Des. Erasmi Roterodami Dialogus Ciceronianus: sive De optimo genere dicendi

111쪽

oterat hoc velut indolis ingeniique

pecimen, si a puero apud pueros inchola fuisset habita talis oratio. Ve- um ad talem diem, ad tales auditores, id tale argumentum, quid faciebat ob-hcro Nos Est ανάγυμ. de quo loqueis r Bu L. Nomen, ut dictum est, intelio malo, quam exprimi. Neque enim, ζbis hic propositum est ullius nomenis pergere sed errorem vitandum os- endimus , qui non paucis hodie sub ple didi nominis umbra imponit. Hoci nostra refert, Nos pones nomen ho- cininis , de quo narravi fabulam scire nihil refert. Pertinet autem hoc ad Ciceronis gloriam, cui video te supra modum favere , cui quotquot usquam terrarum sunt eruditi merito favent. Nam isti simi non solum officiunt ad-iolescentiae studiis ac moribus; verum etiam ipsum Ciceronis nomen obscu-

rant, cuius cognomine sese venditant, quum nihil sint minus quam Ciceroniani. Quemadmodum eximiae pietatis virum Benedictum infamant, qui

se cultu tituloque iactant Benedicti nos, etiam illi qui vita proPm ad ar-

112쪽

9 ERAs. ROTERO D. danapalum accedunt, quam ad Benedi. & minime malitiosum laominem Franciscum , qui se huius cognomine iactitant, quum moribus Phariso propius exprimant, quam Franei cum c Augustinum, qui se ferunt Augustinenses, quum a doctrina simul ac picta te tanti viri procul abhorreant: fortasset Christum, qui praeter titulum nihil habent illius rata Ciceronis famae labem aspergunt, qui nihil habent in ore, praeter Ciceronem xi ceronianos, quum nulli magis absint ab eloquentia Ciceronis Mirum quo supercilio Thomae, Scoti, Durandi sit miliumque barbariem execrentur: tamen, si res vocetur ad exactum iudicium , illi quum se nec eloquentes, nec Ciceronianos iactitent, magis Ciceroniani sunt, quam isti, qui postulant haberi non iam Ciceroniani, sed ipsi Cicerones. Nos a Uri simile narras Bu L. Non est monstros veritas qui mentitur, monstri simile diacit Nonne fateris Ciceroni simillimum, qui de quacunque re dicit optimes Nos Fateor diu. Ad benedicendum

113쪽

- . enitus cognitum habeas , de quo di- endum est deinde ut pectus affe- ilus suppeditet orationem. Nos Illa uidem docent Horatius Se bim, talioqui citra autorem verissima sunt: li uare non conabor inficias ire B u L. r Inde tritur Ciceroniani nomen feret,

a stoc est , optime dicentis, qui de rebus, ria quitur, quas nec penitus intelligit; .: iec astectu pectoris prosequitur' ut ne

ilicam, quas plane neFligit oditque. Yp. Id quidem perdissicile est. Qui ir u ossit enim pictor , quamvis probusi, rtifex , iungere figuram hominis

uam nunquam attente eontemplatusi si aut fortasse ne vidit quidem De - nde vix impetres ab hoc artificum ge-lier ut scite rem exprimanta nisi de ectentur argumento B u. Illud igitur lin primis curandum erat Ciceronianis, tu intelligant mysteria Christianae re-igionis nec minore studio libros fa- ros evolvant quam Cicero Philoso-aorum , Poeta tum aurisperitorum,ugurumin Historicorum evolverat. is rebus instructus ille fuit Cicero.

