Summa apologetica de Ecclesia Catholica ad mentem S. Thomae Aquinatis

591쪽

Art. I. Quid S. Scripturae nomine intelligatur. 173

ecclesiae custodiendum jure divino traditum est. Quapropter si cui librum Deo inspirante conscribere contigisset, ille tamen liber, si non esset ecclesiae ut depositum dei communis traditus, sed ad usum potius privatum propositus S. Scriptura

sen8 pressiori non diceretur.

ΙΙ. S. Seripturae divisio. 1 Prima divisio 7 librorum, e quibus tota S. Scriptura c0nstat, est in libro V. Testamenti et libr0 M Testamenti. a Libri V. Testamenti seu Scripturae ante Christum natum sunt 45, videlicet Pentateuchus seu quinque M0ysis id est Genesis, X0dus, Leviticus, Numeri, Deuteronomium; J0sue Judicum, Ruth, quatuor Regum, duo Paralipomen0n,

Esdrae I et ΙΙ, qui dicitur Nehemias, obias, udith, Esther,

Job, salterium Davidicum 150 psalmorum, Proverbia, celesiastes, Canticum Canticorum, Sapientia Ecclesiasticus I 8aias, Jeremia cum Baruch, Zechiel, Daniel duodecim prophetae minores, id est Osee Joel, mos, Abdias, onas, Michaeas, Nahum, Habacuc Sophonias, Aggaeus, Zacharias, Malachias; Machabaeorum I. et ΙΙ.b Libri M Testamenti seu Scripturae post Christum

m0rtuum exaratae sunt 27, videlicet quatuor vangelia se- eundum Matthaeum, Marcum, Lucam et Joannem Actus po-8t0lorum quatuordecim epistolae Pauli apostoli, scilicet ad Romanos, duae ad Corinthios, ad Galatas, ad Ephesi0s, ad Philippenses, ad Colossenses, duae ad The88al0nicen8es, duae ad Tim0theum, ad Titum, ad Philemonem, ad Hebraeos Petri ap08t0li duae, Joannis apost0li tres, Jacobi apostoli una, Judae ap08t0li una, et Ap0ealypsis Joannis apostoli CL Conc Trid. Se88. IV.

Hic autem ordo non est in omnibus chron0l0gicus neque in antiquis codicibus non inveniuntur plures ordinis disserentiae. 2 Altera divisio est in libros prolocanonicos et deutero- canonicos , Protocanonici dicuntur libri, de quorum origine divina et auctoritate nunquam dubitatum est. O Deutero- canonici dicuntur libri, qui in se quidem semper ejusdem auct0ritatis fuerunt atque prolocanonici, sed de quorum auctoritate in quibusdam celestis particularibus per aliquod temporis spatium dubitatum est Deuteroeanonici V. . sunt, Iobias,

592쪽

174 Quaestio XVI. De S. Scriptura.

Judith, Sapientia, eclesiasticus, Baruch cum epistola Jeremiae, duo libri Machabaeorum, Esther X. 4. XVI. 24. Daniel ΙΙΙ. 24-90. XIII et XIV. Ex . . epi St0lae ad Hebrae08, Jacobi, II. Petri, II. et III. Joannis et Judae; pocalypsis; Marcus XVI. 9-20. Lucas XXII. 43. 44. Joannes VIII 3-11.3' Tertia divisio est O . Testamenti in legem, prophetas et agiographa. s. Luc. XXIV. 44. S. Thom. H. II., quaest. LXXIV. art. . ad 3. O . estamenti in scripta

evangelica et apostolica, quorum primum genu quatuor evangelia, secundum ceteros libros omnes complectitur 6 omnium librorum V et . Testamenti in legales Pentateuchus et quatu0r Evangelia in historicos: 08ue Judicum Ruth, quatuor Regum, duo Paralipomenon, duo Esdrae, Tobias, Iudith, Esther, du0Machabaeorum, eius postolorum in sapientiales vel didaeticos et morales, qui sunt ob Psalmi Proverbia, celesiastes, Canticum Canticorum, Sapientia, Ecclesiasticus, epi8tolae Paulinae et septem catholicae in propheticos, qui sunt I8aias, Jeremias cum Baruch et Threnis, Egechiel, Daniel, duodecim Prophetae min0res et p0ealyp8i8.

