Des. Erasmi Roterodami Dialogus Ciceronianus: sive De optimo genere dicendi

151쪽

CICERONI ANus. 33 est, vel obiter attigit. Quo die ni si unt de ratione cocitandorum assectuum,

generibus is usu sententiarum se udi ampli tandi, De inventione pro- ositionum, De partiendis iisdem ac ι - dudi, De transmigrationeo conci u Zasuum Demodo legendi, imitandi, e=ibendi Verum praeceptione , ut i

norati non oportet; ita non conducit

in his consenescere quorum anxia Ob- seruatio facit, ut peius dicamus; quam

in hoc reperta sit arris ratio , ut benedicamus. Commonstrator ille petatus multo plus contulerit, qua Praeceptiones Id conati sunt nonnulli tum apud Graecos, tum apud Latinos , sed mea sententia, non admodum feliciter. Cavendum est igitur, o Nos pone , ne, quod isti faciunt, vix deo ustatis praeceptionibus, tantum assiduitate legendi Ciceronem confidamus nos ore Ciceronianos Nam hi si quid assequuntur Ciceronis , praeter iummam cutem , umbram auram modo quandam, nihil assequuntur. NOS. 4ales esse permultos haud inlicior, ute-

152쪽

i ER A s. ROTERO D. phore, nec mihi placuit unquam illorum ratio. Bu L. Nec tua causa haec moneo , mihi Hypologo canitur haec eantio Nuncin illud a quis iudiciis

expendamus, vir amicissime. Primum, an deceat nos, deinde num operae praetrum sit tantis vigiliis emere Ciceromani cognominis honorem. Nos Nihil honestius. Quod autem honestum, adem non potet non esse decorum. Lut Ut de decoro disquiramus Fate-TIS, Opinor, M. Tulli dictionem non placituram fuisse seculo Catonis Centorii, quippe comptiorem magisquelas civientem, quam illius aetatis moribus conveniebat. Frugalis erat oratio. Quin ea aetate, qua vivebat Cicero,

non deerant viri, priscam illam severitatem adhuc spirantes , veluti Cato Vticensis, Erutus, Osinias Posito, qui severius quiddam, minus theatricum, magisque masculum requirerent in Ciceronis eloquentia in tamen Llis temporibus eloquentia florebat, ut quum maxime, tum in populari con- 'entu, tum in consessi Patrum, tum in iudiciis, adeo ut ornamenta iucunditatem

153쪽

CL DRON DA Nis. 3sitatemque dictionis expectvent S xi erent I patronis radices. Quod igi- 'parum virile ducebatur in Cicero et, nam putas decorum videt Clazitianis r quorum omnis vitam a s spe- at ad bene vivendum, quam adornae compteque dicendum quorum noribus oportet plurimum abet , inuicqui ad sucos is cenicam dele dationem accedit. Sed fac eue decorum quos fructus speras tantis pares sudoribus Finis totius huius studii est persuadere. At quanto hic erat poten- ior Phocisi, quam Demosthenes, Aristide quam The mistocles , quanto em

cacior Cato quam Cicero: qui reos non-

xv quam R; vabat suo patroc Inio, ac- usatione blevabat. Nihil hic moror illa maonifice sane dicta, Pulchram ct, ὸ se Phidiam, quan scriniurium aut co- um, quum horum opera magis necessaria sint reipublicet quam signaPhi-

diae Pictorum ac statuariorum ars dejectandis oculis reperta est, id ubi prς- stitit, absolvit munus suum. Eloquentia quae nihil aliud quam delectat, non est eloquentia, nimiis in aliud reperza,