114쪽

s ERAs. ROTERO D. Nos qui nostra professionis, nec leges, nec prophetas, nec historias, nc interpretes attingimus, contemnimuetiam .horremus qui tandem erimus Ciceroniani t Verum age dicendum est apud limitianos, sed de re prophanes, puta decreando magistratu, de matrimonio aut depangen foedere, aut de bello suscipiendo in his de rebus Christiani apud Christianos eodem modo dicemus, quo Cicero ethnicus loquebatur apud ethnicosa An non omnes vitae nostrae actiones conferendae sunt ad Christi regulas in quibus si tua recedat oratio, iam nec bonus orator nec vir fueris bonus. Quod si is qui dicit, nullum verbum promit, nisi

ex indice suo quum res mortalium in diversum commutatae, novas voces invexerint, quid hic faciat Ciceronianus, quum eos non reperiet, nec in M. Tullii libris, nec in suo elenchoo ire iicietur , quicquid non deprchenditur in libris illius, quum tam nulti interciderint i vide quam nulli vitabimus ut barbara , quae sunt a Cicerone prodit Rursus quam mulia, quibus erat

115쪽

surus , si de rebus huiusmodi dicenium fuisset Nusquam apud Cicero aena legimus aesu Chrsi, verbi Dei,

piritu sanm, aut Trinitari vocabulum , nec Euangelium , nec Euangeli iam , nec Mosen, nec Prophetam, nec entateuchum , nec Psalmos, nec Epicopum, nec Archiepiscopum, nec Dia- 'ium, nec Hypodiaconum, nec colu uum , nec Exorci iam, nec Ecclesiam, Fidem spem charitatem, nec hiumpersonarum eandem essentiam, nec aeresim, nec symbolum , nec septe=jeclesia sacramenti, nec baptismum aut aptistam, nec confrmationem, ne ceu haristiam, nec sacram unctionem , nec enitentiam, uecsacramentalem confes

onem, nec contritionem, nec absolutio-em, nec excom=municationem, nec Εclesiasticam sepulturam , nec missam,

iec alia innumera , quibus constat mi is vita Christia notum. Haec nil f-

uam non sunt obvia, quacunque de se tentas dicere, ingerunt sese vel no-enti Q i id ficiet quo se vertet hicle sui eis itiose Ciceronianus An proatre Christi dicet, Iupiter Opt. Max '

116쪽

98 ERAs. ROTERO D. pro Filio dicet Apollinem, aut Escuti- Dum pro virginum regina dicet Dianam pro ecclesia sacram concionem aut civitatem , aut Rempublicam pro

ethnico perduellem pro haeresi , factionem pro schismate seditionem pro fde Christiana, Chrisianampersuasione:

pro excommunicatione proscriptionem pro excomunicare, diris devovere, aut, quod nonnullis magis arridet, interdicere: pro solis legatos, aut veredarios pro Romano Pontife,

saminem dialem pro consessu Card. Patros conscriptos pro B do generali, S. P. Q. Reip. Chrisiana pro Episcopis, praesides provinciarum pro elicitone Episcoporum, comitia pros nodica consentistione senatusconsultum pro summo Ponti cessummum civitatis proe iumepro Chrso capite Ecclesia, summum Reipublica prasidem, pro diabolo scophanta pro Propheta, vatem aut divinum pro prophetiis, oracula divum: pro Baptismo, incZuram pro missa, vibimam pro consecratione corporis dominici,sacrosanciumpam cium: pro Eucha -

117쪽

C N I A Nus ''lcerdote sacrificulum, aut sacrorum Anti-lyitem e pro diacono , nim irrimam re 'rione. pro gratia Dei numina muni-iscentiam pro absolutione , maniιm ij isionem Z Vides ex innumera vocabulorum turba quantulam portionem attic erim. Quid hic faciet Ciceronianae pluaseos candidatus Utrumne tacebit , an ad hunc modum immutabit recepta Christianis vocabula ' N os. Quid ni pii Fingamus igitur exemplum. Hanc sententiam: Ie Ius Cissus, me bum uiliti a terni Patris, Axta prophetias venit in mundum ac facytu

