장음표시 사용
211쪽
non conveniebant illis locis, quae priori anno erant imprimis visitata Familiis item compluribus domibusque gravius incumbebat malum, ita ut satis essent frequentes, ex quibus 2-5 incolae decumbebant. Multa hujusmodi mihi innotescunt exemplas hanc tamen quaestionem numeris solvere non ferunt annotationes, quarum mihi contigit usus. Sic et generatim tantum enuntiare possum , domus antea Exalas nunc subinde tantum Choleram recepisse. Confirmatus autem hoc iterum anno fuit egregius domiciliorum auxiliarium usus aedificia publica holera vacarunt. Aegri longe quidem plurimi inferiora tantum exercebant
opificia. Femina plures assectae, quae Corporis quaestum faciebant. Custodum autem, qui in nosOcomi erant, neque aliorum, qui ibi continue fere degebant, quisquam affectus. Veruntamen ex mediis civium ordinibus , quin et ex superioribus tristia citare possim exempla Caeterum inter 28 ICiVes aegrotantes, quorum Sexum notatum in Veni, II 4erant Viri, quorum 6 et 6 feminae, quarum 84 ex
Quomodo inter militos initia egerit Cholera , dictum est. Primum qui per evacuationem Vel missionem in hanc urbem venerant, assecti sunt , dein aegrorum custodes, lumdemum ipsa praesidia. Inter haec enim Io Augusti primus decumbebat Exacto tamen hoc mense, milites a morbo liberi restiterunt. Summa lim eorum 5, aliis morbis affecti , Sylva Ducis aut Leyda erant transportati Totidem ad praesidia urbis pertinebant, ad quae et praetor militum referendus est. Custodes, ut Vidimus, 2 erant; 4 milites, per missionem in urbe degentes, quorum unus domi Occubuit, postquam matrem Cholera laborantem custodiverat. Addendum his est, praesidia urbis medio termino per alterum hujus anni Semestrium attigisse Iouo aegros in nosocOmiis militaribus
212쪽
Ex artis salutaris successibus Cum inter cives, tum inter milites, concludendum Videtur, epidemiae indolem hoc anno, quam praecedenti fuisse Imaligniorem. Quae si ex aegris, a nobis in nosocomio, adVersuSCholeram instrueto, curatis, dijudicari possit, pessima erat. Hue enim qui accedebant, majori parte Cholera parat Ttica erant afrecti, atque, stimulis etiam fortissimis ingestis aut applicatis, nullum indicabant reactionis symptoma, Verum, aliquot horis post, vita migrabant. Attendendum autem ex I hujus noso omitaegris o ad Augustum pertinuisse , ideoque ad primam epidemiae periodum, quam altera longe fuisse periculosiorem antea dictum est. Hinc aegri fato cesserunt, quo rum 3 stadium algidum non superabant. In aliis foedissimus erat Cholerae habitus cyanosis imprimis atque algor
summo quandoque gradu aucta. In aliis autem facies vix habebatur characteristica, sudor calidus, cutis Vesicatorio respondebat iidem tamen lardiorem On Oppetebant mortem. In genere plica culanea, VOX cholerica, pasmi extremorum minus mihi videbantur Constantes, quBm anteδ.
Mens autem in stadio algido fere obnubilata erat, non raro deliriosa, quandoque ad apathiam deflexa, ex qua excitati, bene sibi esse, moribundi, assirmabant. Neque altero tertiove morbi die cerebralia haec Tmptomata Obvia, Vcrum jam paucis post in Vasionem horis Sectione autem facta, in hisce constans erat arachno1deae piaeque meningis injectio, vel et exsudati seri notabilis ad hemisphaeria cerebri, rara in ventriculis. In eodem illo stadio algido dyspnoea gravis, imo subinde dolor lateris pungens erat; qua in causa sanguinis evacuationes Iocales egregios usus praestabant Dolores abdominis inflammatorii fere mali erant omiuis Evacuationes
SerOSas, morbo propriδS, IIuno Copiosissimas, uno ParcaS, sedes cruentas ter obserVaVi, quibus Vero non praegressis, ter
rubellum excretum, tenuia replens, post mortem inVenti
213쪽
I IMothodi excitantis , quam in stadio algido fere indicatam
existimaban , nune fausti erant effectus, nunc Ver nulli.