154쪽

quod nisi praesti , nec decora videri debet bono viro. Verum, ut olim fuerit utilis eloquentia Ciceronis , hodie

quis est illius usus 3 An in iudiciis abi

re agitur articulis ac formis, per Procuratores WAdvocatos, quidvis potius quam Ciceronianos, apud judices, apud quos barbarus eis et Cicero. Ne que multo major usus in conciliis, ubi singuli paucis aperiunt quod videtur, idque inice, aut Germanice. Maxi- vero res hodie per consilium, quod

arcauum vocant, conficiuntur ad id vix tres homines adhibentur, ille terata feri reliquis licet consultare. Iam etiam ' res ageretur hodie Latine quis ferret Cicerone n ea perorantem quae dixit tu Verrem in Catilinam , in Clodium, in Vatinium te item is senatus amiciosus , tam patiens, ut perpessurus sit orationes , quas dixit in utonium, qlatir in his tamen senilior sit, minus redundans, minus exultans eloquentia λ Itaque cui tandem usui paramus hanc operosam Ciceronis eloquentiam Num concionibus 3 Vulgus Ciceronis linguam non intelligit:

155쪽

apud populum nihil aoitu de Re -

publica: factas vero concionibus mi

inime conpluit hoc dicendi genus. uis enim,uperest usus, nil forte in ationibus , quae Roma praesertimi Latine pera guntur, ex more magis,l quam ex animo, magnificentiae causa potius, quam ut dualis gratia i In his enim fere nihil agitur rei feri se laudibus eius ad quem mitteris , in te istificatione benevolentia illius a quo mitteris, Lin locis quibusdam vulga - a ribu , consumitur omnis oratio. Quid multis Totum hoc eius generis est, id ut rem magnam praeit iteris, ras adulationis vitaris , quam ipsam adutias lationem non liceat Frigidius etiam est, quod huic ex more respondetur, interdum non sine gravi taedio prolixae dictionis , nonnunquam iudore illius qui laudatur immodices saepe dicentis non pudore tantum, ted periculo , dum ludat recitans quae edidici dum hae tet, dum sibi aliquoties excidit, vel oblivione, vel animi perturbatione. Quid autem admirationi ha bebant tales orationes , quum fere u

recitae

156쪽

r; ERAs. ROTERO D. recitat, a rhetore quopiam elaboratam edidicerit ut ad oratorem nostium ni- hi redeat laudis, praeter recitandi or titudinem. Hic itaque praeter saluta- : tronis ossicium, nihil agitur, sed quod ei serium , privatim literis Gallicis illi colloquiis peragitur modigitur thea -- .rrumpete noster Ciceronianu. Scribet epistola Ciceronianas Ad quos'Ad e Iuditos Paucissimi sunt in hi nihil lmorantur 1 ceronianam phrasin, in ,

do se sana prudens, munda, docta qua a

oratio. Ad quos igituri Ad quatuor ita los , qui se nuper iactare coeperunt Ciceronianos, quum, ut ostensum est, nihil sit Ciceroni dissimilius, vixque tenuem umbram habeant Ciceronis. Quod ipsum quicquid est, si minimo constaret, si praesto esset ultro in non ossiceret maioribus commodis fortasse non eli et reiiciendum. Nunc fac, rationem tecum ineas, num hoc laudis, te tot vigiliis, tot sudoribus redimendum, non sine periculo valetudinis ut aquatuor ineptis Italis adolescentibus recipiaris in catalogum Ciceroniano Ium. Nos Non probas bene dicendi studium Z

157쪽

studium Bu L. M. Tullius non requirit a Philosopho eloquentia. An Me 'quam existimas inter thnicos philojo- hos tam severum, ut putes curvas Chrι iliano tr erendum viri P. I in tota Graecorum philosophia prae philosophia Christis omnium est ac nugamenium diu L. Qua gua fronte no exio imus a Christiano Ciceronianam e-ῖoquentiam, hoc est,&inimitabile N, quam ethnici viro gravi vix decos existimarunt. Nec statim maled cit, qui secus dicit, quam Cicero dixit. 2 Iec omnino quod crebro repetendum est, benedicit, qui non dicit apte Aa haec inutilis es armatura , qua quum totum ad ostentationem valeat, nec au mi iumen, ubi res virum postulat. In terdum res uro et, ut eodem die vaginti scribamus epistolas. Quid hic faciet meus Ciceronianus Ad hae quo tul-Quisset, nunc est qui Ciceroniana phrasi capiatur Quid quod Cicero est in dicendo Alius est, quum sermone