homo , θοου te se in mortem tradidit, ac redemit ecclesiam suam , fensique Pa-

iris iram aυertit a nobis , eique nos re-eonciliavit it per gratiam fidei ius

cati, O at ranni e liberati inseramur ecclesiae, se in ecclesia comunione perseverantes , poni hanc vitam consequamur regnum coelorum sic efferet Ciceronianus Optimi maximique Iovis interpres ac filiu servator rex , iuxta vatum restonsa ex Olympo devolavit in terras,

hominis assumpta figura, se se pro salute

E eipublicastonre devovit ita manibus, Eo Atque

118쪽

ro ERAs. ROTERO D. atque ita concionem sive civitatem. Rempublicam suam asseruit in libertatem, ac Iovis Optimi Maximi vibraruin nos capitafulmen restinxit, nosqucum illo redegit ingratiam, utpersu in munificentia ad innocentia repserati, M s cophanta dominatu manumissi, cooptemur in civitatem, , in Reipublica societate perseverantes, quum

fata nos evocarint ex hac vita, in deo-νum immortalium consortio rerum summamporiamur. Nos . Ludis tu quidem, Eule pla ore diu. Ita me bene amet nostra γει Θώ, rem seriam ago. Iam si usus venerit, ut de dissicillimis dogmatum nostrorum quaestionibus sit disserendum, quantum lucis habebit disputatio, si talibus fosculis ornatus incedat sermo i Quid aliud, quam fumum ingeram materiae tenebris et 'Quoties ad has salebras restitabit lector Sed age licet hactenus ludere Ciceronis imagine quid fiet, ubi res poscet divinarum scripturarum testimoniar Anquum erit citandum aliquid ex de calogi praeceptis , tantum asscribam , mi--ugem Quum pronuncianda erit

119쪽

eonstitutio synodi, asscribam, ecdia 4 enatum consultum ' Quum erit aliquid promendum is Prophetis a r Apollo

lis , asscribere iat erit, recita te timo-

nium ρ Sic enim omnino sole Cicero. Itaque vitabo, ne dictionem Ciceroiniatiani verbis non Ciceronianis contaminem Mori in id igitur' Num lautor eris nobis sic loquendi, quemadmodum scripserunt Thomaso Scotuηρ Bu L. Si melius dicit qui dicit aptius, silc de rebus sacris loqui praestiterat, quam in his Ciceronem exprimere. Quan- quam est medium quiddam inter co-tos Ciceronis simias. Nec statim male Latinum est, quod apud Ciceronem non extat, qui, ut saepe iam dictum est .

nec extat totus ita totu extaret, non

tractavit omnes materias, visi tractasset omnes illorum temporum, nostras res nec tractavit nec novit. Ostiemo, quod ad sermonis proprietatem, elegantiam attinet, nec Ciceroni cedit M. Varro, Sc hac dote praefertur C. Caesar. Neque enim M. Tullius fuit autor ac parens Romani ser

120쪽

caussarum civilium actionibus pii mael audis in aliis inferior nonnullis , in

carmine figidus, in vertcndis Graecis parum felix qualis futurus in cς teris, incertum. Si mihi de matrimonio dicendum lit, cuius multo alia nunc est xatio, qu .am fuit olim in de quo M. Tullius nihil memoria prodidit, num verebor ex Aristotele Xenophonte, P,-earcho, is diremis et bim, Terrugiano, Hieronymo de Augusino sententias ac Verba legere me cui videar parum Ciceronianus Item si de re rufica praecipiendum fuerit, fas non erit ex Vi

lio, Catone, Varrone, Columella decerpe

re qua placent Si barbarum habethr,.quicquid ei novum is recens natum, nasia mox non sui aliquando barbara . Quam multa reperies apud ipsum Ci-ccionem novat praesertim in his libris, in quibus tractat artem Rhetoricam, aut rem philosophicam inis ante Ciceron et audivit beatitatem dc beatitudinem Z ii id apud Latinos sonat nisbonorum, quum apud illum significet jummum bonum , aut id in quo quis sa ruit summamfelicitatem Q id nobis

sonat