Summa apologetica de Ecclesia Catholica ad mentem S. Thomae Aquinatis

601쪽

Art. I. Utrum S. Scriptura divinitus inspirata sit. 183 Lectio enim Graeca est: ἄσα ρανο οπνευσro καὶ ψέλιμος,

hoc est: , Omnis scriptura est divinitus inspirata et utilis. )6 S. Petrus scribit omnis prophetia Scripturae propria interpretatione non D. Non enim voluntate humana allata est aliquando prophetia sed Spiritu sancto inspirati, locuti sunt sancti Dei homines. II. Petr. I. 20, 21. Jam vero hoc S. Petri testimonium doctrinam S. Pauli de inspiratione . Seripturae egregie confirmat. Ergo Prob. minor. 1 Agitur de S. Scriptura. Etenim verba haec omnis prophetia Scripturae ignificant S. Petrum, etsi prophetiam sen8 stricto dictam speciatim spectat, simul respeXi88 S. Scripturam, per quam locuti sunt sancti Dei homines. extus igitur primari de prophetiis et pr0phetis, et per consecutionem de alii Scripturae elementis et scriptoribus valere videtur. 2 Prophetiam e humana voluntate, θελεματι ἀνθοωπου, oriri negat affirmat, sancto Dei homines locutos, id est, pr0tuli8S SU08 0nceptu sive ore iVescriptis, aet0s a S. Spiritu; ideo dixit Spiritu sancto inspi

Arg. III. Eae eterum testimoniis a S. Clemens Romanus biversos scripturae textus affert sub hac formula dicit Spiritus Sanctus. p. I. ad Cor. cap. XIII et XVI. Item . . cap. XLV. ἡ Ιnspexistis diligenter criptura SacraS, quae erae Sunt et datae per Spiritum sanctum, τας λζθεῖς, τὰς δια του πνευματος του γίου. - . Iustinus Apol. I. cap. XXXIII. h prophetarum Verba . . . non ab his qui asstati fuerunt, sed ab e0, quod illos movebat, verbo divino dicta existimate. Auctor Cohortationis ad Graecos, sive Justino sive alii cuipiam pus illud attribueris, docet scriptore Sacro mundo Seip808 exhibuisse ἡ0perationi divini Spiritus, ut ipsum divinum

plectrum e caelo subiens, ac veluti instrumentum citharae vel lyrae adhibens viros sanctos, nobis revelaret cognitionem rerum divinarum et caelestium μ. Cap. VIII. - S. Irenaeus: Seripturae

quidem perfectae Sunt, quippe a Verbo Dei et Spiritu ejus dictae. Adv. haer. lib. II cap. XXVIII. Clemens Aleaeandrinus: h Accipitur ut certa demonstratio vox Dei, qui dedit Scripturas. μ' Alii Omnis Scriptura divinitus inspirata est etiam utilis.

602쪽

184 Quaestio XVI. me S. Scriptura. Stroni. VII. 16. - . Ambrosius: scripserunt enim, quae Spiritus sanctus eis loqui dabat. Ep. 8. ad Justum. - . Augustinus , Quid est S. Scriptura nisi quaedam epist0la omnipotentis

Dei ad suam creaturam μ. In Ps. XC serm. II. 1. - Theodoretus dicit nihil sua referre sive unius sive aliquorum psalmi sint, , eum constet divini Spiritus afflatu universos esse con8criptos. μDeinceps prosert 8. XLIV. .: Lingua mea calamus scribae velociter scribentis, quibus Verbi Veram scriptoris aeri naturam exprimat. Praef. in Psalmos. - Gregorius M. Moral in Job praefat.: Qui haec scripserit, Valde supervacue quaeritur, cum tamen auctor libri Spiritus sanctus fideliter credatur. Ipse igitur haec scripsit, qui scribenda dictavit . . . Si magni cujusdam viri susceptis epist0lis legeremus Verba, sed quo calamo essent cripta quaereremus, ridiculum profecto esset, epistolarum auctorem scire sensumque cogn08cere, Sed quali calamo earum verba impressa fuerint indagare. Cum ergo rem cognoscimus eju8que rei Spiritum sanctum auctorem tenemus, qui criptorem quaerimus, quid aliud agimus, nisi legentes litteras de calamo percontamur 'μb Veterum de inspiratione fides eae tribus factis apparet

