장음표시 사용
131쪽
rum de emplis per Evangelicos aedificatis, aut etiam ritu Catholico
non reconciliatis in quorum usu Evangelici fuere.
Et quod hoc ita debeat intelligi deducitur Oxorticuli primi Pacificationis tenens. an. 60 Paragrapho ultimo: b Sque tamen praejudicio Romana Catholica Religionis et ut lorus, emplast Ecclesiae Romano- Catholicorum id est per eos aedificata vel ritu Catholico se conciliata intacta et libera
permaneant. Hinc omnia alia ab usu Evangelicorum esse exempta quia Explanati0nes Regiae hoc uncto denotatae, empla ad commissionis exitum Suanda reliquissent adeoque usus ille tantum ad tempus restrictus fuisset. Praeterea Quod neque Evangelici se aliorum Templorum occupatione querulari possint, nisi si qua post Diaetam Soproniens absque Mandato Regio, vo Iure Dominorum Terrestrium Cath0licorum sive confiniorum ratione cessante, aut aliis logitimis ex rationibus in genoralium Gravaminii in Ven Cleri Instantia contentis, ad quos scit. Ven Clerus in hoc uncto
Cum primis autem en Clerus objicit, quod Evangelici tempore Diaetae opponiens extra Possessionem praetensorum Templorum fuissent, hocque ex Actis sejusdem laeta patere, in quibus multa Templa essent apposita, quae eo tum Catholici possedissent, jam ero propria Acta facta et oris fassi mille testes repraesentarent. InSuper quantum se Evangelici provocarent ad ostium etiam Catholicorum fassiones id uri naturali repugnare etiam contra XproSSaSoproniensi Acta, vangelicorum vero assione in causa propria Simpliciter nihil valere. Circa quae Praemissa Partium passim in Commissi0nalibus Actis, ab utrinque allegatis, LegibuS, Oti Vi S, et rationibus in trutinam sumptis, examinatisque ad in Venimus: Quod si quidem
1. Secundum clara supra citata Articuli XXV verba in supra adducto Paragrapho de nomino specificati Comitatus, et ex ea ipsa ratione quod idoli et Evangelici tempore hujus conditi Articuli actualiuSu circa omnium fere Templorum et accessoriorum fuissent, ideo etiam e capite tune possessionis in reali possessione et pacifico S eorundem relicti, ac taliter ut imperturbate maneant articulariter Conclusum et decretum est. Hinc 2. Clausula haec articularis secus intelligi non potest, quam pr0Ut clara verba Onarent, quae Si quidem absque omni exceptione atque modificatione et se consequens indiscriminatim empla eo tum per Evangelico pOSSOSSa prae manibus Possessorum relinquenda SanXiSSet, fruStra secus e parte en Cleri glossaretur, quasi vero ea duntaxat
132쪽
Tompla intelligi deberent, quae per Evangolicos aedificata, et ritu Rom. Catholico nec dum reconciliata fuissent nam ex fundamento aedificationis et non reconciliationis juxta clausulam in prasemisso uncto X per expressum contentam de distincta ad invicem emplorum classe, et quidem tempore Diaetae SopronienS. non per Vangelicos verum Rom.- Catholicos possessorum aperto loquitur, nam illa tanquam per Evangelicos aedificata et per Dominos Romano-Catholicos occupata, sed ritu Catholico nondum reconciliata, Evangelicis restituenda, haec vero tanquam videli est aliunde publica de mediante vi Pacificationum. Sacrorumque Regiorum Diplomatum, ac per tot et tantas Regni constitutiones jure optimo jam ab olim per Evangelicos possessa, ex fundament tum quoque habitae possessionis pro iisdem relinquenda neque ullo aedificationis discrimin aut reflexione habita amplius ab ipsis ullo pacto adimenda, articulariter declaratum est. Ita 3. Clausulae Quemadmodum etiam in omnibus Regni Comitatibus, cum praecedentibus et consequentibus recte combinata ad solam vel locorum pro aedificatione Templorum excisionem vel em plorum ex capite aedificati0nis et non reconciliationis restitui nem re stringi haudquaquam potest verum ad univorsas ejusdem Articuli subsequentses inter se distinctas speciales clausulas pertinet. Respicit namque
1 Cornitatus illos in quibus oea pro aedificandis Templis exscindenda. Sed etiam 2 Coinitatus in Paragrapho uncti rapsentis Specificatos ac per 3 Comitatus sive specificatos sive specificari omissos indisserenter ut
sic se voculas In omnibus Regni Comitatibus nullus sive nominatus sive non nominatus a benescio prasesentis Articuli excludatur. Item Clausula modo praevio, Secundum expressum Verbori lincontextum, Semei ad clausulam Paragraphi praesentis: In aliis vero Comitatibus etc. resert quia tam hujus, quam eundem Subsequenti S:
Τ empla demum, incipientis Paragraphi unum idemque est nempe actualis tempore Diaetae Soproniensis habita Possessio legale Principium
et fundamentum ae per consequeti neque prior clausula in id o pavi in ii.
