장음표시 사용
151쪽
Ve, Commercium cum Osoeomio, ubi Cholera curabatur. Eorum, qui in aegrorum salutem Stipendiabantur, tres
Durani epidemiae regno, praeter diari hoens eum pas-rmis, incolae permulti spontaneat extremorum assitudinem percipiebant. His sudor copiosus ungebatur, levamen asserens, quo suppresso amotiones leViores rheumaticae
apparebant. Tollebantur hae ipsae sudore copiosissimo, acido, per dies imo protracto neglectae vero debilitatem
et symptomala nervos asserebant. Fere semper murmura ventris cum nisu ad diarrhoeam accedebant, auferenda autem et illo sudore. Aliis incolis vertigo erat, susurrus Rurium, Oma , spasmi extremorum , aliaque Vitiatae vitae
animalis indicia. Omnibus vero sensilitas inlestiuorum erat aucta , imprimis manifesta refrigerantium usu. Cholera indigena inter pauperiores Vix apparebat inter fortunatiores satis frequens. Praeterea Variae aegritudines nervosae et hystericae quotidie obviae, ab assectione psychica derivandae. Varioloides, scarlatina, tussis convulsiva, inflamma . tiones locales persistebant, sed minore gradu, imo sub inde cum Cholera se complicabant. Febres intermittentes, declinante epidemia, plures apparebant brevi autem numero minuebantur, ita ut hujus anni finis sanissimus esset dicendus.
In Groningae vicinia admunesum siti, pagi appemeerotinoogehan quosdam holerae casus obtulerunt. nillo enim, initio Septembris, feminae, quam supra diximus, mater, quae filiam custodiverat, eundem subiit morbum Dei ad Octobris finem 1 ibidem aegri adfuere, quorum 4 ex vita excessere. In proximo HOOge-gand inde abo Sept ultra medium Octobrem I aegro
rum denati. ad irentiae dimites Noendamum inde
152쪽
rum excessit dimidia pars Caeterum ero iisdem mensi bus non nisi unus aut duo casus notati in pagis Basso, Bedum, locliteren, Groote Gast, Oogkerk, N.-Pehel-
Zelandia. Ultimo loco flumina nostra transgrediamur, in limites provinciarum septentrionalium deseendentes, ut exploremus, quomodo ii iis se Cholera habuerit. Primus in Brabatilia Septentrionali aut assectus est,
qui in pago Alm herli, ipsi Hollandiae vicino, vivebat i).
Veniens Bolerodamo, et Jul prodromos morbi percipiebat, cui postridie, domum redux Sue umbebat. In pro xima Emmioliova Vir, exadversus praecedentem habitans, morbumque ertimescens, idem tulit fatum. Veruntamen non exoria ibidem epidemia fuit. Bergo-ZOmam Veniebat 28 Jul miles, qui a missione redux Roterodami pernoctarat ci). In itinere et spiritu sis fuerat et aqua frigida abusus, postridie autem sub noctem Cholera afficiebatur, quae a comitibus pro ebrielale habita, ipsum tamen cito exstinxit. Ibi demi Aug. matronδ, Hagii Comitum per Boterodamum reversa, holeram patiebatur, n qua restituta est. Dein et 1 3 Aug. eodem traducti fuere 2 milites Roterodam AntVerpiam utentes, pro
pe arcem Bath in ipsa navi correpti. Uterque hic decessit.
i Vid doct. v. D. Loo, in A. B. P. 27 sqq. qui scit in unum redegit, quae a pluribus hujus provinciae medicis referebantur de epi-demiae vestigiis in pagis Almkerli Emmichova, Dinthera, Hees vico, Werken et exhendamo. 2 Vid de hac urbe, quae accuratissime exploravit Oct. INABER. os comit illic militaribus praepositus, in a. i. i. 276 sqq.
