장음표시 사용
171쪽
0 qui te captum victori, cum qua potes fide, restitui. Ρω 'pulum Romanum appellori quem Si Sponsionis ad Furcu- las Caudinas factae poenitet, reStituat legiones intra Saltum, quo septae suerunt emo quemquam deceperit: omnia. pro insecto Sint recipiant arma, quae per pactionem tra- diderunt redeant in castra sua. Quidquid pridie habu- erunt, quam in colloquium Si ventum habeant tum bel dum et sortia consilia placeant; tunc SponSio et pax repu- dietur Ea fortuna, iis locis, quae ante paci mentionem 10 habuimus, geramus bellum nec populus Romanu con- Sulum SponSionem, nec nos fidem populi Romani accuse- mus. unquamne causa esset, cur victi pacto non te-
tic obsides orsonae dedistis furto eos subduxistis:
auro civitatem a Gallis redemisti inter accipiendum a 15 rum caeSi sunt pacem nobiscum pepigistis, ut legiones vobis captas restitueremus eam pacem irritam facitis; et Semper aliquam fraudi speciem juris imponitis. Non probat populus Romanus ignominiosa pace legione Ser- vata. pacem sibi habeat, legiones captas victori reStitu-u at hoc fide, hoc foederibus, hoc secialibus caerimoniis 'dignum erat. Ut tu quidem, quod petisti, per pactionem 'habeas, tot cives incolumes; ego pacem, quam hostiJ tibi remittendo pactus sum, non habeam 'o tu, A. Cor meli, hoc vos, seciales, juris gentibus dicitis Ego oros, cistos, quos dedi Simulatis, nec accipio, nec dedi arbitror;
meo moror, quo minus in civitatem obligatam Spon Sione 'commissa, iratis omnibus iis, quorum eluditur numen,
redeant. Gerite bellum, quando Sp. OStumius modo legatum secialem genu perculit. Ita Di credent, Samni-
Samnite legatum Romanum violatum vobis ustum in mos factum esse bellum. Haec ludibria religionum non iudere in lucem proserre et vi pueris digna ambages Sene ac consulares fallendae fidei exquirere lictor, 35 deme vincla Romanis moratu Sit nemo, quo indS, ubi visum fuerit, abeant.' Et illi quidem, forsitan et publica sua certe liberata fide, ab Caudio in castra Romana inviolati redierunt.
XVΙ L. Papirius Cursor fuit vir haud dubie
40 dignus omni bellica laude, non animi Olum Vigore, Sed etiam corporis viribus excellens iraecipua pedum pernicitas inerat, quae cognomen etiam dedit Victoremque cursu
172쪽
Omnium aetatis suae fuisse serunt, et, Seu Virium Vi Seu OX-ercitatione multa, cibi vinique eumdem capaciSSimum nec
cum ullo asperiorem quia ipse invicti ad laborem corporis esset fuisse militiam pediti pariter equitique Equites etiam aliquando ausos ab eo petere, Ut Sibi pro re bone gesta laxaret aliquid laboris quibus ille, nihil remissum
dicatis, remitto, ' inquit, ne utique dorsum demulceatis, riuum ex equis deScendetis et vi erat in eo viro imperii ingens pariter in Socio civeSque. raeneStinus praetor per timorem Segnius e SubSidiis Suo duxerat in primam I0 aciem : quem quum inambulan ante tabernaculum vocari jussisset, lictorem eXpedire Securim juSSit ad quam Vocem exanimi stante raenestino, Agedum, lictor, excide radi- com hanc,' inquit incommodam ambulantibus: ' perfusumque ultimi supplicii metu, multa dicta, dimisit. Haud lodubie illa petate, qua nulla virtutum seracior fuit, nemo unuSerat Vir, quo magi inniSa re Romana Staret quin eum parem destinant animis agno Alexandro ducem, Si arma, Asia perdomita, in Europam VertiSSet
