Summa apologetica de Ecclesia Catholica ad mentem S. Thomae Aquinatis

61쪽

Art. III. Utrum hominum sanctificatio sit finis ecclesiae proximus 47tis Scripturae ministerium ecclesiae visum est inane. Hinc modernisnuis, qui ecle8iae instituta et regimen formarum inanium in numero e8se contendit. Jam indisserentismus et latitudinarismus grassantur, contra quo notantur in Syllabo prop. 16.: Homine in cuju8vis religi0ni cultu iam aeternae salutis reperire aeternamque Salutem assequi possuntq; pro p. 17.: 8altem bene Sperandum est de aeterna illorum omnium salute, qui in vera Christi celesia nequaquam versantur, et prop. 18.: Protestantismus non aliud est quam diversa verae ejusdem Christianae religionis forma, in qua aeque ac in eclesia catholica Deo placere datum est. μThesis, Hominum sanctifcatio est jinis ecclesiae proaeimu8.

Arg. . Christi religio sanetiseationis animarum causa

instituta est. Jam vero Christus religionem suam in ecclesia condidit, ut X art. praeced. palam St. Ergo eccle8iae finis est sanctiseatio animarum. Arg. II. Eae S. Scriptura Christus eo missu est, ut homines sanetiseentur. Atqui eccle8ia 8 instrumentum quo Christus, tanquam causa principalis, mi88ionem Suam continuat.

Ergo Prob. min. a eae sancta missione apOStolorum et eorum,

qui ipsis sueeederent Christus enim dixit discipulis: Stetit

misit me Pater, et ego mitto Mos. Joan. XX. 21. Rursus ego elegi vos, et posui vos, ut eatis, et fructum asseratis, et fructus vester maneat. Dan. XV. 16. Eae potestate et Veiis

sancti scis, quae ipsis a Christo delegantur qualia sunt officia praedieandi, baptigandi, remittendi peceata, ligandi ac solvendi. J0an. XX. 23. Luc. X. 16. Matth. VIII. T. c diuino adjutorio ad missionem illam sanetiscam

complendam. Pr0mittuntur enim celesiae et permansio Christi perpetua, Matth. XXVIII. 20. et S. Spiritus, Joan. XIV. 16.; et divina charismata, ad solam eccle8iam pertinentia, quae in S. Scripturi vocatur corpiis Christi et plenitudo ejus Ephes. I. 23. II. 21. IV. 11-14. Ι. Cor. XII. 12-27. Arg. III. Eae patribus a veteres nine docent oportere h0mine in ecclesia et per eam sanctificari Erg sanctiscatio

62쪽

48 Quaestio II. me institutione ecclesiae.

est nis ecclesiae proprius. rob. antec. S. Ignatius Antioch. ait: quotquot poenitentia ducti redierint ad unitatem ecclesiae, et hi Dei erunt, ut secundum desum Christum vivant. Ne erretis, fratres mei. Si quis chi8ma acientem sectatur, regni divini haereditatem non consequitur Ad Philadelph. cap. III. S. Irenaeus , In ecclesia enim po8uit Deus ap08t0l08, prophetas, doctore et universam reliquam operationem Spiritus; cujus non sunt participe omnes, qui non currunt ad ecclesiam. μAdv. aer lib. III. S. Cyprianus: Illius ecclesiae Detu nascimur, illius laete enutrimur, Spiritu ejus animamur. De ecci unit. cap. V., cf. S. Methodium, Cono. Orat VlII. 6. Iterum: Habere n0n pote8 Deum patrem, qui eccle8iam non habet matrem. O. e. cap. I. Lactantius in in inst. lib. V., cap. XXX de catholica ecclesia: Hio 8 son veritatis. S. Augustinus: Ecclesia catholica sola est corpus Christi . . . Qui ergo vult habere Spiritum sanctum, caveat foris ab eccle8ia manere. Ep. 185. n. 50. M Archaeologia sanctificum ecclesiae munus inscriptionibus expressum docet. Incisus epistylio portae aedis . Laurentii

Versus Dama8ianu8: Cuncti porta patet, quis quibus p0rrigit ubera mater. In carmine Xysti IlI. ' 440 apud Lateranum supra sontem Baptisterii:

Virgineo foetu genetrix eccle8ia natos, Quos spirante Deo Oncipit, Omnes parit.