153쪽
Neque anien alii hos sequebantur aegri, donec Aug. fine sagittarius, qui eouardia hebdomade ante venerat et loca transierat, ubi regnabat holera, in ipsis excubiis, eam susciperet. Prae errore quodam in ipsum no SOCOmium transferebatur, et ero in cubiculum, ubi 33 aegri degebant. Ibidem curari perrexit. Hic autem locus erat, in quo primum incrementum cepit Cholera Scilicet, ' o 5 die abhinc Liui reconvalescentes assicie-hal. Cubiculum evacuatum et depuratum fuit; postea
vero in eodem v etiamnunc aegri raecedentibus coefferunt. Praeterea in aliis ejusdem nos comi cubiculis
ad 16 Septembris usque 4 aegri similem sortem passi
sunt. Hi omnes in Osocomita ira particulare transferebantur memorabile autem est, primis jam Septembris die bus, Custodum, qui eos curabant, 4 Cholera fuisse assec tos, quorum ibierunt. In altero OsOcomi militari, quod
in platea Anglica Engelscheuetraat situm est, hunc morbum
eodem tempore subibant ustodum res, quorum unus aegros Ordracum transportarat Aeger autem, qui juxta ulterum custodum decubuerat, huic successit. In Contubernio militari, quod majorem praesidiorum artem Ontinebat, non nisi unus morbo defunctus est. Erant ergo inter milites 23 aegri, quorum 4 su Ccubuerunt. Eoriam 5 ex locis infectis venerant reliqui, pract- ter unum, pertinuerunt vel ad duo noso omia, vel ad ipsorum holera laborantium custodes in Os0GOmio autem Blterutro unum cubiculum ultra quartam aegrotantium partem tulit. raesidia contra militaria n morbo fero libera restiterunt. Eadem immunitate et cives gavisi sunt.
Pauper enim homo, Iu Sept affectus, sola in iis Choleras victima fuisse videtur, cui lamen in urbis vicinia medio
hoc mens a Conjuge R cesserrant.
Mense Augusto in ea provinciae arte, une antea ad
154쪽
Hollandiam Meridionalem pertinebat, Varia Oca spora dio ChoIerae casus habuerunt. In pago Erheni memorantur aegri suspecti, in proximo erhendam vir, Dordraco redux brevi Cholera declarata obiit in pagis Capella, Fynaari, intheloord, aistere , Deo non in arce Guillelmostadio in singulis unus eger nolatus. Bredae autem et evelabergae ad certum quoddam incrementum pervenit epidemia. In illa 4 Aug. coepit et ad Septembris fere finem perstitit. Quot affecerit, bene. Olenter mecum CommunicaVit doct. ΛΕGEM , primus ibidem medico- chirurgus militaris Scilicet militum 5 Regrotarunt, quorum quidein o obiere. Custodum in nosocomi militari I assecti, exstincti sunt, femi
nae et infantes militare u revaluerunt. Inter cives autem o viri annotati sunt, quorum 6, et i feminae, quarum I periere. Inter has et tres pertinue runt, quae depurando nosoconiium militare occupatae fuerant Attamen reapse Plures aegrotarunt cives Durante enim epidemia ad statum civilem mortui exhibiti sunt quum vero nulla alia tum in hac urbe deprehenderetur epidem in ratione solitae mortalitatis, eorum 6 saltem ad Choleram referre licet Sevenbergae Septembris initio apparebat holera, et bimensem per flans, o aegros affecit, quorum defuncti sunt 17. Iisdem diebus funus in pago, redae Vieitio, Ginneca, notatum. In majoratu Sylva-Ducensi i Augusti septuagenaria decessit, in Dintheram ab itinere ad urbem rcVersa: eadem autem tribus hebdomadibus ante Rolerodam suum visitarat filium. Ibidem deinceps u incolae aegrotarunt, qui tamen feminam illam non viderant. In proximi mees Vico femina, Olera colligens, eodem morbo obruta, Obiit. In ipso mutem hujus provinciae capites si) ubi, anno
3 Vid. doct. o. D. Loo l. i. Praeterea de epidemia Sylva-Ducensi
155쪽
imprimis praegresso, tamquam iiiundationuiti pedissequae, febres paludosae malignae grassatae erant, medio demum
Septembri Cholera apparuit. Neque ad portum, Ommercio hominum, militum imprimis, frequentissimum, primum visa est, etiamsi prope illum in angustis semitis plebs colligatur, Verum ad finem urbis Hinthamensem Hinthumeretas in angusta platea puella decessit, quae urbem non reliquerat Typho cholerico obiit paralytico autem morbi gradu, in eadem vicinia, aliquot diebus post duo viri , non ad plebem referendi, quorum alter, Vitae regularis homo, piscando ad Diesam diem degerat. Abhinc autem per urbem sparsa fuit epi-demia, serius demum in portu quosdam assiciens Satis autem graVile regnasse videtur. Fine Novembris terminata, 1 aegrorum 6 e medio tulisse fertur, qui tamen numeri vix pro accuratis haberi possunt. In uno enim Osoeomio, quod a doct. HILLEMIER audiVi, qui luminter arcis praesidia medicinam exercebat, civium 8 curati sunt, quorum 8 obierunt. Ibidem et o milites decubuerunt, eoruinque non nisi v servati sunt.
