T. Livii Patavini Historiarum libri qui supersunt

131쪽

LIB. XXVI. AP. 15. IIsa venim Claudius, Fulvi, durior sententia erat. Itaque AMpius Romam ad senatui arbitrium ejus rei totum rejiciebat: Percunctandi etiam aequum eas potestatem fieri atribus, num communicassent consilia cum aliquibus sociorum L lini nominia municipiorum; et num opo eorum in bellosorent et municipiorum adjuti. Id vero minime committendum emor Fulviua dicere, 'ut solicstarentur criminibus dubii sociorem fidelium animi, et subjicerentur indicibus, eis, neque quid facerent, nequo quid dicerent, quicquam unquam pensi fuisset. Itaque se eam quaestionem Pyre auram extincturumque ' Ab hoc aermone cum digressi eanent, et Appius, quamvis seruester loquentem, collegam, non dubitaret, tamen litora auper tanta re ab Roma expectaturum Fulvius, ne id ipsum impedimentam incepto laret, dimittens praetorium, tribuni militum ac praefectia motum imperavit, uti duobus millibus equitum delectis denuntiarent, ut ad tertiam buccinam praesto essent. Cum hoc equitatu nocte Teanum prosectus, prima luce portam intravit, atque in forum perrexit concursuque ad primum equitum ingressum facto, magistratum Sidicinum citari juaait, imp ravitque, ut Produceret Campanoa, quoa in euatodi ha reta Producti omnes, virgisque aea ac muri percussi

Latina --- ministriari J Iu vieipia, quibus nempe data sine u Regio aliisque libria, et Cothertino frat lo ivitas, aula legibus vlvebant

mina altero est, non maintaini armi teste A. Gellio lib. VI. e. 13. . At-- uis emae aliquis pro aliquiaria 4 que ita in a iorum magis quam ivleiori a Lauisu nou sis manis soritas, re um numero haberi videntur potuisse. non ve -- an Milo forent, re ad in Qua ratione pro ad quod postea scri vi nomina mirati. Oronov. eo une tum at in quibusdam, legendum e-tionem is ad prius membram revoeat, rit, a m Mei --, et τι oram ad ut ait a toriis Latri nominia et mami aoelos tantum referendum sed mihi

ripis . Et te distinguentur saei matre repetitum videtur nomen illud manteipibus. Quaedam tamen inu inimici oram.

132쪽

2IM T. LIVII Indo clinis equo ala percurrit: ubi eum in tri nati com aedimet, productique Campani deligarentur ad palum, equescitus ab Roma venit, literasque a C. Calpumio praetore Fulvio et aenatus consultum tradidit. urmur ab tribunali totam concionem pervasit, differri rom integram ad Patres de Campanis et Fulvius, id ita esse ratus, acoeptas lit

ras neque resolutas cum in gremio reposuisset, praeconi im

peravit, ut lictorem Im agere juberet.' Ita de iis quoque, qui Calibus erant, sumtum supplicium. Tum literae lectae

senatusque consultum, aerum ad impediendam rem actam; quae summa ope approperata erat, ne impediri ponset. Con-

aurgentem jam Fulvium Taurea Iubellius Campanus, per

mediam vaden vitem turbamque nomino inclamavit, et, cum mirabundua quidnam sese vellet, reaedisset Flaccus

Me quoque. inquit, jube occidi, ut gloriari possis, mulis

sortiorem, quam ipse es, virum aba occisum esse. Cum Flaccus negaret, prosecis alia compotem mentis esse.

modo, prohiberi etiam se, si id vellet, aenarus consuIis,' diceret tum Iubellius, Quandoquidem. inquit, capta Patria, propinquis amiciaque amissis, cum ipse manu mea conjugem liberosque inis ocerim, ne quid indigni palaremissi mihi no morti quidem copia eadem est, quae his civibus

