장음표시 사용
61쪽
ribus euacuatione iam dicta persanauimus. Liquet auatem, lubd qui diutini habetur, ea carent acuti e qua qui .-- breues sunt acuti plurimum habere uidentur. Acu- aer
tus etiam ob id dicitur morbus, qui praeterquam quod Lata l. AAM UM Sceleriter iudicatur statim etiam magnitudinem a ri. quinto tamen aphorismoru libro Galenus in uicennas apbor. 3o quarti Canonis prima parte comitialem acu tu esse mori Trac. primo bum uoluere quoru alter, non acutu tantum, sed & per cap q. acutum esse,scriptum reliquit Praeterea,quum acutum
morbum sequatur febris acuta continua, comitialis uero atque attonitus morbi sine febre fiant, qui fieri potest ut inter acutos reponatur fita enim sepe morbi acutiem descripsit Galenus qui alibi, tu uel maxime in teratio in praedictiones Hippocrati Scommetario, dum ait.
οσηγορίας καιουμεν. Id est quum alia praeterea suboriatur in hac re dubitatio non parua etenim acu tu morabus magnitudine quadam intelligitur,& febris assiduitate, quum quod minime tale repertum fuerit,etiamsi diebus finiat, quatuordecim, aut his etiam citius, eodem non censeatur uocabulo. Quid igitur dices,in tanta a thorum uarietate sententiarum dicendum: An quod comitialis morbus grauis, in uocant, debilis attoniti exemplo,qui uero grauis acutuS&propterea breuis exi h
stit ἐ&qui debilis, diutinus, atque ea ratione periculo a. 'ca -- uacare creditur fAcutus igitur grauisque dicetur,si pauci ocioribus atque iis percrebris accessionibus, Meorum uehementia, quae in ei contingunt, hominem perimit. interdum enim ita crebrae fiunt comitiales accessiones, ut,peracta uix prima,altera subsequatur, atque ideo tua gulant hominem quemadmodum PauluS memoriae prodidit. illud uero plurimum pueris cotingere solet. comi. s. s. c. prostialis morbi huius generis meminit Hippocrates incon in Q. metario de sacro morbo his ipsis uerbis.& quicunque quidem parui pueri hoc malo capiuntur, ut plurimu pes reunt s
62쪽
reunt, si multus defluxus contingat, isque humidus extis stat: uenae. n. tenue Sexistetes pituita prae crassitudine ac multitudine suscipere nequeunt, sed perfrigeratur, ac cogelatur sanguis, sic moriuntur. si uero modica exi stes pituita in utrasq; uenas defluxerit aut in alteri u partis, superuiu ut nota ex morbo impressa relicta. aut. n. OSConvellitur, aut oculuS,aut cerui X, aut manu , re
liqua. Diutinus uero propterea existit, quia quod influit uenis, tenue est prae multitud1e, viatim superatura sanguine, ac calescit atq; ita finitur accessito quae postmod eande ob caussam redit. Qui igitur diutinus est,c si periculo uacare perspicuti est qui uero breuis acuti equandam habere illum conuenit qua cito laborate Sinterimat attoniti exemplo. Hoc igitur huius morbi geanus audiebat Galenus, quo si mulier utero gerens caperetur; thale sibi esse . de eodem etiam in uicennas loαco supra commemorato sentiebat: quod Paulus claαrissime ostendit jacutissimum enim fore interdum da crebris accessionibus, eorum,quae accidunt uehemetia squamobrem statim iugulare uoluit De alio uero ScCelsus,& Galenus neminerunt: qui etsi Gongus est, quutamen penitus insedit, quod ad difficultate attinet, acuto par est. An etiam quod quantum attinet ad saeuitie inuasionum breuis peracutusq, quantum ad morbi caussam diutinus dici debet Quod uero comitialis, atq; at tonitus acuti habeantur morbi, quum tamen sine febre conspiciantur, nulli mirandum uideatur quando Galenus pro authorii diuersitate sente tiarii diuersis in locis diuersas sectatus fuerit opiniones Quum enim in acutorum catalogum attonitum,comitiale rigore na,id genusq; alios sine febre morbos recipit, Archigenis placitis adhaesit,quum uero illos tantum acutos esse dicit,qui cum febrae eaq; continua aegroto inuadunt, Hippocratem sectatus est. Illud autem ex Galeni ipsius uerbis colligitur,dum in fine libroru de diebus decretoriis ita scri