remisso placidoque docet Philosophiam

alius in actionibus cm arum, alius Za

pistoli:, in quibus fere neglectus ess

158쪽

i ERAs. ROTERO D. igaboratus sermo atque hoc ipsum decet epitiolam, quae in familiaris colloquii vicem successit. An non igitur prς- poster fecerit, qui ea cura conscribat epistolam de re familiari , qua Cicero

meditatus est orationem pro Milone 'Et nos epistolae non longa de rebus non ita magni momenti dabimus operam menstruam Ne M. quidem Tullius tanti redempturus erat eloquentiam,

quam praestat in causis; si tot vigiliis constitisset, quanti nobis constat epistola quum illis temporibus tantus esset in re publica usus eloqueti , quum hoc studium publice privatimque floreret, quum longe parabilior siet ea facultas. Iure derisus est quidam, qui multis diebus si torserat, nec adhuc

potuerat orationis exordium invenire,

quod affectaret melius dicere quam posset. Est in Cicerone felix quaedam

facilitas, natur Monum: est nativa perspicuitas. Hoc si nobis natura negavit, quia nos ipsos frustra discruciamus 3 Quanto vero longius absunt a sana mente, qui temporibus alienis , qui Ierum humanarum tota inversa scena, quum

159쪽

nuum vix usquamis Ciceroniana dictionis usus, hoc uno studio se ma-

erant, ut videantur Ciceroniani, nec

uicquid aliud qua Ciceroniani Nos. Belle tu quid rhetoricaris' veru hunc astectum non possum excutere, adeo penitus insedit animo meo. Bu L. mc- diocri mulandi studio te non revoco, modo qua est optimus , hac aemuleris, modo aemulcris potius quam sequata , modo studeas aequalis esse, emus, qua similis, modo ne pugnes adverjus genium tuum modo ne sic flectes con-oruere Ciceroni tuam orationem, ut rei, de qua loqueris, non congruat. Suit pes haec omnia absit anxietas, quae

nusquam non eri infelix, sed haud alibi , quam in dicendo infelicior Postremo ne sic affectus sic, ut si quod sequeris, non assequaris, vitam acerbam putes, nec vivere libeat non Ciceroniano, quum tot sint hominum eruditorum millia, qui sine hoc titulo .vivi laudem egregiam mortui nominis immortalitatem sunt assequuti Nos.

Hunc in modum nunc quidem affectus sum diu L. Idem assectus de me quondam

160쪽

dam habuit, sed ab eo morbo revalui NOS Quo tandem pacto Buc. Ad hi

bui Medicum. Nos Quem obsecro. L. Facundum lassicacem Ni s. Quem Zinquam Buz. Ad quem nihil ine culapius aut Hippocrates Ni s. Enecas Bu L. Quo nemo paratior, nec amictor, nec fidelior . nec curat hepar aut lomachum hominis intima sanat. Nos Si nomen edere gravaris,

saltem indica pharmacum. Bu L. Et nona en&pharmacus cies; O 'λό die λόγω

mihi medicatus est. Hi P. Verillima praedicas η υχJ νοθέα et D ό ρς. LuL. Sic ab eo morbo revixi, o sopone. Qiiod si voles hic aliquantisper eius quam prius gessi, personam sus

cipere, ego σοῦ λογου vices obiero. NOS. Suscipio, quando ita videtur Bu L. Quum me vehemens teneret morbi paroxysmus, sic adortus est medicus, quemadmodum nunc loquor tibi. Pudor, inquit, te malus urget, infelix, qui ferre non possis convicium cum rot hominum millibus commune Ni s Ceuodnam Bu L. Quia negaris esse Ciceronianus. Nos Iphuc me discruciat ateor.