장음표시 사용
131쪽
Aegrorum horum dimidia pars ad Augustum pertinet, dimidia ad Septembrem. Ultimus i Sept. corripiebatur, senex potator , Dujus filia quinquagenaria triduo ante eandem sortem passa fuerat. Hi deeessereri praeterea autem, si Vetulam excipias nemo e 16 ultimum assectis obiit, argumento , et praecipuam epidemiae vim ad Augustum pertin uisse, et hanc ipso suo decursu fuisse lenitam. Ubi quaeritur de soli altitudine, num in ratione quadam videatur ad egrorum numerum, in altissima urbis parte I 3
aegri fuere 4 mortui, in media ex totidem aegris' Obiere, in humiliore 6 et in infima tandem parte, quae nundationibus exposita est aegri habebantur, quorum utrorumque dimidium decessit. Qui quidem uineri licet
minores sint, quam ut ad generalem conclusionem luto ducant, ostendunt lamen epidem iam nequaquam reSiriΟ-
tam fuisse ad humiliora modo loca. Excelsitas autem soli est A. P. Amst. Peis i. e. fere A supra medium Vahalis statum. Vicus illum, quem maximum ne-grorum habuisse diximus , situs est, partim ad mediam altitudinem, partim ad inferiorem Paucis hie plateis V. g. Stri straat, ubi miles alter degebat, Stee ιstraat Vleesch-houwerstraret, contineri morbus Videbatur. Aegrorum I ad milites, reliquorum 28 ad pauperiores pertinebant, eorumque Merant insanies. dultorum Vero, quorum numerus 32 erat, citantur a spirituosis dediti. In nosOcomio, quo i aegrotantes curati sunt, haT- macelata Cholera paralytica obiit, et femina custos
Cholera declarata revaluit, alii ibidem ex custodibus morbi prodromis affecti fuere. Annotavit autem Oct. AN EI DI , fere epidemium inter hujus urbis incolas fuisse, jam aliquot ante holerae initia septimanas et duas aere post ejusdem finem, sensum constrictioniS
132쪽
ingratum in epigastri , nunc Vellementiorem , nunc e viorem , fere autem continuum.
Reliquumetavia, imo et Velavia epidemiam non vidit. Bommeliae enim, ultemi, rnhemiae, arderovici, in singulis his urbibus unum modo aegrum ObSerVntum ESSE, id ipsum probat, hic epidemiam defuisse. De utraque ultima urbe praeterea innotuit, aegrum aliunde ad Venisse. Tetrarchia item Ziaiphaniensis, Germaniae ab hae parte adjacens, a morbo Videbatur prorsus integra manSur3. Neque enim ad Isaiam sitae urbes , neque in interiore regione agi hujus declarabant Vestigia. Quo profecto memorabilior est Cholerae adventus in pagum Lichten-
furtum , cujus accuratum historiam humanissime mecum CommunicaVit doct. Λ BhsΤΕΝ-BATEN nunc, ibi loci feliciter Rrtem exeruens, quam ergo hic ita contrahere liceat ut articularia singulatim memorem, quae notatu Videntur dignissimn. Finitis febribus intermittentibus biliosis, ea era mense Augusto incolarum sanitas, ut vel diarrhoeae , holeraeque minu ESsent, quam praecedentibus annis, frequentes, et
tantum decederent, quum subito , Septembris initio, sedeclararet Cholera Caupo scit hujus loci, redux factus erat primo Sept. Trajecto ad Rhenum , ubi OsOCOmium visitarat, holerae destinatum. In ipso jam itinere di-arrhoea fuerat correptus et postridie Cholerae ereth1cae subibat arOxysmum, a qua tamen restitutus est. Minus autem felici sorte utebatur 6 Sept. Operarius, qui diem apud prioris aegri socerum degerat, morbumque Velie menter reformidabat. Hujus qui funerariam confecerat cistam, faber ignarius, potator, psychice perturbatus, quum longos iniisset sermones cum Vir ab aegro reduce, Sequenti nocte idem passus est fatum. ostridie lotrix, Proxime fabrum habitans, cujus morte VehementiSSimo
133쪽
concutiebatur, et agricola, primo aegro vio inus, morbo assecti sunt, sed postea revaluere. ropola porro , Conspectis forte primi aegri exsequiis, sibi idem instare
fatum fixe persuaserat, eo eventu, ut eadem nocte Cho- Iera revera periret. Quam sortem simul fere vidua quaedam experta est, quae ante aliquot dies cauponis primum memorati liberos duos juniores receperat. Viduae filius, scriniorum Opifex, qui matrem , quaeum habitabat, curaverat, nec non infans biennis tenerrimus, ibidem vivens, biduo post Cholera interibant. Successerunt infanti et soror
quadrennis, et mater, ne non aliquot diebus post, Vunculus, qui tamen servati sunt. Odem eventu gavisus
est sartor, qui primi aegri funus tractarat, cum ipsius filiolari haec 12', ille Sept. assectus. Osiridie autem octogenaria, ejusdem domus incola II Sept ibidem sartoris uxor et u h. m. textor assecti ; hi utrique evaserunt, illa vero decessit. Reliqui omnes in vicinia habitabant , aliorumque Cum aegrotis quibusdam conlaetus probari potuit, aliorum non item. Eo autem pertinuere 1 Sept textor, Cho terae metu graviter agitatus, postridie puer quinquennis,. 16 Sept. barbae Onsoris uxor, Viduae, antea dictae, proxima, dein I9 H. m. ministri cujusdam publici uxor, quae in cubiculo rustici primum mortui habitabat; ano ipsius filia, sex diebus post, secuta est, utraque a neu restituta. orro inde a uo Sept. his accesserunt duo Operarii, nec non filius decennis rustici cujusdam brevi post quam cum infante ex insecta domo Iudos inierat. Pueri duae sorores deinceps asseclae, tum et in proxima domo rustici alius, qui fratrem curaverat, holera a borantem, uxor et duo liberi. Tandem a Sept. agmen claudebat cauponis primum excitati filius, qui etiam periculo eripiebatur.
