장음표시 사용
111쪽
defuncto, increvit epidemia et satis graviter regnavit Simul aegritudo illa, summa intestinorum sensili tale characteristica, frequens erat I). Edam autem , in urbe nondum 4 millium incolarum , Magrotasse , suecubuiSSO
Tandem Monachodam epidemia ad paucos quidem aegros restricia fuit, quos autem inter memorabilis obtinuit conjunctio. Etenim mense Septembri passina 4 in Colae Orbum experti fuerant, ad quos Caupo refertur et femina prope Volendamum habitans Verum, Ost 6 h. m. hi omnis evanuerat. At ver u et redibat, aucas intru horas a uuam quendam ex vita tollens. Dein SuccessiVeo incolas corripuit, quorum Io Obiere. Hi
lutem, Praeter unum , Omnes ad Vieinos, amicos, familiamve pertinebant. Duplex in illis conjugum par, Blercum filia et pater cum 2 filiabuso quorum omnium nr liculoria accurate collegit exp. ARNOLDi 2). Exadversus hoc oppidulum , in insula Martienci inde medio Octobri 13 observati sunt aegri, quorum Se deceS- serunt. Porro vero in hac Hollandiae parte quosdam Begro retulerunt prope damum pagus Middelie, ad Sanam Oog, ostgaan, Crommente , ad am uilist Oot, Broeli , Nieuwendam, omnes Septembris decursu aut ini-li Octobris. Caeterum vero superior hujus provinciae
Pars , quae Frisia imprimis Occidentali efficitur, epidemiae Particeps non fuit facta, licet orna Alcmariae
unus notaretur aeger Solummodo ad stationem maritimam de eide dictam, ab Augusti fine ad medium Octobrem 5 Cholera laborantes recensiti fuere, qui tamen
112쪽
fere inue Servati sunt, et, quantum Omperi, ad milites maritimos pertinuere. Jure ergo concludimus, in ol-Iandi Septentrionali ad determinatam modo ab utroque Vao illore distantiam saeviisse Choleram.
y citi. io cholera in provincia et, seclina. Quum in ollandia Meridionali vagaretur Cholera et
ROlerodamum , Lugdunum atavorum , Amstet Odamum quorum Centrum Occupat rajectum ad Rhenum, huic urbi lue minitari viderentur, quotidie ipsius exspectabatur adventus i). Memorabilis autem videtur ratio, qua et exorta fuit in hac provincia, et dispersa Cholera Aestus erat, quum II Aug. mane pagum reeswyli ad eccam attingeretna is Germanica Honore, mercibus onusta. Veniebat Amstelodamo , ubi holerae eo tempore censebanturinilia , petens anhemium, sed per humilem fluvii statum morari in pago coacta. Ocarius autem , uer, qui Amstelodam leviter aegrotasse fertur, in itinere Vero intemperanter gulae paruerat et refrigerio dederat locum, dum Trajectum praetervehebatur navis, jam Cholera correptus fuisse videtur. Ora . . prima medio pagi citali visitatus, et maligno morbo iso, in nosocomium , ideo instructum , delatus, postridie suceu-buit. Quem qui transportarat, in eademna i nauta excepit,
1 De Cholerae historia in provincia Trajectina Archivum exstat medico-politicum , historicum et statisticum , quod redegit Clar. P. I. I. DE FREMERY Archies,oo de Az. H. in de Stad en Proo. Utreschr. Hujus tres prodierunt partes, quarta adhuc desideratur. l. autem Auctor benevolentissime mihi concessit usum eorum, quae de hoc argumento collegerat. Essciuntur magna parte relationibus , quas diversorum locorum medici ad delegatos, quibus publica epidemiae cura erat mandata , miserant. alia quaedam ipse investigare indui.