XVII. ihil minus quaesitum principio hujus operis 20
videri potest, quam ut plus justo ab rerum ordine declinarem varietatibuSque di Stinguendo opere, et legentibus velut diverticula amoena, et requiem animo me quaererem tamentanti regis ac duci mentio, quibus Saepe taciti cogitationibus Volutavit animum, ea evocat in medium ut quaerere Glibeat, quinam eventu Romanis rebus, Si cum AleXandrosore bellatum, futurus fuerit. llurimum in bello potiores videntur militum copia et virtus, ingenia imperatorum, sortuna, per omnia humana, maXime in re bellicaS, pol S. Ea et Singula intuenti et universa, sicut ab aliis regibus 30 gentibusque, ita ab hoc quoque, facile praenant invictum manum imperium. Iam primum ut ordiar ab ducibus comparandis, haud equidem abnuo, egregium ducem fuisse Alexandrum; sed clariorem tamen eum facit, quod unus fuit, quod adolescens in incremento rerum, nondum alteram Mfortunam Xpertus, decessit. Ut alio rege claro ducesque omittam, magna exempla casuum humanorum: Cyrum, quem maxime Graeci laudibus celebrant, quid, nisi longa vita, Sicut Magnum modo Pompeium, Vertenti praebuit sortunae Recenseam duce RomanOS, nec Omne omnium 40 aetatium, Sed pSOS OS, cum quibuS OnSulibus aut dictatoribus aloxandro fuit bellandum; m. Valerium Corvum,
173쪽
C. Marcium Rutilum, C. Sulpicium, T. Manlium Torquatum, Q. ublilium Ρhilonem, L. Papirium Cursorem, Q. Mbium Maximum, duos Decios, L. Volumnium Manium virium. Deinceps ingente Sequuntur viri, Si unicum Ro-βmano praevertisset bellum, seniorque in Italiam trajecisset. Horum in quolibet tum indoles eadem, quae in Alexandro erat, animi ingeniiqueri tum disciplina militaris, jam inde ab initiis Urbis tradita per manus, in arti perpetui praecepti ordinatae modum venerat. Ita reges gesserant bella ita id deinde exactores rogum Junii Valeriique cita deinceps Fabii Quintii, Cornelii ita Furius Camillus, quem juveneSii, quibuscum Alexandro dimicandum erat, Senem Viderant. Militaria opera pugnando obeunti Alexandro nam ea quoque haud minus clarum eum faciunt cessisset videlicet in I acie oblatus par Manlius Torquatus, aut Valerius Corvus, inSignes ante milites, quam duce. cessissent Decii, devotis corporibus in hostem ruente. cessisset apirius Cursor, illo corporis robore illo animi Τ victus esset consilii juvenis UniUS, ne Singulo nominem, SenatuS ille, quem qui e regi-20iu constare dixit, unus veram speciem Romani SenatUS cepit J Id vero erat periculum, ne Sollertius, quam quilibet
tu eXpediret, ab inSidii praecaveret, tempus pugnae deligeret; aciem inStrueret, Subsidiis firmaret Non cum Dario
25 rem SSe diXiSset quem mulierum ac Spadonum agmen trahentem, inter purpuram atque Urum, Oneratum Ortunae
apparatibu Suae praedam verius, quam hostem), nihil aliud
quam bene nuSUS Vana contemnere, incruentu devicit.
Longe alius Italiae, quam Indiae, per quam temulent agmi-20 ne commiSSabundus incessit, viSu illi habitus esset, Saltus Apuliae ac monte Lucano cernenti, et veStigia recentia d mesticae cladis, ubi avunculu ejus nuper Epiri rex Alexander absumptu erat.
