Epistola D. Pauli ad Ephesios ... versa paulo liberius ... In eandem commentarius

191쪽

cempercipere nequit. Discamus ergo hinc, malos monendos esse, non abjciendos,quia opera corι arguere, iubemur,non ipsos execrari obstruemus er monitionis fructium, qui est, lyuminati eoru , qui bi ipsis relicti, in tenebris no tum dormiunt,quam mortuisunt, dum grantis in malis pereo non sentiunt,argutiautem,obiecta illis viis eortum prauitate, ad poenitentrum excitantur NM hic desepararione, quam tantopere urgent catilaptita ut nec alibistriae

pturariam.

Videte igitur quomodo circumspeocte conuersemini se ni

cum nostrusit,carni nihil indulgere,fedet opera eius, ut eoriam pudeat ex poeniteat,anguere. 1 iritus atque lucis opera ubique exhibere, nos autem adhuc in carne uiuummun qua nihil boni est commori sanesia cit Paulu3,monens,iacirc-θecteconuersemur,id quod Dominum Evangelio, item Paulusatibi, vigilare uocat. Diesseculi huius mali unt, peccandioccasonem ubique Diesmali. obi cientes, Er in beneficiendi occasio, ut res preciosa, velut emenda,hoos,omistudio, ex posthabitis rebus alijs omnibus, quaerenda , Quapropter non uulgari cur Redimedacu ectionesepientiam prudentia opus est,ut inomni occino, huc rebus,quae t Dei uoluntas, vinos consecrauimus,

192쪽

iis Me hanc nossramsapientium esseAprudentium, intestim rasapi quaesit in rebus in is uoluntas Dei, quid ipsipro*iu' betur Obstrua quoque dιes mulos esse, ex tot bubcre ad uitia incitamentu, ut oportunitatem bene agendi,non possis nisi studio Mame quaesieris, Et praeca, maclusi petit caro,posthabueris,asequi Ethuudscio, an Pauli.scumscribit redimendum occasioncm, uel tempus oportu a ,significare Aollierli,cor rapta natura nostra,semel pcrditam istam esse , innon si omnium quae natura cupit, uelut aActioncmstceris rcdι impose Hoc est, nsprorseus tuis afembus ualedixeras, de totam, ad uiuendam uoluntati Dei addixeris δὴ Cuam rato θῆ mdιebus bi e tum malis bene uiuere Etenim utra occaso cum uvico duntaxat amiculo ita uiuas , ut Deo probctur, bene aget uiscilicet in omnibus,illum ad pietatem instaures, ncque nidi, id comuetia etficilitute nas affectib suis indulgere ,et sibi in malo placere, neq; rursus nimiaseueritaturaugas,

d prudentia sci circium ' ectιone opinest, ut ruri imbust, qui non aliquando offendat, quantam ergo putas re quirι, ut quis citra offendicul m. semper clum aedifratione pietatis uiuat cu uniuersis mortalibus, ta malis,qua bonis,qui, nos dominusa uita hac iunxerusUere dies malifunt, homi8es nihilomeliores, pesima aute caro nos ,nec dormit, malortum incentor Satanas, rurist

G preciosi ima est bene agendi opportunitus

pauci qui eam redimant, Cr in tempore, anicquam pre

193쪽

M, VcERI COMMENTAR lv I s uix ipsis , uiuat in nobis uerbi D E meditatio, ut uel ex pari e nomini invocationi nostrae restondeamus,electi Cy uocati, ut iis Dei mus

Et ne inebriemini uino, quod uitam

reddit intemperantiorem. M.t.