Corollarium. Cum ecclesiae nis spiritualis sit et supernaturalis, equitur ecclesiam esse societatem spiritualem et supernaturalem. Et quoniam Chri8tu praecepit, ut homines via ordinaria sanctificarentur in ecclesia, idcire haec societas

0M. I. Homines prius anetiscari quam ecclesiae ineor-p0rari oportet. Ergo Sanctificatio, qu0niam praecedit, pr0prius

ecclesiae nis 88 non videtur. Resp. Dist antecedens: Homine prius sanctificantur quam ecclesiae cinc0rporantur. improprie, concedo; proprie, nego.

63쪽

Art. III. Utrum hominum sanctificatio sit finis ecclesia proximus 49

Sanetiscatio proprie dicitur gratiae infusio, mundati a peccatis et confirmatio in b0no; sanctificatio improprie dicuntur disp0sitiones aliquot, quibus homo ad dem et justiseationem praeparatur; quae quidem disp08iti0ne tempore ecclesiae communionem ordinario praecedunt. At per baptismum homines pariter in lios Dei adoptantur et unitatis ecclesiasticae sunt participes. Cf. S. Thoria. S. Theo , quaest. XXXIX. art. . ad 3. quaest. LXVII. art. 2. Instabis. Homines sancti non habentur, quod ecclesiae membra sint, sed quod sint sancti, ideo inter ecclesiae membra

annumerantur.

Resp. Haec ratiocinatio tota claudicat. Homines scilicet nec sola c0mmunione eccle8ia8tica anetiscantur, neque quod sancti sint, idcirco ecclesiae incorporantur; sed homines per ecclesiam, cooperante liber arbitrio, sanctificandi sunt. Urgebis. Eccle8iae c0nceptu8, quo pessimus qui8que ecclesiae incorporatu censetur, dummodo cultui externo et ecclesiae praesulibus adhaereat, crassus est et omnino materialis. Atqui hujusmodi conceptus admittitur ab iis, qui homines per ecclesiam sanctiscari contendunt. Ergo. Resp. Dist majorem conceptus ille crassus est, si quis

Ob olam communionem externam cenSeatur e8Se cele8iae membrum interne, concedo mere externe, nego. Et Sic distincta minori, nego onclusionem. f. quaest. III. art. 1. de membris ecclesiae.

0 . . Fideles per vitam religiosam Christo uniri gestiunt. Atqui si hominum sanctificatio sit scopus ecclesiae, nulla jam uni immediata cum Christo habetur Ergo.

Nem. Dist majorem et haec uni per ecclesiam excluditur, nego efficitur, subdistinguo in8trumentaliter, concedo; principaliter, nego. Item distinguo min0rem non habetur unio immediata secundum quid concedo; implieiter, nego Christus in ordine upernaturali ecclesia tanquam conditione et instrumento, sibi subordinato, ad 0mines sanctificandos utitur, quemadmodum in ordine naturali causae secundae a Deo adhibentur, quibus aliquam divinae activitatis suae participationem

64쪽

50 Quasisti II. me institutione ecclesiae.

largitus est. Simpliciter tamen unionem immediatam cum Christo non rejicimus namque membra sumus unius Orporis, cujus Christus caput est, atque des, spes et caritas Deum sicut proprium objectum respiciunt. In primis autem carita8 hornine Deo c0njungit; est enim amatum quodammodo in amante, et etiam amans per affectum trahitur ad unionem amati, propter quod dicitur . Joan. IV. 16. Qui manet in caritate, in Deo manet, et Deus in eo. Thom. . I. quaest. LXVI. art. 6. Instribis. Religio Christiana in affectu erga Deum consistit. Atqui homini sic affecto nulla ecclesia opus est. Trgo. Resp. Dist majorem Christiana religio in eo assectuo insi8tit ex parte, concedo; tota, nego. Et dist. minorem nulla ecclesia affectui opus est, ut forma affectus, concedo ut ansa quaedam assectus, nego. Vera religio in eo consistit, ut Deo juxta legem divinam serviamus. Porro probatum est religionem Christianam a Christo Deo in formam ecclesiae institutam fuisse. Ergo ecclesiam habeat matrem, qui vult Deum habere patrem. Re quidem vera assectus ergo Deum forma liter in anima tantum residet, at ecclesia sub Christo est causa instrumentalis, quae hujusmodi affectus gignat et nutriat. Urgebis. Vita ecclesiastica consistit in formis inanibus. Ergo ad hominem vere anctificandum parum confert. Resp. Dist antecedens Vita ecclesiastica est forma inanis in ecclesiis salsi 8, concedo in ecclesia Chri8ti, nego. Vocabulo formae aequivoce utuntur. Sunt profecto plure in ecclesiis salsis formae vita carentes. Verum eclesiae Christi forma vina est continet enim praedicationem veritatum nobilissimarum, Sacramenta Salutifera, multitudinem gratiarum vivifiearum eaque bona, quae Chri8tu ecclesiae suae plurima pollicitus est. Dices Mediatoris praeter Christum nullius indigemus. Ergo inutilis est ecclesia. Resp. Dist antecedens praeter Christum nullius indigemus mediatoris merentis et salvantis, concedo; nullius medii applicanti8, nego. 0bj. III. Legitur et X. 34. 35. non est per8Ouarum acceptor Deus, sed in omni gent qui timet eum, et operatur