XVIII. Et loquimur de Alexandro nondum merS Secun-25 di rebus, quarum nemo intolerantior suit qui, si ex habitu
novae ortunae, no&ique ut ita dicam ingenii, quod sibi victor induerat, Spectetur, Dari magi SimiliS, quam AleXandro, in Italiam venisset, et exercitum Macedoniae oblitum degenerantemque jam in Persarum mores adduxisset. Re-40 serre in tanto rege piget Superbam mutationem VeStiS, et de-Eideratas humi jacentium adulationes, etiam victi Maced Dibu graVeS, nedum victoribus ; et foeda Supplicia, et inter
174쪽
vinum et epulas caedes amicorum, et vanitatem ementiendae
stirpis. Quid, si vini amor in dies fieret acrior i quid, si trux ac praeservida ira nec quidquam dubium inter Scriptores refero nullane haec damna imperatoriis virtutibus ducimus Τ d vero periculum erat, quod levissimi ex Graecis,
quilarthorum quoque contra nomen Romanum gloriae s Vent, dictitare solent ne majestatem nominis Alexandri quem ne fama quidem illis notum arbitror fuisse sustinere non potuerit populus Romanus Dei, adverSus quem Athenis, in civitate fracta Macedonum armis, cernente tum maXim 10 Prope sumantes Thebarum ruinas, concionari libere ausi sint homines id quod ex monumentis orationum patet), ad- VerSu eum nemo ex tot proceribus Romanis vocem liberam missurus fuerit Τ Quantalibet magnitudo hominis concipiatur animo, unius tamen ea magnitudo hominis erit, collecta 15 paulo plus decem annorum felicitate : quam qui eo extollunt, quod populus Romanus, etsi nullo bello, multi tamen proeliis victus sit, Alexandro nullius pugnae non Secunda fortuna suerit; non intelligunt, Se hominis res gestas, et Hu juVenis, cum populi jam octingentesimum bellanti annum rebus 20 conferre. Miremur, Si, quum ex hac parte Saecula Plura numerentur, quam ex illa anni, plus in tam longo spatio, quam in aetate tredecim annorum, sortuna variaverit Τ Quin tu hominis cum homine, et ducis cum duce, fortunam cum fortuna conseri Quot Romanos duce nominem, quibus 25 nunquam adversa ortuna pugnae suit ' aginas in annaliabus magistratuum fastisque percurrere licet, conSulum, dictatorumque, quorum nec virtuti nec ortunae ullo die populum Romanum poenituit. Et, quo Sint mirabilioreS, quam Alexander aut quisquam rex, deno vicenoSque die quidam 30
dictaturam, nemo plus quam annum conSulatum geSSit ab
tribunis plebis delectus impediti sunt post tempus ad bella
ierunt ante tempu comitiorum causa revocati sunt in ipso conatu rerum circumegitis annus collegae nunc temeritaS,
nunc pravitas, impedimento aut damno suit male gesti rebus 35 alterius Successum St tironem aut mala disciplina institutum exercitum acceperunt. At Hercule threges non liberi solum impedimentis omnibus, sed domini rerum temporumque, trahunt consiliis cuncta, non Sequuntur. Invictu ergo Alexander cum invictis ducibus bella geSSisset, et eadem 40sortunae pignora in discrimen detulisset immo etiam eo plus periculi subisset, quod Macedones unum AleXandrum habuissent, multis casibus non solum obnoxium, Sed etiam
175쪽
offerentem se Romani multi fuissent, Alexandro, vel gloria, vel rerum magnitudino pare quorum Suo quiSque fato, sine publico discrimine, Viveret morereturque. XIX. Restat, ut copiae copii comparentur, Vel numero 5 vel militum genere, vel multitudine auxiliorum. CenSebantur ejus aetatis lustris ducena quinquagena millia capitum. Itaque in omni desectione Sociorum Latini nominis, urbano