Ad idem. haec monitiosicit Sinams ad Dei volunαtatem nobis inuendi , neq; id o mus, nisiquam circa Deci uixerimus, occasom bene agendi nunquam non incunt enses, certe corda nequaquam gravanda sunt crapula Crebriciate, ut π Christus monuit, urnis largiorvsμε, qui plane intemperant ulta redditin beneugendi

occasionis incurissu prorsim abesse debet Tu opus Aerit, ut uerbi Dei admonitio adsitfrequenti ma Mortatur igitur Apostolus,ne uino inebriemur,sed magis repleum I tritu, hoc est, feruore quoda animi Deistudiose, uisicut ebri uino, mulis ercantionibus nugatioribus oblectantur,nossermonc stramin, pietate , decantantes Domin non tam uoce quam corde, Psalmos emauos hymnos,

Dei laudes continentes, ali sch de rebus adpictutemMose Fugienda entibus uncias, e stiritualas cantilenas, gratias agen ebraetastes pro omnibus, pcrdominu nostru Iesiam christu, in excitatas quem mediatore bona imiuersa pmipimgs,depetpatri fruor mno ro,bonoruomnin authori Siquidemsolet in Psalla, bi ritus ber o athssanctis cantronibus, praecipuuideso, quod deibe morum Onoctu rccen cntur, et pro cis celebrado ua ipsius bonita cantionis

194쪽

Discammergo ta bino, quam pro sit de diuinis rebu me et mullium sequi Notandum etiam cantandrinorem, sahctis noui quos testamenti, ese uetustum Diuinas ine μ φ rescissit, concinna modulatio, CT admoliendinnani t uisiuivisq rebus apparandum, potentifima, qu04μVm: q* uel in cithara Dauidis erga Vchaulem, G ca, qua Eli

p/ς qt Iebahaulesie, prophetaturassonari'riebat, declaratum is est debebat uel praecipue ea pietati inferuire Nihil igitur. h t IV adhucto quod imp hac, ut alijs praeclaris Eol creatum abutuntur Non tantum igitur=uis vocibus, sed adhibitis quos instrumentis, quae musica vocant audem Dei, o pretatis hortamenta, canent, gratisq- modulationibus animis instillabunt Totis enim ut ribu3, Orsumma cum alacritate, dei beneficia praedicunda unt, laudibusq; vehenda, et modis omnibus, omniu pectoribus infigenda. Mactenus de offitcijs christianorum in genere monuit, hortatus ad sinceram dilectionem proximo'iam , emuit e propriae modestiam, quibus nimirum constat, solida lini iustitis, tures i: Ξιtus, Deinde monet de offici speculitari bus quibusdam,nempe uxorum, maritorum, filiorum, parentum, feruorum o ferorum, praemittens uno uerrabo, unde omnium ratio pendet

Subi edit inuicem estote, in

195쪽

uiuimus, subiecti ita adnocuranda in incommos dus VmM,iusseristo diligenter, ut quod non dubitemvirμμψt rivcum migcre, quilibet prosecto, quocunqj munere an geretur,officiumsuum haudquaquam negligeret, impela te exactore plan fleuero,timore Dei oris enim agnqscens G timens Deum,cessaret, icogitaretissit operassias postulare, omnibusq actibMbemper praesentem adα esses latcr chrisilanos ergo nemo dominatur, sedferuiπunt omnes, nemo eurm ua quaerαι, incommodis alloriam

qui inuigila omnium uero maxime lae, qui pluribus praeerisiue inofficio Episcopisae mugilibatu manuto nams plurespuae babri curae commissos, tanto pluris. seruit dominis , ac ita quanto offiti dignitate maior exiα 'it', tanto inferuiendi sedulitate minor sese exhibet mnoeenim eis, qui ministrat,eo cui ministratur Quia autem, apud Deum magnum esse, Gulijs bonum ex stu pessiis uerem milis babetur,quipluribus maiore utialitatem attulerit,dis ita omnium uerit minimus sic chri Itiani omnespubditisunt, dum quis alter eruit, et unus eorum dominus est christis . Id qui tenuerit, oscio suo

haudquaquam deerit,quacvnch in vocatione exinutΗo 'ergo quod caput officiorsim N, non ab re praemisit Scquuur de distio uxorum Matrimonium enim priamus ordo Ervius genus est, unde reliqua promunant,quot recte instituto, caeteris sicile consulitur uxores, inquit, De o scio propri s uiris subiectaeint,addit uero ut Domrno id est, uxorumqtxammo, ut Molκιat marιti pro uiribusfestudeat ditem.