Postremo totum V. T. per synecdochen vocatur eae, totum . . Evangelium; nam Evangelium, ait S. Thomas

idem est, quod bona annuntiatio, quae incipit a Christo; unde quidquid pertinet ad Christum vel est de ipso Christ0,

dicitur Evangelium μ. In L. Cor. I. leel. I. Omnes autem libri sunt una S. Scriptura, quia est unicus auctor principalis, Deus. III. S. Scripturae dignitas. 1 S. Scriptura considerari potest, ut liber mere humanus. Sub quo re8peetu

excellet ab antiquitate; b genere scribendi et sublimi et tamen

simplici; c doctrinae gravitate, ubertate, firmitate. Namque, sic loquitur, ut altitudine superbos irrideat, prosunditate attento terreat, veritate magnos pascat, affabilitate parvul08 nutriat August. De Genesi ad litteram, lib. V. cap. III. 2' Longae praestantior est Scriptura ut liber divinus,

quem S. Paulus vocat sacras litteras, ερα αμματα. H. im. III. 15. - Dicuntur autem sanctae, ait S. Thomas, primo

quidem quia, ut dicitur II. Petr. I. 21. es Spiritu sancti inspirati locuti sunt sancti Dei homines. ΙΙ. Timoth. III. 16. :

593쪽

Art. II. Utrum S. Scriptura divinitus inspirata sit. 175Omnis Scriptura divinitus inspirata. Secundo, quia ancta continent Ps. XCVI. 12. Conjitemini memoriae sancti cationis ejus. Tertio, quia anctificant unde Dan. XVII. 17. Sancti-sca eos in veritate. Sermo ettius iseritas est Unde dicitur I. Mach. XII. . Habentes solatio sanctos libros qui sunt in manibtis nostris. In Rom. cap. I. leci. II. Quin imo Scriptura ab Angelico vocatur cor Christi, quia manifestat cor Christi M. In Ps. XXI. 11. Cf. In II. Tim. III. leel. III. et S. Bonavent. Breviloquium, Prooemium.

3 Praestantia illa Scripturae, ut libri divini, maxime in

eo ita est, qu0 prima veritas, hoc est, Deus in . Scriptura sese manifestat et instruit intellectum immediate Thom. II. II. quaest. V. art. 3. In Pim. l. c. Quod quidem intelligendum 8 non objective, quasi prima veritas in se a delibus in terris apprehendatur, Sed causaliter, quatenu prima Veritas, sub velamine tamen ignorum, nulla mediante causa Secunda et operatione fallibili humani intellectus, per se manifestationem sui operatur. Dixi: nulla mediante causa manifestationem sui operatur μ. Verum ad eam manifestationem et percipiendam,h duo requiruntur: ut sacra Scriptura rite intellectui proponatur, magisterio scilicet Ecclesiae, et quod in ea continetur, de divina suscipiatur. Sehaerier, Introd. in . Theol. dogmas. cap. III. quaest. I. art. 1. In naturali autem cogniti0ne Deus

h0mines docet mediate hoe est, mediante creat lumine, quod nobis infundit. 4 Libri sacri dicuntur inini non solum a ratione materiae, neque M tanquam scripta ub assistentia tantum Dei, err0rem praecaventis, sed c quod ipsa eriptio est efficienter a Deo. s. art. Seq.

ARTICULUS V. Utrum S. Scriptura divinitus inspirata sit.

Ι. Inspirationis notio Jam non agitur de Librorum sacrorum authenticitate et veracitate, de quibus disseritur cum in demonstratione Christiana es Zigliara, Propedeutica, lib. III.;