134쪽
Itaque aegrorum summa fuit 1 defunctorum Io, qui tantum non omnes Vel cognationis Vinculis, vel vicinia vel denique familiaritale fuere conjuncti. abitabant omnes in media pagi parte, quae per se non ultra oo incolas habet. Neque durante epidemia, alii in Lichtensurio vigebant morbi, ita ut mense Septembri si tantum his succumberent; ne plures Observati sunt Cholerae casus. Neque alteram epidemiam haec regi ostendit quum Zutphaniae, oche
3 1 De Choleras in ransisalania et Drentia
historia. Orientalem patriae nostrae partem ulterius vigilare jam convenit. Continuo vero Transigalania considQ-randa est, provinciametriae proxima, qua et maturius
recepit holeram. Etenim inter primum assectas in nostra patria urbes pertinent Campi, ita ut, si chronologicum in principiis issuissemus ordinem, mox post Oterodamum fuissent excitandi. Ab illa ergo urbe nunc fiat expositionis nostrae exordium si . Die 25 ut 6 Iul. miles , qui olerodam redierat, assectione abdominali corripiebatur, quae pro Colle SPδS modica salulata est. Biduo autem post duo alii milites,
quos cum praecedenti in contactu fuisse non constat,
Cholera declarata assecli, moriebantur. Dein ipso Julii fine piscator, ex mari redux domum delatus, paralStice obibat. Abhino epidemia increscere coepit, postridie in alia urbis parte duos afficiens. Tum extra Orl3m caupo, Vir benigna utens sorte brevi morbo interiit.
135쪽
Primi ergo aegri per urbem sparsi videntur. Postquam vero septimanam Cholera Campis duraverat, et in insula vicina Scholi audia apparuit, quae a septingentis fere pauperibus incolitur piscatoribus, nec nisi propter navi gationis commoda a maris impetu vindicari pergit. So-Ient autem quotidie ad forum Campense procedere hi piscatores. Vehementer in hac insula grassata est epi-demia , ad medium Septembrem usque I aegros Corripiens , icet eorum 6 tantum ex vita abirent. Vel sic tamen, si ad incolarum numerum attendimus, proxime accedit ad pagos illos memorabiles Hollandiae piscatorios,
quibus tertia addatur mortuorum ratione habita, aegrorum numer et CalVieum superans.
