장음표시 사용
261쪽
225puaruna uropae urbium per holeram vastationem I). Ante ejus ad nostras oras adventum Moscuae 69 ,
Petropoli ,3 7 , Rigae 913, in Galliciae urbibus rodyet Lember II 6 et 2621, Viennae 1966 Regiomontii 13a , antisci 96 , Berotini 1425, amburgi 4 8, Londini ad io Aprilis usque 1213, arisiis 8 o prο-
StraVerat, quos numeros si urbium illarum populationi Comparemus, vehementissime in Gallicia saeviit Brodyenim eundem fere incolarum numerum habet, quem Harlemum, Lemberg, quem rajectum ad Rhenum. Itaque illic ex roo incolis o hic Mobiere. Iuxta similem calculum Rigae 32, in Franciae metropoli 23 MOscuae II, Dantisci 15 Regiomonti et Petropoli II, Viennae , ero, Iinii, Hamburgi et Londini o. obierunt. Unde patet,
patriam nostram funerum numeris non de cessisse, a
Vulgo perhiberi solet, citatis ussiae atque Germaniae urbibus, holerae luctu famosis, imprimis si altendatur, apud nos faustiores in genere fuisse herapiae SucCessus, quam extra patriam Etenim, inter loca citata, ex O aegris obierunt antisci 66 Berolinii 3 Regio montilio et inter reliqua sola sunt Brod et Riga, ubi non a 2-55 attigit. In his enim 38 39 tantum defuncti
Integrae epidemiae major uterque circuitus dimidio fere anno absolvebatur tertia vice non ultra trimensem persistebat Partialium autem epidemiarum in patria nostra durali a sequentibus momentis pendebat:
1 Ducti sunt numeri sequentes imprimis ex his fontihus MARRUS, ranor fur te holera-Morbus de Moscou, Osco I 832, BURDACH Nisi stat Studien cit. p. 4 et 56, tibi uniυ l. c., MONBRION, Em. hist et talistique sur origine et a propagation d molera-morbus Asiatique dans Ioutes es parties v globe, aris I 832.
262쪽
1' Α populatione, quae quo major esset, eo diutius Ceteris paribus, producebantur I). Si graviores Hollandiae M. epidemias A'. 83 inter se Conferamus, Videmus, Sceveningensem per hebdomades, Oudanam per 3, Delphensem per 3 , Lugduno-BataVam er 5, Olerodamensem per 2 hebdomades protractam. Non secus anno posteriori, inter Oca Osana, quorum paulo a curatior nobis est notitia, Boterodam per , clodami per , Delphorum ortu e 6 modo hebdomades duravit.
In ollandia . Amstelodamum anno priore 15, POSferiore 6, artemum utroque II tantum, Waleriandiae urbes anno illo a 5-I, Ioca ad Sanam sila hoc a 5-9 septimanarum epidemias tulere Trajectum post Iu hebdomades, merssordia vicina post j jam hujus lemporis spatium a morbo liberabatur. Transisalania eliam regnante rima epidemia, manifesta hujus regulae o rebat exempla. jus enim caput Choleram II septimanas tulit, dimidium hoc spatium Scholitandia, interme dium autem Iocum servant Campi alque Wartslusa. 2'. Ab epidemiae gradu, ad quem in inversa habetur ratione, ita ut, quo vehementior sit illa, e brevioris fiat durationis. Haec regula prioris effectum adaugere solet, ejusque efficaciae etiam in allatis habentur exempla quibus haec addere liceat. Epidemiae pagorum trium piscatoriorum, quos saepe jam citavimus, non adeo diu protrahebantur. Quanto porro gravior, quam prior, altera Cholera epidemia Mosae oris incubuit vidimus autem, illam per integrum fere annum 1832 perstitisse, hanc
Septembri jam terminatam fuisse pag. 137 Inter haec
i) anc regulam de Boxussi etiam valere, observavit doct. AGNER:
263쪽
Ioo Mosana Omnium citissime desinebat Q. 1833 Delphorum ortu, prout Omnium vehementissime afficio.