Vix igitur, nisi qui in Osocomi habebantur, numerati videntur. Praesidia autem militaria hujus urbis, uti et Bredae, circiter L millia attingebant. Duratile epidemia Sylva-Ducensi, paucissimi casus inpagis vicinis Boxtet, Lith, ungen, observati Peellandia integra vix holeraria tulit. Etenim mense Augusto Oense unum et Septembri eurne 4 habuit aegros. Notabilis etiam fuit immunitas, qua frueb3tur exercitus. Inter milites, qui vel in pagis, Vel in campo degebant, aeris Vicissitudinibus praeprimis expositos, prouti a Viro
quaedam Mecum communicavit doct. MOLExscuo qui deliciter illic artem actitat.
156쪽
doct. KERST, Ccepi, Cui medica cura alterius exercitus nostri divisionis erat commissa, vix casus quidam obtinuerunt. Erant prope Ten o oo in tabernaculis militaribus per aestatem collecti, quorum v modo, totidemque prope Orschotum, quorum non ultra I aegrOtarunt.
Non ergo graviter amicta fuit haec provincia; verun- tamen levius etiam experta hostem est Zelandia. Etenim in Scaldia ruinisse plantummodo aegros habuit, quorum prima 28 Aug. Orphana fuisse fertur, Horna veniens, quae iter per olerodamur fecerat, ibique visitarat Cholera laborantes. orro in arce Balli, ad Scaldim, funera censentur, quae num eadem fuerint, quae er-g ZOmam traducta vidimus, affirmare non ausim. a dem mense Septembri in pagis issekerke et illandi singulis I aeger et m. Octobri in Flandriae ollandicae urbe Sassa 3 aegri recensiti fuerunt, quorum tristi cessere fato. Febres etiam autumnales hoc annis solito minus graves fuisse feruntur.
157쪽
Absolvimus primam holerae perBgrationem in seΡ- lentrionalibus nostrae atriae rOVinciis Pergentes autem in argument nostro jam aecingimur, ut epidemiam, iterum hasce terras lentantem, persequamur. Altera igitur ejus periodus exponenda est, qua in causa et illud nobis in propositis erit, ut utriusque disserentiam quantumpote declaremus. Ceteroquin eodem continuabimus tramite, quatenus Certe per fontes dabitur, quos inihi explorare contigit. Quum ergo Anniam 833 haec spectet epidemiae perit,dus , ab hujus descriptione nunc fiat exordium.
Hyems, qua terminabatur praecedentis anni epidemia, perquam erat temperatu, modicum tantummodo gelu mense Januario asserens, quod imo Februario procellis pluviisque cedebat, temperatur adeo moderata, ut mature alii vegetabilium quorundam coepisset in floreseentia. Nives Martiales satis erant copiosae. Hisce autem veris initio succedebant uri et aquilones, cum ariditate et
tempestate frigidiuscula, quae quidem aliquamdiu persti-lerunt. Mutata vero Maji initio hac aeris conditione,
in dies adeo increvit temperatura, ut Versus medium hunc mensem saepius ultra o F. adscenderet hermo- metrum. Attamen non perstabat aestus brevi enim refrigerabatur aer utut pluviae n0n essent frequentes.
158쪽
Eadem temperaturae mutabilitas mense Junio Observabatur , qui Ver Ventosus erat dicendus. Spirabat imprimis Auster imo die 1 Iun. gravissima tempestas ab Africo saeviit, quanta per aestatem rara esse Olet. Nostra haec et Angliae littora valide affixit. mo per ipsum Iulium aer inconstans, quandoque rudis, frequenter pluviosus cujus mensis I die tempestas, dirissimo onitru comitata, memoratur in ollandi , Trajecto et Gelria. Quin integra aestas mobilem habebat et frigidiusculum aerem Auster Augusto Iurimus, ejusdem fine in notabi- Iem procellam auctus dein Septembris initio, vehementer nostris oris adspiravit Caurus. Autumnus serena potissimum tempestate spectabilis, licet initio et venti non adeo remitterent. Veruntamen medio Octobri identidem redierunt pluviae et mense NO-Vembri cito accesserunt procellae nimbique Parum frigoris erat. Quae coeli conditio et mense Decembri perstitit; dum famosa tempestas, qua Vehementiorem pauci nostralium viderunt, ipsi anno finem imponeret.