Io m. ----II invereaque a C. Calpurmo puri qua Romano iamsem e vidisset. Ita legebatur ante Sigonium, alia inepte: itaone reposuit ille, Meraisque a C. ἀ-nio rariore a meum eradidisset. ea et Men. sa et Florentini aliquot a C. ad ruis populoque Romano uti Remiae. Alius Elisaeus, in aqua a C. Calpinnis r ore uisio tradu. Alius a C. Calphurei p. lo R. Misis eae ex aravit. Regilis et Pal. Ca -- νωισα Falsis oneravis. Ita vitiarunt optimam eripturam antiquissimi uti ni Plane, eques citae a Roma vente, siler quae a C. Ca res praetore iam e S. C. tradu Mamur ab tribus 1 ια- eoaetimem permisit, di erri rem imae a ad Patres de Campamaa. Hae pro aptu suo in aequioris uvi libris eor-- perunt notarii. Explieatur post an a versiis, Tum Marae lactae aenaeusque οὐ aeuum. J. F. Oron. Is Pro et ovi Doering at is et lib. apud Sigon et cum mimis duo qui iam aes uritet, inquireret, residen Hae a.--I4 Al abae.

NOTAE

iam arere autere I In genere iratus, eum supplicium sumi de damum a re est aeeundum legem ali natis jubebant; nam et ita sere dam- quid persequi aut exequi speetatim nabant ut tantum eontis legem feeia- tamen hae sermula utebamur magis se videri pronuntiarent.

133쪽

meia petatur a virtute invia hujaa vitas vii die. Ain

ita gladio, quem Veste texerat, Per adversum Poetus tran fixus, ante pedes imperatoris moribundus procubuit. M. Quia, et quod ad supplicium attinet Campanorum, et pleraque alia de macci unius aententia acta erant, mortuum Ap. Claudium sub deditionem Capuae, quidam tradunt hunc quoque ipsum Tauream neque sua sponte veniam Cales, neque sua manu interfectum; aed, dum inter ceteros ad pa- Ium deligatur, quia parum inter strepitu exaudiri possent, quae vociferabatur, silentium fieri Flaccum jussisse tum Tauream illa, quas ante memorata sunt, dixisse, virum ae sortisaimum ab nequaquam pari ad virtutem occidi. sub haec dicta jussu proconsulis praeconem ita pronuntiasse: Lictor, viro sorti adde virgas, et in eum primum lege age Lectum quoque senatus consultum, prius quam securi ferruret, quidam auctorea sunt; sed, quia ascriptum in senatuae auito fuerit, 'si ei videretur, integram rem ad aenatum retineret. interpretatum esse, quid magis e re publica duo Tet, aestimationem sibi permissam Capuam a Catthum reditum est, Atellaquo et Calatia in deditionem acceptae. Ibi quoque in eos, qui capita rorum erant, nimadversum. Ita ad septuaginta 3 principe aenatus intersecti trecenti sermo nobiles Campani in carcerem conditi alii, per sociorum Latini nominia urbes in custodias dati, variis casibus intorierunt: multitudo alia civium Campanorum enumdata. De urbe agroque reliqua consultatio suit, quibusdam delendam censentibus urbem praevalidam, propinquam, inimicam. Ceterum praesens utilitas vicit. am propter agrum, quem omni senilitate terras alia conat at primum in Italia esse, urbs servata est, ut esset aliqua aratorum S des. Urbi frequentandae multitudo incolarum libertin rumque et institorum opificumque retenta ager omnia

et tecta publica populi Romani facta. Ceterum habitari

134쪽

2IM T. LIVII tantum, tanquam urbem, Capuam requentarique placuit: corpua nullum civitatis, nec senatus, si nec plebis concilium, nec magistratu esse. Sine consilio publico, in imperio multitudinem, nullius rei inter se sociam, ad consensum imhabilem ore. P socium ad jura reddenda ab Roma quotannis missuros. Ita ud Capuam res compositae, consilio ab omni parte laudabili Severo et celeriter in maxume noxio animadvereum multitudo civium dissipata in nullam pem reditus non saevitum incendiis ruinisque in tecta innoxia murosque et cum emolumento quaealta etiam apud socios lenitati apecies incolumitate urbis nobilisabinae opulentissimaeque, cujus ruinis omnis Campania, omnes, qui Campaniam circa accolunt, populi ingemuissent: consessio expressa hoati, quanta via in Romani ad expetenda poenas ab infidelibus sociis, et quam nihil in Ham niheso auxilii ad receptos in fidem tuendos esset. 17. Romani Patres, ' persuncti 7 quod ad Capuam attinebat, cura Neroni ex iis duabun legionibus, quas ad Capuam habuerat, sex millia peditum et trecentos equites, quos ipse legisset, et socium Latini nominis peditum