65쪽

Art. III. Utrum hominum sanctificatio sit finis ecclesiae proximus Iliustitiam, acceptus est illi. Ergo nulli ecclesiae Ianetiscatio

concreditu St. Resp. Dist anteceden8: non est per80narum acceptor

Deus eo sensu quod ex omni gente uos vocat ad ecclesiam, concedo eo sen8 quod cele8iam quamcunque Xcludit, nego. Responsio ex contextu manifesta 8t. Agitur enim de Cornelio centurione. Hic autem, quia acceptu erat Deo, ad ecclesiam vocatus St, ut majorem copiam gratiae et virtutum consequeretur. CL S. Thom. ΙΙΙ. quaest. LXIX. art. 4. Quamobrem Cornelius jubetur Petrum arcessere, dicente angelo: Mitte ergo in Ioppen, et accersi Simonem, qui cognOminatur Petrus. I. c. v. 32. Instabis. Solus Deus causa gratiam. Ergo anetiscatio, cum sit effectus gratiae, ab eccle8ia minime pendet. Resp. Dist antecedens Solu Deu cau8at gratiam principaliter, concedo in Sirumentaliter, nego. Ecclesia instrumentum

e8t, quo Christus ordinario in sanetis eandis hominibus utitur. Hinc ecclesiae peratio a Chri8to sejungi non p0test. Quod Leo XIII his verbis commemorat: Unigenitus Dei lius societatem in terris constituit, quae Ecclesia dicitur, cui excelsum

divinumque munus in omne saeculorum aetate continuandum transmisit, quod ipse a Patre aeceperat. Sicut misit me Pater, et ego mitto vos. Joan. XX. l. Ecce ego vobiscum sum omnibus diebus usque ad consummationem saeculi. Matth.

XXVIII. 20. Igitur sicut Jesus Christus in terra venit, ut homines vitam habeant et abundantius habeant Joan. X. 10.),e0dem modo Eccle8ia propositum habet, tamquam nem, alutem animarum sempiternam. Eneycl. Immortale Dei. Urgebis. Si ecclesia propositum habet tanquam finem sanctificationem hominum, sanctiscatione carent quicunque Xtra eam versantur At hoc absurdum est Erg0. Resp. Dist majorem re ita se haberet, si sanctificatio esset ni ecelesiae proprius secundum Providentiae legem

eXelu8ivam, concedo secundum ordinariam tantum, nego. Catholici prostentur seri posse, ut Deus via extra0rdinaria illis sanctificationis media suppeditet, qui in vincibiliter et materia

66쪽

52 Quaestio II. me institutione eccle8iae.

Replicabis. Α rati0ne divinae Providentiae abhorret, ut O haeretici, b infideles sanctificationis medii omnino careant. Jam ex the8 Sequitur, omne memoratos hujusm0di mediis

carere. Ergo. Resp. Transmi88 majori, nego minorem et conclu8ionem,

a mereticos illos, qui bona fide errant, a sanctificatione et spe beatitudini aeternae non excludi, communi doctorum sententia est. Ita S. Augu8tinus: haereticus est inquit ,

ut mea fert opinio, qui alicujus temporalis commodi et maximae gl0riae, principatusque ui gratia, salsas ac novas opiniones vel gignit vel equitur ille autem qui hujusmodih0minibus credit, hom0 8 imaginatione quadam veritatis ac pietatis illusus. De utilitate credendi, cap. I. b De infidelibus haec duo docet ecclesia. 1' ius IX. ait: pro certo habendum 8t, qui verae religionis ignorantia laborant, si ea sit invincibilis, nulla ipsos hujusce rei culpa obstringi ante oculos Domini, Alloc. . Dec. 1854 2' si