VIaardingae et Dordraci diutius perstitit, quam Sciodami
et Brielae. Brevis etiam , sed vehemens, holerae decursus mers rdiae, alteroque anno Groningae eandem testatur regulam. Contra moricomium, prima epidemia minus graviter cruciatum, fere Panni spatium eam relinuit, altera leviore gradu , quam pleraeque Osanarum urbium, amictum , ultimum earum hostem dimisit. Eodem
hoc anno Delphi, Haga Comitum et Leida, parum amicta,
epidemias perduravere 2-13 hebdomadum fuerat autem Roterodamensis tantum. Amflelodamo item et SWollae utroque anno longius inhaesit malum. 3'. Ab anni tempestate. Quae enim sub autumno demum Choleram recipiebant, Ioca citius ab eadem absolvebantur, quum instante hyeme integra fere silere tepidemia. uo pertinebant anno priore A mers&rdia et Sylva Ducis, posteriore Egmonda, utroque roninga et Leovardia. Veruntamen etiam epidemiae, a quibus initium fiebat, brevis erant durationis, uti Sceveningensis et Hagana anno priore, Mosanae posteriore. Quae hisce succedebant, generatim erant longissimae. q. Iocis infectis. Non enim tantum regiones erant nonnullae , quae longius retinebant epidemiam, ad quas pertinebant Anno priore Osae ripae, de quibus ipsis altero anno, ut dictum est, Oppositum valuit; sed et in genere pagi prae urbibus brevius affigebantur, quod pro parte tantum a prima regula exhibita endere videtur. Excipiuntur quandoque agi, urbi majori vicini, ubi diu perstabat epidemia, cujus exemplum, sub utriusque epi demiae regno , Cratinga offert. Ex quibus momentis vel fallor, vel leraeque anoma-Ιlao aut disserentiae, quae inter variam epidemiarum
264쪽
durationem observantur, explicari possunt. Α durationis autem a Vehementiae comparatione distinguere licet inter epidemias acutas et chronicas, quarum illae has impetu supernnt. 8 De iners Choleras ratione ad aetatem atque Seoeum. Aplissimam medico largiuntur epidemiae occasionem, modulo arithmetico dimetiendi, quae corpora ad illas sint proniora , quae facilius iisdem succumbant. Has igitur quaestiones de Cholera in patria nostra movere On-Venit, qua in causa, quousque, combinatis observationum, quas antea retulimus, seriebus, procedi liceat, tentabimus. Quo dispositionem atque etalitatem, pro sexu Caelate diversam , Computaremus , jureximus Observationes,
antea de Sceveninga Haga Comitum, Lugduno Batavorum, Olerodamo, Amsteludam et Trajecto ad Rhenum
relatas. Goudam hoc calcul non comΡrehendimus propter insignem militum, hic assectorum, numerum, quiquintam fere marum artem efficit nostr enim scopo solos cives speclare convenit Leidae quidem son secus milites reliquis aegris additi sunt eorum Vero minor est proportio. Sponte autem intelligitur, divisionem retinendam fuisse, cui plurimae respondebant observationes. Sic per decennia tabulam construere cogebamur, cujus divisionis Ioco, si nobis fuisset facultas, vel breviora temporis spatia , vel, quod imprimis perae fuisset relium , physiologicam aetatum distinctionem Iubenter substituissemus, ipsis illam vitae humanae periodis, Iactationi, infantiae,
eritiae , pubertati, adolescentiae, mediae aetati, senioque crudo a decrepit respondentem. His aulem uno missis, primo loco sylloge observationum referre con-Venit
265쪽
Haec igitur tabula fere 6 o aegros spectat i , qui
Onanes, priore epidemia regnante, decubuerunt. Ut exinde variam ad Choleram dispositionem essiciamus, scala Opulationis juxta decennia divisa, adhibenda est, qualis optime pararetur ex combinatis sex locorum, unde aegri petiti sunt, incolis. Qui vero quum nobis non innotescant omnes usi sumus scala juxta ultimum Amflelodami, Roterodami, Ultrajecti censum composita, in qua et praesidiorum militarium, et sagittariorum absentium rationem
habuimus et . a ergo refertur ad Iis I incolas,
quibuscum, pro aetale ae sexu divisis, aegrorum num e
si In memoriam revocandum est, Amstelodami atque in Sceven inga quorundam aegrorum sexum non esse determinatum, unde prima columna Paulo majores habet numeros , quam utriusqtie reliquae summas. Hujus autem disserentiae in calculo rationem habuimus.
