장음표시 사용
41쪽
aliqua progigna, qui putrefactus comitiale malu accersierit, aut,si mauis inibi per seipsum genitu fuisse,ueluti in aliis corporis partibus fieri solet, 'uemadmodum
infra ex Hippocrate commonstrabitur, ad eam comi cap. 2.tialis mali differentia reducetur, quae a parte aliqua corporis enascitur: neque propterea una perpetuo comitialis mali caussa fuerit. Idem de philosophi illius mortui
morbo comitiali, ueluti de tertio exemplo dicenduvidetur . Quod uero permulti comitiales euaserint , quod in curanda lue illa uenere unguentis ex hydra gyro paratis usi fuerint, si forte inaurem in Crebrum nonihil penetrasset, non est quod Galeni sententiam destruat quando ad eandem huius mali caussam referre par est. nemo enim non scit uenenatam hydrargyri qualitatem in causario potissimum corpore non comitialem tantum accessionem, sed attonitum Ornbum excitare posse neque propterea in omni alio coamitialis morbi genere cautilam eandem esse existimanduest. Quod autem iidem propemodum casus in hoc morbi generi sequantur, ueluti in eo, quod primogeni a femi in cerebro , nimirum in eo quod a crasso lento quuhumore fieri solet, non est quod quis magnopere miretur quando in comitiali co uulsione, a qua uis facta me
rit caussa, iidem semper casus spectari solent .alioqui iactesset comitialis accessio, sed aliud potius conuulsionis
genus. Qui enim non nouit conuulsionem eam comistialem, quae a parte aliqua corpori Senascitur, nimirum quae a uenenata qualitate fieri solet, ex interuallis esterri
haud secus atque in febribus intermittentibus, Min P hietvi in aliis plerisq; morbis quorum est stata recursio qcerebrumq; proprii illius ueneni qualitate ab omni mentis sensuumq; functione prorsus uacare, seque ipsum atq;
uniuersum corpus quatiens adniti offensam excuteret Quod uero a daemone iidem propemodum casu Sine Lib eoderiri possint, quum natu limiteSegrediantur, non secum , eap. i 6. magnopere contendimus, qui caussas tantum morbi huius naturaleis exquirimuS. Caeterum, quoniam commitiali
42쪽
mitiali morbo ex proprio cerebri affectu constituto eadem perpetuo curandi ratio est adhibenda siue huis mores crassi cerebro impacti, siue uapores a cibis exuli alantes aut etiam noxii quidam alitus proxima eius caussa habeantur,mhil ad rem facit huius controuersae quaestionis determinatio . quum enim medicus circa ea uersetur quae sensu percipiuntur, quumq; nul*ium plane manifestum habeat indicium in comitiali morbo ex primario cerebri uitio constituto, quod noxii quidam habitus eius caussa esse debeant dicat nece sese est eudem astectum ab humoribus crassis frigidisque
ueluti a proximiori eius caussa produci quemadmodu&Galenus enixe contendit. Dubitationem tamen facit Avicenae authoritas qui prima tertii canonis parte morTrde .e: 8. bu hunc inquit non CX pituitos latum ac nigro, quemὰ admodum Galenus uoluit, sed ex omni fieri posse humore, nempe sanguineo, ac biliosi quae res tamen authori eius libri qui de sacro inscribitur morbo repugnat: hic enim biliosis nunqua contingere posse testatur quod aut horis uerba sunt mature spectandi neque enim, uti sonant sunt accipienda constat uer apud probatos quosque medicina authores humores omneis inuenis una permixto Sesse, Omnesque propterea sanguinis no αmine nuncupari no mehercule simpliciter, sed quadam additione, nempe uel sanguine pituitosum, biliosum ueaut nigrum, aut etiam sincerum . certo enim scimus comitialis morbi materiam humorem esse pituitosium,qui inuenis producitur Galeno authore. qui enim in uentriculo intestini Sq, congeritur, no pituita uere, sed aut la- Lib. 1.dendis iuS desumpto nomine pituita, aut mucosa potius mateturulibus se ria nuncupatur Id ipsum de nigro humore dici par est cult. visne quando sanguini commixtus ex enim sanguinis est
aut sanguis niger, aut melacholia sanguinea nominatur. Avicennaragitur uerba ita exponemuS. quum enim coramitialem morbum inquit ex omnibus fieri humoribus, non ex omnibus proprie, sed iis una permixtis intelligit. neque enim Galenu Avicennae dissentit quum enim idem
43쪽