numerum Parem et octingentos equites decemunt Eum

exercitum Puteolis in naves impositum Nero inmispaniam

tranaportavit. Cum Tarraconem' navibus venisset, e

6 Cum misti, e retum ad Capuam. l vi a in quibusdam Edd. 16 Noe senatum tu quibusdam libia

Μss et Edd. veti apud Drahenh. quod praeserendum videtur. Doeriam II merito suspeetus Pighi loeus, qui tanton frustra tentat, Romae m- consulitiis petrenetia, et Moerarentur. Unus Pall. yraetorea: alter, ut omnes que Gallicani, Vosa minoi patres peris ei. . Nee dubita si refingere: nam, quod de illis effertur, senatus erat, non proeonsulum videlicet. J. F. Gr-ον.

Pr rerum ad suae readen Irale actores: nam quae aequuntur non in praefeeturam redaeta Capua. Quid tantum ad magistratuum, sed ad distent a coloniis et munieipii prae totius senatus euram pertinebant. Returae, alibi observatum est. φ .vva diem Urba maritimami

Romani vireri Ita ut eater, paniae: dia prineeps fuit Tarraeo, que Galliei Mas melius quam qui ha Selpionum opus; ut Tari aena iuvent Romam promnautis, aut Romani Catalonis.

135쪽

LIB. XXVI. AP. 17. Is positisque ibi copiis, et naribus subductis, socios quoque navale multitudinis augendae causa amasset prosectus

ad Iherum sumen, exercitum ab T. Fonteio et L. Marcio accepit. Inde pergit ad hoste ire Hasdrubal Hamilcaria ad Lapides atros castra habebat in Ausetania. 9 IaIocua eat inter oppida Illiturgin ' et Mentissam. Hujus

aestuariauces Nero occupavit. Hasdrubal, ne in arcto res set, caduceatorem lait qui promitteret, at indo missas oret, se omnem exercitum ex Hispania deportaturum. Quam rem cum aeto animo Romanus accepisset, diem posterum Hasdrubal colloquio petivit, ut Romani leges conscriberent de tradendis arcibus urbium, dieque atatuenda, d quam praesidia deducerentur, suaque omnia sinis

raudo Poeni deportarent. Quod ubi impetravit, extemplo Primia tenebria, atque inde tota nocte, quod gravissimum

Θxercitus erat, Hasdrubal, quacumque posset, evadere Baaltu jussit. Data sedulo opera est, ne multi ea nocte exin

irent, ut ipsa paucitas cum ad hostem' aiIentio fallendum nytior, tum ad evadendum per arcta semitas ac dissiciles

ad Latmda aer . . . an auaria uexet amyPlinius Mentem Oo- Lege in retaxas Certe Aut Μora eat fuit in Oretanis, rediturque aiis, virea Biatiam, quae ad Oretano sanaon a Brieti nune Moneta ap-raam fines leatatur adhuc rupe eme, pellari, quod est Castellae novae oppi- quae vulgo Pesas vegras; sed hae pro dum ea regione qua Maenisa voeatur: ea ab Ausetanis, qui ab ausa dieit, hine nomen vieinis montibus, sive nune te romata in Catalonis saltui, ni iam Orospedae, vulgo Imrusma Alias Irum . Neut gen Merra de Montiri. Clusio est exlexa, Iam diximus ad lib. xxIII. eap. 4. Marianae Mon on, seu Monrisin hae oppidum Baetima salsae inane sinere Meumvir. Has Mal, a dulorem regione, supra cordubam areis ea Mais Ita hie variant et i

IN ut volunt ubi data aris Fido, in orant seripit, ut standnin videatur Andaluata laetioni vulgatae.