noque posterior: In aliis vero Comitatibus tanquam deciam DS- sessis per Evangelico sonantes ad Templa per Evangolicos aedificata ei ritu Catholico non reconciliata quae tanquam per Evangelicos nondum posseSSa eisdem adsignanda veniebant referri aut restringi. Quintam illauni ea clausula Ad haec Templa quoque per Aug. et Helveticae Consessioni addictos aedificata assignata et ritu Cath lic nondum reconciliata per cert0s commissari0s eisdem adsignanda, non constituit Ail. VI. verum demorticulus, qui
eodem in Paragi aptio Ad haec Templa, incipit, sed in verbis sub
133쪽
Vis Semper eatenus Legibus segni Diplomate Regio irmatis, desinit, sicut contra vim v0cis et Articularum verba insertur clausula, sed distinctis ab invicem et suo modo atque ordine connexiVec0haerentibus decem clausulis in totidem Goneralium Gravaminum Evangelicorum uncta ad praesentem Artie. XXVI. seorsive et sigillati in reaasumptis in simul contextus et compactus habetur non obstante enim eo, quod omnes Articuli hujus clausulae, de una eademque materias ant. Nihilominus tamen diversae rationis respectu ad unum eunder que tendunt et vergunt scopum, quippe distincta conditione et 0rte possessionis emplorum, quoad comitatus et civitates sancitas fore membratim Articulo insertus earundem contextus, ita clare Stendit, ut necessario ad invicem distinctorum distincta sit ratio, neque Contrae X pressam dispositionem Legis insimul confundi possint.
4. Cum itaque hoc uncto pra0insertus Articuli XXV Paragraphus
pro fundamento manu tentionis emplorum actualitatem uri p0SSessionarii in n. 168 habiti ita ser expressum statuit Ne posthaec ullae Templorum Scholarum occupationes sub poena in contraveniente statuta fiant, adeoque non pro sempore Solum, sed in perpetuum PossessoribuSusitanda vangolicis ut permaneant, sola Particula Post haec tanquam inde siritium tempus denotans exprimoret, et Sine clauSula: naliis vero comitatibus etc., a prasecedenti de undecim Comitatibus SOnante diversum statuens nullamque ab eadem dependentiam habens, non dependenter se suo distincto ordine connexive ad eam se habet,
sed nec paritas ab undecim Comitatibus ad omnes Regni Comitatus respectu emplorum induci valeret cum non omnium Comitatuul par, sed ex fundamento Possessionis tempore Diaetae Soproniensis habitae, quoad numerum et actualitato in possessionis emplorum distincta foret ratio et conditio, contra expressam vero Legis dispositionem in similibus similis ratio locum non habet neque procedit ibi paritas, ubi disparitatem sex statuit, set determinavit Ideo setiam prasecis ad X C0mitatusexmissi commissarii prosocti sunt quoniam in his duntaxat, in quibus Templa paucis exceptis ut plurimum occupata fuerunt, ossa XScindenda Veniebant, non vero ad Comitatus in hocce Paragrapho specifice denominatos, quoniam in his Evangolici in Possessione Templorum jam habita articulariter relicti fuerant, ut si quidem Dominium seu Possessionem vi Legis publicae habebant amplius neque iisdem dari, neque adimi potuit nihilominus flectuatione Articuli egebant. 5. Quare vero praenotata clausula Pacificationis absque tamen praejudicio ete. Sit adjecta, ipsa eatenus assecuratio et declaratio
Diplomatica Divi Matthiae rei id ustis imperatoris deinde et Regis XXV Septembris 1600 Visennae manata docet Quod sicut omnia in ejus do in Pacificati0nis tenensis ractatu bona fide acta,
134쪽