idem malum ex pituitos aut nigris tantum humoribus fieri ait, haud sane negat bilis aliquid ueli auge aut nigrae illis posse commisceri quin imoide scyrrhi cedematisq; exemplo alibi saepe comprobauit. hi enim quum ex crassis ac frigidis enascantur humoribu S interdum tamen&scyrrhum inflamationis participe erysipelatisq, pro sanguinis aut pallidae bilis cupituitoso nigroue humore comixtione&exuberantia nuncupamus. Quod si quisa sincero etiam sanguine comitiale malusteri uelit, sciat illud perraro fieri quando nunquam fere uena egreditur: qui si interdum permanet, sinusq, cerebri obstruat statim putrescit, spiritusque animales inficit, saeuissimo Sq; propterea casus parit, sensuque omni ac motione priuatur animans: quem si natura expellere nequeat, mors illi proxima est. Biliosus ite humor quum tenuis maxime sit, ut partei cerebri laxiore S minime occupet, hunc etiam casum parere nequit ueluti quarto de caussis pulsuum libro Galenus noSadmonet, sed alium inua ia 1s,dit locum nempe cerebri membranaS, diuerso S aco . A., is m, ,,-mitiali morbo Sproducit, ut Igitur crastu Pituitae hu* enimi mor, itanister quoque comitialem morbum efficere solet. ubi sc1 licet in cerebri sin1bUS retinetur, Iue I S mea
dius sit, siue postremus id quod Hippocrates clarissime
demonstrat sexto morborum uulgarium libro his ipsiS Ο uerbi S. Melancholici magna ex parte comitiali moria ς -'. a Q- γ' bo afficiuntur:&contra morbo comitiali laborates me ψ e 1 - iancholici atque horum utrumuis magis accidit prout Q uel in hanc uel in illam partem morbus repit si enim in incorpUS, comitiale S, si uero in mentem, melancholici De inciuntur. Quem locum exponen Salenta hoc ser Dibet de hemone primum quidem, inquit, declarauit quod notem ut eo. c. speri, sed magna ex parte horum affectuum alter in altertitransit quippe non solum nigra bilis, uerum etiam pituita uti iam praeceptum fuit, morbum comitialem cox mittit. Affectus igitur comitialis quem nigrabili con-s 1 tuit, in melancholiam morbum nuncupatum transit: qui uero a pituita partus est, in aliam affeci ionem per;
44쪽
natatatur, melancholia uero haudquaquainessicit. Sunt
qui comitialis huius mali ex nigro humore costituti Arisee ro.stro stotelem eo problemate meminisse uelint, quo quaerit bis. primo. cur est, quod qui illustreSaliqua in re olim extitere, Omanes melancholi Cimere ubi complureis claro S uiros refert, quos inter Herculem c5 memorare, quem melancholicum, comitiali correptum morbo fuisse dicunt. quod an uerum sit, aliorum sit iudicium neque enim uerbum ullum, ut mihi quidem uidetur, Aristoteles posuit, ex quo idipsum, quod isti colendunt, extricare possimus. Illud tantummodo asseruerim quod, si quo tandem comitialis morbi genere captum Herculem fuisse uelint, eo sane laborasse uius Hippocratem sexto morborum uulgarium libro meminisse,& quem ex nigro liua more constitui dictum fuit atque propterea ad illud inuibidem sanis peruenisse, quam ιχα νεῖαν graeci uocant, Aristotelesia σι nuncupauit, quasi mentis excessum 4 furorem:
sene in NIer quando ipsum libero suos interimentem fingunt tragi-cule furente ci poetae, quem ueratro ab Anticyra purgatum fuisis epit dicra se proptereaq; Oualuisse Hippocrates tradit, que Nicestaeuamerta archu tristem insaniae ponite tiar miro quod artificiorium depinxit Cambysem quoque huic malo obnoxiii quosdam sibi maxime familiares per insaniam occidisse,Hei es 'Odothu Sauthor est. Hoc eodem comitialis morbi gela M' I nere captum C. Iulium Caesarem,sortasse possumuScon ieetari, etsi paulo antea alias illius morbi caussas retulerimus. quum enim extremo tempore animo linqui, at-Plμtarcb. in que etiam per somnium exterreri soleret, qui casus me covi lancholicis in primis obueniunt, comitialitem prola*heretur, melancholicae hominem temperatu fuisse existimandum est C. item Caligulam puerit comitiali morbo laborasse scribunt historiar, qui quum mentis postea ualetudinem sensisset, eiusdem temperatum, cuius alii permulti clarissimi uiri iam commemorati fuisse uero quam simillimum est. Franciscum quinetiam Petrarcham hoc eodem morbo captum ferunt: ob animi for*tasse curas&bonorum litterarum studia, quibus mam xime
45쪽