Ubi quosdam esseclus praestabat, Plerique Sanabantur aegri . Noxas ejusdem in doloribus abdominis gravioribus tantum expertus sum. Convelliebat imprimis in adultis et declinante aetate , minus in adolescentia , Contraindicabatur infantia. Summae utilitatis erat, ubi vacillabat aeger inter stadium Contractionis et reactio uis. Venaesectio in stadio algido
nocebat summum artis praesidium ad regundam reactionem Typhum cholericum nonies holerae, fere erethioae, succedentem Observavi, his tantummodo restitutum non tamen excitantium Videbatur sequela Denique frequentes offendebantur morbi secundarii, congestiones imprimis ad cerebrum, ad pulmones, vel ad hepar in febrem subin flammatoriam, vel biliosam non raro auctae. Hae quidem omnes restitulae sunt. Vir autem post sanatam di arrhoeam
cholericam , delirio trementi succubuit femina ex Cholera paralytica subito per poplexiam exstincta est, alia faciei erysipelate, alia dirissimis convulsionibusa puella denique febre intermittente apoplectica, frustra per sulphatem hi ninae tractata. lurimis adultis longa erat atque dissicilis reconvalescentia. Haec ad epidemiae naturam illustraridam nostro fini sussiciant. ergamus in Ultrajecti rura. De reliqua provincia idem, quod de urbe, valebat Generatim parciorem videbat hostem. Sic in rees xvi ob unde anno praecedenti satis gravem prodeuntem epidem iam vidimus , nunc quidem a Julii vir Roteroda mensis exstinguebatur et tria praeterea funera ObserVnta sunt; non tamen ulterius increvit epidemia. Amers rdia, qua Vehementiorem Vix alia patriae urbs tulerat epidemiam , nunc non nisi unum sub Augusti finem habuit aegrum Eadem immunitate et Iselosteinium videbatur gaVisurum, quum mense Octobri paucos quosdam referret casus Scilicet abra' h. m.
214쪽
IIo ad modium Novembrem 5 hic aegri fuere notali, quorum
1 decesserunt. rima, Vel saltem in rimis , femina cratrobusta, cujus maritus ante biduum Amstelodam redierat, pomis illic venditis. Mater septuagenaria, quae ex pago Bunnili huc cesserat, filiam Curatura, sana et intrepida eodem die morbo decessit. Munifortii, referente humaniter exp. BOMBACH sy', qui illic artem nostram feliciter exercet, primum 29 Aug. materfamilias assecta, quae sordidam domusculam, in angiporto sitam, non relinquebat, nisi ut aquam ex Isela hauriret, vel ad aedem sacram prodiret. Dein ultimo hujus mensis die faber lignarius decubuit, potator, qui praecedentem Vix noverat, sed Oudewalerae aliquot dies Opificium exercuerat, ubi tum vigebat epidemia. Eodem die et infans quinquennis assectus, cui extra fores limenque prodeundi Venia notierat. His successerunt femina, cujus maritus fabrum ignarium custodiverat, infans septennis, qui priori ludorum fuerat socius, tum etiam proxima primae aegrae Viciua, quae hanc et curarat, et funeri operam dederat. Denique in propolio, valdequam frequenti, infans decessit, tristemque cenam 15 Sept femina claudebat, quae prae morbi metu se dudum intra parietes continuerat. Aegrorum igitur summa orat , quorum decesserunt . raeter ultimam, omnes inter familias numerosissimas obtinuerunt.
Haec Iselanas urbes spectant. Ad Leucam i cum ore stadum prorsus liberum fuit. Nec in Iaarsvelda et opili nisi unus Augusto erat aeger. rope oerdenum pagi
funera Altior item proVinciae pars morbo vacavit. In Amerssordiae ambitu I- tantum casus notati in Bunschola, Soest et Rens Ouda.