prope delectu decem Scribebantur legiones quaterni quinique CXercitu Saepe per eo annos in Etruria, in Umbria, Gallis 1 hostibus adjunctis, in Samnio in Lucanis gerebant bellum. Latium deinde omne cum Sabinis, et Volscis, et EquiS, et Omni Campania, et parte Umbris Etruriaeque, et ΡicentibUS, et Marsis, elignisque, o Vestinis, atque Apulis adjunctaque omni ora Graecorum Inseri maris a Thuriis eapolim et
1 Cumas, et inde Antio atque Ostiis tenus Samnites, aut Socios validos Romanis, aut fractos bello invenisset hostes. p- Se trajecisset mare eum Veterani Macedonibus, non pluStriginta millibus hominum, et quatuor millibus equitum, maXime Thessalorum hoc enim roboris erat. Pergas, In- si dos, aliasque Si adjunXiSSet gentes, impedimentum majus quam auXilium traheret. Adde, quod Romanis ad manum domi Supplementum esset AleXandro quod postea Hannibali accidit), alieno in agro bellanti, exercitu con SeniliSSet. Arma, clypeu SariSSaeque illi . Romano Scutum, majus ud corpori tegumentum, et pilum, haud paulo, quam haSta, Vehementius ictu missuque telum. Statariu uterqUe mileS, ordines servans: Sed illa phalanx immobilis, et unius generiS Romana acies distin tior, e pluribus partibus On-Stan facili partienti, quacumque opus 'SSet. facili junas genti. Jam in opere qui par Romano mile. qui ad tolerandum laboroni melior i Uno proelio victu Alexander, bello Victus Sset Romanum, quem Caudium, quem Cannae non fregerunt, quae regiSSet acie. Nae ille Saepe etiamSi prima prospere evenissent, orsa et Indos et imbellem ASiam quaeSisset, et cum sceminis ibi bellum suisso dixisset: quod Epiri regem Alexandrum, mortifero vulnere ictum, dixisso serunt, sortem bellorum in Asia gestorum ab hoc
ipSo juvene cum Sua conserentem Equidem, quum per anno quatuor et viginti primo unico bello es assibus certatum 40 Um Oeni recordor, ViX aetatem Alexandri suffecturam fu-iSSe reor ad unuΠι bellum et forsitan quum et cederibus vetustis unctatunicare Romanae eSSet, et timor par udVerSuS
176쪽
162 II I LIVI LIBER IX CAP. XIX. communem hostem duas potentissimas armis viiiSque urbes armaret, Simul unico Romanoque obrutus bello SSet. Non quidem Alexandro duce, nec integri Macedonum rebuS, Sed experti tamen sunt Romani Macedonem hostem adversus Antiochum, hilippum, erSen, non modo cum clade Ulla, Sed ne cum periculo quidem suo. Absit invidia verbo, et civilia bella Sileant nunquam ab equite hoSte, nunquam a pedite, nunquam aperta acie, nunquam aequiS, Utique nunquam nostris locis laboraVimu S. Equitem, Sagittas, Saltu impeditos, avia commeatibu loca, gravi armis 10 miles timere potest mille acies, graViore quam Macedonum atque Alexandri, avertit; avertetque, modo Sit perpetu-US hujuS, qua Vivimus, paci amor et civili cura concordiae.
COLONIA deductae sunt Sora, et Alba, et Carseoli Marsi in sedition m accepti sunt. Collegium augurum ampliatum est, Ut essent novem, quum unte quaterni fuissent Lex de provocatione ad populum a Valerio consule tunc tertium lata est. Duae tribus adjecta sunt, Aniensis et Teresntina Samnitibus bellum indictum, et adversus eos Saepe prospere pugnatum St. Quum adverSus Etruscos Umbros Samnites, Galbios, Ρ. Decio et Q. Fabio ducibus, pugnaretur, Romunusque Xercitus in muXimo es se discrimine, . Decius, secutus exemplum Patris, devovit se pro eXercitu, et morte sua victoriam ejus pugnae populo Romano dedit. Papirius Cursor Samnitium exercitum, qui jurejurando obstrictus, quo majore constantia virtutis pugnaret, in aciem descenderat, fudit. Census nutus est lustrum conditum censa sunt civium capita di centa sexaginta duo millia, et trecenta Viginti duo CAP. -XLVII. U. C. 4b0 59.
EPITOMAE LIBRORUM DECEM DEPERDITORUM.