xime deditus erat Uirginem ego olim quandam Diui Philippi e Ditiae Clarae familia, Mathia nomine, comitiali morbo ex nigro humore fac o laborantem uidi quae ad illud tandem insaniae peruenerat, ut ueliqua uirgi nes ueluti inget quodam furore percita persequeretur, postea comitialiter prolaberetur. Hic autem non sunt
illi recipiendi,qui ex huius Aristoteli S loci uerbis perpe feci. 3o prooram acceptis puerorum comitIale malum ab atro tan ble. i. tum humore prouenire contendunt neque meherculerationi consentaneum est ex unico fere Aristotelis uerabo falso accepto medicorum illustrium placita subuer'
tere . si quidem frequentius a pituitoso minus frequenα -s i -δHvrytera melancholico fieri humore saepe humero videmus: MI O.pro unde& pueris familiare maxime fore dixerunt, quod sa M.q9. f. - - ne natura humidiores se ipsis iuuenibus essent. Quod autem Aristoteles non idem dicat, quod hi homini impin αgunt, neque puerorum comitialis mali meminerit quidem, clarissime constat, siquis graeca ipsius uerba con
Iocum Theodorus ille GaZa, uir apprime loci uS,&uer ble. i. ba reddere latina graecis solitus, connivontibus oculis 'OMAE of -- praeteriit cita interpretatus. Puerorum quoque menti Smotio hoc idem explicat quae res quantum ab aut horis sententia sit aliena, nemo non probat. Quum enim illic
ex empla subiiciat Aristoteles Heroum, qui melancholia laborasse dicuntur, primumque de Hercule agat, fuisse illum nimirum tali habitudine, signis argumentisque collegit istiusmodi, quo dis comitialis morbus sacer ab eo
antiquis didius sit, filios occiderit uecors,&furenS, ut in Senecae tragoedia tractatur antequam obiret, ut rcut ucerum eruptione laborarit idemque de Lysandro Lace ηις damaonio proxime ante bitum genus id nimirum ulce rum emersit. Quum igitur ita sese res habeat, miranduest hic de pueris mente motis in mediis agi Heroibus: quando nulla magis aetas ab atra hac bile, quam μανειαν dicimus, quam puerili abest.No igitur comitialis morbus, quo pueri plurimum capiuntur, ab atro tantum hu more
46쪽
more, quin potius a pituitoso neque illud Aristoteli adscribendum, quod ne somniauit quidem quum alios qui sibi ipsi aduersus esset, qui in commentario de somαno uigilia unam perpetuo comitialis mali caussam esse se contendit, ne trape uapores ab assiimptis cibis exhalates qui pituito si potius,quam melancholici esse uisun imis h=uvi xur Theodori autem conuersio, i fontanusque hunc se- cu tu S, etsi mihi difficultatis afferebat multum, consula tus tame graecus codex nescio quid lucis mihi attulit, dutamen mitioribus interdum litteris laxandi animi gratia operam darem, atq, in Angeli Politiani miscellanea ' inciderem, nescio quo paeto caput, cuius inscriptio est, qui uir Theodorus Gaza, quantumque tamen lapsus in Aristotelis problemate uerso, mihi occurrit legendum. quod quum auidissime legerem, Deus bone quantum iucunditatis mihi attulit ut ex qua lectione, quod iam an tea animo conceperam, id totum mihi ipsa demonstraret. Non igitur Aristoteles pueros comitiali morbo in 3 o. ectum laborare, aut, ut Petrus μος etiam inquit, stupore,siue prosi 1 quod ipse ait congelatione ab atro tantum humore proueniente intelligit. quin imo neque quod morbo labo αrent istiusmodi ex eius uerbis colligi potest. --ις enitri
nempe meti motio,ut Theodoro placet, seu potius pavor, aut si malu mentis excessus, uti Diuus Hieronym', non ita comitiali morbo conuenit, ueluti melancholiar morbo nuncupato: quando eius notae propriae sunt pa uorin maestitia Hippocrate authore qui morbus quum
ab atra nonnunquam fiat bile, furorem,graeci μανειαν uo cant, efficit, quo Herculem laborasse dictum est. etsi rectius timor, non pavor diceretur: siquidem φοβος pauO- rem proprie significat, qui pueris plurimum solet obuenire in somno, terribiles nepe per somnum imaginationes, ueluti constat ex Hippocrate Galeno libro apho-ησο χη, rismorum tertio utroque tamen in loco φοδες dictione accipit Hippocrates pro pauore, pro timore. SiquiStamen iaς ασιν pro solitario accipiat, ueluti Diuum etia
Hieronymum interdum accepisse constat, neque illuma reiicimus:
47쪽
reiicimus: quandoquidem qui melacholia, aut etiam furore capiuntur, solitudine amant: quemadmodum de Bellerophonte tradit AristoteleSex Homero . qui me ct obro. lancholia correptus loca persequebatur deserta ita e in tnim ait HomeruS.