136쪽

2IM T. I IIosset. Ventum inaequanti di ad colloquium est: MI quendo plura scribendoque dedita opera, quae in rem non ement, die consumto in Oaterum dilatum est. Addita insequena nox patium dedit et alios emittendi ne pom. toro die res finem invenit. Ita aliquot dies disceptando palam de legibus, noctesque emittendis clam me tria a thaginiensibus, absumtae; et, postquam major para emissa exercitu emi, jam ne iis quidem, quae ultro dicta erant, stabatur, minusque ac minus cum timore simul fide decrea- tento conveniebat. Iam serme Pedestrea omne comae evaserant e saltu cum prima luce dena nebula aestum omnem camposque circa intexiti Quod ubi sensit Ha drubal, mittit ad eronem, qui in posterum diem colloquium dissonet. Illum diem religiosum Carthaginienaibus ad agendum quicquam rei aeriae emo. e tum quidem Buspecta fraus Cum data esset venia ejus diei extemplo Hasdrubes, cum equitatu elephantiaque castris egressus, aine ullo tumultu in tutum evasit. Hora sermo qnaria dispulsa sole nebula aperuit diem, vacuaque hostium oratra conspexerunt Romani. Tum demum Claudius Punicam fraudem agnoscens, ut se dolo captum sensit, proficiscentem institit sequi, paratus confligere acie sed hostis detrectabat pugnam levia tamen praelia β' inter extremum

Punicum agmen praecursoresque Romanorum fiebant.18. Inter haec Hispaniae populi, nec qui post cladem

ad areaedum quisquam rei aeriae I pungit. COIberi melior videtura Vulgo ad arendumsaeisquam rei feris huisse rei aeriae Mae; quod plane eoueturn, ae ultima vox supervaeanea, mit eum Oronovit emendatione. in eandem rem alis explieet vox i Lema tamen pruriis LMuret Leria Hugiosum, quae praeeedites ideoque gantum pro M. Desiderius Hervidua, feriatum e -

137쪽

LIB. XXVI. a P. 18. 2Issaceoptam des erant, redibant ad Romanos, nec vili novidostolinanti Et Romae senatui populoque, Post receptam Capuam, non Italiae jam major, quam Hispaniae, cum erat: et exercitum augeri, et imperatorem mitti placebat. Nec tumen, quem mitterent, satis constabat, quam illud. ubi duo summi imperatores intra dies triginta cecidissent, qni

in laeum duorum succederet, extraordinaria cura delege dum erae. Cum alii alium nominarent, postremum eo d Cursum est, ut popuIus proconsuli creando in Hispaniam comitia haberet; diemque comitiis consule edixerunt. Primo expectaverant, ut, qui se tanto imperio dignos crederent, nomina profiterentur. Quae ut destituta expectatio eat, redintegratus luctus acceptae cladis desideriumquo imperatorum amissorum Moesta itaque civitas, prope inops concilii, comitiorum die tamen in campum descendit atque in magistratus vera circumspectant ora princi-Pum, aliorum alios intuentium, remuntque, adeo perditas res desperatumque de re publica esse, ut nemo audeat in

Hispaniam imperium accipere: cum subito P. Comelius, inius, qui in Hispania ceciderat, filius, quatuor et viginti

'Nee tamen, gum intuererit,isaeis eo istas, tum, ut, sicut illud, et vel ante M suppl. tam nisi pro tamen leg tam eum Oron vel amen uin eum BRuuro, qui reet monet, σὲ tamen vix desiderari posse. Rupere.- Ut ne M. Meta in Hismamam verium aeripere, ut paulo ante Wo- - ου-- is Eiπα-- sumiamae iam omne Mas praeter Lov. s. o Edd. s. variae emend. Gron. h. I. et ad XL ad extr. quia imperium non detur in Provineias,

sed in exereitus in provinciis. Cf. xxx. 4I. pr. ubi quidam libri exhibent in ruria, et alii in Et riam prorogatum haeperium est. Μox etiam P. Scipi impertam esse in Hispaniam Edd. ante Oron et quidammas quod minime improbandum videbatur auaro. Matio Gron non firma est. Videtur Pro h a sententiam Sigon de Lege Cur. e. s. s. et post disput ad . Gmis e P. Is sqq. Sed digna onaideration sunt, quae sigonio reposuit ruta in lut ad post diaput Sigon eum alibi, tum praeeipue ἰ6.17.18. Duh.' pere.- Cum abito P. Comeιius, uti M. P. Cornelii Scipionis, qui in m paenis cecideras vocitatis abest amas Pnt. Reg. Cantabr. unde F quod Praenomen, una litera notatum, faeile omitti poterat pro illius substituereor. . Drah Ern. eo . Jae. Oron ut xxxx. 4. P. Seipionem, Cn. filium,