594쪽

176 Quaestio XVI. me S. Scriptura.

Galli, Instit apol.-polem. t. II., tract. IV.), tum in introduction in . Scripturam. s. R. Cornely, Hist et critica introd. 3 utriusque Testamenti libros sacros VigourouX, es inressaint et a critique rationaliste; a Bible et les decouvertes modernes en Palestine, en sente et en Assyrie, et alios. In praesentia de Litterarum Iacrarum inspiratione agendum est. Inspiratio seu θεοπνευστία II. im. III. 16. est motio Dei in scriptorem sacrum, qua Deus est proprie auctor libri sacri. Explicatur definitio. 1 Dicitur motio, qua Deus est proprie auctor unde apparet, non illam igniscari divinam motionem, qua Deus ut causa prima et principalis operationem movet quarumcunque causarum Secundarum, et ob quam sicuti rerum omnium, sic

omnium librorum auctor dici potest; sed eam m0tionem intelligimus, qua Deus ita in scriptorem sacrum influit, ut libri saeri conscriptio sit proprie peratio Dei tanquam auctoris principalis, scriptoris autem inspirati tanquam auctoris instrumentalis. Huc pertinet hoc Angelici in s. XLIV. .:

Lingua mea calamus scribae velociter scribentis: principali8

auctor hujus psalmi est Spiritus Sanctus. Et cujus calamus est Scribae velociter scribentis Spiritus Sancti, qui vel0eiter scribit in corde hominum. μ2 Est autem illa motio Dei in scriptorem sacrum, hodest, illa motio non est mechanica et mere extrinseca, velut Si sola manus cujuspiam moveretur ad scribendum, sed est influxus divinus in mentem et in noluntatem hagiographi a Lι-stiaeus in mentem efficit, ut auctor inspiratus res omnes litterisconSignanda cogn08cat per novam aliquam illuminationem et, per illustrationem divini luminis'. S. Thom. H. II. q. LXXI. art. 3.); in qua quidem illustratione quantum ad ea, quae

auctori sacro erant incognita, Si supernaturalis acceptio, quantum ad ea, quae jam naturaliter nota erant, judicium altem supernaturale S. hom. De veritate, quaest. XII. art. 12. inari et ad 10.); quantum ad utraque scriptor inspiratus cogn0scit cum adjutorio inini luminis. I. ΙΙ. quaest. CLXXIV. art. . ad 3. - Instiaeus in voluntatem efficit, ut auctori8 sacri voluntas impellatur es sicaciter, ut ille tanquam instrumentum

595쪽

Art. II. Utrum S. Scriptura divinitus inspirata sit. 177

Dei scribat, quae Spiritu Sanctus menti ejus suggerit; cujusmodi impulsus movet immediate voluntatem et mediate saltem, hoc est, per Voluntatem, acultates exsecutivas. Itaque, ut Angelici verbis utar, influxus et motio, de qua diximu8, he8t

quaedam vis aut impressio a Deo, illuminans et tangens corda. μIn L. Cor. XIV. 32. leet VI. II. Summa doctrinae catholicae de inspiratione S. Scripturae 1 In concilio Vaticano sic definitum est: ἡ Si quis sacrae Scripturae libros integros cum omnibus suis partibus . . . divinitus inspirat08 88 negaverit; a. S. Se88. III., De Revelatione, an IV. ' celesia libros illos pro sacris et canonicis habet, propterea, quod Spiritu Sancto inspirante

conscripti eum habent auctorem μ. Cone Vatic ConSt dogm. Dei Filius, cap. ΙΙ. cf. conc Florent. Decretum pro Iacobitis e0nc Trid. ess. IV. ' Libri sacri non ideo pro sacris habentur ab ecclesia, quod sola humana industria concinnati, sua deinde auctoritate sint approbati nec ideo dumtaxat, quod revelationem sine errore contineant. μ 0ne Vatio. l. c. ' Requiritur in scriptore inspirat motio Dei ad scribendum et inter scribendum, quae emcit, ut Scriptor ea, quae Deus menti ejus Suggerit, scribat omnia et sola et sine errore. 5 S. Spiritus auct0ri saero suggerit omnia cribenda non supernaturalia modo, sed et naturalia et quae alias humano modo scriberentur μ. Canus, De loc theol. lib. II cap. XVIII. Verum naturalia quaedam jam nota, ut ab auctoribus canonicis cribantur, nova revelatione non indigent; nihilo minus indigent novo modo cognoscendi sub divino lumine. 6 Hanc inspirationem ad

omne et Singula res et sententias extendi, pro certo affirmandum est. s. t. I. p. 242. de notione assistentiae, revelationis et inspirationiS.

Dinisio. 1 Inspiratio activa est ipsa actio Dei inspirantis 2 passiua est hujus actionis effectus tu scriptore inspirato; 3 effectus ejusdem actionis divinae in Libro sacro haud

inepte inspiratio terminative spectata nuncupatur.