Verum ad provinciae limites, Amstellandia Oppositos, quodammodo increvit epidemia. In Martensdico quidem
215쪽
Augusti no et in Loosdrechto medio Septembri nemo
praeter unum incolam decessit ad Uectam autem satis frequens erat Cholera. ano Praeceptor aestum. Vir es.
HOLTERBEER , delegatis ad sanitatem provinciae publicam tuendam adscriptus, accurate examinaVit; quae autem accepit, quo est beneVolo erga me animo, mihi communicavit.
In pagis Zuile et Maarssen non defuit Cholera. Exp.
ΤΠn sy per Augustum et Septembrem in illo in hod aegros curavit; ex quibus 8 defuncti sunt. In BreukeIa apparebat Augusti initio, quum nundinae annuae illic ag rentur. Primus aegrotavit Vir, qui in circumforanea domo placentas distrahebat. Deinceps alii assecti, qui in contactu fuerant cum aegris, alii qui non fuerant. In mediopago et obierunt, et in his, quorum egestas haudquaquam accusanda erat. Decesserunt in totum T incolao Relati autem administerium publicum fuere in pagi parte Nyenrodae cognomine, I aegri, quorum I , Sti Petri 6, quorum 4 defungebantur. In coquina laterum Cromet yk, pagum ipsum inter et aarssen, plures fabri brevi de-
Cesserunt. In altera coquina Vech en un, exadversumsita, cujus fabri commerci Vitaeque genere apprime praecedentibus OnVeniunt, nemo affectus. Oct autem Tunci . annotavit, diarrhoea et spasmos abdominales, iis
diebus in Breukela fuisse frequentes, qui et aliis sese ungebant morbis Medio Septembri terminata erat Cholera. Porro ad eotam reolandia quidem integritatem servavit. In vico autem vicino, quod ad LOOsdrechium pertinet, deniosoli dicto. domus ad aggerem, inter Loenam et reelandiam, sitae sunt ad Orientalem Vectae ripam. Hic ex aegris occubuere. Primus Israelita 7 Aug. corripiebatur, qui negotiando rura peragrabat Ante biduum Amflelodamo
reversus, noctem inquietam dormivit et, sudore irroratus iVreelandiam tamen mane cum mercibus petiit. Eodem vero
216쪽
dio Cholerae succubuit. Octi duo post ejus filia eundem morbum suscepit, cui tamen evasit. Reliqui aegri a 21 - 26 Aug. accesserunt. Notare autem OnVenit, ante I Aug. non Observatas esse in hoc ago di arrhoeas, quae inde ais Aug. in quavis domo regnabant, maxime in iis, ubi ipsa deprehendebatur Cholera Infantes, plerumque absque dolore, subito hisce afficiebantur, quae in aliis facile domulcentibus cedebant, in aliis frequentes patiebantur recidivas. Septembris initi prorsus evanuerant. Ι vicinis pagis deerant morbi vestigia. Haec autem debentur accuratis annOlationibus doct. BYBDE. In boouda inde a 3 2 Sept. 9 assecti sunt, quorum deoesserunt. Denique ab occidente Vectae Mydreclitum per mensem Septembrem aegros retulit, quorum mecubuerunt. Exorta Cholera est, postquam eo venerat vir, ab hoc morbo Roterodami restitutus. Viguit autem praecipue inter infanteS. Sti De Cholera in Frisia, ransisalani et Drentia. Quam urbem uno praecedenti ultimam in nostra patria adierat Cholera, eo vardia nunc in provinciis Orientalibus
prima epidemiam tulit Scilicet lotam quidem 1 Iulii
navis Boterodamensis pervenerat, in qua nautae famulus hoc morbo biit, dum qui aegrum Custodiverat, eundem ipse morbum triduo post contraxit. O autem loco non adeo epidemia ex Oria est, quum duo tantum alii eodem mense Corriperentur. At vero uu Jul Leovardiae in a aegris observabatur Cholera, quorum alter, quod profecto memorabile, breviante lota Venerat, ubi suum opificium per aliquod lem Pu exercuerat, altera peregrina erat, Circumforanea. Uterque in septentrionali degebat urbis parte, non procula moeniis. Exacta septimanu , primus in contuberni miles
217쪽