2 Incolarum numeri exhibiti sunt agg. 68 8 et 34. Praesidia
militaria Boterodam atque Amste lodami umero satis Sunt exigua, Ut luto negligantur Trajectina antea computavimus. EX Ossiciosa autem , quam gratus accepi, relatione, alter Ai 83 semestrio sagittarii absentes Amstelodami attingebant 263o Roterodam iu63. Quos ut juxta aetatis anno dispescerem normam adhibui, quam antea jam memoravi ex libris administrationis sagittariorum Rheno-T1ajectinorum petitam. Haec sequens est. Attigerant, A. 832, 5-uo annos 57 2o-3 574,3 - 4o O , o --5 Io 3, 5o-6 8 sagittarii, quorum summa Spectat 1146 capita.
266쪽
modiam 5596 illorum aegrorum dispositionem. Hinc ergo sequentes termini computuli sunt. Quoad letalita
tem hanc , prout Solemus, secundum numerum defunctorum ex singulis aegrorum centenis determinavimus.
Mortalitas denique ex comparatione funerum atque in eo-larum computata est. Mediam mortalitatem , ex 2733 funerum consideratione derivatam pro unitate adhibuimus.
Est autem ipsa combinotus dispositionis atque letalitalis
10 200. 640. 630. 6631.5 31. 931.40.420.410.4220 300. 680. 760. 6231. 0
Cujus labulae usus quo melius intelligatur, exemplum inserviat. Si is sit Cholerae impetus, Ut ex numero quo
dam a incolarum Io corripiat, decumbent eodem morbo ex a feminis inter o et 3 aetatis annum 62, ex a senibus, ultra septuagesimum aetatis annum proVectis I97.
Ex centum autem illius elatis semitiis, holera assectis, 26.8, ex totidem senibus decrepitis 5. decedere solent;
ideoque ex eodem feminarum senumque, elatis , quam diximus, numero a earum defungentur II modo horum
1 9, Vel quod eodem redit, ex numero feminarum illarum 3 et ex eodem praegrandis ejus aetatis viris 305, qui termini in tabula habentur. Quanta ergo aetatis ac sexus mi Choleram vis existit, quae, mortis
267쪽
23 Ipericulum nonies augere Valet. Videamus autem de conclusionibus generalibus, circa hoc argumentum ex tabula ducendis 1. Viri magis sunt, quam feminae ad Choleram dispositi. Quae conclusio e magis attendenda est, quum ubicunque fere feminarum amictarum numerus absolutus praevaleat, unde facis sexui sequiori major adscribere
tur dispositio. Unum fuit Boterodamum, quod Iures
hoc anno viros assiiclos, quam feminas numerabat, cujus rei causam frustra quaesivi. Dispositio autem marum mediam superat, quam feminarum dispositio non attingit.
Si ex eodem utriusque sexus numero marum o Corripiantur, feminarum non nisi 85 Iaborabunt.
I. Dispositi minima est aetatis annum. Abhinc sensim augetur Versus utrumque vitae limitem,
maxima in decrepitis. Quo vero anno minimum obtineat, praecise exhibere non possum. Trajecti ad Rhenum inter 1 et 2 ponitur, agae Comitum et in Sceveninga idem obtinere videtur. Amstelodami inter o et o determinatur. In eo autem conVeniunt hae Omnes Observationes, minimum non inter L et 5V annum contineri. Nec igitur sine probabilitate illud inter 1 et 2 oum
aetatis annum ponere licet. In infantibus minor est dispositio, quam in adultis, major autem, quam in adolescentibus. Utrum ad gremium maternum usque continuo increscat infantium dispositio, Certo determinare non ausim. Verum probabile non videtur. Observationes enim Rheno-Trajectinae solae majorem inter 5, quam in ter 5-Io annum, Insteioda menses autem, aganae, Leidenses atque Sceve ingenses contrarium indicant.