nos fecerimus quod in nobis est, ut scilicet ductum naturalis rationi sequamur, Deus non deficiet nobis ab eo quod nobis est necessarium; quodsi infidelis ab hominum societate remotus Vitam ageret, si taliter nutritus, ductum naturalis rationis sequeretur in appetitu boni et fuga mali, certissime est tenendum, quod ei Deus vel per internam inspirationem revelaret ea quae sunt ad credendum necessaria, vel aliquem fidei praedicatorem ad eum dirigeret, sicut misit Petrum ad Cornelium. Thom. Quaest disp. De Veritate, IV art. 11. ad 2. et ad 1. Dices. Nihil earum rerum affirmari potest de parvulis, qui rationi usum non adepti nec aer fonte abluti vita excedunt Trgo. Resp. Parvuli illi ad sanetiscationem non perveniunt defectu causarum Secundarum. Deus autem, qui defectiones illas seri permittit, nullam parvulis injuriam facit, si gratia gaudiisque supernaturalibus eos carere contingit provi80 enim universalis omnes defectiones impedire non tenetur, sed ob fines altiore aliquas permittere potest. Deinde ' poenam sensus peccato originali soli non deberi 0cent S. homas,

67쪽

Art. IV. Quando celesia instituta sit. 53 Quaest disp. De malo, V. art. . et S. Bonaventura, freni-

loquium p. III. cap. V. ' Quod ad poenam damni attinet, Angelicus de parvuli ait: animae puerorum in peccat originali decedentium cognoscunt quidem beatitudinem in generali secundum communem rationem, non autem in speciali et ideo de ejus amissione non dolent. T. c. art. 3 ad 1.

duando ecclesia instituta sit. Ecelesiam accipere possumus tum in eo statu, qui ante Christum fuit, tum in eo statu, quem Christus in terris cum ap0stolis conversatus instituit. De utroque summa in pauca

I. De initi ecclesiae prout etiam ante Christinativitatem exstitit. Hae de re triplex est sententia. 1 Prima sententia eorum est, qui ecclesiam in Adamo primum fuisse arbitrantur. Haec autem sententia plurimis, quod ecclesia seu congregatio in uno consi8tere nequeat, non probatur. 2 Alii asserunt, ecclesiam non ab dam incepis8e, Sed ab Abel, praesertim quod Abel primus sacrificio et fidei signo etiam exteriori Deum coluisse legatur. Ita urrestremata, Summa de eccl. lib. I. cap. XXVII-XXVIII. item Ournelyet alii 3' Tertia sententia hujusmodi ecclesia produci incepit in Adamo, sed non nisi formata v proprie ortum habuit; atque adeo in utroque, saltem post lapsum sui ecclesia. Ita SuareZ, D fide, disp. IX. seel. II. et alii non pauci. Dicitur, Saltem post lapsum sunt enim, qui ecclesiam Christi Mediatoris ante lapsum fuisse non censeant eo quod gratia, quam Adam et Eva in creatione acceperunt, ex meriti Christi futuris non fuerit. - . Thoma III. q. VIII. . .: corpus ecclesiae, inquit constituitur ex hominibus, qui fuerunt a principio mundi usque ad ne ipsius. Alibi docet: , Ecclesia incepit a tempore Abel In symb. art. ); qu0d tamen protoparentibus exclusis dictum esse non Videtur, Sed

68쪽

54 Quaestio III. me constitutione ecclesiae.

quod Abel innocentia sua ac cruenta morte sui testis ecclesiae primitivae celeberrimu8. II. Quando Christus ecclesiam suam in terris instituerit. Ecclesia Christiana non uno tempori puncto sed paulatim a Christo instituta est. Ab exordio enim praedicati0nis suae Servator coepit ecclesiae jacere fundamentum eamque postremo die Pentecostes definitive formavit. 1 Dominus, cum Venisset in parte Caesareae Philippi, ecclesiam sese aedificaturum declaravit, inquien8 super hanc petram aedificabo ec desiam meam. Matth. XVI. 18. 2 Deinde tradenda dei doctrina, sacramentis instituendis, largiendo potestatem hierarchicam prodeuntem eccle8iam magis magisque ornavit. 3 De latere Christi, in cruce dormientis, fluxit sanguis et aqua, quo fluore eccle8ia con Secrata est; quin imo per sacramenta, quae de latere Christi pendentis in cruce fluxerunt, dicitur esse fabricata ecclesia. Thom. III. q. LXIV. art. 2. ad 3. 49 os resuri rectionem Christus etro, ter interrogato, finaliter commisit ecclesiam, cum diceret Pasce ves meaS. Joan. XXI. 17. 5 Tandem expleto Christi mandato, ut discipuli manerent Hierosolymis, quoadusque induerentur virtute eae alto Luc. XXIV. 49.), repleti sunt omnes Spiritu sancto. Act. II. . Tunc ecclesia complemento quodam extremo definitive formata, eoque ipso Pentecoste die promulgata est.

uuaesti III.