Hinc ergo concludimus, moderatam hyemem Vor rRE- cessisse, initio frigidiusculum, dein vero calidum et fertile. Aestas erat temperata, sed ventosa et inconstans Aulumnus serenus. Instantis autem hyemis pluviosus aer et procellosus nuntius , subinde in gravissimam tempestatem
Itaque hic annus praecedenti non una ratione similis, cujus quidem comparationem, respeetu temperaturae
1 Vid supra p. 4. observationes Hartem institutae sunt, notatae X Kons et Lotterhodo, i 834. De anni descriptione id hoc diarium l. c. p. 75 et UiIu e Beri de Nederi huish maalach. Enz. I 833, ubi et agriculturae reique pecuariae conditio exponituT.
159쪽
Ut ero utrique anni et ratione pressionis et humiditatis aeris generatim inter se conferri possent, has iudicationes, hoc potissimul loco , in unum collegimus I).
1812-31.1832. 1833. 1832. 1833.
29. 84729. 86729. 82086 890. 29. 876 30 01829. 74883. 284 429. 86629. 91930 14183 6 78. 29. 97929. 89029. 83586. 78. 29 4930. 04429. 91286. 182. 229. 95229. 90529. 89186 282.
29. 82429. 93229 62594. 191. 29. 89529. 973 29. 86288. 287 3
i Baro metri altitudines ductae sunt ex iisdem observationibus Harie mensibus. Disserentiae exigui momenti, quae inter medios totius anni terminos iu hac atque in praecedenti tabula inveniuntur , ab iis, qui computati sunt in citato diario, proveniunt, quod , hos quaerens, menses ad eundem reduxi dierum Dum erram. ygrometri gradus Amstelodamia doct. v. D. ΟORT bservati sunt, qui tamen Don ante hoc hiennium prodierunt Nostro sini susticere videntur, quas attulimus, observationes.
160쪽
Ia Coeli aerisque favore cerealia hoc anno in genere prospero coronabantur successu Prata item eliciter culta sunt. Arboreta quidem ventorum efficaciam experiebantur fructus horae vero copiosissilui erant et suaVes. Si pomorum proventus praeter hominum memoriam faustus habebatur. Uvae item, etiamsi sero, extra spem tamen maturae factae, bene cesserunt. ecora, haud secus optima fruebantur sanitate, quique ii Zelandia et Frisia pauci admodum inter illa offendebantur morbi, nihil
quidquam praeter normam Offerebant. Quoad res politicas, denegatum a vicinis gentibus navibus nostris Oceanum indignabatur mercatura. Verun
tamen initio Junii, quam jure postulabat, repetebat liber, talem. Sic etiam arcis ADtverpiensis defensores jam Majiiuiti in patriam gratam reversi erant et effusa aetitia nostris recepti. Nec non paulo post magna sagittariorum pars Iaribus suis ac penatibus reddita, quamquam exercitus
ad patrios limites vigilare pergeret. Denique, ut finis huic fiat descriptioni, qui semelepidemiae praesentiam experti fuerant, civium animi malum majore tranquillitate ac fiducia et prospiciebant, et ferebant. Quo major fuerat de priori , eo erat minor de hac posteriori epidemia rumor. Magistratus ipsi simpliciori modo curam ejus medico politicam instituerunt. Quae tamen , ad epidemiae vim frangendam , experientia Confirmaverat , media non neglecta sunt. De industria vero neque de hisce Omnibus , neque de epidemiae progressibus quicquam in lucem prodibat. Ita, in genere
saltem, ciVium compescebatur metus. Verum ex eodem
fonte difficultas nobis fluxit gravis, ut hanc epidemiae e-riodum exploraremus. Quam si quodammodo superaVerimus, Virorum specti et docti. quos adii , humanitali illud inice adscribendum est.