NOTAE

Nec tamen, quam minerent D pariten am quam etsi homirifieior iubenter pro amen aeripserim tam his partieniam eam, et a Nostro, et quod oronovi non diaplieat, ut a Milo aliisque aliquando subibaperte reseratur ad proximi membri ineri.

138쪽

22M T. LIV lserine annos natus, ymsessus se petere in superiore undo conspici posset, loco constiti In quem postquam omnium ora conversa sunt, clamor ac favore ominati extemplo sunt felix sinatumque imperium. Iumi deinde inire confusum ' suffragium. ad unum omnes non centuriae modo, sed etiam homines, P. Scipioni imperium esse in Hispania jusserunt. Ceterum post rem actam, ut jam reaederat impetus animorum ardorque, silentium subito ortum et tacita cogitatio, quidnam egissent ' num favor plus valu-

Cinny laeda re et aa r-αι -- - -- amem mari Mam. Hi a qui in Hispania meiderat. Et prolaeto mariaelle excidere potuit post C ritas: Ed faeilius inrua, quod idem est. Ceterum majorem in e use tionem ante eum a s jam recto mutavit Doeriam Ra .-I Coa plerique exhibent libri quidam vim misi e festi . Sunt etiam qui .eem omittant quo aeeatus est Drah. Nequa eam saerii a putabat Oron. Μοπ- e Pro meum leg Sigou. Vide Noti Var. II Al. revile ae I Ita Μεε legendum esse pro nimis daam ammen novi, a famoweet dueuito n. Obaa. Iv. II. eum nihil ae vi ait, quod in Campo in gratia valeat, quam meritum. Sed utiqua novo exemplo proeonsulem enim talia eomitiis et suffragiis eos in ereatum esse, in ut omnis res a solo favore plebis, non a ratione et judicio prudentiorem pependerit, mouet Doering Ide eori quidnam egimen nom, qaeo, a nove et praeter morem faeto favor et Rapere.

ovis delade inire e fusam mina ne non modo emereris, aed etiam Amra si H Plerique eripi habent in re minia, Sevis Imperietum eas is in sons Vel 4 μου aesariam; pa alume aer nod etiam ea . 43. unus emineatis Illud intelligi potest ipso Selpio repetit unde olligitur de omitiis tributis, in quibila populus me eomitia alvo ereandi proeonsuli , non deseriptus consu ordinibus, sata alvo mandandi imperil eenturiata m-tibus ut in eenturiatis; ea suae in tri iam oron renearis,hie pro tribubushua onmeatu an ragium orebat, diei putat, ut d eap. m. Et alibi. quemadmodum loquitur Ci I. III de C maum et ramum J Cum peruen- Iegib. Et agebatur hie nou daeonsule turias, an tribus suffragium latum

aut praetore emando, sed de proeon non sit, aed eonfusa. Vid. I. F. --sule. At proeo alea tributis comitiis novium a Clarae .ereari soliti, non enturiatis, nee opi Quidnam emaam aemn sinissent nor euriatiar namvis lex euriata ser nori, o IJ DUM, dro J Scripti exesuretur do imperio magistratuum, sive dunt σὲ quod Orono . IV. Ohaerv. II. de plena belli administrandi potestato ex me nos format, . te. Quad- ipsis mandanda, postquam enturia vam egiment inti favor plas vatiuaeritis renuntiati fuerant eonsules, prae quam rati, Sed rempta laetio planitores,ine. Verum huic sententia ob orem habet aententiam, praesertim stat quod mox sequitur, εὐου---- eorreeta una litera. Quidnam egis-