is Qui miser in canali S moerens errabat aleis ueri Ipse suum cor edeis,hominum uestigia uitans. Quod autem εἰ u furore, nempe ue-MA significet, uel Aristoteles ipse statim ostendit his uerbis is τα περι
ταις ἐρημάας ἐδυοκε id est. Item in Aiace, Bellerophona 'β p M.L.tem, quorum alter Omnino furens factus est, alter loca persequebatur deserta. Vtraque tamen expositio, nempe ea, quae Diuo Hieronymo adscribitur, rostrema, quae Aristotelis ipsius existit, quum utrique exemplo altera enim nimirum prima Bellerophonti Aiaci postrea ma, 9 optime conueniat, recipienda, Theodorique reiicienda. Quod autem ad Pontanum tuum, quem tantopere facis, attinet, nulla caussa est, ut hominem sequar: siquidem in eundem fere, quo Gazes, errorem lapsus fuit. Haec autem propterea ita nuda tibi exposui quod apud quem haec scriberetur oratio cernerem nunc os plectatur quod proposui, breui s. n. Omneis huius morbi caussas explicare uoluerim, eam etiam persequar, cuius Hippocrates in Pr orrhetico meminit, siue is Hippocratis liber, siue Thessali Draconisue eius filiorum fueα ,rit, his ipsis uerbis Sanguinis eruptiones, quae statis te di, poribus fiunt, siticulosae difficiles, ac exoluentes, si san j suinem non effuderint, in comitialem morbum finiunt. Quibus uerbis illud plane sentit: qu bd quibus euacuatio consueta retenta fuerit, his ex plenitudine morbi fieri soleant manante nimirum ipso ad eas corporis parte iS,quae retentiSexcretionibus propinquae sunt uel ad
eas, quae imbecilliores exist ut si enim sanguis e naribus statis quibusdam temporibus effluere solitus supprimas E turi
48쪽
tur, capite oppIeto necesse est cerebri sinus obstrui atq; ita comitiales accessiones fieri: praesertim si aut pituitosior sanguis aut nigrior fuerit. Illud idem in Haemorrhoidum suppressione cognoscitur: quum enim per ha&' uenas materia faeculeta, atque melancholica statis quiqhus dat temporibus excerni soleat, si supprimatur, in αterdum ad capitis uenas ueluti ad locum imbecilliorem a natura propellatur, qua cerebri sinus obstructi comitialem, aut melancholicum morbum nuncupatum pamriunt,ueluti si ad pulmonum uasa nonunquam deferatur, tunc uase aliquo disrupto tabes accersiri necesse est Sed par est eam etiam persequi huius mali caussam, quam Astrologi referunt in primisque PtolomaruSαποτελεσματων libro tertio quam eo libentius hic inserere placuit: ut sciremus Astrorum etiam motus ad morbos tum progignendos, tum etiam profligandos coferre plurimum id quod quum authorum placitis, tum experientiae etiam cossentire mos fatemur, a Gallius Victor, necessarius meus, uir quum in omni doctrinae generae, tum uel in mathematicis egregie doctus,acerrimique iudicii nosemel obseruasse, illudque iis antea praedixisse, quorum intererat, acriter asseuerat. Huius enim uiri tanta ingenii felicitas, tanta est doctrina, ut magis, magisque in dies claudanda sit morum honestissimorum eius suaui tas admirandum ingenium. Sed iam Ptolmaeum do
cubus ιζι pro im si conuertantur, hanc sententiam habe i b. Dunt ι pileptici namque plerunque sunt, qui Luna
Mercurioque nec aut inuicem colligatis, aut cum Orientali imitore Saturni quidem stellam interdiu,Marti uecro noctu cardinalem habent , quae superiore e loco figuram despiciat. reliqua Laborabit igitur morbo comitiali efficieturque epilepticus is, ut in uniuersum di, cam inculus genitura Luna horoscopum tenen , aduersum ses atque in occasu constitutos habuerit pariter
49쪽
ter Saturnum, atque Mercurium. Neque enim Luna Saturnusque propter humorum maiora incrementa cerea