113쪽
gravioribus item Commissis diaetae erroribus hic I3 Aug. in nosoconii animam efflabat. Navis dein a pago seclusa. Tertio vero abhinc die infans triennis, a matre , quae fructus divendere solebat, negleela, Eodem morbo ex stincta est i). Postea 28 insuper incolae assecti, quorum et erant ad unam familiam pertinentes. Ex 8 primum assectis unus lanium serVatus est; reliqui, duobus exceptis, omnes. Itaque L funera numeratari vix autem Septembris initia excessit epidemia. Nolandum vero , ex ObserVatione expert DLBA , qui artem salutarem hic exercet, jam ante epidemiae initia communes fuisse incolarum querelas de spasmis et doloribus colicis, quae perstiterunt, donec di foederet morbus. Praeterea in memoriam reVocare liceat, eodem illo II Aug. Ιsolostellati et in pago meida primum Observatum fuisse
Ad viam, quae hinc Trajectum ducit, pagus Julphaas
I9 Aug. primum retulit aegrum , Operarium scilicet; cui triduo Ost, vector successit a is turfis repletae, quae medio in ago morabatur. Uterque decessit hic autem per biduum jam diarrhoea aborarat. Deinceps modo incolae morbo occubuere sati autem frequens ibi Ioui erat afroctio, holerae affinis , cujus naturam in irritatione intestinorum ponit expert hujus pagi medicus TELIER. Hic ad 9 Oct usque , quo terminabatur, ea Iaborasse testatur a incolas Eorum una in domo in alia , in pluribus bini occurrebant, nee Imen ut Videbatur, per contactum affecti. Multi intra bi duum . plurimi 5- diebus post parOYysmum restituli. Medicatio sedans et emolliens conveniebat. Nonnullis secundaria erat febris cum exacerbatione Vespertina, Omnibus ventriculi debilitas diu superstes.
114쪽
Eodem illo i Aug. Trajecti ad Rhenum i duae
cecidere Cholerae Victimae, quas mihi Cum mi e uno Ens obser Vare et curare contigit. In vico suburbano habitabant, ad ipsam viarn, quae in pagum infectum ducebat. Alter operarii in laterum coquinis erat uxor, in qua refrigerium praegressum tantummodo explorari potuit, alter puer, indigestionem assus, qui in taberna vive
bat. Hujus autem frater quotidie ad pagum re es ijk
Neque tamen merito hi aegri pro primis habentur. Scit jam 159 j. m. duo milities, ex India occidentali in patriam reduces , qui per Phlardini in gam , Rotero damum atquΗ oudam iter fecerant Cholera assecti erant, eorumque alter eidem succubuerat. Praeterea inter cives citatur in vicinia utriusque aegri memorali infans nautae Hagani, die jam 4 Aug. Cholera eorreptus, de unt men dubium est, num ad Asiaticam pertinuerit. nocertius laborabato Aug. famulus quidam in angiporto 2 chthuissieeg, ad eandem australem urbis partem perti non ti mi autem mortis periculum CVRSero . Ρrimum holerae incrementum iisdem Iouis obtinuit. Scit . ad 2 Aug. usque civium assiciebantur uo quorum
i De epidemi Rheno, Trajectina ct citatum Archie , hi do
Cholera inter cives passim varia retulere urbis medici Viri docti . . tDter milites cl. ALEXANDER. De constitutione epidemia egerunt Oct. GREEVE h. t. II. Ascl. - . 28 sqq. et Oct P. . Lom, ijdr tot des hennis seu bonanti der et Cholera C trecht 833, pag. - 16. Praeterea a civitatis Magistratu mihi sus concessu sui serierum, quibus ex ossicio Dotata sunt aegrorum nomina , aetas, munera , Ouditio, morbique initium et exitus. Porro alia ex propriis an Dotationibus hau si, alia de industria X ploravi. Tandem vero statisticam populationis exhibitionem gratam refero humanitati Virorum spectit , qui Politiae in urbe Praesunt , Deo non, quoad praesidia, Praefecti rhis militaris Viri strenuissimi.