ita otiam dicta clausula non mala fide adjecta esset, sed ut utraquo Pars in sua Religione et exercitio et emplis, quae eo tum possedit, non turbetur. 6. Manifestum hunc sensum clausula reddore Diaetatis an 1668 Articulus , qui non obstante eo quod confessi Religionis Evangelicae tanquam vi dogmatum a Religione Romano-Catholica distincta, eidum praejudiciosa censebatur. Nihilominus liberum Religionis exercitium sp0nte et benevole acceptare volentibus Comitatibus, ppidis et villis concessit. Unde nunquam eandem clausulam intellectam esse, prout en Clerus vellet, pateret. Nam T. Si sensu Von Ciseri adem clausula intelligi deberet, non solum ille Pacificationis Articulus, sed se omnes Leges in negoti Religi0nis conditae inanes esse contra fidem et pacta publica deberent, ne liberum Religionis exercitium, Sed nullum, multo minus templorum poSSessio et restituti admissa fuisset. Cum tamen 8. Ipso Paciscationis Viennensis Articulus in verbis ad calcem: aquae hoc disturbiorum sempore utrinque occupata fuerer Ur Su restituantur, anxisset, non tantum Catholicorum sed et Evangelicorum Templa, sub iisdem disturbiis occupata restituenda.
et Articulorum executores occupata per Romano-Catholicos Templa Evangelicis qua legitimis proprietariis restituisse, et Annorum 1646 et 164 scriptis Evangelicorum copialiter producta ac commissioni exhibita
testarentur. Quin imo non Evangelicos Dominorum Catholicorum, sed Dominos Catholic0s vangelicorum empla occupaSSe et poSSediSSO, Occupataque et possessa restituere debuisse, tam ex Articulis, quam aliis eorundem annorum elis plus quam manifeStum Vaderet. 10. Ubi vero en Clerus legitimas rationes propter qua hoc uncto specificata Templa occupata suissent in generali suorum Gravaminum et respective suae Replicae instantia se dedisse affirmaret et eatenus ad eandem Instantiam Semper provocaret, a Parte quoque Evangelicorum econtrario ad ibidem membro octav datas Replicas acta est provocatio. Si quidem occasione Actorum Cleri, utriusque artis recensebuntur et combinabuntur rationes, tam reSpectu Mandatorum, quam eoaequi Sticorum, imo respectu praetensi juris Dominorum errestrium in puncto Supra tertio, respectu autem rationis consilii uncto subsoquento XIV id actum dignosceretur: hice repetere easdem Supervacaneum foret, et alias in eversionem Legis tendens ratio, stante Lege, pro legiti in obverti et censori nequiret. 11. Quantum ad consignationem seu ad seriem adempt0rum et occupatorum Templorum te inpore Diautae Soproniensis per Evangeli s
135쪽
exhibitum attineret, tandem nec loro deservire nec avangelicis obficere poSSe remonstratum est sequentibuS.I. Si ea tempora, qua Gravaminibus per vangelico occasione Diaetae Oproniens repraesentandis ansam praebuere, reVOlVantUr in comperto erit propter injuriam variorum bellorum ac intestinorum motUUm, diVePSa passim et primum quidem per Dominos Catholicos ab Evangelicis, dein vero ab utrinquo intervonisse emplorum cum Suis acceSSOrii Oecupationes, quarum causa dum Evangelici partim propter varias intermedii temporis illegatos transactionses et illegitimas ReVersales sicut idem en Clerus sub finem Memorialis sui Actorum Diaetae Soproniensis in verbis: Nonnuli recenter contra expreSSae benevola suae transactionis uncta Ecclesias violenter occupare nihil sensi dux serunt meminit), partim propter metum SubSequendae ne fors occupationis non obstante possessione. Nihilominus de ulteri0r ejusdem jure et importurbata sutura permansione, haud securi fuissent, ideo facta etsi minus accurata in statu nondum pacati Regni cci pationum commemoratione, restitutionem eorundem non tam ad factum possessionis jam aliunde habitae quam