Des. Erasmi Roterodami Dialogus Ciceronianus: sive De optimo genere dicendi

141쪽

ih nge dignum aenigma, ut hoc plo'lmimilis sit aliqui , quo similis est.

lui. An non id usu venire si quis eo 'liodo caneret in funere, quo Hermo es canere solet epithalam iaci aut calesticulatione causam diceret apud A- popagitas, qua altate Roscius solet Theatro Verum hactenus licebit

eclare Ciceronis similitudinem , i sdem Vestigiis ad eloquetiae pabaa am

ontendamus , quibus ille pervenit. idos. ibus Bu L. Num ad unius imitationem semet addixit Z Nequa-uam. sed ex praecipuis , quod in uoque esset aptissimum , exprimere studuit. Hic illi primus erat Demosthenesci non solus me hunc ita sibi ' roposuit, ut totum exprimeret; sed ut 'tonor uasebo ere te nec ut sequi content vis esset, se aut delectu quaedam pru- dens vitaret, nonnulla corrigeret quaerero probabat , sic aemularetur , ut: raeire contenderet. Ad haec, pectoris sui penum affatim explevit omnium i sciplinarum autorum , Veterum ac 'movarum rerum cognitiones sua civi- atis familias, ritus, instituta , leges, L edicta,

142쪽

,1 s. ROTERO D. edieta, plebiscita diligenter ediscebaNec solum studiose versabatur in adtis Philosophorum , verum etiam isecessus Musarum se subinde recipibat, ab aliis pronuntiationem , ab alii gestum discebat. Haec qui faciet eadem , dissimillimus evadet M. Tullio paria qui faciet aut similia, is Cicerniani cognomen pio merebitur. N o Dic aliquanto dilucidius Bu L. pari studio sese exercebit in cognitione Philosophia Christianae, quo exercuit in prophanes qui eo affectu limbibet Psalmos, Prophetas, quci ille hausit Poeta ium libros qui tant:

vigilantia studebit cognoscere postolorum decreta acclesiae ritus, primordia, progressum ac deliquium Reipubi Christianae, quanta ille laboravit Urbis Romanae, provinciarum municipiorum, Cciorum, iura te,

gesque perdiscet e tum qui quod hi sit

omnibus studiis comparatum est, ac Iespraesentes accommodabit is poterit aliquo iure Cicetoniani cognomena ambire Nos Isthaec omnia tua non

143쪽

C ic ERONIANus. 114 hristiane loquamur, non Cicero im- mu L. Quisi num tibi Ciceronia-us est , qui nec apte dicit,ittes , de quibus verba facit 'o s. r. 4equaquam Bu L. At huc pertinent illa: tarum studia,qui nunc Ciceroniam vo-unt haberi. Id ne nobis usa veniat, diis et uirimus Nec ulla res vetat, quomi- us idem Christiane dicat mice - oniane, si modo fateris eum Cicero -

ianum qui dilucides, copiose, vehe

ra, proque temporum ac personarum conditione. Quidam e in benedicen- . ad facultatem non artem ite volue-

runt, sed prudentiam. Et ipse M. Tu - u in partitionibus eleganter definit eloquentiam Copiose loquentem sapientiam. Nec dubitandum, quin hoc eloquentiae genus ipse sectatus sit. Ab hac di mula Deus bone , quantum absune; isti, qui de rebus tota ratione divertis, i una ipsas nec intelligant, nec amant, i more Cieeronis volant dicere Dii Idautem nobis sordidumi soloecum videtur quicquid a Cicerone dissonat, perniciosum ac mendax animi noliti

144쪽

i: ERAs. ROTERO D. somnium est , procul a nobis relegan- tum , si velimus hoc laudis ferre inter Christianos, quod Cicero tulit apud suos Serit odi recreopere, ecti' princi- inum se fons, ait ille Criticorum acu ta simus. Fons igitur eloquentiae Ciceroniana quis tandem est Pectus pulenter instructum varia rerum matura cognitione, praesertim earum, de quibus institueris dicere pectus arris praeceptionibus, tum multo scribendi dicendique ulii, diutina medita-

tione praepaetatum Sc , quod est totius negotii caput, pectus amans ea, quae praedicat, odio prosequens ea, quae vituperat. His omnibus coniunctum oportet esse naturae iudicium, prudentia mi consilium, quae praeceptis contineri non possunt. Haec unde, te rogo, suppetunt istis, qui nihil legunt praeter Ciceronem, qui unum hunc student nocturna versare manu, versare diurna pilos . Atqui non inscite dictai cit, qui diutius in sole versati sunt colorem ducere 'qui diutius in

taberna aromataria consederint, odorem

loci secumferre quum discedunt. Bi L.

Mibi

145쪽

. Milii vero perplacet ista similitudo.

l Tincturam modo cutis tecum feriant, ii mox evanescentem auruhim. Hacia lotia qui contenti sunt , desii deant . quantumlibet in myrotheciis aut Olariis Ciceronis , apri centur in liras Ole. Ego malim si quid est bonorum . aromatam demittere in stomachum, traiicere in venas ; ut non solum vicinos odore levi aspergam , sed totus In calescam ipse , vegetiorque reddar uel quoties res postula prodeat vox quae sani beneque pasti animi videri queat. . Ex intimis enim venis, non in cute na- scitur oratio, quae moratur auditorem, quae movet, Linquemvis habitum animi rapit. Non haec eo dico quod eae Ciceronis libris mediocrem aut poenitendam rerum cognitione colligi existimem, sed quod ad parandam ora- ionis opulentiam in quovis argumen i solus non sum ciat. Quid igitur xl perest, nisii ut ipsam etiam Ciceronis imitationem ex ipso discamus Cicerone Sicilium imitemur, quemadmodum ipse est alios imitatus. Si totus