QUUM Fabius Gurges consul male adversus Samnites pugnasset, et sennius de removendo eo ab exercitu ageret, Fabius MnXimus, pater, deprecatus hanc filii ignomi niam, eo maXime Senatum movit, quoi iturum se filio legatum pollicitus ost idquo praestitit. Rus consiliis et opera filius consul adjutus, caesis Samnitibus, triumphavit. C. ontium, imperatorem Samnitium, ductum in triumpho, securi percussit. Quum civitas pestilentia laboraret, missi legati, ut Esculapii signum Romam ab Epidauro transferrent, unguem, qui se in navem eorum contulerat, in quo ipsum nUmen esSe constabat, deportavere : eoque in insulam Tiberis egresso eodem loco pedes sculapio Consecrata est. L. Postumius consularis, quoniam, quum exercitui praeesset, Opera militum in agro suo usus erat, damnatus est. Cum Samnitibus pacem petentibus se dus quarto renovatum est. Curius Dentatus consul, Samnitibus caesis, et Sabinis, qui rebellaverant, victis, et in deditionsem acceptis, bis in eodem magistratu triumphavit. Coloniae deductae sunt, Castrum, Sena Adria. Triumviri capitales tunc primum creati sunt. Censu acto lustrum conditum est censa sunt civium cupita ducenta septuaginta duo millia Plebs, propter aes alienum, post graves et longus Seditiones, ad ultimum secessit in Ianiculum : unde a Q. Hortensio dictatore deducta est isque in ipso magistratu decessit. Res praeterea contra Volsinienses gestas continet item adversus Lucanos, contra quos auxilium Thurinis erre placuerat. U. C. 460 68.
QUUM legati Romanorum a Galli Senonibus intersecti esssint, bello ob id Gallis indicto, L. Caecilius praetor cum legionibus ab iis caesus est. Gaum a Tarentinis classis Romana direpta esset, duumviro, qui prEderat classi occiso, legati ad eos a senatu, ut
177쪽
de iis injuriis quererentur, missi, pulsati sunt ob id bollum iis indictum est. Sam-11ites desecerunt. Adversus eos, et Lucanos, et Bruttios, et Etruscos, aliquot proeliis compluribus ducibus bene pugnatum est Pyrrhus, Epirotarum rex, ut auxilium serret Tarentinis, in Italiam venit. Quum in praesidium Rheginorum logio Campana cum praesecto Decio Jubellio missa esset, occisis Rheginis Rhegium occupavit. U. C. 9 71 A. C. 28 281.J
VALERIU Laevinus consul parum prospere adversus Pyrrhum pugnavit elephantorum maxime inusitata facie territis militibus. Post id proelium, quum corpora Romanorum, qui in recie ceciderant, Pyrrhus inspiceret, Omnia versa in hostem invenit; populabundusque ad urbem Romam processit. C. FIbriciUs, missus ad eum a senuiU, Ut de redimendis captivis ageret, frustra, Ut patriam deSereret, a rege tentatus eSt. Captivi sine pretio remissi sunt. Cineas, Iegulus a Pyrrho ud Senatum missus, petiit, ut Componendae pacis causa re in urbem reciperetur de qua re quum ad frequentiorem Senutum referri placuisset, Ap. Claudius, qui, propter Valetudinem oculorum, jamdiu consiliis publicis se abstinuerat, venit in curiam, et sententia sua tenuit, ut id Pyrrho negaretUr. Cn. DomitiUs, censor primus e plebe, lustrum condidit consa sunt civia Um capita ducenta septuaginta octo millia, ducenta viginti duo. Iterum adversus Pyrrhum dubio eventu pugnatum est. Cum Carthaginiensibus quartum foedus renoVntum est. Quum C. Fabricio consuli is, qui ad eum a Pyrrho transfugerat, polliceretur, Se regi Venenum daturum, cum indicio ad regem remissus est. Res praetere contrREtruscos, Lucanos, Bruttios, et Samnites, prospere gestas continet. U. C. 47 474. A. C. 289-278. J
