Publij Terentij Carthaginiensis Afri Comoediae n. 6. et in eas Aelij Donati vc. oratoris vrbis Romae. Et Eugraphij veteris grammatici Commentaria. Fr. Lindenbruchius collatis mss. veteribusque exemplaribus recensuit, auxit, & obseruationibus inlustra

발행: 1602년

분량: 716페이지

출처: archive.org

분류: 문학

571쪽

IN ANDRIAM.

eultu, seruum videbar aliquid facere, ut

alteri noceat, non ut prosit: id ico have adiunxit causis, quod mala mens, malus animus, ista semper fecerit. SIN xvi Ni AT qvor, Nox o. Hic sensus est: quod volo veniet, illud scilicet ut in Pamphilo nihil sit morae. Hoc iam restat ut Chremes exorandus sit. NuNC TvvM aset orsi civ M. Hoc est tertium quod in propositione posuerat. Et quid facete in haerere v. l . vi bene scilicet assimulet nuptias. Davum teneat. filium

observet, vel quid agat, vel quid consilii

habeat.

Nore o v v i v M rs T vi N uxo REM NOLi T ri Lius. Remansit senex, Nhic secum loquens habet coniecturalem statum. Nam quaestio est, an uxorem nolit filius. Confirmat autem quod nolit uxorem; A: huius confirmationis argumentumhoe est quod dixit ITA MODO DAvvM TIMERE stres i. Dixi enim supra, quod non solum de factis nostris, ad coniecturam argumenta colligi possunt, verum de nostr

MiRA AR Hoc si sic Ani ET . Haec scena mandatum tenet, quanquam mandati caussa praecedit , quod amare dicitur filius. manet illa coniectura quae similiter habet & argumenta, de probationes suas,postea mandati actio est. vi quod ob seruet Davus per mandata cognoscat. Egreditur namque non aspiciens dominum, euius oratio talis fingitur. vi quaeda temere dicta proserat. QIod lenitatem domini latent em, suam de demonstrat calliditatem. quod miratus sit. verbum sibi Idomino no esse sectum, hoc est secum non locutum, neque aegre dominum tulisse, quod audisset non dari uxorem.

AT NvNC FAc1ET. Hoc est, at nunc te- eum loquetur.

Et haec omnis probatio hi. an amet filius:

sed coiectis talis probatio a testibus. vi uni testimonii genus est rumor. nunc autem rumorem ex relatione Chremetis Simo tenet, quippe cum supra dixeriti P. I ulta Hvit Clamitos infritum farin se comperisse. Io eoru Lus cuRAT sci Lic ET. Haec

desensio est contra rumorem. verisimile non esse omnem populum de , nescio cuius adulescentis, amore cogirare. Hoc ci NE Acis AN NON. Obscurua senius. dc tamen talis est. curae tibi est quod populus loquatur. denique hoc intelligit seruus. de respondit domino, sibi curae eue. eum diceret; Eoo v xxo isTu C. sED NvNca A Ma. Hanc defensonem, quam supra collocarat. de nunc memorat quod amare adulescentem criminis non sit, maxime ante nuptias. ideo adiecit, NAM M oo

incipit madata obliqua oratione proponere. TvM si his&c. Magistrum dicit motorem ' Hanc rem quia obliquὴ dixerat Davus non intellexerat, itaque plane sic

tio est quae sequitur. AC T. I. SCEN. III. ENix vano v vr. Haec scena deliberativae vim tenet. nam tertiis domi no seniore Dauus. deliberat cui obtemperet 1 an adulescentis animo, an imperios euis satisfaciat. Habet igitur deliberaliua eaordium, in qua exhortatio est. ENi Musa O DAvs Ni Hi L Loci orsro Niri Ax. Setin iis positum est, ut ea uae inuetita sunt, non praetereantur. Socor--a vero, ut ea quae sunt necessaria corde inueniantur. quae ipsa exortatio a periculis

incitatur illis scilicet; Q a si NON

xit Pamphilum.

NEC Qvio AGAM CaRTvM Eset. Hinc incipit deliberativa, cuius paries sunt duae. . PAMrHiLvMNE ADivTEM AN Avacvt- