Hieronymii Gabucinii Fanestris medici ac philosophi De comitiali morbo libri III

발행: 1561년

분량: 250페이지

출처: archive.org

분류: 생리 & 의학

71쪽

ctu te possunt. Inter omne is uero aetates puerilis magi me huic malo obnoxia est: a quo etiam ut plurimum comoritur huic enim ob naturalem intemperiem fieri solet, quum abunde cerebrum humidum fuerit, aut ob errores quod medicam alioqui curationem expetit. Porro quum ex humiditate ortum habet statim infantes arripit: desinit uero aetati alutatione, uel nullo nostro negotio, ueluti posse adicetur. Et proinde quibus pueris non statim prima aetate dum infantes sunt se deita prora gressis sub oritur, perspicuum est aut ex prauo uictu, aut ex externa qua plana caussa originem habuisse in quibus non est expectada mutatio, sed potius expedit, quae lamin ipsis facta est, curare morbos amastectionem. His igitur si diutius morbus protrahatur, eos ad ultimum uitae diem comitatur senes uero non occidit affectus, si accedat, neque distorquet. At uero antiquissimis si accidat, ipsos occidit, aut leuiter sideratos efficit . quemadmodum idem author eodem in loco memoriar prodidit. Clarissime uero secundo Prorrhetici libro illud idem αstendit per haec uerba Ex his porro, quia sacro morbo capiuntur, difficillime quidem evadunt, quibus a pue ro cotingit morbus,&simul ad uirilem aetatem perue'nit deinde hi quibus corpore in uigore aetati constitum to factus est, iuerit a uiginti quinque aiam usq; ad annum quadragesimum quintum. Post ho autem, quibus factus fuerit morbus, nullam significationem praeben ex qua corporis parte initium sumat. Et statim postea Q utcunq; , inquit, se ires apprehendi incipiunt, maxime moriuntur: et sit non pereunt, statim, celerrimeque per sese liberantur. a medicis autem minime opem ferunt. VC- .rum enim uero dubitationem inferunt Hippocrati uerba quando seniores dicunt, nempe decrepito S hoc malo affici quibus tamen Paulus refragatur, hoc morbi genus dicens seniores minime atq; decrepito occupare. An quod Hippocrates nulli dissentit 'neque enim a Pauαlo. scd ambo idem dicunt Non enim decrepitorum comitiale malum este, uerum si externa interdum quapiam. H caussa

72쪽

caussa decrepiti comitialiter laborant, eo maxime co- mori ait Paulus uero, ut qui proprium aetatum morbum referebat, senes minime atque decrepito occuα pare comitiale hoc malum memoriae prodidit. Ac de ae- ς' talibus quidem satis dictum uidetur deinceps ad tem- Peramenta transeamus, nimirum quae huic morbo ob noxia, sexusque fuerint. Haec autem non admodum cognitu difficilia fuerint ei, qui morbi huius materie abii de cognouerit quum enim duae, uti iam praeceptu fuit, materiales ut uocant, caussae habeantur, nempe pituito su S, nigerque humor, propterea pituit os melacholi Caque temperamenta hoc malo capientur: minime uero biliosa, ueluti neque sanguinea, nisi fortasse lege quadam consortita stomacho, aut alia quavis corporis parte afficiantur quemadmodum fuit antea demonstratur homines tamen magis quam foeminas illud mali occupare Celsus experientia nos comonent cur aute hoc ita habeat, ea ni fallor, causia reddi potest, quam Aristoteles in commentario de somno&uis ilia retulit anatistia nempe, tenuitas uenarum , quae circa cerebrum sunt: siquidem destillationum caussas ostendem quae a cerebro plerunque fiunt pluuiae exemplo, ita inquit.

