Indagatio naturae sabbati et quietis Novi Testamenti auctore Johanne Coccejo accedunt veterum et recentiorum testimonia

71쪽

tui qua facit,vivit in eis, quaeque ex ipsa natura Deivi hominis aut etiam coperibus Dei&gratia Dei fluuiae quae possumus moralia diceres vel unt δογμα δει οἶκοὶ quae vel

nva obedientiae , habentis funda nentum in lege naturali sequan- tuam talia , qualia his praeceptis raecipiuntur,itiam ab homine ci- ra obedientiam, animum rectum in praecipientem Ieri possint vel

unt etiam sic ramentalia, quae vul-ro cerimonialia vocamus. Si omnino orba Mosis significant, cum de iste Adamo praeceptum servan-

dum septimo hebdomadae , quid

rit, nisi praeceptum retinendae mei oria absoluta creationis Θ quo in Athanasius contendit prius abbatum institutum csse. Ipse D. Valaeus, qui Sabbatum periodicum

72쪽

o DE SABBATO fuisse institutum in statu rectitudi-l nis statuit, tamen asseris, Sabbatum . sui se in flatu innocentia inter leges, i-ltivas sacramentales. Nempe Sabbati quietem ac sanctificationem tanquam itertium sacramentum aut sacramenta-l

levi typum quietis aeterna ab operibus ani- malibus arbori scientiae boni Minali ld arbori vitae a limotism sitisse. p. I. l

XL. Sed quis credat Adamo mandatam fuisse vacationem, ut haberet occasionem cultus , Mutilis vacatio cultus singularis esset, itinde discrimen dierum esset cui totumii tempus sanetum debuit cis qui rectus erat,&rco e facturus omnia; si imaginem Dei in se positam se-l queretur λXLI. Quant vero simplicius licst verba illa quatenus ea referrit per analogiam fidei ad id tempus lipossunt, quo Deus quievit ab Opere . creationis sic interpretari Quo

niam Deus destitit aliquid noxii

73쪽

condere die septimo, eo ipso bene-lixit illi dici, majus in eum benelaium contulit, uum sic benedi cendo salicti cavit h. e. eo die se anctificavit in homine, dum osten-Jdit, omnia quidem facta sib, ut ho- lini servirent , hominem vero adtum esse, ut soli Deo serviret. Nam , si quid ulteritis septimo die creatum esset homine persectius, ei

homo post Deum subj cctus uisibi; si sic homo non sibi δοξα solius

Dei ut est 1 Cor. II: 7. Ita verbo

sancti candi satis fit. Nam id proprie significat vel eum, qui sanctus est, sanctum diceres testari vel id, quod impurum est , purificare vel

l ei, qui Sanctus est h. e. Dco, dedi-; care, appropriare vel a communil separare Deus angelos homi ines condidit sanctos h. e. rectos, i sibi eos sanctificavit omnes anctos creando mundum & Omne tempus sanctificasset in perpetuum, si non passus stat peccatum in mundum

74쪽

L DE ABBATO intrare. Non necessario sancti catio significat segregationem a communi,

quod , appellatur. Sed tamen septimam prae prioribus sancti capit,

qui , ut ostendimus , ei benedixit, dum in ea cessavit. An non illa verba praeterea aliam intelligentiam ad- inittant, mox videbimus.

XLII. Nam secundo argumentantur, qui contendunt , Sabbatumla ebdomadales, quod praeceptum fuit Israelitis , ante Abrahamum fuisse, ex Exod ro II. ubi scriptum cst Nam ex diebus, c. quaerit Vero die tiro septimo iccirco benedixit Iebo; ab

die Sabbatio sancti icavit illum. Ibi, inquiunt, cli priniaeva institutionis ratio

eadem An vero vox Iccirco continuo

significat aut probat institutionem c sitionis sepsim cujusque diei prinu-xam' mitto enim, quod et sis possit intelligi non ut ratio facti, sed ut argumentum Devictio facti.

75쪽

E II ET N. T. 3am, quod Deus cessavit, est testionium de evictio benedictionis,ancti incationis diei septimae Ces ando enim revera benedixit de sanificavit. Non io itur necessario in-rri potest, Deum propter cessatio- cm ctiam aliam benedictionem de ncti iacatione ei diei impertivisse.

cd, si quis hoc dictu ob iciat, pu-t, se ex eo probare polle riniaevam isti icnd ocii septimi diei, is velim obis probet, Deum in illis salicuierbis Decalogi non respexisse ad

istoriam, quae narratur EX Od. I :- . 22. 23. 23. 26. Et dixit Ieho-

ah ad Mosen Ecce ego pit o obrs panem I caelo, ct exibit, pinus is colligent deiensium cujusque diei suo die, ut textem lium, an ambalaturus zt in lege mea. t erit sexto die o parabant, quod at-Elerint, ct erit replum ... Et facium flesie sexto, collegerunt alterum tantum, Penerlint principes ct indicarunt Mosi:

iri, dixit ad ipsos, Hoc es, quod locutus es ehopab Cessatio, cessatio ancla Domino