corripiebatur, postridie alter , oug. tertius. Ab hujus
alitem mensis initi inter ciVes morbus prodibat, prinium quidem in orientali urbis parte , dein I Aug. in septentrionali- occidentali, postridie in Occidentali. Non secus ac antea plebem Vexavit, et quidem iis in ocis, quae erant sordidissima. Quoties autem in Vic quodam e rOdiderat, fere plures corripiebat, quod idem et de variis valuit familiis. Fuit et medicorum unus graVile assectus, qui revaluit; ejusdem utem famulus mortem oppetiit. Neque hoc unn morbo vacarunt instituta publica. In aedificio pauperum R. C. decrepitii, ultra septuagesimum
aetatis annum proVecti morbo succubuerunt. In domo detentionis poenali II Vario gradu affecti fuerunt, quorum tamen non nisi 4 succubuerunt. Militum 8 aegrotarunt, quorum dimidia pars enata est. Sumni aegrotantium recensitorum Ou attingebat, mortuorum 6 I. Nonnulli autem non recensiti fuere, adeo ut numeri illi veris sint paulo
minores. Duravit epidemia ad 18 Octobris. Reliquae Frisiae urbes hoc anno holera non laborarunt. Quidam vero agi ab ea non integri manserunt. Huc pertinuit mense Iulio casus sporadious, qui in ago Dronrypobtinuit, famuli scilicet pistoris. Hic simul ne Vacuationes
remisissent, ad suam familiam in nave Leovardiam traductus est, ubi paralytice deuessit. Reliqui ad nautas plerumque referuntur. Die enim o Aug. in ierum piscator cito Cholera exstinguebatur, quem octiduo post alter secutus est, et in vicino oster-Nykerk, sub finem Septembris vector navis. Similiter in pagum Grou die I hujus mensis nauta venerat, morbo brevi occumbens, quo dein intra 4- dierum spatium 1 incola assecti sunt, qui vel cum nauta, Vel inter se communicationem habuerant. Eorum abierem . Quos tuler et femina memoratur, quae immediate, Ρ0stquam infecta stragula laverat, afficiebatur, eademque
218쪽
nocte decedebat. In vicina Warrega 8 Octobris femina Ρauper obiit. In provinciae meridie II Aug. in pago Oudega, lacum Τjeuhenum inter et Iotanum, morbus apparuit, dein assiciens, si tollens Lemmeri et Aug. vir nec advena Cholera decedebat, dein II Sept. sagittarius, ab Xer citu accedens , denique 1 Octobris aula, in itinere per urbem. Non ergo, nisi peregrini hic loci affecti. In pago Heereueen et Aug. Cholerae funus recensitum est, quin incresceret malum. Denique sub finem Septembris in pago Donkerbroe nauta in sua cymba hoc morbo periit, postridie filia adulta, dein filius. Alius filius restitutus est.
Mater, cum 2 reliquis liberis junioribus, sana mansit. Haec sunt, quae de Frisia accepi a docti. ANGA et A. VITRINGA COULON. Apparet, hanc provinciam mense Augusto et Septembri imprimis afflictam esse, at levius etiam quam anno praecedenti, si unum excipias LeOVardiam, quae tamen Vel ipsa Vix ultra 6 6 populationis amisit. In Transisalania item, non una ratione Cholera de cursus disserebat ab anno priori. Mens enim Iulio,
dum per integram fere patriam resurrexerat, neminem
in hac provincia afficiebat, praeter navis B Olerodamensis vectorem, in canali Willemsnaari, prope pagum S OIIeher- spei. Epidemiam autem I Aug. primum recepit S aristusa. Praecessisse hic aestatis initio influengam , antea dictum est. Quam autem exceperunt di arrhoeae calarrhales, pituitosae et biliosae , quandoque Vomitu, fere semper autem tenesmis atque doloribus colicis comitalae, attamen facile
sanandae, numeroque longe minores, quam anno Praecedenti Cholera sese primum apud feminam declarab't, quae in orientali hujus urbis fine habitabat. Wartsi usa
nempe ex tribus Vicis, per exiguam distantiam separatis, Constat, quae aequalem fere incolarum numerum habent.