146쪽

non nisi nocte concubia scripsi si se totum mensem in una torsit epistola, si quicquam putavit eloquens , quod ad

Ies non congrueret: faciamus eadem,

ut Ciceroniani simus. Sin haec dissident plurimum ab exemplo Ciceronis, inlius exemplo pectiis supellectile re-

ru cognitu necessariarum expleamus, ac prima sit sententiarum cura, deinde verborum M verba rebus aptemus, non contra me inter dicendum us- quam oculos a decore dimoveamus. Ita demum vivida fuerit oratio si in corde nascatur , non in labiti natet. Artis praecepta non ignoremus : conferunt enim plurimum ad inventionem, tractationem argumentorum , ad vitanda, quae vel supersunt, vel ossiciunt causae sed quum erit agenda causa seria , primas teneat consilium. Quanquam in fictis causis , quae exercitationis gratia tractantur, conducit, veris esse simillima quae dicuntur, Cicero scripssit, animum alii mirare inscriptis Esui. Stultum est autem, hoc conari,

147쪽

C ca RONI ANus. 19sari, ut alieno scribas stomacho, deinque operam, ut in tuis scriptis spiret animus M. Tullii Concoquendum est, si quod varia diutinaque lectisne devora- Vis meditatione traiiciendum in vena, animi potius quam in memoriam aut indicem ut omni pabulorum genere saginatum genium ex sese gignat

Iacionem, quae non hunc aut illam florem, frondem , oramen ve redoleat;

sed indolem affectusque pectoris tui: m qui legit, non agnoscat fragmentiae Cicerone decerptari sed imagine nimentis omni genere doctrinarum expletae. Neminem priorum non legerat

Ciceroci quidqriisque probandum aut

reprehendendum haberet, diligenter expenderat at neminem illorum proprie agnoscas in Cicero neci sed vim mentis ex omnium sententiis vegetatae. Si te parum movet exemplum amasti tu , contemplemur exempla naturae Apes num ex unofrutice colligsit mellificii materiam , an potius ad omnes florum, herbarum, fruticum pecies ita sedulitate circumvolant, frequQnter longinquo petentes , quod 1 condant

148쪽

i; RA s. oes RoD. condam in alvearia' Nec statim mel est quod adferunt fingunt ore visceribusque suis liquorem, ac in ipsas ras format uni rursus ex sese gignunt in quo non agnoscas, nec floris, nec fruticis delibat saporem , odoremve, sed apiculae fartum ex omnibus illis tem peratum. Iam nec iisdem frondibus pascuntur capellae, quo lac illis modo cognatum reddant sed omni frondium genere saginantur itaque non

succum herbarum, sed lac ex allis transformatum referunt. Nos Refert tamen , unde mellis succum colligat apis, aut qua fronde satientur capellae. Si quidem ex taxo toxica mella conficiunt, nec ademerit sapor lactis e capella quernis frondibus da lignis pasta. Buz. Alentior Sed veniamus ad artifices. Qui laudem praeclaram am-b: unt in arte ita tuaria graphica urinum ad unius tantum manus aemulationem addicunt sese a potius, quod in quoque delectat, id arripiunt ad artis absolutionem sic imitantes ut conentur, queant, anteire miSid architectus parans insignem aliquam domum absolverea

149쪽

Ci ERONIANus. 3Iblveres, num ex unis aedibus sumit - rania Non opinor. Sed cum iudicio ' i stelio it e plurimis , quid conspexerit te esse elix Alioqui nihil egregiae laudis videbitur assequutus, si spectator ac noscat, hoc aut illud aedificium imini iratione redditum esse. Et tamen hic tolaiabilius sit, serviis exemplari, qua

in oratione. Quae ratio est igitur nostin tanta superstitione uni Ciceroni adcit per is os est ei Bis autem peccant, qui non solum assident uni praescripti; erunt steti nullis artis Rhetorica praecept I inibus instructi, nec alium legunt, quam Ciceronem, nec aliud quid le-α unt. Quid enim confert, oculos in Ciceronem habere fixos, nisi admoveas artifices oculos Quid enim mihi profuerit ora phice ignaro, si totos dies specte pellis aut Zeusidis tabulas ZVerum ubi didicetis recte dicendi praecepta; ubi deinde peritus quispiam artifex indicarit tibi in aliquot Ciceronis orationibus, in quibus plurmaum artis exorelliit, colorem Natum, tum propositiones feliciter inventas mox harum ordinem , partitionem, tractoa 6 ti Ozem,

150쪽

vionem , totius orationis in prooemio iis em ma , tum coagmentationem n-lgularum partium ; ad haec , conii liuin iudiciumque quod animadverti potest arte praecipi non potest item pria identiam oratoris, quid quo loco po li aetat, quid quare omiserit , quid in

quem locum distulerit praeterea qui ibus rationibus tractet affectus ut taut que generis post emo lucem, copiam, Ornatum sermonis tum demum mira perspicies in Cicerone quae non perspicit sedulus ille contemplator. Non enim imitatur artem , qui non intelligit: nec intelligit, nisi artifex Arte confectum opus interdum nonnulla voluptate delinit Meos qui artis sunt

imperiti sed quantulum est , quod ille videt Nos. Et artem unde petes rectius, quam a Cieerone Bu L. Fateor. Nemo tradidit felicius, nemo usus est absolutius sed tamen accuratius praecepit Quintilianus, atque etiam copiosius 'ut non praecepta modo proponit, verum etiam elementa, progressum, rationem, usum, exercitationem ponit ob oculos , non pauca adii -