139쪽

LIB. xxvI. AP. 19. 2201 isset, quam ratis' aetatis maxime poenitebat: quidam sortunam etiam domus honebant, nomenque ex lanea ua dua-hus familii in ea provincias, ubi inter sepulcra patris p truique res gerendae essent, Prisciscentis.19. Quam ubi ab re tanto impetu acta olicitudinem Curamque hominum animadvertit 3 advocata concione, ita de aetate sua imperioquo mandato et hello, quod gerendum esset, magno elatoque animo disseruit, ut ardorem eum, qui resederate excitaret ruraua novaretque; et impleret homines certiori spei, quam quantam fides promissi humani, - ratio ex fiducia rerum subjicere olet. Fuit enim Scipio non veris tantum virtutibus mirabilia, sed arte quoquo quadam a juventa in ostentationem earum compositus: pleraque apud multitudinem, aut 3 per noctumas visa apecies, aut velut divinitu mente monita 'agena sive et ipso capti' quadam superstitione animi, sive ut imperia con- alliaque, velut sorte oraculi missa, in cunctatione Asequeretur Ad hoc jam inde ab initio praeparans animos, ex quo togam virilem sumsit, nullo die prius ullam '

NOTAE

essequerentur, teste Gron. qui inde praeterea.

140쪽

publicam privatamque rem egit, quam in Capitolium iret,

ingressusque aedem consideret, et plerumque solus in a creto ' ibi tempus tereret. Hic mos, per omnem Vitam se vatus, seu consulto, seu temere, vulgatae opinioni fidem apud quosdam secit, stirpis eum divinae Virum esse retu-

Iitquo famam, i in Alexandro Magno prius vulgatam. et

vanitate et fabula parem, anguis immania concubitu conceptum, et in cubiculo matris ejus persaepe visam prodigii ejus speciem, interventuque hominum evolutam repente utque ex oculis elapsam. His miraculis ' nunquam ab ipso elusa fide est: ' quin potius aucta arte quadam, ne -

farream γε aedem emisideretJ An more Graeeorum,qni numina sedentes adorabant Eue pertinet quod ex antiquioribus resert A. Gell. lib. VII. cap. I. M Seipionem hune Afrieanum solitavisse noetis extremo, priuaquam dilaeularet, in Capitolium ventitare, aeunbere aperiri eellam Jovis, atque ibi solum diu demorari, quasi eo vltantem de rep. eum Joves aedituosque templi saepo erae demiratos, quod

solum id temporia in Capitolium ingredientem, canes, semper in aliosaaevientes, neque latrarent eum, neque incurrerent.

et elusitque famam DSive hie mos

Jovem ante illieulum adeundi, sive potius Seipio, hoe more aliisque re-hus gestis, renovavit famam, quae antea de Alexandro Magno vulgata fu

erat.

Famam, in alaxandro Magno priuaurigviam Id quod testatur Gelli-ua initio ejusdem eapitis Quod da Olympiade, Philippi regis uxore, inlexandri matre, in historia Graeca aeriptum est idem de Pub. Scipionia

quoque matre, ii prior Asrieantia appellatus est, memoriae datum est.

Nam et C. Oppius et Iulina Biginus, aliique qui de vita et rebus Aseleant

uri erunt, matrem ejus diu sterilem existimatam tradunt: ub quoque Seipionem, eum quo nupta erat, liboros desperavisse postea in euhionio atque in laeto mulieris, eum absente marito euhans sola obdormisset, visum repente juxta eam cubare ingentem anguem, enmque iis, qui viderant, territia et elamantibus, elapsum inveniri non quisse id ipsum Pub Scipionem ad haruspiee retulisse eos sacrificio noto respondisse ore ut liberi gignerentur neque nitis diebus posteaquam illa anguis in lecto

vis is est, mulierem eoncepisse: Ex

inde mense Meimo peperisse.' inctam ille quam Alexander Iove geniti apud vulgus redi eoepere; nam N-tiquitas ovis alteriusve Dei genios ejusmodi serpente existimabat. His miraeiar Vult Gronov. Atinio