OD-8tat, poterit et rebus temporalibu plurimum adjuvari P qu0d

398쪽

380 Quaestio XI. De relationibus inter ecclesiam et Statum.

et S. homas quinas confirmat iis verbis: Ad bonam autem unius hominis vitam duo requiruntur: unum prineipale, qu0d est operatio secundum Virtutem virtus enim est qua bene vivitur); aliud vero secundarium et qua8 instrumentale, scilicet

corporalium b0norum sufficientia, quorum usu est nece88ariu8 ad actum virtutis. i. c. b Anailium ecclesiae. In ecclesia catholica reperitur Vera

Christi religio. Et vera Christi religio ad tuendam etiam

civilem societatem plurimum valet. Rationes igitur status eteoclesiae non disparandae sunt trob. min. 1 Perseitur quod cum Christo conjungitur. Per Veram autem Christi religionem cum Christo conjungimur. Ita planum est, latui persciendo optime consuli per c0njunctionem cum ecclesia, in qua Christus ut caput corporis sui vivere non desinit. 2' ordo supernaturalis ordinem naturalem perseit. Atqui ordo supernaturalis in vera Christi religione c0nstitutus est. Quare . homas: nec solum in spiritualibus, sed etiam in

usu corporalium hominem dirigit religio Christiana), et beatitudinem animae et corporis repromittit. Et ideo regulae ejus universales dicuntur, utpote totam vitam hominis, et omne tu id ad ipsum qu0libet modo pertinet, continente et ordinantes. In Boetium De Trinit. q. ΙΙΙ. art. 3.3 Christi ecclesia doctrinam habet moralem, quae est Vitae socialis fundamentum, nobilissimam, Frmam, Uscacem nobilissimam, cum omnia hominum officia erga Deum, principatum, Societatem domesticam, proximos, subdit08 et eip808, perfecte doceat; frmam, ut fundatam in religione, qua sublata, Ostieta8 non habet nisi defectivam moralem maximeque fluxam Fcacem, iquidem obligat in conscientia. s. Leonem XIII., eneycl. Arcanum, Diuturna m et Inim Dei. Accedit quod ecclesia catholica servat duo principia maxime socialia, traditionum

antiquitatem, et auctoritatem.

4' istoria consi mat, maxima esse ab ecclesia populis tributa benescia. Quod uropa christiana barbaras gente8ed0muit, easque a feritate ad mansuetudinem, a superstitione ad veritatem traduxit quod Maomethanorum incursione victrix

399쪽

Art. IV. Utrum ecci a statu statusque ab ecclesia sejungendus sit. 38lpr0pulsavit quod civilis cultu principatum retinuit, et ad omne destias humanitatis ducem se magistrauique praebere ceteriscon Suevit: quod germanam libertatem eamque multiplicem gratiscata populis est: quod complura ad miseriarum solatium sapientissime instituit, sine controversia, magnam debet gratiam religioni, quam ad tantas res uscipienda habuit auspicem, ad persciendas adjutricem. Inam Dei. Praetermitto preces, caritatis heroicae officia, quin etiam ubsidia pecuniaria, quibu8 ecclesia persaepe opem tulit civili principatui.' Sed et aetas nostra, ruinis plena et plurium ruinarum indiciis, illustrat divinam sententiam miseros facit populos peccatum. Prov. XIV. 34. Cf. Arist. Polit. VII. . Plato, De legibus X. Maelii avelli, Disc. in prim deo. T. Livii, lib. I. cap. X. R0usseau Contra social, IV. . Voltaire, Trait de a Tolerance, ch. XX. Arg. III. Eae traditione. PrimaeVa eccle8ia, quantumVis aeviente persecutione, praecepta dedit, exempli c0nfirmata, quae sunt distractioni potestatum contraria. Nam apologetae aeculi II et III., nominatim S. Justinus, Apol. I. Theophilus Antioch. Ad Autolyci lib. ΙΙΙ. Tertullianus, pologia principibus persuadere conati sunt, religione Christiana n0 impediri civitatem, sed adjuvari. Vidissini tuitione latus 8a est eccleSia, Ocea8ione data. C0nventus enim idelium ut haberi possent, ecclesia