76쪽

DE SABBATO cst cras. Elfecerunt ut uit

superesse ad ma- utinum, non uetuit 2 dixit Moses, Edite id hodie , quia Cessatio es hodie Domino .... septimo die Cessatio. Et factum est dies timo, quidam de populo exierunt. Et dixit Iehoral, ad Mosen: Quousque renuitis observare praecepta tmea leges meas. Videte, quod Ieho τah dederit VOBIS Sabbatum cessatio , ne in .... O cessarunt popidiu dies timo. Si quis neget, Deum EXOd. 2O II. .

loqui de benedi tione illius diei , quod pane in coelestem dedit Israelitis sine labore illius dici, sancti catione , quod Deus dederit praelitis cum diem Cessatione usandiam Domitis eum necesse est dicere, aut, lubd illa be , ne lietio illius diei non facta sit ante idecalogu pronunciatum , nec an datum Israelitis de cessatione sancta s latum sit aut, qu bd Israelitis illa non potuerint jure venire in men istem, quum illa verba audirent. Sed, quod Hebraeos attinet, vulgo in id

consentiunt.

77쪽

Rursus Acm Genes. 2.

XLIII. Nihil vero ob stat , quo

inus verba Genes. r. ad ideminum respiciant. Moses enim ribens non tantum praesupponit m pus jam transactum in deserto,d locum sedis Israelitarum exrte Occupatum ideoque saepe sicquitur, ut Israelitae in terrae parteonstituti loqui poterant. Vide item Genes. 2 8. Et plantavit ominus hortum ad orientem, nemperiae sanctae. Qui narrat praeteritangi temporis, potest cum primis osteriora quando notum est, cujusmporis illa sint tui conjungere. X LIV. Quid igitur facilius,

uam verba Osis Od. cap. V. s.cundum rem gestam, quae inter fraelitas nota erat, sic intelligere: benedixit Deus diem septimum

anctificavit euin, nempe tum , quanto hoc fecies constat autem, fecissedatione Mannae in Decalogo propter

78쪽

ue DE SABBATO

propter eam rationem, quia ea cessavit. Et in Deirteronomi cap. 3. dicit Proptereapraecepit TIBI nempe

in datione Mannae, & hoc ipso prae- cepto. Hoc satis est ad proleps i ii ' ita libet loqui quanquam uterque sermo est de re praeterita, tam: et si distincti temporis probandam, qui commodissima vera est illa verborum sententia.

objectio II r.

XLV. Atqui, inquies occas ale

smi amentum institutionis obsat, nem-re . quod Deus ipse; ex diebus opera creationis consumma perit , septimo au-ςem quieverit. Non potuit igitur Deus postea id pridem factum mi raculo ostendere, Mejus miraculi l memoriam in posterum praecipere Quid impedit, quo minus res vetus a possit esse occasonale fundamentum irraecepti novi i quum res futura

possit esse occasonale fundamentus praecepti antecedentis Exempli i

causa

79쪽

ET l ET N. T. 37 ausa , naors Clat isti est ocia ionale damentum praecepti de paschate

iactando.Praeterea quomodo pro labitur, quod occasionalesundamenim praecepti hujus, Non facies ullum vis, Exod. o. sit tantummodo

sic quies Dei , qua cessavit ab per creationis' quum Deus ipselicat occasionalefundamention sitim lino ita libet loqui esse sancit catlo- , qua decreverat sanciti sicare fraelem , ut Deus IsraHis ' Nam uius rei signum est abbatum id, ii fallor, recte occasionales undamen- m ejus praecipiendi dici potest. viri Moles Deut . . occasionale Andamentum indigitat eductionem lsraelis ex AEgypto. . ubd con-

equenter inter homines sex rebus opera uis torum sacra quietis respondere volae it Voluit certe, quia jussit; sed in iter Israelitas in inorumgenerationibus leam vigere voluit, quibus eam man- davit. Nam non est naturale scribe --

istum, ut , quia Deus quievit die

80쪽

s8 UT SABBATO septimo, ideo, intermisso septimanae intervallo, homo cesset operari: sed hoc nati irale consequens est, ut homo sit toto suo tempore ad glo

riam ejus, qui ipsum fecit ad imaginem suam, Dei soli serviat, qui post

ipsum nullam aliam creaturam fecit, cui servire is subjicere vel posset vel deberet. Non satis autem est dicere, Non dubiam VIDETVR, ubi id agitur, ut cum Judaeis legem celiandi imponas proselytis

ad Israelitas in fide Christici sed

oportet docere. Prudentius f ciunt, qui in medio relinquunt, an homini primo tale quid imperatum sit. Ita D. Thysius p. m. in synopsi purioris Theol disp. I. IS ait, parum interest, quid id temporis ire

personarum , quoad institutionem, circumstantiaci tamet prior sente tia quod Deus Israelitis Sabbatum dederit, ut rem, cujus scientia aut usus ante nonfuerit probabilior videri potest Caeterum, qui in medio relinquunt origia