63쪽
enim morbi acuti,queadmodum sane Archigenes describebat,ii sint,qui periculum breui teporis mora asteriit, ut autem Hippocrates dicebat,qui febre non destituunutur, inde accidat necesse est, ut cito quoque iudicentur: acutum enim ob motu Smodum ita uocatum fuisse constat. Quoniam uero rari sunt acuti morbi, quibus febres
no adsint,quale S iam commemorati, attonitus inquam, comitialis, tetanu S,rigorem uocant, cholera, atque caeteri id genus morbi existunt, fac' um est,ut qui plurimum eueniunt, de iis in uniuersum author eS pro nucient, proptereaq; acutos morbos febrem insequi continuam diu cant, quod scilicet non temere multi reperiantur, qui absque febre infesti sint. Vt tamen terminum quendam acuto , diutinoque constituamus, ea sunt inspicienda, quae Celsus ipse perscribit siquidem eousque acu tu Siue Is es, rit morbus, donec quatuordecim dies transierint, quos ubi excessit, acuti uim deposuit: at si manet, curandus iam ut longus est. Caeterum dicet fortasse quispiam Aui αcennae uerba dubitationem ea ratione afferre, quod co tr. I. . mitialis morbus longus quum sit, atq; omnis, qui cun 3 queis fuerit, affectus quatuor habeat tempora, cum, qui diutinus sit, longiora quod habeat,quam qui breuis fuerit, necesse est. QuaereS ex Galen etiam patet, qui is, dum primo de crisibus libro uniuersalia morborum te 'pora ex ipsorum constitutionibus&forma docere nos instituit, comitiale malum longi temporis initium habe
bris ardens,& lateralis morbus, Minflammatio pulmoαnis breuis temporis principium habent morbus autem Comitialis, Marticularis,& coxendicum lenii dolores longi temporis . Avicennas autem principium in omni morbo inueniri, uerum quandoq; occultari uoluit,vealuti in febre synocho nuncupata, comitiali, wattoni-
64쪽
to. quae res rationi authoritati aduersari uidetur: quando eius initium usque adeo longum est, ut no occultu modo essh nequeat sed omnibus potius innotescat. An quod non eade dicunt authores isti, proptereaq; noinuicem pugnat Z siquidem alter de uniuerso totius morbi principio, alter de particulari nimirum accessionis initio loquitur . cui enim notum est totum accessionis
in comitiali morbo principium Z siquidem, quum incipit
accessio, ita statim subit incrementum,ut in consisten αtia esse uideatur , ueluti in synochi febris omnibus differentiis nos licet intueri non est tamen ob id dicendum carere principio quatenus enim ex artis medicae usu existit,principio caret comitialis affectus, licet re vera ha beat. Galenus uero totius Muniuersalis morbi principium accipiebat, quod diutissime perdurat. Dices Avicennam non de particularis accessionis, sed uniuersalis
morbi principio loqui. An etia quodvisi uterq; uniuer sale principiu audit, profeci o principi si habet comi
tialis affectus nihilo tam e minus quatenu ex usu medico fuerit, haberemo uidetur dum enim incipit, per accessiones incipere uidetur qui etsi per totum uitae spattium hominem per interualla distorqueat, non tam toto hoc uitae cursu, quo quis eo laborat, eiu Stepora metiri ualemus . quandoquidem accessione interdum uehementiores,deterioresq, , imbecilliores non unquam, minori cum periculo, cum ordine qua doque aliquo, exordinata persaepe feri solent, prout melius, teteriusve aegrotus habet circa uidius tum rationem, tum ambientis nos aeris statum, tum locorum, tum temporum mutationem. quibus omnibus fit, ut morbi huius tempora ex acie cognosci nequeant quandoque enim incremetum suscipere, in statu quandoque esse, proptereaq; X- tremos labores afferre, saepissime inclinationem osten αdere ob rationes commemoratas morbus uidetur, ut αlumque aliud huius morbi tempus nisi principium, illud αque non nisi eo pacto, quo hic docet Aut coenas, nimirum primae accessionis initium possumus coniectari usq; audeo