in L Champagny, Eludes fur Empire Romain; . urth, Les origines de a civilisation moderne Balmes, e protestantisme

compare a catholicisme. Frederi Leita per diuturna studia quaestionis socialis ad hanc conclusionem pervenit: Les Ommes, es sa- milles, te societes, Ont oumis a detix egoin imperieu doni lasatisfaction assure te Onheu terrestre: a pos8ession du ain quotidien iisdelit a lacio de Dieu. 0r, si observation scientisique des ait nous apprendis conti attre comment les ommes satisfont aupremi e de ces egoins, elle nou montre en utre que a religioncatholique est celle qui satisfait te mi eu au second. De Outes es religi Ons, aucune ne donne utant qu'elle les οyens 'etre fidele a Diei et de pratique la vertu Sa doctrine, es aerementS, SODeterge, o culte, out contribue a preserve te hommes et a les dirige dans a voiera bien. Apud Baianardi a Di et se victoires,t. II. p. 449. Cf. etiam Donos Cortes, Essa fur e Catholicisme, etc.

400쪽

382 Quasisti XI. mo relationibus inter eccle8iam et Statum.

legibus imperii de areis sepulcrorum et de collegiis euuiorum sese defendit Pari modo, cum Paulus Samosatenus a recta fide simul et episcopali sede excidisset, sed excedere e domo ecclesiae Antiosthenae nollet, interpellato ab auctoritate ecclesiastica Aurelian imperatore, haereticus per aestularem poteStatem ab ecclesia exturbatus est. Eu8. E. H. lib. VII cap. XXX. Post acceptam ab imperatoribu fidem S. Ambrosius: bonus imperator quaerit auxilium eccle8iae, non refutat μ. p. 21. S. Isidorus Pelusiotae EX Sacerdotio et regno rerum administratio conflata est. Quam vi enim permagna utriusque disserentia sit illud enim velut anima est, hoc velut corpus , adtinum tamen et eundem inem tendunt, . . ad hominum salutem. Ep. lib. III. 249. S. Nicolaus docet, potestates ita distincta esse, ut christiani imperatore pro aeterna vita Pontiscibus indigerent, et Pontifices pro cursu temporalium tantummodo rerum imperialibus legibus uterentur, quatenus spiritualis actio carnalibus distaret incursibus. ad Michaelem imp. In Carnutensis ad Pa8chalem II.: Cum regnum et acerd0tium inter e conveniunt, bene regitur mundus, floret et ruetiscatecelesia. Ep. 238. Ita Constantinus M. nominari voluit episcopus ad Xtra h. e. defensor ecclesiae Carolus M. deVotu8 sanctae ecclesiae defensor humilisque adjutor similiter defensa est ecclesia a beato Lud0Vico, rege Franciae, etc. Quaeres, quid hac in re pro praxi valeat. Resp. a Conjunctio pote8tatum Omnino expetenda St. Separatio per se eo spectat, ut opprimatur ecclesia. Qu0d Leo XIII declarat his verbis: Si qua vero in republica suum oeclesia jus ipsis civilibus legibus probantibus, teneat, publiceque inter utramque potestatem pactio aliqua saeta sit, principio clamant dissociari ecclesiae ratione a reipublicae rationibus oportere idque eo consilio, ut facere contra interpositam dem impune liceat, omniumque rerum habere, remotis impedimentis, arbitrium. Imm. Dei. b Si perfecta conjunctio aliquam ob causam negotium

sacessat, statu tamen non omnino ab ecclesia distrahendus est. e XUL in encyclica memorata: Ιncidunt autem quando que tempora. cum alius quoque concordiae modus ad tran-