Campis per septimanam fere diutius perstitit holera, ad 9 Sept. scit protracta. Hic autem II Cives aegrotasse 5 Obiisse feruntur. auperes imprimis et impuri homines assecti imo, ubi pauperies immunditie jungebatur , non raro bini resVe aegri se in eadem excipiebant domo Militum 5 numerantur; praeter quos in nosOcomio a cives curali. Custodum, aliorum Ue, qui ibi officia praestabant, a affecti. Caeterum , initio gravior epidemia, ipso suo decursu mitigata est. Diarrhoeae inter melioris sortis homines frequentes erant. Mense Octobri vix aegri hac in urbe deprehendebantur et minima erat mortalitas. Ad Isaiam ergo sub Iulii finem Cholera se declarabat; medio autem mense Augusto simul fere regnare coepit pluribus ad amnem κwartinate Iocis . lenim I 5 ejus
mensis die wollae, is Genemudae apparebat et in Opposito huic oppido wartslusa. Quibus addi potest, pridie rentiae urbem, Meppetam, quae per Aliam Havellanam ultimum citata urbi jungitur, morbum
136쪽
In Transisalaniae capite i), post praegressa di arrhoeas cholerasque sporadicas , primum nutrix assecla, nuper indoinum unius ex medicis S Ollanis recepta , Cujus morbi nulla alia causa accusari potuit, nisi praegressa animi depressi cum subitu victus tenuis tu Iautiorem mulatione IIano seculi sunt praetor militum, potator, o Augusti, et biduo post labellarius, Warisius advena cui infantem subito abripuerat Cholera Epidemia autem demum 24 Augusti increvit, quora simul assecti sunt. Memorabile est, ex , hinc primum assectis, duos ad forum piscarium pertinuisse, tertium ibidem habitasse, quartum ero infantem fuisse nautae, qui Da ventria, ex urbe haud infecta, Veniebat. Hae in nave postridie et mater subibat morbum Dein passim increvit epidemia, nec tamen graviter, ad finem Septembris usque I lantum invadens, quibus Octobri 1 additi sunt. Qualis proportio ad 5 millia incolarum perquam fausta dicatur. Maximum habebatur 4 Sept. quo 1 aegri notati sunt. Quo Vero magis lentae hujus et levis epidemiae decursus intelligatur, ab ejus initio inde aegrorum et mortuorum nume-TOS, Secundum hebdomades, Proponere lubet: ad 3o Aug. . .
Quoad epidemiae per urbem dispersionem , nihil monere possum, nisi O , initio prope ortam Campensem, deii prope legensem plures aegros decubuisse. Egregiosi Viri docti. qui xvollae medicinam exercent, . . RAMAER, CKHOLIT . D. KETTE , SCHAEΡΜΑ et P. G. ΑΜΑΕ conjuncti ni epidem iam descii pserunt, multaque facta explorarunt, ad morbi propagationem illustrari. dam, ab omni tamen system a te liberi Vid. A. i. p. si et 32 sqq.
137쪽
autem studio medici Wollani, Viri docti. in causas in
dagarunt, quae singulos adduxisse casus videntur. Ita de quarta aegrorum parte 29 constitit, eos morbum recepisse, postquam cum aliis in contactu fuerant. Nonnulli eorum praevio terrore, anxietate, Vel tristitia graviter fuerant agitali, alii contra in lectis decubuerant, tristis moribundorum fati testibus. Plures ad eandem ninitiam pertinebant, subinde , , , 5. in semel ad 8 hic numerus adscendit, qua in domo femina insuper,
Almel Oa accedens, eodem occupato lecto , temeritatis Sune poenas luit. Medicina duo doctores et alterius uxor morbum quidem passi, attamen restituti sunt. Porro aegrorum inti OsOCOini Custos, neglecta ab aliquot diebus diari hoea post noctem Vigilia exactam , aegro remedia propinans, morbo se obrui exclamat , lectum elit, biliori post, surrecturus, Collabitur, brevique animam efflat. Qui vero Casus ad alios se propagare Videbantur, pertinebant
omnes ad aralyticos. In 3 reliquis probabilis inveniri
Ad amnis ejusdem ostium Zioolsche dies sibi oppositae
sunt Genemuda et wartslusa, illa S, haec ultra milium incolarum. Illi nec diu , Deo vehementer saeViit
epidemia. rimis enim Septembris diebus jam videtur
ad finem Vergisse, lente modo ad medium hune mensem protracta. aegrorum summa fuit I defunctorum I 6. Sivaristusae autem , in inferiore Vollentioviae parte et gravior fuit et diuturnior epidemia, egregie descripta a doct. YΝMR I). raecesserant am aliquamdiu di arrhOeae, rheumaticae, ut videbantur, indolis, spasmis ventrisque murmuribus comitatae. Die autem memorato i A. B. p. 456.