III. Errores de S. Scripturarum inspirationis natura. 1 Sile de iis adversariis, qui cujuscunque inspirationis divinae eaesistentiam inficiantur; protestantes enim plurimo8

596쪽

178 Quaestio XVI. me S. Scriptura. conStat Ou8que progre8808, postea quam Semler 1771 17 73 opus edidit, quod inscriptum est De examine canonis Rationalistae biblici, theologi Hegellani, naturalistae nihil antiquius habent, quam ut haec opinio salsa ubique invalescat. CL Vi-g0urouX, es Livres aint et a critique rationaliste, . I. et II. 2 Circa naturam et intensionem inspirationis erra88evidentur a Lessius et amelius. Anno 1588 universitates L0vaniensis et uacensis hane propositi0nem reprobarunt: h Liber aliquis, qualis flarte est secundus Machabaeorum, humana industria sine assistentia Spiritus Sancti seriptus, si Spiritus Sanctus postea testetur nihil ibi esse salsum, efficitur Scriptura Sacra. hesis ita concepta continet errorem inspirationis subsequentia'), eumque positive, quantum ad possibilitatem istius modi inspirationis, dubitatine, quoad factum in secundo Machabaeorum. Lessius et Hamelius, quibus illa doctrina tribuebatur, negaVerunt eam esse suam. Le88ius tamen in antithesi VI., archiepiscopo Mechliniensi oblata, suam 88 satetur propositionem sic emendatam: Si aliquod opus pium et alutare, humana industria ex divino instinet compositum, publico testimonio Spiritus Sancti approbaretur tamquam in omnibus suis partibus verissimum, tale opus habiturum auctoritatem aeque insallibilem atque Seriptura Sacra, et recte Scripturam Sacram et verbum Dei appellatum iri. Nam ejusdem est auctoritatis epistola a rege dictata, et ab e subscripta; qui modus, etsi de facto putem eum non inveniri ' in aliquo Scripturae canonicae libro, non tamen est impossibilis. Quibus verbis affirmari videtur, ni conceptus Scripturae Sacrae non repugnare, Scripturam aeram haberi aliquam ob solam inspirationem sut- sequentem a Vaticanum concilium libro pro sacris habet, non ideo, quod sola humana industria concinnati, sua deinde auctoritate sint approbat sed propterea quod Spiritu

Neque Lessius neque Boni rerius, sed recentiores formula inspirationis negati Vae, quae contradicti in adjecto videtur, usi sunt.

y Igitur essius non loquitur nisi hypothetice. f. Liv. de Meyer, Hist. Congr. de suaeit. lib. I. cap. IX. Kleutgen, Leonardi essi de div. inspiratione doctrina.

597쪽

Art. II. Utrum S. Scriptura divinitus inspirata sit. 179

Sancti inspirante conscripti eum labent auctorem'. Conc.

Vatic. l. c.

b B0nsrere seu Boni rei ius anno 1625 edidit Praeloquia

in Scripturam sacram; in quo opere tres inspirationes distinguit, antecedentem, concomitantem et consequentem Antecedens

ea St, quam Xp08uimus aut fere. Hic modus a S. Spiritue0nservatus est in libri propheticis aliisque, in quibus arcana litteris consignata sunt. Concomitans est, in qua S. Spiritus se habet non ad modum dictantis et inspirantis, sed ad eum modum, quo qui alterum scribentem oculo dirigeret, ne in re quapiam erraret. Ex hac parte in8piratio concomitan negativa est. X parte tamen positiva est. Nempe primo, S. Spiritus scribentibus semper ad8tat, paratu in actu primo illis quae scribenda sunt inspirare, quotiescunque ibi relicti essent aberraturi; antecedenter autem in illi non peratur, nisi quando haec operatio sit iisdem, ne saltantur, nece8SRria. Secundo, non deest seriptori initio inspiratio quaedam generalis scribendi talem historiam, vel pulchras gnomas ad Vitam moresque bene componendos vel quid aliud. Contendit Bonsterius, hanc inspirationem admittendam esse in historiis, dictis aliorum saetisque referendis, quae vel Vi8 cognita, vel auditu ab hominibus fide dignis