1 Ex maxima reverentia S. Scripturarum, quam in veteribu8 fuisse constat. Ex doctrina de sensu mystico, quem Veteres et maxime Origenes docent a S. Spiritu in Libris sacris reconditum. 3 Ex modo, quo vetere negant seri posse, ut error vel minimus aut aliqua contradictio in . Scriptura reperiatur. Ita . Gregorius agiangenus: Nos qui perfectam veracitatem Spiritus etiam usque ad levem apicem et lineam

eXtendimu8, non concedimus, neque enim a est, vel res minimas a scriptoribus esse temere positas. fuga sua, CT S. Hieronymus scribit, e non fuisse , tam cra8sae ru8ticitati8,

ut aliquid de dominicis verbis aut corrigendum putaverit aut non divinitus inspiratum μ. p. 27. - Ιtem S. Augustinus: Si quid velut absurdum moverit, non licet dicere Auctor hujus libri

non tenuit veritatem, sed, aut codex mendosus est, aut interpres erravit, aut tu non intelligis. Faustum, lib. XI. cap. V. s. S. Ju8tin. l. c. Jam vero sancti patres de approbatione subsequentine cogitarunt quidem. Ergo de ipsa libri indole loquuntur.

603쪽

Art. II. Utrum S. Scriptura divinitus inspirata sit. 185e Judaei quoque persuasum habebant S. Scripturam conscriptam esse Deo re ipsa inspirante. Res palam est X peribus Phil0nis De nita Moysi, De nominum mutatione, et: ex J08epho, Contra Appionem et Antiq. . d. ex Origene, qui ait: dicemus in consesso esse apud utrosque, libros V. .)divino spiritu esse conscriptos. Contra Celsum, lib. V. cap. XL.

0 . . Inspirante S. Spiritu, nullo scriptoris sacri labore

artiseiove opus est. At auctor libri II. Machabaeorum ait, se suscepi88e non facilem laborem, immo vero negotium plenum vigiliarum et sudoris Cap. II. T. Ergo. Resp. Dist. M. nullo labore opus esset, si inspiratio esset quoad omnia conscribenda acceptio supernaturali S, transeat judicium Supernaturale, nego. Et disti minorem et ille lab0 auct0ris excludit motionem Dei ad scribendum et inter Scribendum, nego; excludit acceptionem supernaturalem huju8- modi scribendorum, transeat. De acceptione et judicio Supernaturali f. e S. Thoma supra p. 176. n. 2. - Simili modo solvitur difficultas orta ex Luc. I. 1-3. Instabis. Si inspiratio si Spiritu sancto moVente, non

erit tanta in variis Libris inspiratis styli diversitas. Atqui

styli diversitas in Scriptura maxima est necnon manifesta. Ergo. Resp. Dist. M. non erit styli diversitas, si motio Spiritus sancti hac in re tolleret naturam sui instrumenti, concedo; si movet secundum naturam instrumenti, nego. Et Sane Deu8, auctor principalis, motionem suam haud dubie ad hunc essectum ordinat, ut causa Scripturae instrumentali omnino non erret haec autem motio et influxu divinus est ejusmodi, ut scriptores sacri secundum styli sui ingeniique naturam mo

veantur.

0 . II. Suis quisque cultus Libris sacris gloriatur. Ita doctrina de inspiratione Scripturae commentitia videtur. Patet

antec ex edi Indorum, etc. Resp. Dist antec. Libris sacris gloriantur complures

cultu eodem jure nego diverso jure cone. Haec difficultas Vulgatior quam solidi0 est Increduli scilicet, a nihil distin-

604쪽

186 Quaestio XVI. De S. Scriptura.

guunt inter daeti similitudinem materialem et formalem. y)b Ex similitudine cujusvis sive saeti sive doctrinae, quae et in religi0ne cath0lica et in religionibus gentilium sorte cernuntur, illi concludunt, hujusmodi factum seu doctrinam ab utraque parte lari ure sive totius neutra miles jure proponi. o P0Stremum eo peccant, quod inspirationem a catholicis haud srmioribus motivis atque a gentilibus probari perhibent. Atqui Scriptura nostra edis ceterisque libris formaἰiter comparari non potest, 1 quod illa originis divinae signa extrin8eca et intrinseca habet, hi nulla 2 quod solius Scripturae nostrae inspiratio sulcitur auctoritate ecclesiae catholicae, pene quam demonstratur esse officium insallibiter docendi.