Diplomatici Iuris publica quoque lege, ut non amplius turbarentur stabiliendam, Solidandamque Urgebant, et Solicitabant. Quod ipsum H Articulus quoque XXV an. 1681 evidentissime comprobaret, inter alia exemplo Comitatuum Sarosiensis-Tornensis, emptenensis Aba- IVVariensis et aliorum, in quibus partim omnia partim p0tissima in Serieractorum, quamvis inter occupata empla connumerabantur, attamen idem Articulus quod Evangelici in iisdem se reliquis ibidem connumeratis C0mitatibus in omnium fere emplorum usu et possessione actu O Umexstiterint, manifesto recognovit et confirmavit. Jam autem ΗΙ. Cum in omni proba ego publicae tanti essent vigoris et invincibilis firmitatis ut secundum orba Tit. XV. Prolog. ripari contra eandem probatio minime admittatur, hinc quia cla SopronienSia, uti in praemissis exemplo Comitatuum Saros, Torna, emptin et aliorum remonStratum, partim omnia, partim potissima inter occupata enumerant. Ε converso vero Articulus vangolicos in antelatis Comitatibus in Omnium fere emplorum usu, Possessione tempore Diaetae fuisse clare asseverarot Ideo evidentissimum forset, contra publicae Legis manifeS- tum testimonium ex iisdem actis depromptam probam praetenSam, nullo modo subsistere posse. Ulterius IV. Ex iisdem Actis Evangelicorum argumentum en CleruSidcirco quoque inducere sequit, quod sub eadem laeta aeque in facto possessionis Ecclesiarum mediante Memoriali suo modernae Suae intentioni e diametro contrarium egerit, sicut inter alia videre SSet ex
propriis ejusdem V Cleri actis. imirum
136쪽
im serie iccupatorum in il contrarium ci S Serebatur Ob merabantur. Vertendo. Et quidem.
In Comitatu Lipto vi en Si. Ecclesiae circiter. XLIV. contra non nisi duas Catholicorum, Evangelicorum XLVI reperiri celesiaS. In Comitatu rigat limari en Si. Τρmpla in reo gallimur, et oppido Etsed Gyarma Tarpa, Gyenge. In Comitatu Zemplenten. Ecclosiae circitor XV ac inter
eas anuSsalva, quae nunquam adseundem C0mitatum empten Verum Saros pertinebat.
In Comitatu Ungvariensi Ecclesiae circiter XXXVIII. In Comitatu e regi en Si Ecclesia circiter XII. In Comitatu baujvn-riensi Ecclesiae circiter LXV. In Comitatu Scepta Si en Si Ecclesiae circiter XIX. In Comitatu ornen Si Ecclesiae circiter XXVII. In Comitatu Gomoriensi Ecclesiae circiter XLIV. Praeter Fortalitia gallima et
Etsed, ne nomen quidem Sacerdotis audiri, emplum nullum per Catholicos poSSideri. In iisdom Comitatibus:
pauca oppida Parocho rurOS, OS-que in dumetis, occultis latebris delitescere et cum periculo vitae curam Fidelium habere OSSe Praedicantes vero clam et palam Stante etiam laeta introductOS. Qua ex ratione praetensum probandi modum ex eadem enumeratione, cui ipse en Clerus in contrarium agebat, obvertere non OSSe,
proprium ejusdem enuinorati, ni contrarium actum vinceret. Nam de Regula mis 53 sere, quibuscunque m dis obligamur, iisdem in contrarium actis liberamur, cum quibus m0dis acquirimus, iisdem in con-
137쪽
trarium actis amittimus: imo juxta togulam Iuris 188 ubi pugnantia
inter Se inveniuntur, neutrum ratui est. Hine accederet
V. Quorum ipse etiam Veii Clerus in m0dornis Actis et praetensis Gravaminibus suis empla prae manibus Catholicorum ex istontia per Evangelicos possideri affirmaret sibique restitui praetenderet, uti esset inter alia. In Comitatu gathmariensi emplum in p0SSessione
hagas molio S. In Comitatu Sarosiensi in alias salva Vores vaga S, Iahab salva. e praeterea in eodem Sarosiensi, arta tot S, Medi antZ, Popie, obit Z trat nominat, quorum ibidem nec fama exStat.