138쪽
piscatoris famulus paralytice obibat, postridie puer , qui nec mediate, nec immediate cum eo fuerat in contactu. Mense Augusto circiter 2 5 affecti fuereri per Septembrem autem perstitit epidentia, Octobris initi terminata. Quo 6 hebdomadum spatio o incolas affixit, 35 e medio tulit. Eorum 27 Cholera paralytica decubuerunt 35 erethica, reliqui Diarrhoea cholerica Fere solos autem morbus petebat pauperiores, immoderato imprimis Vitae generi deditos, delectu quodam praeterea , qui amicos Vi CinOS-Ve aegro curarant, utrumque etiam nosocomi custodem. Attamen longe major erat aegrorum numerUS, UOTUm cum aliis commercium probari non potuit. Tandem assirmat Vir doct. epidemiam hac lege fuisse dispersam, ut ali quamdiu cuidam loco inhaereret, dein in alium se On-Verteret , et sic continue procederet etiamsi vel haec regula suas pateretur ex eptiones. In vicinomasset elo, urbe praecedentis et wOllae media nemo holera laboravit. auci autem casus obvii m. Augusto in pagis Camperveen et Graph Orsi, prope Campossitis. Ceterum ero neque ad salam epidemia obser ala est. Paul quidem serius eodem mense in pagis is et Die- penVeen se casus obtulit, qui lamen uterque restitutus est, et Augusti fine aventriae tres aegri adsuere , qUO-rum unus tantum evasit. Attamen in hac urbe fere i millia incolarum habente, commercioque celebri, se non
ulterius explicuit Cholera. Sub Augusti finem et mense Septembri, juxta Vidi uni, qui prope wollam in amnem Zinartiuater emuit, tria etiam oppidula Cholera non vacarunt, Omma scilicet, at Daotinarde berga Primo in loco I aegri, mortui censentur alter et tertio 2 modo aegri. Ad Drentiae limites inmerschans , ubi mendici reci piuntur, rati Sept. ad Octobris finem 45 aegros re-
139쪽
1o 3 CenSuit, quorum II succubuere. Caeterum vero in hoc
tractu pagi Helledoorii et vereest holeram videre
Haec igitur Sallandiae sunt loca, ubi vestigia pressit Cholera In reliquis autem ransisalaniae partibus Ol-lenhovia, turfinis bene multis, quae dicuntur, humiliOribus perfossa, vix IIIorbum tulit Augusti fine oldemartitet Blohetyl, Septembri Steenwyhermolda et Giethorna
Paucissimos Continuerunt aegros Reliqua autem haec DOStrne provinciae pars, Frisiae affinis, libera restitit. Tubantia item, terra arenacea Germaniae Toxima, morbum nescivit.
Drentia tandem vix Choleram subiit. Primum oug. apparuit in pago Hoogeveen, ubi tamen On ultra negro Corripuisse censetur Meppelae ad Octobris finem 2 aegri citantur , quorum 1 diem obierunt. In mil-da, ad Canalem ejusdem nominis sita, quae frequens admittit commercium, per Septembrem et Octobrem saegri Io mortui notati fuere. Quibus mensibus in intermediis leve et Havel tu item pauci casus dabantur; denique paucissimi in pagis Oide et Od0orn.
Primum in hac proVincia Choleram passa est neca, eademque unice fere epidem iam satis gravem tulit i). Nauta enim hujus urbis, qui trajectum in Leovardiam facere solebat, jam per aliquot dies diarrhoea saburrali laborarat, quum 5 Aug. subit illum morbum contra heret, quo paucis horis post exstinguebatur. Eodem hoc
ε Accurata exstat hujus epidemia descriptio doct. GALΑ31 in A. B. p. 36 et 397 , quae quidem eo pluris est facienda, quum uni huic Viro ,
Daxima saltem parte, Pidemiae in hac urbe cura fuerit Commissa.
140쪽
die in pago vicino, sive omni eis, Sive Luthe iero, sagit tarius idem fatum subibat, qui ex Brabantia Septentrionali veniens, necae brevi degerat. Osiridie ad hanc urbem
naVis accedebat, foeno Onerata, quae tamen unde Venerit, non notatum est. Ejus vector, immodica Cere istae quantitate ingesta, Cholerae succubuit. Die ver u Aug. primus urbis incola assiciebatur, homo pauper, spirituosis deditus. Cujus contubernalis, qui et illum custodiverat, biduo post, eandem sortem assu est, illique vicinus successit, qui cum ipso fuerat in contactu.
Deinceps epidemia increvit, ad medium Septembrem persistens, quo tempore assiixit 6 incolas 2 e medio tulit. Qualis proportio ad 6 millia septingentos incolassatis notabilis est. Plurimi autem, quod accepi a doct. BANGA, in Occidentali urbis parte habitabant, ubi fossa
quaedam retro moenia adimpleta fuerat imo, ex Cannin1ibus extracto, qui tum notabilem spargebat foetorem. Ρraeterea ossicitur ex annotationibus Oct. GALAMA, 38 aegros familiaritate, assinitate, aut vicinia fuisse conjunctos. Etenim nautae primum affecti sex assines sibi successerunt bis aegri se mutuo excepere, terra, septies , ita ut saltem 5 habeantur, qui morbum susciperent, OSiquam alium Viserant.
Neque in reliquis 36 aegris desunt, de quibus con tactus dubius est, etiamsi et in iis non pauci habeantur, in quibus hujus rei suspicio Vix esse possit. Memorabile autem, in his aegris Io dari peregrinos, qua in causa attendatur ad frequens hujus urbis cum integra
pro in ei per Varias canales commerotum. Attamen de eorum uno tantum manifestum fuit, ut duos incolassuecessisse. Custodes, quorum curae aegri erant 'n-
dati, tantum non omnes leviori aut graviori morbi gradu assecti. steterum plerique aegri pauperioribus Idnuis