Instabis. Deus errorum et contradictionum auctor non est. In Scripturis autem errores et c0ntradictiones scatent. Resp. Dist. M. Deus non est auctor contradictionum, quae Vere uni concis quae apparenter tantum Sunt, nego.

Non est hie locus, ut difficultates, contra Scripturarum veritatem allatas, singillatim solvamus. Sed ex historia controversiarum de Librorum sacrorum authenticitate et divinitate

hic fructus capitur, qu0d difficultatibus diligenter consideratis, aut ipsam difficultatem non nisi hypothesin salsam et arbitrariam esse constiterit, aut illum Scripturae locum, qui videbatur esse salsus, lectum vel intellectum minus recte.

ARTICULUS III. Utrum omnes Libri canonis ridentini inspirati sint.

I. Quid sit canon Κανων seu canon apud Graec08 idem valebat atque regula. S. Paulus ea voce utitur ad

certam xamque fidei vitaeque Christianae regulam significandam Gal. VI. 16. II Cor. X. 13. xinde Vetere verbum illud in scholam Christianam induxerunt, ut signiscaretur sdei, veritatis regula, sicut Hegesippus et Polycrates p. u8.

E. H. lib. III. cap. XXXII. . lib. V. cap. XXIV. Iren. Adv.

605쪽

Art. III. Utru in omnes Libri canonis ridentini inspirati sint. adimer. lib. I. cap. IX. et alii. Sic verbum accipi coeptum est pro collectione Scripturarum, quas ecclesia authentice tanquam inspiratas proponit. Vocatur canon, quia Si regula idei, remota et inanimata. Liber canonicus a Voce canonis deri-Vatur; γραφαὶ κανονικαὶ βίβλια κεκανονισμενα Libri canonici,

Libri regulares dicuntur, quos ecclesia authentice in canonem retulit Origenes primum vocem usurpavit in Matth. XXVII.), quae omnibus catholicis hodie in usu est. Apocryphi en8ustrictiori dicebantur libri, quos non in8pirato e88e OnStabat, sensu latiori, ara Hieronymo primum introducto, et illi, quorum inspiratio aliquam dubitationem habebat. Alii libros

indubitatos ὁμολογουμένους, illos, quibu contradicebatur, αντι- λεγουμένους appellarunt.

II. anonis conspectus historicus 1 Vetus estamentum a Canon Esdrinus vel Palaestinensis. Etsi Judaei, religionis suae magisterio ordinario et prophetarum succe88ione ducti, semper habuerunt, quo Libro sacros a profanis discernerent, primus tamen canon seu collectio temporibus Esdrae et Nehemiae absolutus est. Complexus est Libros . . prot0- canonicos ab auctore suo praecipuo canon iste Esdrinus, ob usum Judaeorum alaestinensium Palaestinensis appellatur. b Cano Aleaeandrinus vel Hellenistarum Magna Judaeorum

pars, qui Oriente toto dispersi, Judaei lexandrini seu Hellenistae Vocabantur, in versione Graeca Septuaginta libros . . deuterocanonico protoeanonicis, tanquam aequales aequalibus, intermiscuerunt. Quin etiam canonem confecisse probabiliter cen8entur, qui praeter protoeanonicos omnes deuterocanonicosn08tro complexu est. 6 Cano Tridentinus Libros . .

nibus suis partibus complectitur Sess. IV. 2 Novum Testamentum a Ab ineunte ecclesia canon quidam Librorum . . per ipsum usum publicum celeSiarum Sancitus est. Solemnius canonigantur Pauli epistolae, quas beatus Petrus in . eripturarum numero haberi declaravit,

cum diceret, in omnibus epistolis auli esse quaedam difficilia intellectu, quae indocti et instabiles depravant, sicut et ceteras Scripturas'. II. Petr. III 16 Ceteri vero Libri sacri,