Ecclesiam a Christo institutam esse apparet. Ad constitutionem ecclesiae venimus. Νon a priori rerumque uni n-narum clibertate quaestio cilla definienda aest sed diligenter

69쪽

Art. I. Quaenam generatim sit doct. cathoi de constitui coelesiae. ibinvestigare, quid divinus ecclesiae Conditor de opere suo statuerit, id summe resert Quaerimus igitur:

Primo Quaenam generatim sit doctrina catholica de constitutione ecclesiae. Secundo Utrum Christi ecclesia sit coetus essentialiter etiam uisibilis. Tertio. quibus delibus ecclesia proprie constetur. Quarto. Utrum S. Scriptura doceat ecclesiam a Christo hierarchice constitutam 386. Quinto . Utrum constitutio ecclesiae hierarchica eterum quoque testimoniis comprobetur. Sexto. Utrum ecclesiam ierarchice constitui sit con

venien8.

Septimo. Utrum episcopi iut eae institutione divina presbyteris et perioreS. Octavo. Utrum forma regiminis ecclesiastici sit mo

narchica.

ARTICULUS I. duaenam generatim sit doctrina catholica de constitutione

ecclesiae. Constitutionem hic intelligimus partes quasi substantiales, ex quibus conjunctis ecclesia tota exsurgit. catholici solent in dijudicando conceptu hujus constitutionis catholi eo vehementer errare, ' quod putant a catholicis elementum delesiae internum aut nesciri aut negligi 2 quod ipsis externum ecclesiae

elementum non essentiale habetur hunc errorem art. 2 confutabo, ille statim corruet, opinor, i doctrinam Xp08ueroeath0licam. Ι. cclesia ex parte interna et e parte externa tanquam X anima et corpore constituitur. Quemadmodum ex anima et corpore si unum, ita ex parte cele8iae interna et X externa parte con8tituitur una militans ecclesia. Ad corpus pertinent externa fidei professio, sacramentorum administratio, visibile regimen animam intelligimus fidem, Spem, caritatem, interna donari Spiritus, omnem denique virtutem

70쪽

56 Quaestio III. me constitutione eccleSiae.

supernaturalem ac gratiam, qua ecclesia vivit habetque motum ab intrinseco. 1 Ex anima et corpore constituitur corpus vivum eccle8iae, quae Secundum Scriptura est corpus Christi mysticum Ephes. . 22. IV. 11. V. 30 Coloss. . 24.;Ι. Cor. XII. 27. 2 Fideles esse solitarii et a se invicem sejuncti nequeunt, sed omne toti, quod est unum corpu8, inseri et incorporari necesse est; alioqui e88ent membra disper8a, mortua, B0n unum corpus multi Ι. Cor. X. 17.), in unum corpus baptizati I. Cor. XII. 13.). 3 Pars interna et anima per e dignior est; neque tamen pars externa sua caret dignitate. Dicendum, ait Angelicu - , quod decor ecclesiae principaliter in interioribus consistit; sed etiam exteriore actu8 ad eundem decorem pertinent, in quantum ab interiori progrediuntur, et in quantum interiorem decorem conservant. μIn Sent. IV. dist. XV. q. III. art. 1. II. De influxu animae in corpus ecclesiae. 1 Sicut forma dat esse et anima homini 88 humanum, ita pars constituens interior totum esse ecclesiae ipsamque partem X-teriorem e corpus intime penetrat. Etenim exterior fidei professio animatur per internam gratiam fidei regimen per

potestatem supernaturalem, hierarchiae conce88am; Sacramentorum administratio per virtutem illam Salutis eram, quae a divinitate Christi per ejus humanitatem in ipsa sacramenta derivatur. Cf. S. h0m. ΙΙΙ. q. LXII. a. 5. 2 Sicut anima, quae est par hominis nobilissima, corpus non excludit, Sed influxum ab ipso experitur, ita ecclesiae pars interior exteriori colligatur, in quantum externa professio et ministerium ab ip8o Christo ad interiorem ecclesiae vitam ordinata sunt. 3' roinde

ecclesia est simpliciter societas supernaturalis. Nam Sicut anima et corpu8 uniuntur in uno esse tum personali tum

essentiali comp08iti, quod est homo es. S. Thom. Quaest disp. De verit. XXVI. art. 30.), ita ex parte substantiali interiori' et exteriori, eu e anima et corpore ecle8iae una perSona

moralis eX8i8tit, quae simpliciter est supernaturalis, sicut homo dicitur ens rationale impliciter. ΙΙΙ. De influxu divino in totam constitutionem ecclesiae. Gratia Virtusque supernaturalis, qua totum c ι-