PYRRHus in Siciliam traj0cit Chuum, inter alia prodigia fulmine dejectum osset in Capitolio Iovis signum, caput ejus per aruspices in 'entum est. Curius Dentatus, quum dolectum haberet ejus, qui citutus non responderat, bona primUS Vendidit Pyrrhum iterum ex Sicilia in Italiam reversum vicit, et Itulia Xpulit. Fabricius censor P. Cornelium Rufinum consularem senatu movit, quod is docem pondo argenti facti ha beret Lustro a censoribus condito, censa sunt capitu civium ducenta septuaginta unum millia, ducent viginti quatuor. Cum Ptolemaeo, AEgypti rege Societas uneta est. Sextilia, virgo Vestalis, eumn ut incosti, viva deras Sta est. Coloniae deductae sunt Posidonia et Cosa. Curthaginisensium classis nuXilio Tarentinis venit quo factoni, iis foedus violatum est. Res praeterea contra uennos, ninnites, et Bruttios, feliciter gestus, et Pyrrhi regis Duortem continet. DU. C. 475-480 A. o. 277 72. J
VICTI Tarsentinis pax et libertas data est. Legio Campana, quae Rhegium occupaverat, Obsessa deditione facta, sequi i percussa est. Quum legatos Apolloniatium ad Senatum missos quidam juvenes pulsaessent, dediti si mi Apollaniatibus. Picontibus victis pax data ost Coloniae deductae, Ariminum in Piceno, en eventum in Samnio. Tunc primum populus Romanus urgento uti coepit. Umbri et Sallentini victi iti duditi
ORIGO Carthaginiensium, et primordia Urbis eorum, reseruntur contra quos et Uieronem regem Syracusanorum, auXilium Mamertiniiserendum censuit senatus, quum de ea re intur suadentes ut id fieret, dissuadentesque, contentio fuisset. Transgressis tum primum mare equitibus Romanis, adversus Hieronem Saepius bene pugnatum. Petenti pax data est. Lustrum a censoribus conditum est censa sunt civium capita d centa octoginta duo millia, ducenta triginta quatuor. D. Iunius Brutus munus I
diatorium in honorem defuncti patris edidit primus Colonia Esernia deducta est. Res praetore contra Poenos et Vulsinios prospere geStae continet. U. C. 488 91. Λ C. 26 26I.JLPITO ME LIBRI DECIMI SEPTIMI.CN. Cornelius consul a classe Punica circumventus, et por fraudem velut in colloquium evocatus, captus est. C. Duilius consul adversus classem Poenorum prospersi PugnaVit, Primusque omnium Romanorum ducum navalis victoriae duxit triumphum eo quam causam ei perpetuus honos habitus est ut reVertenti a caena, tibicine
178쪽
164 APITOMAE LIBRORUM DEPERDITORUM.
Danente funale praeserretur. L. Cornelius consul in Sardinia et Corsica contra Sar-dOS et Orsos, et Hannonem Poenorum ducum, eliciter pugnavit. Atilius Cal tinu consul, quum in locum iniquum a Poenis circumsessum, temere duXisset eXercitum, M. Calpurnii tribuni militum virtute et opera evasit qui, cum trecentis militibus eruption facta, hostes in s convorterat Hannibal, dux Poenorum, Victa claSSe, cui praefuerat, a militibus suis in cruconi sublatus est. Atilius Regulus On-Sul Victis navali proelio Poenis, in Africam trajecit U. C. 492 95. A. C. 260-25T. J
ATILI Us Regulus in Africa serpentem portentosae magnitudinis, cum magna militum clade, occidit; et, quum aliquot proeliis bene udVerSus Carthaginienses pugnasset, Successorque ei a senatu prospere bellum gerenti non mitteretur, id ipsum per litora ad senatum missas questus est in quibus inter causas petendi successoris erat, quod agellus ejus a mercenariis desertus esset. Quaerente deinde Fortuna, ut magnum utri usque casus eXemplum in Regulo proderetur, arcessito a Carthaginiensibus Xanthippo Lacedaemoniorum duce, victus proelio et captus est. Res deinde a ducibus Romanis omnibus terra marique prospere gestus deformaverunt naufragia classium Ti. C runcanius primus e plebe pontife maXimus creatus est . . Sempronius Sophus, Manius Valerius MaXimus, censores, quum senatum legerent, tredecim Senatu moVerunt lustrum condiderunt, quo cenS sunt civium cupit ducenta nonaginta septem millia, septingent nonaginta septem. Regulus missus a Carthaginiensibus ad senatum, ut de pace, et Si eum non posset impetrar0, de captivis commutandis ageret, et jurejurando adstrictus, rediturum se Carthaginem, si commutari captivos non placui se utrumque negandi auctor senatui fuit et, quum fide custodita reversus esset,