606쪽

188 Quaestio XVI. De S. Scriptura.

qui post Christum mortuum tempore progrediente conscripti

sunt, canonicitate sua non caruerunt unanimi enim ecclesiarum con8ensus, doctrina patrum, conciliorum provincialium decreta Librorum . . tam protouanonicorum quam deutero- canonicorum catalogum authenticum praestiterunt. V Xortam

saeculo IV. de Libris aliquibus dubitationem in primis Pontificum

Romanorum decreta abstulerunt canonis enim solemnis instar est v. g. decretum Gelasianum. 6 Eugenius IV canonem antiquum

suo decreto pro acobitis sanxit O Patres ridentini Novatoribus saeculi XVI hoc decretum opposuerunt: Si qui autem libros ipsos integros cum omnibus sui partibus, prout in ecclesia catholica legi consueverunt, et in veteri vulgata latina editione habentur, pro aeri et canonicis non Susceperit, et traditiones praedicta sciens et prudens contempserit, anathema sit. Sess. IV. s. cone Vatic ses8. III. De Revel can. IV. III. anon protestantium. 1 Initio protestantes Libros

. . deuterocanonicos a canone quidem excludendos esse censuerunt et ad dogmata confirmanda minime proferendos,

sed publicae confessiones Gallicana 1559), Anglicana 1562 et

Helvetia H. 1564 eos utiles esse declararunt. At Calviniani Dordraeenses 1618 deuteroean0nicos . . vehementius impugnare c0eperunt; resbyteriani Angliae in concilio est- monasteriensi 1648 Dordracenses secuti sunt. Societas biblio Londinensis die . Mi 1826 lege statuit, ne ulla Scri

plura editio, apocryphos', id est, deuteroean0nicos . . continens, pr0pagaretur. Omnes fere Calviniani et Zwingliani consenserunt Lutherani vero restiterunt, hodieque editiones societatum biblicarum, quas Lutherani sustentant, deutero- canonicos illos continent. 2 Lutherus in versione Scripturae Germanica epistolas ad Hebraeos, acobi Judae et Apocalypsin e can0ne rejiciendas esse significavit Chemnitius cum istis Libris tres epistolas, scilicet ΙΙ. Petr. 1Ι. et III. Joan repudiavit. Sed ZWingliani et Calviniani, atque a medio saeculo XVII. etiam

Lutherant, N. Testamenti omnes eosdemque nobiscum Libros receperunt et pro canonicis habuerunt. 3' Moderni et rationalistae canonem p0tius de8truendum

607쪽

Art. III. Utrum omnes Libri canonis ridentini inspirati sint. 189

quam constituendum esse putaverunt. Posito liberi examinis principio, enituntur, ut Synodi et confessione publicae neve rejiciendis deuter canonicis neve a prolocanonicis respuendis eos impediant. IV De criterio canonicitatis. Cum canonicita non efficiat, ut liber inspiratus sit, sed ut libri inspiratio cognoscatur, quaerere de criterio canonicitatis idem est a quaerere de medio cognoscendi S. Scripturarum omnium et ingularum inspirationem. 1 Catholici profitentur criterium positivum idque unice per se sussciens esse ecclesiae auctoritatem, quae doctrinam suam de singulis libris canoni inserendis ex divina traditione haurit. 2 Alia criteria habentur sanctitas et harmonia materiae Sacrorum Librorum; persona auctoris, inspirationis charismate praediti. Haec autem eriteria et similia aut negativa unt, aut positiva quidem, Sed non ejusm0di, ut per se ad canonem integrum constituendum sussciant. s. quaest XVII. ubi de divinae traditionis necessitate tractatur.3 Protestantes, retentis criteriis insusscientibus ex Librorum materia, ex per80na auctoris, ex testiseatione mere humana,