65쪽
deo enim breue sese nobis ostendit, ut uix percipiaαtur. Neque mehercule quisquam est, qui huius astectionis initium totum uere cognoscat, Incrementumue, aut consistentiam, aut demum inclinationem, nisi fortassequum iam aetatem fuerit morbuS adeptus, confirmatus, eum iam principium excessisse, incremetum αque suscepisse, aut etiam ad consistentiam peruenisse dicamus. Quod autem ita sese res habeat, clarissime Galenus ipse in comentario de totius morbi temporibus his ipsis uerbis perscribit. Cognoscere autem, inquit, morbos interdum aperte licet, aliquando obscure, uel etiam prorsus diu ignorantur. hinc quidam statim ubi
uigent, inuadere uidentur, quod ex eorum numero est, quae fieri nequeunt. Neque enim synochos febris promtinus a uigore quandoque inuasit uerum a primo insulα tu usque ad perfectissimum uigorem horis uel quatuor uel tribus, quod minimum est, peruenit inde prorsuS aequalis sibi permanens continue ad iudicium properat. Sed neque repente adeo inuadentem uigentem ἀποπληξίαν dixeris, quoniam tale exacte non est . sed breuit eupore, principium, Mascensum percurrit, non tamen caret principio , neque statim perfectissime invadit, quemadmodum nec comitiali morbi accessio . Nulαlus siquidem tam subito sympto male capitur, ut ii, qui bus ceruix detruncatur, quanquam horum quoque se dii primum aliquod tempus habet, secundum, tertium, quartum, ut sit chirurgus rem quapiam diuidat. At enim si uis, concedamus sine temporis spatio comitialem, attonitamque concidentiam fieri, καταγῆω ν uocant, haec autem cataptosi symptoma eorum est, morbuSautem non est, uerum corporis aliqua dispositio dicenda: sicut ostensum est et si uel genitar ipsius, uel increscentis notam nullam habeamus. An etiam quod quum totam hominis uitam inuadat, eius tempora pro aetatum aegrotantium uatam a temetiemur,&diuersa esse dicemus principiumque illud aetatis tempus nucupabitur quod ab infantium ad puberum aetatem, nimirum ad de
66쪽
cimum quartum annum usque pertingit, incrementum, quod ab hoc tepore ad vigesimum quintum annum, quo potissimum morbi huius mutationes fieri uel ad bonum
malumve creduntur quo etiam tempore si non mutaratur, praeterquam quod adfinem usque uitae aegrotus persequitur plurimum etiam ultra hoc tempuSco moriuntur atque hinc recitae consistentiae ratio colligitur si quid auigesimo quinto ad trigesimum quintum usque proatrahi iudicanda est, quod tempus iuuentuti adscribitur. quae quum minus hoc malo affici deberet, bilios quum sit, nihilominus afficiatur, tunc maius periculum hac
aetate constantibus imminet. quando non absq; caussa,
eaque ingenti fieri existimatur. Huius igitur morbi consistentia huic aetati, caeteris uero sequentibus inclinatio adscribetur, nempe constitutae primoque senio. Quod autem res ita habeat, uel Hippocratis testim onio com probatur, qui in commetario de sacro morbo haec scripta reliquit SeneSuero non Occidit , si accedat, neque distorquet, na&uenae sunt cauar, sanguine calido refertae . quapropter neque superare potest pituita,neque
perfrigerare sanguinem, uti congel et ipsum sed ipsa superatur, ac sanguini commiscetur, atque sic uenae aere