supplicio a Carthaginiensibus de eo sumpto, periit I. C. 49 502. A. C. 25 250. J
CAECILIUS Metellus, rebus udVerSU Poeno prospere gestis, Speciosum egit triumphum, tredecim ducibus hostium et centum viginti elephantis in eo ductis Claudius Pulcher consul, contra auspicia profectus, Ussis mergi pullis, qui cibari nolebant, i felicitur adversus Carthaginienses classe pugnaVit; et, reVocatUS a SenntU, USSUSque dictator in dicoro, Claudium Gli iam diXit, sortis ultimae hominem; qui coactus a dicare se magistrutu, postea ludos praeteXtatus spectavit. Atilius Calatinus primus dictator sextra Italiam exercitum UXit. Cum oenis captivorum commutatio facta est. Coloniae duductae sunt Fregenae, in agro Sallentino Brundisium Lustrum a censoribus conditum est censa sunt clytum capita ducenta quinquaginta unum millia, ducenta viginti duo. Claudin, Soror P. Claudii, qui, contempti uiaspiciis, male pia nuVerat, aludis revertens, quum turba premeretur, diXit Utinam frater meus viveret, citorum iu classem ducoret N Ob eam causam multa ei dicta est. Duo praetores tum primum creati sunt. Caecilius Metellus, pontis e muXimus, A. Postumium consulem, . quoniam idem et flamen Martialis erat, quum is ad bellum g 0rendum prosi is ei vellet, in Urbe tenuit, ne passus est a Sacris recedere. Rebus dVersus Poenos a pluribus duoibus prospere gestis, summam vigioride C. Lututius consul, victa ad AEgatos in sulas classo Poenorum, imposuit. etentibus Carthaginiensibus a dat est. Quum templum Vestae arderet, Caecilius Metellus, ponti X nXimus, e incendio uera rapi it. Duae tribus adjectae sunt, Velina et Quirina Falisci quum rebellassent, seXto die perdomiti, in deditionem venerunt U. C. 502-511. C. 250 41. J
SPOLLΤ1ΠΜ colonia doducta est. Adversus LigUres tunc primum eXercitus promotias est. Sardi et Corsi, quum rebellassent, subacti sunt. Tuccin Virgo Vestalis, incesti damnatumst. Bellum Illyriis, propter unum X legatis, qui ad eos missi erant, occisum, indictum est subacti quo in deditionem Venerunt. Praetorum numerias ampliatus est, ut essent quatuor Galli Transalpini, qui in Italiam irruperant, caesi sunt. Eo ullo populus Romanus sui Lutinique nominis trecenta millia armatoriam habuisse dicitur. Exercitibus Romanis tum primum trans Padum ductis, Galli Insubres, aliquot proeliis fusi in deditionem venerunt. M. Claudius Marcellus consul, occiso Insubrium Gallorum duce Virdomaro, opima spolia rotulit Istri subacti sunt. Item Illyrii, quum rubellasssent, domiti in deditionem Venerunt. Ustrum a censoribus conditum est, quo censa sunt civium cupit ducenta septuaginta millia, ducenta reducim. Liburtini inquatuor tribus reducti sunt, quum ante dispersi per omnes fuissent Esquilinam, P latinam, Suburranam, Collinam. C. Flaminius censor viam Flaminiam munivit, set Circum Flaminium exstruXit. Coloniae deductae in agro de Gallis capto, Placontia et Cremona U. C. 512-533. A. C. 240 19. J
179쪽
1 Ac IN Italiam belli Punici secundi ortus narratur V, Ac Et Hannibalis Poenorum ducis, contra foedus, per Iberum amnem transitus; TIv. A quo Saguntum, ociorum populi Romani civitas, Obsessa, octavo mense capta est. XVIII. De quibus injuriis missi legati ad Carthaginienses, qui quererentur quum SatiSsacere nollent, bellum iis indictum
eSt. Hannibal, superato Pyrenaeo saltu, per Gallias, fusis Volcis, qui obsistero conati