infallibile ecclesiae judicium aspernantur. Plerique vero profitentur, sese in dijudicanda Librorum canonicitate testiscationem internam ducem sequi, quemadmodum ynodus Dordracensis decrevit his verbis: Hos solos libros pro acri et canonicis recipimus, idque non tam quod Eccle8ia eo approbet vel recipiat, sed quod Spiritus Sanctus in cordibus nostris testetur a Deo prosectos esse. Sess. I. art. 5. Illi scilicet spiritui privato tribuunt, quod Servator ecclesiae magisterio coneredidit. V. Status quaestionis hic est, utrum vere admittendus sit canon ridentinus, hoc est, utrum omnes et singuli Libri sacri, integri eum omnibus uis partibus, prout illo sancta Tridentina synodus recensuit, pro canonici et iuspiratis suscipiendi sint Thesis igitur Libros tam deuteroeanonicos quam

prolocanonicos complectitur.

Thesis: Omnes et singuli Libri eanonis ridentini divinitus

inspirati sunt.

608쪽

190 Quaestio XVI. me S. Scriptura.

Arg. I. celesia est insallibilis in docendo, quinam sint Libri divinitus inspirati. At solemni decreto concilii ridentini

et concilii Vaticani definitum est omnes libro protoeanonicos et deuteroeanonicos integros cum omnibus suis partibus divinitus inspiratos esse. Ergo Major certa est. Etenim ad ecclesiam divino jure pertinet, dei veritates insallibiliter proponere. Sed proponens Libros tanquam inspiratos non solum aliquam dei veritatem proponit, Verum ip8um sontem, e quo plurimae dei veritates hauriuntur. trob. minor. O Synodus ridentina Libros omnes protoeanonico et

deuterocanonicos ecurate recensuit. b Nullum omnino discrimen inter prolocanonico et deuterocanonicos admittit, sed omne prorsus aequali auctoritatis esse docet. Nam 1 sub eadem formula atque protoeanonici euterocanonici pro sacris

et canonicis Τrident. et pro divinitus inspiratis Vatic. suseipiendi esse dicuntur. 2 Utrique promi Scue enumerantur.3 Finis decreti est, ut omnes intelligant, quibus potissimum testimoniis ac praesidiis in con mandis dogmatibus et instaurandis in Ecclesia moribus Ecclesia sit usura. Sess. IV. 4' atres ridentini, non obstantibus aliquorum iteratis dubiis,

declaraverunt, se omnes Libros pari pietatis affectu ac reverentia μ suscipere et Venerari. Arg. II. Eae veterum testimonio. Etsi argumentum, Xeeelesiae definitione desumptum, peremptorium est, tamen a reverentia tantae auctoritatis non abhorret, argumentum illud aliis confirmare. Singulas autem Scripturas testim0nii probare, ad hunc tractatum non pertinet. Res igitur argumentis generalibus iisque praeprimis, quae deuterocanonic0s attingunt, expendenda est. a Patres et scriptores veteres 1 Ante saeculum V. vestigium controversiae de deuteroeanonicis . . nullum habetur, sed omne aut fere omnes scriptores ostendunt, Libros illos ejusdem auctoritatis divinae fuisse atque protolanonicOS. Ex deuterocanonicis autem . . nullum ante saeculum III. ab aliquo positive rejectum esse, eonstat; certum 8 etiam,

609쪽

Art. IIL Utrum omnes Libri canonis Tridentini inspirati sint I91 testimonia non pauca de plerisque jam inde a primis ecclesiae temporibus scripta prostare necnon ineunte saeculo ΙΙΙ. omnes

ejusmodi Libros ab omnibus ecclesiis, simul sumptis, recept08 fuisse, quamvis in catalogi singulatim sumptis, unus alterve desuerit. At chiliastis, Apocalypsi abutentibus, aeculo II nonnulli hujus Libri divinitatem in dubium vocarunt.

Ex quo concluditur, canonem ridentinum cum antiqua ecclesia

consentire.