aecepta fuerant, velut in Evangeliis. At obstat doctrina celesiae, quae libro V. et . estamenti pro acri Ahabet, non . . . ideo dumtaaeat, quod revelationem sine errore contineant; sed propterea quod Spiritu Sancto inspirante conscripti Deum habent auctorem μ. Conc Vatic. l. c. Quod ad inspirationem fulsequentem attinet, Bonfrerius hujusce possibilitatem admittit; itemque eam factam esse affirmat, quantum ad sententias gentilium vel impi0rum, quae in . Scriptura referuntur, ut Act. XVII. 28.6 J Jah anno l814 edidit introductionem in libros sacros Veteris Foederis; quod opus est epitome et versio latina operis majori8, germanice ab ip80 0nscripti In utroque opere inspirationem mere negativam prostetur. Hic enim: Ut igitur inquit libri sint divinae auctoritatis, necesse St, ut Seri-pt0res auxilio divino sussulti omnem errorem caverint. 88i-8tentia divina ad praecavendos errore dicitur inspiratio, nomine 12 θ

598쪽

180 Quaestio XVI. De S. Scriptura. quidem in scholis recepto, sed non satis congruo assistentia enim haec nil inspirat aut docet, qu0d est revelationis, edsolummodo errore praecavet et impedit. At obstat cone.

Vatic. l. c.

Ε errores, qui in scholas olim immigraverunt; quibus tamen patres Vaticani finem fecerunt. Ita Dan. aneberg, epi8c Spirensis, qui in suo opere, quod inscribitur Geschichte deris enbarunm latine: Historia revelationis biblicae, edit. 1.1850, edit. 2. 1852, factum revelationis concomitantis et ub- Sequenti propugnaverat, doctrinam Vaticanam de inspiratione in editione 4 1876 sequendam curavit. )IV. De natura argumentorum, quibus factum inspirationi probandum est. Oppido liquet, in hoc articulo Secundo non quaeri de extensione inspirationis ad tales libros, videlicet ad eos, quos patres ridentini recen8uere, Sed generatim de facto hujus inspirationis, quam eaeposuimus, in numero majori minorive librorum, qui S. Scriptura nuncupantur. Qua

in re consideranda sunt haec, quae Sequuntur. 1 Quoniam veritates dei proponere eccle8iae St, quam Christus dei magistram constituit, veritatem quoque de inspiratione S. Scripturae per ecclesiam edoceamur portet. Quapropter argumentum nostrum fundamentale erit ecclesiae definitio Certissimam enim veritatis magistram ex antea dictis constat esse ecclesiam. quaest VIII. art. - 10. q. IX.

2 Adjunximus argumentum ex ipsius S. Scripturae te8timonio, non illud quidem tanquam ex libro inspirato, qu0desset petiti principii, sed ut grave tamen argumentum nititur enim eorum testificatioue quos divinitus missos esse historice

certum St.

3 Patres veteres auctoritate sua tertium argumentum Suppeditant. Veteres autem hoc loco citari tanquam testes histo-

Sixtus Senensis dixit, libri sacri fidem non ab auctore, Sed ab Ecclesiae catholicae auctoritate pendere. Biblioth. Sancta, lib. VIII. Quod quidem de tali persona auctoris dixisse censetur. Etenim alias expressis verbis dicit: Divini autem et canonici seriptores illi sunt, qui Spiritu divino dictante scripturas canonica . . .

scripserunt. . . c. lib. I. Seet. I. Om. 1. P. 1.

599쪽

Art. II. Utrum S. Scriptura divinitus inspirata sit. 181ricos, non ut traditionis divinae testes, per se intelligitur Detraditione enim divina nondum disseruimu8.4 Cum inspiratio S. Scripturae ad dem divinam pertineat, sequitur laetum inspirationis lumine et auctoritate divina suscipiendum 88e, atque argumenta secundum et tertium, c0nsiderata tantum sub lumine humano historiae authenticae, non esse criterium sussciens S. Scripturae CL quaest XVII. 5 Valent etiam ad confrmationem argumenta ex Librorum sacrorum materia, unctione, efficacia. Haec autem ab argumentis extrinsecis minime separanda unt. 6 Haud dubie non valet Calvini sententia plurimorumque protestantium, Mentium S. Scripturam he8S αὐόπιστον, neque demonstrationi et rationibus subjici eam fas esse quam tamen meretur apud nos certitudinem, Spiritus testimonio consequi μ. Calv. Instit. lib. I. cap. VII. . . Thesis. S. Scriptura divinitus inspirata est.