Quemadmodurn igitur a solis calore exhalas humidum quum ad superiorem peruenit locum illius algore frigem scit, compactumq; deorsum fertur, denuoq; fit aqua ita in calidi a sensu taculenta quaedam exhalatio in pituitam coalescit . qua Trobrem destillationes fieri animaduertudiar. altrix autem di non morbosa concrera inferne delabitur, calidumq; refrigerat. ut autem refrigerari posse it,

73쪽

&non facile e X halationem recipiat, nonnihil sane confert tenuitas angustia illarum, quae circa cerebru sunt, uenularum . Quibus ex uerbis potissimum ultimis facile caussa deprehenditur, propter quam mulieres uiris minus comitiali morbo laborant. si quidem tenuitas&angustia uenarum cerebri facit, ut uapores humore S I; minus spiritus meatum in cerebri sinibus obstruant.Vearum illud interest quod quae foemime hoc malo captu tur,

magis ostenduntur. Quaere ex Rare Avicennaq; patet: quorum uterque mulierum comitiale malum infanisti umo; , atque omnium, quorum paucus est sanguis, Mquibus uetiae arci ae existunt, magis perniciosum esse memoriae prodiderunt simili profecto ratione, qua usus est Aristoteles in problematis hic enim quaerens cur est, quod per testatem magis aduersa ualetudine laboretur, per hyemem uero magis, qui laborant, emoriantur calorem ait qui per hyemem intus ob corpor uti densitatem coercetur, parum adiuuare , nec laborem operum

qui amplius perad tempus suscipitur, excrementa huα morum posse concoquere, ideo ualidam esse morbi originem necesse esse: quod quum ita sit, perniciosum morbum urgere rationi consentanei esse suum igitur mulierum temperatura hyemis temperiei persimilis, frigida inqua&humida fuerit , eaque ex Celso magis huius mali caussis resistat, siquando tamen eodem corripiantur muliereSarfectu, ingentes eiusce mali caussas iis adesse suspicandum est, proptereaque periculosiorem morbuproducere, id quod uiris usu uenire non solet, ob eorti

temperaturam aestate quam simillimam, calidam nimiruac siccam, corporaque eoru rariora magis resolutioni obnoxia. Foemina agitur uiris minus comitiali malo capientur, siquando tamen ipsas inuadat, magis offenudi perspicuum est explicatis igitur his, Quae proxime di cap. 8.eta sunt , nunc ad reliqua progrediar, i neque ad meum munuSpensumque reuocabo, nimirum quibus anni teporibus, coelique statu comitiales conuulsiones potis imum fiant. Inter omnia igitur anni tempora, in quibus comitia-

74쪽

comitialis morbus grassari potest solet, Autumnum lib. L. apbor ac uer maxime numerari aut hor est Hippocrates, in AuzO er a. tumnoque inprimi S hac ratione fieri contendit qubdinaequalis maxime quum sit ob subitam ad cotraria mutationem facit, ut ii S qui naturam habent ad hunc affectum procliuem, eo maxime capiantur. Nam fere meridianis temporibu calor no diurnis atque matutinis si mulque etiam uespertinis frigus est. nihil autem adeo comitiales accessiones, quam eiusmodi uarietas temporis aptum est producere. Accedit etiam quod autumnus morbis,qui ex corruptione fiunt, adsimilis est, Oropterea,qui in autumno comitialis morbus fit, ex humorum corruptione plurimum prouenire uerisimile est, Galeo no atque Avicenna aut horibu S. Cur autem vere,quod 3 4phor I temperatissimum saluberrimumq; anni temporum ha-prmM3 t betur, fieri etiam dicatur, mirandum omnino uideri non 'λφ' debet.Nam illud ipsum plane uere cotingit,quod in exercitatione fieri videmus. Etenim hae quoque salubres sunt, uerum si hominem pituita refertum uolueris ad exercitationem perducere,aut ei morbum comitialem, aut attonitum efficies exercitatione aut si haec mala noe ueniant,periculii imminet ne disrupto aliquo in pulmone vase, in morbum incidat curatu contumacem . nam tempus id periclitatur, ne proXime accedat ad pletho Gricam dispositionem propter humorum, qui hyberno teporis frigore concreuere, fusione. Autumno agitur pri mum ob humorum corruptionem, uere postmodum ob eorum fusionem fieri par est. An uero aliis annitem , Oribu , nempe hyeme, aut etiam aestate fiat, age, si plaαηρορr 'I cet uideamus. Constat sane hyeme pituitam progigni, proptereaque in ea uertiginem attonitos fieri morbos Hippocrati placuit. Quod autem uertigines comitiale praeeant morbum, Galenus eodem in loco, ipsumque se quutus Avicenna testatur, quo loco Galentisinquit Deuertiginibus autem quid attinet dicere, quae proximae sunt morbis comitialibus xliis quos attonitos uocat' Hyeme igitur comitialis siet, minu tamen hoc tempo

re s

75쪽

LIBER PRIMUS. 32

re ueluti adhuc minus restate. Oua uero temporum costitutione accesti statu ,ex tertio colligitur aphorismor aphor. I 6.