suscipiunt, Tapientia contingit , signaque praedicta minus inuadunt propter fortitudinem. Quod uero per senes his aetatibus constitutos Hippocrates intelligat, uel eo constat, quod supra puerorum, senum statim postea commeminit propterea quum dicat in his aetatibus pituitam a sanguine uinci, nece flario illas intelligit, non ultimum senium, in quo pituita excrementitia plurimuabundat cui si morbus hic accedat propterea affectos Occidit, aut leuiter siderato Sefficit: quia uenae ipsis sunt evacuatae, fanguis modicus est, tenui S, Raquosus, quemadmodum idem author eodem in loco abunde declarauit. Huic etiam Paulus suffragatur qui senes minime decrepitosque hoc malo capi scribit. His igitur omnibus fit, ut prae caloris innati inopia, non tantum ob affectum quo correpti uidentur, senioreSmoriantur,proptereaque
67쪽
ptereaque morbi consistentiam in hac ultima aetate re ponendam non esse perspicuum est Verii hac tenus ista. Nuc an omne aetate comitiali malo suae quibus magis minusue infestentur,deinceps dicendum uidetur. Comuniter igitur haec astectio frequens est in pueris, hagis eo tempore, quo dentium natiuitates habentur . id quod Hippocrates in commentario de Aere, aquis Alocis confirmat dum conuulsione Sinquit,&anhelationes pueri S contingere, quae morbuS puerorum, Tacer esse putantur: quemadmodum Aristoteles libro de somno ac uigilia scriptum reliquit . In eo uero qui de sacro morbo Hippocrati adscribitur, non pueris tantum, sed&foetu adhuc in utero existente fieri uoluit, quo etiani in loco morbum hunc ait post vigesimum quintum annum non ampliuS homineScorripere, praeterquam Paucos, aut nullum, nisi a puero fuerit connutritus Tertio
uero aphorismorum libro iuuenibus cotingere scribit: quem PauluS secutuS, occupat, inquit, hoc morbi genus maxime puero S, O Sque adhuc paruulos, deinde adoleoscentes ac iuuenes, minime sene S, ac decrepito S. Quae res quomodo habeat, perscrutanda est quum miranduomnino uideatur,quomodo Hippocrates comitiale malum iuuenibus obuenire uoluerit, quando alibi non modo quod puerorum familiare fuerit, uorum quod etiam ex hac caussa puerilis morbus nuncupatur, 'ub laetatis mutatione curatur. Sed in quibusdam iuuenibus
comitiale malum fieri, quod priuS non erat, nemo non
nouit, propter uitae rationem haud probe fetu ala, qua in iis, quae desumuntur, admittunt,4 in aliis, quae ab ipsis aguntur, operibus, qu bd humi decumbunt, soliq; sese exponunt, imbribus, atque id genus aliis permultis. Caeterum hi morbi non multi sunt quamobrem propter haec talia iuuenes ex accidente aegrotabunt, non primum, neque aetatis ratione Sed alius superest scrupus, siquidem Hippocrates secundo aphorismorum libro, Quicunque inquit iuuenes comitiali morbo laborant, mutatione maxime aetatiS,4 temporum, Io
68쪽
corum, lictuum liberantur ubi iuuenes comitialibus corripi ait , mutationeque tum aetati S, tum temporum, tum locorum, tum uictu S liberari. In commentario uero de sacro morbo affectionem hanc inquit post vigesimum annum non amplius homines detinere, nisi a pueris fuerit affectio connutrita Constat autem iuuenum aetatem a vigesimo quinto anno ad trigesimum , uel triugesimum quintum perdurare in qua non nisi ex acciden te, rarissimeque morbum hunc fieri contingit quo mo αdo igitur iuuenes ait hoc morbo corripiὸ aut quomodo post vigesimum annum nullum hoc morbo affici, nisi a puero inceperit in Quinto praeterea aphorismorum libro,
ποθω m. id est: Quibuscunque morbi comitiales fiunt ante pubertatem mutationem accipiunt quibuscunq; uero uigesimo quinto anno, commoriuntur. Si igitur iuuentutis aetas a vigesimo quinto ad trigesimum quintum annum perdurat, atque hoc loco dicat, qu bd qui uigesimo quinto anno comitialiter laborant, commoriuntur, non iuuenes igitur aetatis mutatione hoc malo liberantur quum qui uigesimum annum praegressi fuerint, hoc morbo non capiuntur, nisi a puero fortasse fuerit conanutritus, quae in vigesimo quinto anno fiunt, haec mala hominem perimunt. An quod interpretis id potius, quam Hippocratis uitiu existit siquidem graece ita ait.