219쪽
In eo autem, quo nullo incipiebat, vix increvit epideiuia sero demum raros ibi aegros assiciens. Ρraecipue vero sece
sit in mediam urbem, ubi 33 incolae aegrotarunt, fere sibi invicem vicini Ini harum domorum bini in una 3 in alia 5 aegri observati sunt. Cui urbis angulo initio adeo inhaesit epidemia, ut non nisi I Aug. in Occidentali urbis parte offenderetur, ubi deinceps ad 4 Sept. usque I incolas aggressa est. Eadem haec urbis pars Anno 18 32 demum assiciebatur , postquam 3O jam aegri in reliqua decubuerant. Ceterum hoc anno et epidemiae durati brevior fuit, quum
Sept jam terminaretur, et minor aegrorum numeru , quorum scit summa, additis quibusdam in navibus assectis, si non superavit, dum eorum 26 occubuerunt. Erant 35 mares, I feminae et autem duodecimum non attigerant aetatis annum. Longe plurimi ad pauperiores ertinebant, vix enim 5-6 ad medium civium ordinem reduci poterant Saepenumero autem, teste Oct. YNER , Cui descriptio exhibita grata referenda est, in pauperum aediculis, inter male nutritos incolas, arcium cum egris Commercium morbum post se trahebat. Denique primi hujus epidemiae casus maxime erant Ietales memorabile autem est, Spasmos extremitatum, qui anno praecedenti aegros
miserrime exarant, nunc raros fuisse aut IeViores.
In opposita huic urbi Genemuda holera hoc anno deerat.
Hasseletum vicinum et nune eandem faustam sortem habuit.
Neque Campi vel Scholitandia, quae graves adeo in epidemia prima partes egerant, nunc amicta sunt. Ad Vidrum autem oug. in Dalffa, o j. m. Wolla et 26 Aug. Ommae apparuit. Illo in pago ex Maegris II e medio tulit, intra a septimanarum spatium. wollae lente ad
NOV. usque protrahebatur hic autem aegrorum Summa
fuit 86, quorum obierunt 45. Omnia Septembris initio
terminata, o aegrorum fabripuit Praeterea vero in Trans-
220쪽
isalania vix regnasse Cholera videtur. Cunera et in Giot- horna sub Augusti finem unicum funus adfuit. lmeloae inde a 26 Aug. 7 funera notata. DaVentriae denique non magis , quam anno praecedenti, Septembria aegri tantum
observati sunt. Longe ergo minor, quam anno praeeedenti,
et holerae in hac provincia extensi geographica fuit, et in singulis locis una forsan excepta Dalfsa emeacia Soli.,
quum antea in integra rOVincia 48 aegros corripuisset, quorum decesserunti 5 nun non nisii ex I65 aegrotantibus e medio sublati sunt Do Drentia fere disputari possit, quo anno minorem fecerit acturam. Quam quaestionem si e seriebus, ex ossicio
habitis, dijudicare licet, Annus 1833 praegresso fuit etiam inferior. Huic enim oci illi competunt tantummodo I funera Meppelae et in Smilda 1 Aug. coeperat, illi intra ejusdem mensis cancellos retenta, hic initio Septembris finita. Illa in urbe ex i5 aegris defuncti sunt 13, in Smilda 4 5 affectis. Porro in RuinerWolda Augusto unus aegePfuit, in Dievera et Zuidlaren Septembri bini. 3 8 De Cholera in provincia Groningana. Memorabilis imprimis Videtur epidemia, quae Groni n-gam sero quidem, de ut haec provincia ultimum in nostra patria amigeretur, et re iter, sed subito ac vehementer vexavit quo ergo magis gaudeam, humanitatem atque eruditionem doct. DE B1Εs-BΕILING illius exponendae mihi largitas esse facultatem.
Ρer aestatem roningae morbilli viguerant, qui mensibus Septembri et Octobri finem inveniebant. Diarrhoeae VEIOOmplicationem eorum frequentem , vel gravem ossiciebant morbum secundarium Cholera sporadica, quod antea jam retulimus, intercurrebat. Febres autem intermittentes, huic urbi deo familiares , nunc rarissimae erant. 'heu-