2 Etsi traditio trium priorum saeculorum de deuterocanOnicis . . saecul IV. dubiis nonnullis theoreticis obscurata est Veterumque trames hac in re ab ecclesiis Orientalibus non paucis et ab aliquibus Occidentalibus relictus, antiqua tamen doctrina servata 8t quod certe ex conciliis, mox sub b asserendi8, perspicuum erit. Quin etiam patres Graeci illius aetatis libros illos, qui secundum eorum catalogo non sunt canonici, non tantum interdum allegant, sed ita allegant, ut inter illos, et alias Scripturas disinas disserentia nulla relinquatur. Ita Milnscher et alii protestantes. Quod ad deuteroeanonicos N. . attinet, ecclesiae Latinae saeculo IV in iis admittendis sunt unanimes in ecclesiis nonnullis Orientalibus dubia de Apocalypsi et de quatuor minoribus epistolis catholici manserunt. Verum inde a saeculo VI. 0nspieitur insignis ecclesiarum in admittendis deuterocanonicis unanimitas. Cf. Cornely, Cursus S. Script I. Introductio generalis, ubi acta exposita documentis probantur.

b Romani Pontifices et concilia. 1 S. Innocentius I., anno 405 ab Exuperio, Tolosano episcopo, rogatu Scripturarum eanonem, catal0gum nostrum completum recipiendum ostendit, neque ullum . . aut . . librum expunxit Similiter decretalis de recipiendis et non recipiendi libris, quae vulgo Gelasiana dicitur, omnes Libros canonis ridentini exhibet; partem autem priorem et canonem decretalis Gelasianae Damasus 8aeculo IV concinnasse videtur Secuti sunt Hormisdas et alii. 2 Concilium Hipponense 393), can. XXXVI. et concilia Carthaginiensi anni 397 can. XLVII. et anni 19, can. XLVI t0tum canonem ridentinum proponunt ac sanciunt. His conciliis interfuerunt episcopi non pauci nominatim S. Augu8tinus;

610쪽

192 Quasistio XVI. me S. Scriptura.

Hippone aderat Africa tota Carthagine anno 19 episcopi 218

et legati Romani ontificis Nicaena synodus utrum canonem decreto suo stabiliverit, non constat. s. S. hom. In Hebr. Prolog. Concilium Trullanum 692), quod Graeci oecumenicum est, catalogum Carthaginien8em recepit, et catalogum incompletum concilii Laodicent, mediante saeculo IV. ab aliquibus Phrygiae episcopis habiti, complendum ostendit.

6 Versiones, codices, monumenta. ' Versiones. Omne8

deuteroeanonicos . . continet Versio Graeca, quae dicitur Aleaeandrina' vel septuagintaviralis versio Latina vetus seu Itala, cujus origo, si non ad aeculum L, at certe ad primam partem saeculi II reserenda est Syriaca, vulgo dicta egehito

Seu simpleae, quae non a principi quidem, cum eqset ex

fonte Hebraico acta, sed haud dubie aetate . phraemis' post annum 379 eosdem deuteroeanonicos complectebatur; Aethiopica saeculi IV. Armeniaca ineunti saeculi V. Aegyptiaca se Coptic in tribus dialectis scilicet hebanica, Memphitica et Bashmurica, quarum unam saltem et sorte duas, Memphiticam et hebanicam, saeculo III adsuisse, exploratum est. - Ιtem Ver8ione antiquae Latina, Aethiopica Coptica, Syriaca, quae Saecul IΙΙ. aut IV., adjectis II. Petr. II. et III. Joan. ep. Judae et Apoci, completa est, et Armeniaca deutero canonicos omnes . . habent, excepta tamen in Armeniaca

Apoealyp8i. 2 ' Codices Antiquissimi codices habentur ex saeculo IV. Vaticanus et Sinaiticus Petropolitanus, ex saeculo . arisien8is seu Ephraemi rescriptus et Alexandrinus use Britannici Atqui codices illi Graeci, tametsi Vaticanus, rescriptus et Alexandrinus in aliquibus partibus aut hiant aut deficiunt, Libros deuteroeanonicos nostros cum aliis Libris inspirati ita reserunt,

Cano LX concilii Laodiceni, qui continet catalogum, nonnullis deuterocanonicis carentem, dubius esse videtur. Ex 350 circiter . . locis, qui in . . Occurrunt, tu tre centi ad versionem Alexandrinam referendi sunt. Praeterea textus

non pauet . . Ostendunt, apostolos non modo ad eam Versionem, quae canonem . . completum exhibet, sed expresse ad ipsos deuterOcanonicos respeXi88e.