Inde ab aetatis anno trigesimo mediam dispositionem superat, dein continuo increscens ad decrepitudinem usque, qua ter fere minimam vincit. Nemorabilis autem videtur
268쪽
anomalia inter o et o aetatis annum , quo dispositio subito ad maximum quoddam increVit, adeo ut superaret eam , quae hinc ad septuagenariam aetatem usque habetur. Haga Comitum Sceveninga ac Leida hujus anomaliae participes non videntur Trajecti ad Rhenum probabiliter error huic numero subest, quod ex funerum Consideratione conjicitur Amstelodami autem atque Bolerodamimares praecipuam hujus partem efficiunt. Utrum ab ipsa epidemiae natura pendeat, an Ver Opificiorum cuidam classi, vel, quoad feminas, aetati climactericae, qua ad congestiones abdominales inclinant, sit tribuenda, ignoro. Fortasse bajulorum genus , quod in emporiis illis frequenter Choleram subiit, culpae partem tulit saltem in seriebus AmsteΙod amensibus mulli eorum ad illam aetatem referuntur. Opificiorum in genere ad holeram efficacia
30. Omni aetate feminarum dispositio minor est, quam marum. uellas ab a Io-2 excipi, fortasse ab errore pendeat. Trajecti et Hagae Comitum, vel hac aetate, ex generalis confirmatur. Disserentia dispositionis maxima est a 3 ad 4 annos, ideoque adulta aetate, qua sexus potentia ad plenum vigorem pervenit. In unioribus et in decrepitis magis sibi accedit uterque sexus Regularis lamen hujus disserentiae progressio ex tabula effici
4'. Morbi letalitas in viris longe major est, quam in feminis. Illos si holera petat, eorum ultra dimidium tollit,
ad quem terminum in feminis non pervenit Quum autemmarum feminarumque dispositio sit in icem, Io 9 93,
Sequitur, ex quo numero Io mares decedunt, feminarum tantum 75 peritura esse. 5'. Letalitas minima est inter o Io, vel intera Q-3 aetatis annum, probabiliter ergo inter es Det 2 5.
269쪽
Α sexagenaria aetate inde et periculum, quod adolescentium affictorum tertiae tantum parti impendebat, bis
auctum est et ultra, continue etiam increscens. Sic ex eodem adolescentium atque senum , Cholera laborantium, numer horum Ioo, illorum o tantum decedent imo vero, ratione simul habita dispositionis , si ex numero quolibet senum o pereant, ex eodem juvenum numero vix ultra I defungentur. 6'. Omni aetate sexus sequior faustiores exhibuit morbi exitus Letalitatis autem minimum paulo serius, quam Poliori, attigit. Hinc naxima utriusque differentia est inde a uo-3 aetatis annum. Vetulis paulo funestior, quam senibus esset juxta calculum. Hae autem aetate et sexus discrimen fere lollitur, et, propter minorem ObserVationum numerum error facilius accidere potest.
Itaque dispositio atque letalitas propemodum easdem Sequuntur leges, quippe in adolescentia minimae, in Seneetute maximae, in infantia item majores. Unde consequitur, hanc rogressionem tu mortalitate relativa, quae X Utriusque concursu existit, imprimis notabilem esse debere. Haec uti exemplis jam patuit, in juventute Vix ultri aequat mortalitatis mediae, necdum fi mortalitatis decrepitorum. In maribus major etiam haec est differentia. Iuvenes enim S tantum mediae mortalitatis, nec nisi egsenum articipant. Feminarum mortalitas non nisi i marum essicit. Valent hae eges de epidemia priore, quantum Vero ex fragmentis judicandum videtur, et ad alteram extendi debent. Quo vero aptius uterque Comparetur unuS, duplicis epidemiae Roterodamensis specialem calculum referre liceat, ad quem gravitate sua ex patriae epidemiis apprime destinatur. Sic etiam exemplum nobis erit, quo leges allatae et explicentum et confirmentur.
270쪽
Simile cum epidemia insteiodamen si ac Rheno Trajeclina instituimus experimentum, unde legum illarum fides valdopere nobis aucta est. Illius autem Conclusionibus jam exhibilis, ipsi calculo hoc loco supersedendum existimamus. abulae vero sequentis pars prima dispositionem incolarum , altera morbi letalitatem , '. 1832, tertia et quarta utriusque epidemiae mortalitatem relativam indicant.
EX ejusmodi, quos protulimus, calculis plura duci possunt corollaria. Ita quaeritur: Dum graviditas ad Choleram disponat Vulgo fertur. Videamus autem, quot feminae, utero gerentes, absque praedispositione speciali, hoc morbo assici debeant. Trajecti ad Rhe iam, regnante epidemia erant gravidae , ultra tertium mensem rOVectae, ad quas scilicet partus a Septembri Α'. 18 32 ad prilem ' 1833 referre licet. Ex tabula autem, quae supra habetur p. 87, essicitur, ex
7551, feminis, a uo ad O annos natis, Orres a fuisse Io I. Itaque, si graVidis, ex quibus etiam excluduntur , quae deinceps abortum assae fuere, eadem CSSet,