ἐπίλ, πlοι, κώαποπ τοι idest. In pluuiarum multitudine

magna ex parte fieri febres longas comitiales Mattoniutos quum enim comitiali ex pituitoso progignatur humore, atque in pluuiarum multitudine frigidiores hagis pituito si fiant humores, nil obstat in tali temporum constitutione, nempe frigida Iumida, aut etiam cali αda&humida hoc malum procreari , procreatumque augeri . quam rem clarissime in comentario de sacro morrabo ostendit Hippocrates, nam scripsit his ipsis uerbis. In

quo uero a puero augumentum cepit,4 conutritus est, in eo per consuetudinem facit, ut in mutationibus uentorum patiatur,&ut plurimum sacroi Inorbo capiatur,

praecipue australi atque humida aeris constitutione , liberatio difficulter contingit Cerebrum enim humidius quam ex natura fit, s situ ita inundat, uti defluxione quidem frequentiores fiant, non ampliuS autem posse it pituita excerni meque cerebrii re siccari sed porrigatur &humidum existit. Paulo uero postea, caeterum ait inmutationibus uentorum propterea sacro morbo corripi censeo, maxime quidem austrinis, postea uero

etiam aquiloniis, deinde etiam reliquis uentis . hi autem sunt qui ualidissimi ex ipsis existunt, interse tum statione tum uiribus maxime contrarii. Etenim Aquilo copingit aerem,&turbidum ac nebulosum excernit, illustriorem pellucidum ac efficit eodem modo & alii uenti omnes ex mari Maliis aquis proficiscentes ex omnibu enim rebus, atque adeo ex ipsis hominibus humiditatem ac tenebrositatem excernunt. Quapropter saluberrimu omnium uentorum Aquilo existit. Auster autem contraria huic operatur: primum enim incipit aere compactum liquare ac diffundere quapropter etiam no

76쪽

sus est&compaetus, sed temporis progressu ipsum disesoluit. Idem porro hoc etiam operatur in terram, mare, fluviosque ac fonteS&puteo S,&quae ex terra nascuntur,&quibus humor inest. Est aute in omni in alio plus

in alio minus omnia autem haec uentum hunc sentiunt,&xex spledidis tenebrosa fiunt,4 ex frigidis calida, exsiccis humida, quaecunquem domibus uasa iuxta terαram sunt cum uino aut alio quopiam liquore, ea omnia austrum sentiunt xformam in aliam speciem transmutant. Solem uero&Lunam .sidera multo hebetiora, quam ex natura sunt,reddit Quum igitur hi Metiam, quae adeo imagna sunt&ualida, in tantum dominetur, corpus sentire faciat, ut ex horum uentorum alterationibus transmutetur, necesse est ab austris quidem solui ac humectari cerebrum,&uenas lagiores reddi: ab aquiloniis uero salibus quod sanissimum est in cerebro comis

pingi quod uero morbosissimum ac humidissimum est

excerni ac forinsecus circum alluere atq, ita defluxus in horum uentorum mutationibus succedere. Hoc modo morbus hic fit Moret tum ab accedentibus, tu a decedentibus. Huc etiam spectat, quod ait Avicennas, septe trionalibus comitiale malu minime obuenire, quia sint introrsum fani, calore exuperati. quod si eueniat, atrox esse quia caussa sit praepotens. Haec igitur omnia huc tibi relata sunt, ut uideres quati sit facie diis coeli status in morbis tu cognoscendi S, tu et CuradiS. de quo permulta de aut hor in comentario de aere , aquis, clocis cap. s. disseruit. Nunc, ut instituimus proficisci ordine ad reliα

qua pergamuS, nimiruan caete praeter homine animates comitiali morbo capiantur,&quae,&an haereditarius morbuS uideatur, et sit. Multas igitur animates hoc malo obnoxiaSeste nemo non probat an uero omnes

non item Aristoteles enim hominem uel solum mel maαxime hoc morbo capi in puerili aetate solere scriptu re liquit. Hippocrates uero in commetario de sacro morbo oues caprasque comitiale malum sentire in primisque capras ait dum enim astectionem hanc ex calida potissi

77쪽

mum atque humida aeris intemperie fieri docet, illud oαuium exemplo caprarumque ostendit his uerbis.Cognouerit autem hoc ipsum quis maxime ex ovibus hoc mactio captis,&praesertim capris: haemaque frequentissime hoc morbo corripiuntur, si enim caput ipsorum disseacueris, cerebrum reperies humidum esse,ac sudore reufertum, male olens sic uero res sese habet dii homine. Hunc sequutus Avicenas uidetur, sed&clarius Lo ararabs humiditatem inquit hanc oriri in anteriori parte cerebri ita enim scribit. Scias quod humiditas subtilis, quae oritur in cellula anteriori cerebri, circa ipsum est immensi foetoris, ex illo intellectus perturbatur, mopotest infirmus caput suum sustinere,&n5 loquitur nisi cum difficultate magna: quando interrogatur de aliquo, tarde ac pigre respondet,d cum perturbatione,&pro maiori parte no intelligitur,& est absque intellectit. Et ego meo tempore uidi quendam cui superuenit haec aegritudo,&nulla medicina ei prodesse potuit, mo tuus fuit inde. haec aegritudo saepe accidit ovibus,&illa ouis qua habet hanc aegritudinem a pastoribus dicitur Matronia Aristoteles uero ues inquit equosque iisdem fere morbis corripi, quot&quibus homine ca piuntur Magister tamen olim meus Ioan.Baptista The o h. dicis sis

dosius oves hoc morbo non tamen omneis, sed iunio res tantum capi dictitabat, seseque permulta tum iuniorum tum antiquiorum ovium capita secuisse, atque in iuniori tantum syncipite cauitatem quandam reperiisse, in qua gallinaceum ouum abscondi, facile potuisset aqua purissima quodam cum lentore oppletam meres..hriq; menynges eo in loco liuentes uidisse . dicebat ite, oues dum morbo illo caperentur ingyrum uolui plures per gyros, tandemque concidere nec posse resurgere, seque ipsas agrege separari neq; gregatim, ut aliae, ueruab aliis seorsum per lapidis iactum pascere eandem praeterea cauitatem aqua plenam duobus in hominibus ui disse commemorabat. Idem&Plutarchu rerum natu

78쪽

ras animantes comitiali morbi tentari refert proptereaque uetereS sacerdote ea, uehementer ut morbidai abstinuisse , quando gustantibus, aut tangentibus modo aliquid morbi eius affricetur cuius caumam affer ut meatuum angustiam , quibus obseptis saepissime includatur spiritus: quod arguat uocis tenuitas. Nam qui eo affectionis genere tentantur, similem capellae uocem edunt. Caeterum non ovibu Stantum capri Sque, uerum etiam iumentis omnibus malum hoc, aut quippiam huic persimile lethale tamen obuenire, nempe ex Rhododendri cibo, quum permulti inprimisque Plinius, tum uel maxime Strabo memoriae prodiderunt hic enim clariu O

Erat arbor lauro similis, qua gustata iumenta omnia cum spuma in morem comitialis mali emoriebantur id quod Alexandro macedonum regi res in India gereti constitit. Solae praeterea auium coturniceS hoc malum patiuntur Plinio authore,caussam ipse affert his uerbis. Coturnicibus ueneni semen gratissimus est cibus , qu 1 ob caussam eas damnauere mens, simulque comitiale propter morbum despui suetum, quem solae animatium lentiunt praeter hominem eadem fere Iulius Solinus in Polyhistore. Avicennas autem coturnice inquit ea ras. tione danari, qua couulsionem aetanum pariunt, non mehercule quod ueratro uescantur, ueluti Plinius Galenus uoluere, sed quod in earu substat lassiit haec facultas c6 uulsoria,quaeres MaZae in uerrho,iprobatur, quualimentii a coturnici braesumptu probi succi este cotendant,veluti tertio libro fusius demo strabitur Albertus aut ille Magn cognometo,Passeres et inquit comitiali ter prolabi si hyosciami potissimuseme,quo maxime oblectatur, comedat. id an uerusit, alii iudicent: nolo. n. in hac re mult uideri, ad illud potius pergamus,quod unurestat,nepe an comitialis morb'sit hereditari . illv. n. haeα reditario quo da iure in posteros succedere nulli mirandum uideri debet,cum multi satres duos habuerint comitiales,an quibus semen erat uitiatum: atq; ideo natis uehementiorem fecerunt capitis imbecillitate. Illud