brum tantum uitiabunt quoi uitio natus is comitiali morbo laborabit uerum et tam ingenium obtundent: ueluti in multis usu uenisse compertum est comitialibus hominibus: corrupto nimirum Mercurio, uitiatisq; Ctis instrumetis, quam sedem in capite suam habere laim dictum fuit. Quo circa idem hic natus futurus est etiam lentuS, ignauus, stultus, fatuus. Quid quod eo de quoq; morbo laboraturus creditur, qui in luce prodiens hinc Martem, illinc Saturnum solidis e signis atque ex oppositis locis inuicem aduersantes expertus fuerit alterii scilicet ab ortu, alterum ab occasu siue ab imo alterum at que alterum a culmine Eundem etiam morbum progignent, ubi in tropicis constituti signis eadem sibi radiaatione aduersabinitur, quodq, tropica signa maioris sint praerogatiuae morbus ipse sanari uix poterit ,ed par est eas etiam persequi huius mali caussas, quae a parte aliquae corpori Senascuntur, cerebrumque pertingente Coia c. vellunt ut perfectam morbi huius caussarum scientiam habeamus. Est igitur quoddam comitialis morbi genu S, quod a parte aliqua corporis enascens, cerebruimq, per tingens conuellit, quod raro fieri dici una fuit. Fit auteueluti Pelopi claro olim uiro , Galenique magistro pia
cet, aut quia qualitas quaedam alteratis per cotinuatio πnem partibus, aut quod spiritus quaedam bubstantia tras mittitur. Neque mirandum est adeo ualidam uim inesse humori,qui in affecta praeter natura parte Pogignitur , ut perniciosarum ferarum uenenis possit comparari. Quis enim crederet uel Scorpionum, uel phalangiorum ictibu totum corpus uehementi adeo mutatione affici, nisi saepenumero illud contingere uideremus j prsesertim minimam quandam rem feris in ipsum demittentibu S. Pelopi itaque placuit fieri posse uti in corpore fit lis aliqua essentia progignatur non accedet caulsa extranea: quae ubi neruosam quampiam partem occupauit, per cotinua SpartesS ad neruorum usque principium uim suam transi
50쪽
transmittit: siue illud per alterationem, siue spiritali es, sentia fiat, ueluti aura ad ipsum elata Fieri igitur Pelops dicebat quum ex icta parte per totam ipsam celeriter distribuatur ueneni uis eam inde eodem rursus contactu in singulas subditarum ei partium recipi i mox ex illis in alias continuaS, atq; iterum ex his quae asticiuntur, in alias. quumque ad dominantium partium aliquam peruenerit, tum mortis periculum homini instare, quominus
mirandum esse ait, si ab ignobili aliqua corpor1s parte tatus morbus oriri possit. Sana autem ob rem in id gen' uitiis lege consortii factis comitiales fiant couulsiones est perscrutandum. quum enim per eiusmodi consortiuuisum aliquando fuerit laborantem uehementi sine conuulsione c5cidere,simulque per interualla breuibus quiαHb et deuo busdam motionibus concuti, probabile uisum est Galeris affectis.e O, quemadmodum singultum fieri cernimus affecto ue triculi osculo, ita hoc quoque uitii euenire. id quod patet ex eo, quod si quis facilem habet stomacho sensum, cum singultus illico invadit, si piperis aliquando immo dicam quantitatem ingesserit. Proinde existimadum est
similem aliquem cerebro motum contingere, qualis stomacho interdum a quapiam re infestato solet obuenire quippe quum ciborum mole grauatur, aut ubi corruptis
cibis mordicus infestatur, tum singultu affici conspiciαtur. Atque acrem quoque humorem non singultum modo, sed & couulsionem per uniuersum corpulsaepenumero efficere videmus, deinde uomitu eiecto eo quod morsum inferebat illico quiescere, quominus mirandum est si neruorum principiti huiuscemodi commotione qua αtiatur, ut a se e X pellat quidquid fuerit illud quod a parte primum ad ecta ad ipsam affertur Dubitationem tamen efficiunt Galeni uerba, qui materiam huius mali lege cosortii faeti referens aliquam dicit prauam substantiam
aliqua corporis in parte procreari, ut ueneni tum uires tum qualitates sequet, atque eiusmodi uitia ita a corGruptione quae in corpore fieri potest producantur, ueluti alethalis cuiuspiam ueneni potione fieri quotidie uiu