115쪽
8 a nobis in vico suburbano ad eandem viam , imo sibi invicem propinqui, vel et in iisdem domibus, curati sunt; in angiporto illo intra urbem obtinuere, quum famulum, de quo diximus, sequeretur uxor et in proxima domo infans reliqui sparsim per urbem Occurrebant. Ante Vero, quam ergimus in Ioeorum infectorum expositione, inspiciamus seriem , qua aegrorum funerumque singulis hebdomadibus exponuntur numeri, quo generalis pateat epidemiae decursus. Hi autem, siquidem milites excludamus, ab epidemiae initi fuerunt sequentes: ad 5 Aug 25 I3
Si altendamus ad utrumque numerum, sparet, sidemiae maximum ab altera ad quintam hebdomadem a. beri sexta remissionem obtulit, qua denuo binis insequentibus hebdomadibus in exacerbationem Versa est. Abhino epidemia ad finem usque decrevit. Generatim ergo in v periodos dividenda est, quarum altera recru descentiam sistit. rior 6 hebdomadum, per Augustum et Septembrem perstitit, posterior 5 lanium, a primo Octobris ad Novembris initia duravit. Illi quotidie medius O II, huic I aegrorum , illi huic 3 mortuorum numerus Reeensetur. Maximum aegrorum in prima period uo plus semel fuit, mortuorum 2 in altera idem numeri 156 8 aestimari possunt. Ut autem de opidemia diversa elatilat judicium D
Tatur, sequernes una eri, quibus et milites continentur, indicant, quo P singulorum tentenorum sit cubuerint:
116쪽
Augusto ergo maxima erat letalitas , decrescens ea sensim cum aucta epidemiae extensione, ita ut a medio Sept. ad dii diem ejusdem mensis illius habeatur minimum. Tum restitutorum ad assectos proportio major etiam fuit, quam licet haec pro parte a latiore Cholerae definitione pendeat. Per epidemiae recrudescentiam et ipsa increvit letalitas, non tamen primum suum gradum attingens. Denique quum rariores jam essent holerae casus, subinde Vel gravissimi intercurrebant. Utramque hane conclusionem, de epidemiae periodis sollicet et diversa elatitate, conferro portet eum ejusdem per Varias urbis partes dispersione. Cui disquisitioni inservit incolarum aegrorumque secundum Urbis vicos distributio , additis domorum numeris, qui his re-
si Incolarum umeri derivati sunt ex censu A. 1829, sed reducti ad initium A. 1832. abstractis enim praesidiis militaribus Tationem habui Io mortuorum natorumque, quorum disserentia positiva, annis 383o et 1831. erat inter cives 444. Haec autem secundum series, ex ossicio habitas, per vicos fuit distributa. uo advenarum , qui novam in Urbe Sedem quaesiverunt. Horum autem prae incolis qui urbem reliquerunt, excessus erat eodem tempore 26.3o. asittariorum , ad patriae siue militantium, quorum erat, durante epidentia i Sept. , numerus 38. Hujus utriusque disserentiam, tu juxta incolarum in singulis vicis proportionem dispescui. Combinatione autem harum mutationum , incrementum ceperunt B 32ν
I, incolarum unde patuit, quam exigua sit a nec disserentia.
117쪽
aegri. morti, aegri. mori. 1 uregri. mori. aeger plures.
2881505 18 1019 14 372412.88.3254 F2533439
Constituunt autem superiorem . meridionalem
inferiorem . septentrionalem, ab occidente et , G ab oriente mediam urbis partem. Reliqui vici suburbani sunt. A meridie ponitur Κ Tolles iees , ubi initia cepit morbus a septentrione M Lautoeregi , ab occidente L Cutha igne , ab orioni I Abstede . lurimum autem detrimenti ceperunt C, Κ et M liberi fere restiterunt F, G, H, I et L; intermedium locum servant A, B, D et E. Unde patet, regionem urbis occidentalem holerae sedem praebuisse, inde a porta meridionali Polsteegpo ori ad septentrionalem Waar o ort), produc
tam eam et extra hanc utramque Accedit huic pars 1rbis australis. Caeterum vero intra moenia intactum fere restitit, quodcunque a dextra Veteris Canalis, portas memoratus jungentis, situm est Minor ergo pars urbis, canalem inter et Oenia , praecipua infectionis loca exhibuit. In omnibus his vicis pars fuit a pauperioribus inhabitata, quam occupavit Cholera. Qui aulem reliquos aegrorum numero superavit , vicus C, egestate quidem et immunditie, tristibusque ambarum effectibus dignusci
118쪽
turo idem vero satis amplas continet plateas , dum . . et , non minore paupertate refertae , Bngustioresimo lateas, civium majorem oppletionem, domicilia quae a pluribus miseris familiis habitantur, quin eorum loco, hic illic caveas, domus ve sub ipsis plateis ad canalem absconditas habent, nec tamen nisi serius et milius fuere assecti. Sic etiam extra moenia siti Κ et M cito et graViter morbum experti, nequaquam aut immunditie, aut angustia, aut egestate aequant alios in ipsa urbe Vicos, modice vexatos. Memorabile vero est, priorem canali adjacere, ad Leccam tendenti, posteriorem eo lae,
quae naves fert Amfleloda menses , utrumque ergo Celebrem esse frequenti peregrinorum nautarumque Om
Itaque Cholerae sedem quaerenti generatim spectandi pauperum vici. Verum in his ipsis selectu quodam procedendum. In genere plures erant in exiguo locorum spatio casus, qui sibi non raro succedebant. Omnium maxime infestata fuit, prope septentrionalia urbis pomoeria, series 4 domuscularum , ante aliquot annos in auΡΕ-rum usus exstructa C ' Do), quae plateam efformat,
aeri satis perviam. Incolarum autem e tempore numerus aestimatur Circiter 2 o fuisse. Hic ergo Ioug., dum in integro vico ix unum et alterum morbus attigerni, puellam corripuit, quam mox Vicinus, errore ereulsus , insequebatur i). Biduo autem post ibidem increvit et suco essive ultra dimidium illarum casarum ingressus est, clino M a ter affligens. Itaque hic Ioel decubuerunt
32 egri, i. e. octava incolarum pars et ultra illorumque I fato Cesserunt. Ex si autem primum afflictis, ad DSept. usque, non nisi 2 Servabantur.
ly Maec est historia, quam retulit commilito oster V SCHERMBEER, in V. A. St. I. id. . . 8.