ipsum

79쪽

ipssiost edit Hippocr. qui dii libro de sacro morbo ostedit malu hoc nulla re diuinius caeteris esse, sed eande qua

alii habent morbi natura habere,& caussam unde singuli progignatur,nihil prohibere ait qui ueluti ex pituitoso pituitosus, ex bilioso biliosus,ex tabido tabid gignitur:

cuius paretes hoc malo capti fuerint, et posterorii ac nepotii aliquis ab eo tetetur. Sem e. n.genitale ab Oib coraporis partib'procedere ait, a fanis fansi,a morbidis morbosum. Quod uero ita res habeat, idem in comentario de aere aquis docis ostendit hic. n.caussam referexcurno nulli oblogis capitib' nasceretur μορ-- α uocat, circa maeotim palude habitates, seme inquit genitale in caussa fore, quod quii, ab olb'corporis partib' emanet, a sanis sanua uale tu dinariis ualetudinariu , fiatq, ut ex caluiS calui nascatur,ex caesiis caesii,& plurimum distori' distortu ferat atq; eade ro sit circa reliquas formas. nihil prohibere ait uti ex non macro cephalis macro cephali producatur. Eade igitur ro existim adaest,quod comitialis hic morbus haereditario quod a iure in posteros succedat,quaed de podagra laboratib' siquideri haereditarium orim eande obione Galenus inuice uoluere qua-do inter caussas podagra costituetes seme uitiatu in te serunt. Exposui fere ut potui,quae maxime ad hac di sputationem pertinere arbitrabar. dixi. n. denote, aut potius no 1b' ωan a Deo fieret ostedi eius ola genera caussasque omneis ex quib' oriretur dixi de loco,in quo morab hic fieret,& an acut esset an salubris, propterea an diutinus esset an breuis . exposui quae morbi tempora, quae temperamenta, qtii sexus huic malo obnoxia essent.

praeterea quibus anni temporibus, quo caeli statu tepo , ruci costo ne fieret ostendi et an caetera praeter homine animantes 1 de malu paterentur: demum an haereditario

quodam iure in posteros saeuiret . quae o 1a haud noua qui αdem tibi es. arbitrabar, sed uoluntati tuae parui.

Harum tamen omnium rerum doc trina ipsa uulgaris est, usus autem grauisse imus Quamobrem quoniam de conmitiali morbo si non sunt omnia patefacia,at certe sitis multa c5mont fata, finem huic disceptationi faciem M.

80쪽

ΗIERONYMI

LIBER GEc VNDVS. N ossv mehercule, Flaui optime, non sa- tis eorum impudentiam admirari, qui quum ni hi plane sciant, inuictos omneis fere morbo esuincere suis quibusdam abditis ut uocant, remediis auadent, atque ueluti Thessaliquidam omnem breuissimo tempore medicinae artem no Sedocere conantur quom rum temeritatem quum stepenumero in morbis quibusα da difficillime curandis aspexerim, uix dici potest quam indignanter pertulerim ita enim audaceS sunt&impu denteS, uis cepta quaedam peruulgata decantentiquuipsi nunquam medicae disciplinae fore S curationem nu*quam ullam rite peracta uel fecerint, uel aspexerint ut Peripateticus ille dicitur, Phormio,quu Annibal Carthacio. in ri. de gine expulsus Ephesum ad Antiochuuenisset exul, pro 'oratore que eo quod eius nomen erat, magna apud omne gloria inuitatus esset ab hospitibus suis, ut eum, quem dixi, si uellet, audiret, quumque is siem nolle dixisset, locu tus esse dicitur homo copiosus aliquot horas de Imperaetoris officio, ac de omni re militari. Tum,quum caeteri, qui illum audierant, uehementer essent dele stati, quaeae

bat ab Annibale quid na ille ipse de illo Philosopho iudi-Caret hic Poenus non optime graece,sed tamen libere respondisse fertur multos se delyros senes saepe uidisse, sed qui magis quam Phormio delyraret uidisse neminem neque mehercule iniuria, quid enim aut arrogantius aut loquac, iis fieri potuit quam Annibali, qui tot annos de Imperi ocu populo R. omnium gentium uici ore certasset, graecum horninem, qui nunquam hostem, nunquam castra uidisset , nullam denique minimam partem ulliu pu

blici

SEARCH

MENU NAVIGATION