C Uerbum νεοισι Leonicenus, uir alioqui eruditissimus,&graecis literis&latinis, scriptorumque ueterum literate peritus iuuenibus est interpretatus, quum potiuS,
uel nouis, id est nuper natis, nempe infantibus, aut etiaephoebis interpretari satius fuisset illud enim inter alia νέος significat Hesychio authore .latque hoc paci o Hippocrates sibi constaret , resque ipsa optime haberet: alioqui difficile admodum est hominem tutari , quum alibi comitiales ante pubertate factos aetati mutatione&
69쪽
L DBER RIM, ne&ipsos mutari dixerit: qui si vigesimo quinto anno, nempe in iuuentute fiant, curari non possunt. Quod autem uera sit ea lectio, in qua non iuuenes, sed infantes aut pueri ephoebi ue legitur, Aristoteles ostendit, qui in problemati SquaerenScur animantium uel uni homini,
ἐπ λ ον Dis νεοτητιγίνετM. id est in ubii homo uel solus. De maxime morbo capitur comitiali in puerili etate: Illud idem etiam probat Leonicenus hic enim Caleni uerba libro aphorismorum quinto interpretatus, inquibus huius sententiae meminit taconuertit. Quod igiαtur in alia parte aphorismorum dicit Quicunque morbo comitiali laborat, si pueri fuerint, mutatione maxime aetatis,& regionum,&michias,&locorum liberantur. uerba enim si pueri fuerint, omnem auferre ambiguitatem uidentur. Sexto quin etiam morborum uulgarium libro&Hippocrates,&Galenus comitiales infantium morbos una cum pubertate quandoque mutationes haαbere uoluerunt. quo loco notandus est Hippocrates, qui eos infanteS nuncupauit, qui ad pubertatem usque processerunt, non eo Stantum qui modo nati es ent,uel qui ad quintum sextumue annum peruenissent. Sed aetarius Or basius dum aphorismum quinquagesimum exponit, iuuenes, inquit, HippocrateSappellata decimo quarto anno ad vigesimum usque tertium, non autem uigesimum quintum attigerint Puerilis igitur aetas, adolescentia, & quae pubertatis nomine nuncupatur, comitialibus afficietur, iuuenalis uero non nisi ex accidente. An uero sequentes aetate S hoc malo capiantur, idem au thor per ea uerba declarat quicunque uero uigesimo quint anno commoriuntur, non mehercule quod statim post vigesimum quintum annum comoriantur sed
quod morbus ita diutinus di familiaris sequentibus fit
retatibus, ut cum eo, qui ita laborant, commoriantur.
Causiam autem cur hoc fiat, ostendit Hippocrates in comentario de sacro inorbo his ipsis uerbis Quum enim
70쪽
inquit, artatem adeptus fuerit morbus, non amplius cuae rabilis est cerebrum enim eroditur a pituita, colli quatur. id uero quod colliquatur, aqua fit, foris ceαrebrum ambit, circum alluit:& propterea frequentius, ac facilius morbo hoc capiuntur illud autem mirandum fortasse uideatur, enim si res ita habet, Hippocrates sibi ipsi dissentiet plurimum locis iam commemora iis,&sexto morborum uulgarium libro . quo loco morbos connutritos in senecta iniri & quod magis est, per Concoctionem,&resolutionem,&rarefactionem discuti scriptum reliquit his ipsis uerbis Morbi connutriti
in senecta relinquut se concoctionem, solutionem rarefactionem. Quod autem comitialis morbus diu tinus si connutritus quiuis nouit . ita enim eo appellauit morbos Hippocrates, qui longo tempore hominum corpora infestant. An quod non de omnibu connutritis morbis Hippocratis sermo existit neq; enim id contingere cernitur . neque ipsum latet clare in aphorismi dicentem. Senes quam iuuenes pleriique rariu aegrotant,quicunque uero ipsis diutini morbi contingunt, saepiuScommoriuntur. Quum igitur in hoc sermone, fae*pius,addiderit, neq; in uniuersum protulerit quo Sq; scilicet diuturnos morbos saepius commori afferen S,aperte indicat sese nonnullos ante senum mortem dissolui co gnoscere Qui nam igitur sint isti quem ad modun etiaqui nam ante mortem non abeuntes, in aphorismis ipse patefecit sic scribens Raucedines atque grauedine mualde senibus non concoquuntur Quum igitur hic Di gidorum morborum meminerit, qui insen et non cocoquuntur, quos inter comitialis attonitus numerantur: constat&ipsum credere quosdam ex calidis in se
niori aetate posse dissolui, etsi rari admodum sint ut calidae cephaleae, et ero cranii nuncupati dolores,&ienti calidi affectus, Marticulares dolores, quicunque ex ualde calida cauisa oriuntur. Verus igitur est Hippocratis ser mo de frigidis morbis nuncupatis,qui neque concoqui,
neque dissolui, neque per rarefactionem discuti in seneractu te