119쪽
Li vicino Zand paupere quidem , sed ampla ejusdem vici platea, 36 correpti, quorum decessere 16. io
item ad 12 Sepi usque, ex I aegris 1 perierunt. Inter utrumque Oeum, miserrimum planum ruidmolen II aegros exhibuit, quorum 4 defuncti sunt. Aliae Contra plateae , ejusdem generis, andstraat, Berg straat, oestraat, aut angiporta My oorbe, uiten
stesse, plures quidem aegros, Vix autem funera viderunt. Excitata autem tria loca ultra tertiam omnium aegrorum et fero dimidiam mortuorum in Oe vie partem
In reliquis urbis vicis angiporta praecipue seligebat Cholera Lauioer- Visscher- Gr. Eligeu- , Magdalenesteeg, Rreu-peistraat . Semel afflicta, plures ea brevi temporis spatio,
trahere egros solebant. Nulla lamen manebant in lacta. Non mitius memorabilis fuit successio Oeorum assectorum, Ujus ipse manifestum Observavi exemplum in vico suburbano . io enim confluunt Rhenus et Catialis ad eccam artsche tyn ), unde sponte in tres partes secedit, quarum altera viae antea dictae adjacet, altera, magis extensa , huto Opponitur, tertia autem prope Rhenum exstructa est. In prima per tres modo hebdomades perstitit Cholera, eaque gravitate, ut ex I aegris V paucas intra Oras succumberent. Eorum 6 ad fami
liam pueri, primum in hac urbe exstincti Vid. p. 78ὶ, pertinebant a in nari risica degebant, lurfis onusta, assecti eodem die, quo Muda accesserat. Contra in parte ici Rhenana Ganssieeg), quarta demum hebdomade instaurata est Cholera, duabus insequentibus increvit et ad Onam perduravit. Maxime angiportis hoc loco incubuit, quae uecessive aggrediebatur. In aliis autem plures ejusdem domus inquilinos, in aliis plures
domus issiciebat Primi casus, hic obvii, gravissimi
120쪽
erant , mox autem, Charaeteristicis quidem symplomatibus indubii, malignitate lamen decreVere, adeo ut in ultimis quibusdam aegris fere sponte sua accederet reactionis stadium. Tandem, quae inter hanc utramque interjacet, altera pars ici, et tempore, quo fuit amicta, et epidemiae extensione et intensitate, utriusque tenet medium locum. In singulis autem hisce locis morbus imprimis propagari Videbatur, sicubi infantem primitus corripuisset.
Allerum hujus successionis exemplum in vicis B et invenitur. Utriusque enim partem, sibi Vicinam, ab Oriente Veteris Canalis, si spectes, ab initio Cholera vi. guit in angiporto antea excitat Puchthuissiees; verum mense demum Octobri in ita dicto Achterwe increvit licet ibidem jam mature identidem apparuisset. In genere vicum A reliquis serius assecit. Tandem , in ipso vico C
primum retro moenia saeviit, uti die tum est, postea vero propius . IACOBI Redem. Haec ipsa eo nos ducunt, ut exploremus, an epidemiae illa recrudescentia debeatur novorum Occupationi Io- eorum. Examine Vero de industria instituto, mihi patuit, intermissionem epidemiae atque subsecutivam ejus exacerbationem non lotius fuisse urbis. In parte ejus septentrionali C, M, D regulariter increvit morbus ad medium Septembrem. Abhinc sensim decrevit, ita ut par
tim M, D medio Octobri terminaretur, partim C)
ad hujus mensis finem perstaret. Contra in parte meridionali Α, Β, Κ manifesta fuit 2 circiter septimanarum intermissio. Ita inde a medio Septembri ad ejusdem mensis finem, in vico Me 5 aegris i tantum exstinguebatur, invio Bra aegri recensiti sunt, quorum 2 obierunt. In leo jam a 1 Sept. inde quieverat epidemia, per 5 dies non nisi 4 corripiens. Recruduit autem epidemia, τε cin