196쪽

rigeras praebere, dis ita fest sub ciunt e morigera praestant imperio maritorum Maecsanesubiectio, inqui obtinuerit, sta nihil praeterea officiorum probae uxoruomittet,educabit=edulo liberos, administrabit prude

ter domum, benigna in omnes erit πιntrepida,iane Deosdens mommbros, atque alacris aget, amabneraguntessemetipsas emad Domini uoluntatem maritissest, exanimosubdentes,stiritus bona D E l, nihil nὸn docebit, quod pium ex honest ferit, erin omnibus

quamstlic ime diriget meteriam a Timoth ς-πud 'rit a de officio uxorum plura Vt uero huc uxores Christianas per mouea nugo alio, utitur argumento, quam exemplo Ecclesiae Ilaec enim

It Eccla christum caput sussim agnoscit cis totumfubdit,ads exfa chri animo siens ipsum uisaluatorem Sic debet uxorsisse bario,*ης bercergamarιtumfluium, quod cum D E U S ita staα'bent subri uerit, non poterilsane uxorsalutem consequi, nisiρ'tae uiris Pinaritosubditam exhibeat . Neque enimfri Sse music uiolari, que se sivit in rebvias e conditis ordiae Micaum' iem ordo est, ut uimit caput mulieris, sicut C H in DS uir i. corinth ri Nes id aduersatur ei quod alibi paulliquit, non esse, neque marem, nequeseminam. inc HR O Ovant enim ad pictatem, et salutem per Victu partam attinet, omnia a Eoi electione pendEnt, eligit autem Deus ad uitam aeque mulicres,ais viros in quantωm ad cxternum uitam attinet, mulier

197쪽

aequis nae animos cret, certa hac ubiectionem, bit de salutes utiminii mersistas alutem promouere, cium ita Domnus auerit Hic culcin ordo in creatione infistutus est, e postlapsum, oraculo Domitu confirmatus. '

Uiri diligite uxores uestras quem uadmodum Christus dile xit Ecclasiam.

Viris dilectionem uxorum iniungit, Cr Christi exemuplum aemulandum proponit illactione quidemscssuasa,ita caput quiss bestiae uxori exhibebit, ut Christus Ecα clinae caput existit, nimirum uis ino studio, quaesutu 'berrima uxori uerint, in primis curaturussit - Non pomtect cogitari dilectio maior, quam qua cirri tus dilexu Ec Martioruclesiam,pro quasanctificanda, mortemo petiit, non po officium Liui igitur absolutioris quos dilcctionis exeplulpom aut apud credentes efficatius Eius uero quod ait, uisanc2φα

carer eam purgatum lauacro aquae,per Aerbiam, germara

nus sensus hic est Ut Ecclesiam loquietur autem de Eccle es a per Euangesion collectassanctificaret, hoc est,flytritu Purgatavi suo ad diuina ques ageret, ιberata at 'rannide peccari, lauacaro de qua sanctificatione multi insuperioribus, praecipG aqua. allicin capite primo, Sectiuncula quarta disseruio purαga lamia acro aquae per uerbum, id est, purgari coe

198쪽

IN EPIsTOLAM AD EPHEsIO si velateonfecrata uit Quando enim uerbo Deisdemhais ient electi Er baptismo, Christo consecrantur,purgaration percipiunt, quia inde peccatum mortificare, erit E studuini accendere, inhabitans in ipsis christistiiritia incipit. Norune hocsiquidem uniuers θεοδίδακτοι, quod Petriadissertis uerbis affirmat, depositionem ordια

timcorporis, externamscilicet lotionem,salutem nequa quam adferre Perpendendum igitur probe quid Pauis Ilas lauacro aquae trifuato Sic mscripsit, καθαsDcce τω λουτρω mi ili. Oeali sκμ. 1τι, id est, aduer hinx, c mundalicrit, lauacroaq- in uerbo Unde Christus mundator est, non qui bapti t. mundat in Merbo,utis non nisi credito,additur lauacro aquae.quia il ao credentes Christo externe consecratur, et colligunturi inuectae iurant . Caeteriam extra dubi- cfi,

noua,etsecundu deiamfrmata mente, quaecottidie carne cum viti f. concupiscent scrucifigit, et ad uoluntatem Dei omnia influuit,pΗιstam igitur etsanctificatio per ιαcitur, innequaquam lauacro aquae Externa enim res est et imp s quos communis , etf eo in externam ecclesiam sancti coagmententur Quod igitur Paulus scribit, uisanctificaret eam, mundatam lavacro aquae,perinde est,acsidixisset, uisanctificare suo nominis ublicitus iam ti αcro aquae dedicatam, possquam uerbosuo credita