In Comitatu baiij vari sensi, in civitate Cassoviensi, in possessione Bari Za et oppido Zopsi. In Comitatu ors odiens in Harsa ny. In Comitatu Zompisenioris in oppido Tolia se Patali PossesSionibusque Mogyoros lia et irat Helinet g. Nihil mirum itaque si per vangolicos quoque tempore DiaetaeS0proniensis, ubi propter praeviam artium in possessione Templorum mutationem, potissimum causa futurae securitatis in serie Oecupatorum enumerabantur Templa. Quae tamen eo tum per Evangelico poSSeSSafuisse e Lege publica, contra quam uti praemissum est probatio non admittitur constat. Imo ipsa quoquo possessio vi Articuli longo USU roborata id ipsum manifestum et innegabile redderet. VI. Non tam de necesse, cum Lex per se clara ulteriori probae adminiculo non indigeret quam ex superabundanti, ea in parte illorum quibus res et circumstantiae temporis apprime constant, ConStareque possunt, et debent et quidem in quantum fieri potora etiam Catholicorum juratis assionibus se Testimoniis in Inquisitionibus commissionaliter productis contentisque remonstratum est quod talia Templa, quae in serio Actorum Sopronisensium inter occupata enumerabantur Vangelici e tum p0sssederint. Accederet haec pro VIImo. Quod nec ipsa Aeta, quae sunt praemissa, ut quampiam authenticam Scripturam, sed ut seriem querelarum et Simplico annotationem pro ratione tumultuosorum illorum semporum exhiberent, ideoque prout nunc edoctioni obnoxia erant, ita aeque tune a proba dependebant. VIII. Quia adducta series occupatorum et ablatorum per EvangelicOS, Oram Commissariis pro restitutione restituendorum deputandis uberius ei clarius specificari appromissa erat, quod ipsum ejusdem Serie adjecta clausula testatur Aeesederet quod
138쪽
IX. Do omni in publicis Actis recepta consuetudine consessio in similibus instantiis facta potest declarari ac praetextu erroris corrigi et
X. liud quippe esset aliquid nunciative aliud dispositive confiteri, aliud in vigor et solemnitat judicii parte altera consessionem alterius acceptante, aliud in Aetis publicis et quidem parte altera negante; ac hinc proprium foret negotiorum publicorum ibidem rei gestae veritas
potius quam desuper narratio Spectetur. Ea propter XI. Quoties Instantiae quaedam querelas in se continentes in publico proponerentur pro Omperienda rei veritate, et taliter administratione justitiae si stante Diaeta non complanatur et essectuatur vel ad Ordinariam, vel ad Commissionalem viam remitti solere, plurimarum Diaetarum copiosissimi Articuli ostendunt. XII. Nec eadem series per recenter sub Lit B in anneXo, in generalium Gravaminum instantiae productionem ratificata dici potest, cum
e tenore praemissae memoratae Instantiae novissimae Evangelicorum apponeret eandem fuisse annexam continuam querelarum remonStrationem simul et cum cautela addenda addendi corrigenda corrigendi, saepius in Memorialibus Evangelicorum repotita. Cui accedit XIII. Quod et literalia Docum senta super usu et posseSSione licet
Solemniter et rite emanata, ut tamen pene ea Sus doceretur, equirunt sensu Tit. 82 86 Part. 1 Oper. Deeret. ripari tanto magi Simple Specificatio sive possessionem, Sive violentam ejectionem P serenS, in quantum virtutem et effiicaciam ea habere debeat edoceri deberet.