erant, ad Alpes venit XXXIII, Ac. Et laborioso per eas iransitu quum montanos quoque Gallos obVios aliquot proeliis repulisset descendit in Italiam, et ad Ticinum amnem Romanos equestri proelio fudit in quo vulneratum P. Cornelium Scipionem proteXit filius, qui Africani postea
nomen a Cepit Itorumque exercitu Romano ad flumen Trebiam fuso Hannibal Apenninum quoque, per magnam militum VeXationem Propter Vim tempestatum, transiit. Cn. Cornelius Scipio in Hispania contra Poenos prospere pugnavit, duce hostium Magone capto CAP. -LXIII. m. C. 534 35. A. C. 21 2IT.J
I. I parte operis mei licet mihi praesari, quod in prin
cipio summae totius proseSSi plerique Sunt rerum ScriptoreS, bellum maxime omnium memorabile, quae Unquam geSta Sint me Scripturum quod, Hannibale duce Carthaginien-d Se cum populo Romano gessere. Nam neque validiores opibus ullae inter se civitate gente Sque Contulerunt arm n, neque hi ipsis tantum unquam virium aut roboris fuit et haud ignotas belli artes inter se, Sed experta primo unico conserebant bello et adeo varia belli fortuna ancepSque I Mars fuit, ut propius periculum fuerint, qui vicerunt. Odii etiam prope majoribus cert3runt, quam tribu Roma
nis indignantibus, quhd victoribus victi ultro inferrent
arma; ceniS, quod Superbe avareque crederent imperitatum victis esse. Fama etiam est, Hannibalem, annorum sermo id novem, pueriliter blandientem patri Hamilcari, ut duceretur in Hispaniam, quum, persecto Africo bello, exercitum eo trajecturus Sacrificaret, altaribus admotum, tacti SacriS jurejurando adactum, Se quum primum poSSet hOStem Ore PO-
180쪽
166 IT LIVII pulo Romano Angebant ingentis spiritus virum Sicilia
Sardiniaque amissae: nam et Siciliam nimis celeri desperatione rerum conceSSam, et Sardiniam, inter motum Africae, fraude Romanorum, Stipendio etiam inSuper imposito, interceptam.
ΙΙ. Hi anxiis curis ita se Africo bello, quod fuit sub re- Centem Romanam pacem, per quinque annOS, ita deinde novem anni in Hispania augendo unico imperio gessit; Ut appareret, maju eum, quam quod gereret, agitare monimo bellum et, si diutius vixisset, Hamilcare duce Ceno 10 arma Italiae illaturos fuisse, quae Hannibalis ductu intulerunt. Mors Hamilcari peropportuna, et pueritia Hannibalis, distulerunt bellum Medius Hasdrubal inter patrem et
filium octo sermo annos imperium obtinuit flore aetatis uti serunt primo Hamilcari conciliatus gener inde ob altam 15
indolem provecto anni ad Scitu ; et, quia gener erat, factionis Barcinae opibus, quae apud milite plebemque Plia quam modicae erant, haud Sane voluntate principum imperi potitus. S, plura consilio quam vi gerens, hoSpitii regulorum magis, conciliandisque per amicitiam principum noVt gen mtibus, quam bello aut armis, rem Carthaginie Sem nuXit. Caeterum nihilo ei pax tutior fuit barbaria eum quidam palam ob iram intersecti ab eo domini, obtruncavit comprehen-SuSque ab circum Stantibus, haud alio quum Si evasisSet vultu, tormenti quoque quum laceraretur, eo fuit habitu ori S Ut mSuperant laetitia dolores, ridentis etiam Speciem praebuerit. Cum hoc Hasdrubale, quia mirae artis in Sollicitandi gentibus, imperioque jungendis suo fuerat foedia renovaVerat populia Romanus, ut finis utriusque imperii esset amnis Iberus, SaguntiniSque mediis inter imperia duorum populo 30
III. In Hasdrubalis locum, haud dubia re fuit, quin praerogatiVam militarem, qua extemplo juvenis Hannibal in
praetorium delatus, imperatorques ingenti omnium clamore utque a SSenSu appellatu erat, favor etiam plebi Sequeretur. 35 Hunc vixdum puberem Hasdrubal litori ad se arcessierat: actaque res etiam in senatu fuerat, Barcini nitentibus, ut assuesceret militiae Hannibal, atque in paterna Succederet opes Hanno, alterius factionis princepS, AE aequum po tutar videtur,' inquit, Hasdrubal; et ego tamen non o