Arg. I. Eae de finitione ecclesiae. Concilium Oecumenicum Vaticanum definivit: Si quis Sacrae Scripturae libros . . . divinitus inspiratos esse negaverit anathema sit. Sess. III. Atqui hisce verbis indicatur veri nominis inspiratio seu motio Dei in criptorem aerum, qua Deus est proprie auctor Libri saeri Ergo Prob. minor. O Ex sensu obvio vocabulorum divinitus inspirati. Ex constitutione dogmatica, canoni prolato annexa, in qua legitur: , Eos Libros V et . est. Ecclesia pro sacris et canonicis habet, non ideo, quod sola humana industria concinnati, sua deinde auctoritate sint approbati nec ideo dumtaxat, qu0d revelationem in errore c0ntineant; sed propterea, quod Spiritu Sancto inspirante conscripti Deum habent auctorem μ quibus Verbi vera inspirationis notio tam negative quam positive determinatur. 6 Ex eo quod formula Deus est auctor, etiam ab aliis conciliis adhibetur tanquam tessera doctrinae catholicae de vera indole S. Scripturae. f. conc Florent in decreto Eugenii ΙV. pro Jacobilis et cone. rident sess. IV. Ex quo

600쪽

182 Quaestio XVI. De S. Scriptura. concluditur, vocem auctoris sensu proprio intelligendam esse.

Concilium Tridentinum profitetur, es traditiones , a Spiritu

Sancto dictatos pari pietatis affectu ac reVerentia suscipere atque S. Scripturam ex quo con8equens St, etiam S. Scripturas esse a Spiritu Sancto dictatas. f. cono Carthag. IV. anno 398.Αrg. II. Eae S. Scriptura. S. Scriptura docet, auctores Librorum sacrorum ita moveri a Deo, ut Deus reapse Librorum auctor sit. Ergo in8piratio, quam pr0pugnamu8, e S. Scriptura eruitur trob. antec.

a Scriptura pa88im proponitur ut verbum Dei scriptum.1' Hinc illae sermulae Scriptum est, Scriptura dicit, eici, quibus identidem Scriptura ut ipsissimum Dei oraculum allegatur. 2 S. Spiritus per auctore sacro locutus esse dicitur. Ita Act. Ι. 16.: Oportet impleri Scripturam, quam praediaeit Spiritus anctus per os Davidμ. S. Paulus, prolato textu ex s. XCIV. ait: dicit Spiritus sanetus Hodie si vocem ejus audieritis μ, etc. Atque iterum Hebr. III. 7. verba Davidis: Hodie si uocem ejus audieritis, necnon ib. X. 15. verba Ieremiae attribuuntur Spiritui sancto. 3 Quin etiam Liber pro Deo agens inducitur: Providens autem Scriptura, quia ex fide justiscat gentes Deus, praenuntiavit Abrahae quia benedicentur in te etc. Mai. III 8.b S. Paulus II. Tim. III. 16. sacra litteras, ea roάμματα, seu S. Scripturam his verbi commendat: Omnis scriptura diuinitus inspirata, utilis est ad docendum, etc. Atqui in h0etextu Deum S. Scripturae proprie auctorem esse certe Stipponitur. Ergo Explicatur minor. 1 S. aulus verbis expressis de S. Scriptura agit, saltem de Libris V. ., quos Τimotheus, filius unices, mulieris udaicae delis II. Tim. I. . Act. XVI. 1.), ab infantia μ noverat. 2 Vocatur Seriptura divinitus inspirata, θεόπνευστος, hoc est, sub influxu Dei positivo concinnata. 3 Phraseos structura talis est, ut maxima Scripturae utilitas ad doeendum, ad arguendum, ad corripiendum, ad erudiendum ab inspirante repetatur, Seu ex eo, quod Deus auctor sit. - Dixi supponitur; sed in textu Graeco

etiam is licite isseritur divina, quam diximus. inspiratio.