199쪽

lauacram regenerationis,ac renouationisθiritussancti. H quis non uideatsensom esse, Salvos nos iecit, per regenerationem et renouationem, quum in nobis ritu3 eius cotinuo operatur, lauacro quodhanc regenerationem et

renouutionem ignificat ii Ecclesiam eius cooptatos' certe ex lauacro nemo regenitus est, id est, noua et Deistudiosam mente nactus Exter allud bmbolus est, quo in externa item Ecclesiam recipimur id se citra Dpocri ista uere lauacruregenerationis dicetur, quia eo uere uti Ecessim regenerandorum recipimur

sui qui tametsi christu unu esse saluatore praedicent,

baptisimo et praedιcato verbo uim ea tribuat,ut baptidito icto fides etsi iritius unctus adueniat Hi nequicqua bos duos Pauli locos iactant, ut qui, dogma eoru nitatu cui

haud plinfirmamentipraebent, quum pupistis, qui et ipsi sacramenta strumetales,ut loquutur ansas pratisfi ciunt mos autem nostrosuelim prependere, plantantem et rigante nihil esse, neq;s lute comitare exopib nostris iam cathechietans, e baptizans,nihilo plus sunt, qui plantans,σgo nihil, qui igitur ipsi*iritumsanctum fidemsimul cum aqua ex uerbis infundent Donum Dei des siritim argitur haec, cum ipsi uisumfuerit, cotra eos 1 ad nostra uerbi certe quos Apostoli baptieturunt qui baptis iam credetes, furish iritusancto anted obsignatifuere nio,conben fidem bubuerunt, quid istis igitur attulit baptismus, dunt fidem aut baptizantis uerbum Sic noctrosinyntes sidiuinitus Gnuri electi sierintante luctu mundi undamenta , cis Domi

200쪽

IN EPI 3TOLAM AD EPHEs Ios usu fueriti iritu dedo subit, nos abluentes eos;

aqua Uaudquaquam side donabimus,aut Delli iritu , ut quidam magnι, fiscis an magis temere, quam irreligisse affirmant Recim diccrent cum diuinitus olim praeceptri sumt,apuero Ecclesiam Dei coagmentare, nos ex Christi ubertate idemβcimi A lal eo antes , ut eostudio ita ad religronem no stri liberi educenturo Spiritum autem. Dci illis a Domino petimu3, non prounamu aqua in uir dcre Finxerun sibi isti dogma, Deumstatuisse hunc or dinem, ut internam dem νὴ iritum nemini donet, misi praemisis externis, uerbo. sacramentis Ut autem hoc

dogma curas criptura ex analogiasdei pugnat , ita e hibiscoportetnmenta, quae s ceu fundamento inaedι

Anabaptistae ordinem urgent quem obstruatustre ab Apostolis legunt, qui post receptu Euangelion baptis

i m contulerint, sed e praeceptum cum PChrino con tendulincrusru tra Qgod cnim Dominisi dixit Euntes Rὰfi ba docete omne gentes baptizantes eos Crc. magis adco do is ui par mlcs,sque ac Iudaeos in Ecclesiarccipiedos, quodulorum . baptisimo ebat, quam quod de ordine bapti mi aliquid

flatuerit, ascruitute evicerimoniaru nos sibcravit, ides nouis adstringere no potuit Ut igitur in inles bi appori uri iusti tu Ecclesiae ipsius eos cooptamus, sequentes eterum exemplum, certi quod Deus populo suo ut ritum

salutarem semel praecepit, id nunquam posses impi mr,praec pit autem circuncis enatos populifui, in intcs adc