XIV. Quia igitur se posssessione quae non excedit memoriam humanam, in qualibus negotiis ad mentem Tit 39. 4 et 8 2 Part. 1. Oper. Deer Trip. itoniisianae Directionis Cap. 6. Quaest. 2 testes admitti
Solerent, eum circa ea, quae essent facti, illa melior proba fieri p0SSet quam per testes, quorum vocibus certiores ossicimur quam Seripturis erroneis et simplicibus. XV. Nec obstat Veri Cleri objectio, quasi vero in negotio Religionis nec Catholici nec vangelici qua interassati attestari possent. Quia nul- tibi in Lege ex discrimine seligionis attestari regni colae prohibentur. neque enim de Religione seu de intra se, sed de acto circa Religionem prohibenda veritate adjurarentur. Nam XVI. Si haec praetensa per Von. Clorum allegata interessentia a prohibendo in negotio Religionis quoad possessionem Templorum veritatis testimonio, alterutri vel utrique Religioni addictos excludere posset inconvenienter jam consequeretur: quod omni testim0ni et probae adminiculo contra ipsius aequitatis principia, in quacunque Religionis causa vangelici frustrari deberent. Cum palam constet in tota
139쪽
Hungaria ejusmodi testes reperiri non posse, qui alterutri non essent addicti Religioni. XVII. Sod et ipse en Clerus testaretur contrarium, dum in modernis Commissionalibus Actis semet ad testimonia provocaret, adeoque objectam praetonsae interessentiae difficultat in facto proprio tolleret. Quod nim V. Clero licet, cur id ipsum non liceat Evangelicis aequalis
instantiae ratio non permitteret. XVIII. Denique quant certius est, jurata quascunque saSSioneSesse validiores simplicibus assertionibus vel connotationibus, adhuc a proba et examine dependentibus, tanto evidentius, quod Roman0-Catholicorum vel et Evangelicorum, quibus optime veritas poSSOSSionis conStat juratas assione contra Se majuS, quam simple Evangelicorum consignatio contra eosdem in omni jure robur et pondus obtinere deberet. XIX. Et profecto in negabile est veritatem melius constare potuiSSeiis, qui certam Scientiam habebant se oculis cernebant possesionem Evangelicorum, quam qui absente ex auditu forsan et nudis relationibus
Hinc quoniam in specie factorum uncto hoc per gentes Evangelicorum intuitu emplorum partim ab an. 1681. post laetam Soproniens. partim ab an . Tl occupatorum series prolixior repraesentata fuisset. Rusdsem succinctam Specificationem subjungimus. Et quidem In Comitatu galadiens post an. 1215. in oppido gent Grot duo Templa in alio vero Zogva oratorium, in Possessionibus item
In Comitatu Vesr premiens itidem post an. 121 in oppido V0 fgprem Templum Parochia et Schola, in alteroque oppido Papa, quanquam Templum ab Helveticae Consessioni addictis possideatur ab exercitio tamen in eodem peragendo Sunt prohibiti in Possessionibus FA, es ger, Si, Vany Ola. In Comitatu aurinensi in Possessionibus Sohorii, a jar Gomoro, ab a Z. Mi haly, ag et is arat Morit ghida,SZentiva ny, Per Me Zo 6 I S, api Z. Miklos, a p, Pagmand
140쪽
sumptibus se Helveticae Confessioni addicto comparatus, ademptus S gog, in gere da hel Templum extat deSertum Parochia occupatao haec quidem ex parte Helveticae ConseSSioni sunt adempta. Ex parte Augustana Consessioni addictorum Templum oppidi a ratio Bottyan. Go rogi nye Tarnya, LesZkot Z, Jankot Z, Oles. HOS SZum eZO, Henkolgi Matyasot Z, Salu binya IZbuny a. ut si iij, 6rt-velyes, salily0, Omoroi I, Oh ut cum Thoa, os gire, cum filiali gyagos Lehasg, Tot Sep. Mi halyk0, obrali vallo et, Nagy obola, is obota, o Sarot Zin te manet OecluSum, Tot hajna, Benhotr, Zediit Zske uernveh. In Comitatu Ugoisiensi in oppido N agy-SZdilos Templum cum domo Parochiali. In Comitatu e regiens in oppido Munkat unum, e reg-sgas duo Templa cum Schola et Beneficiis.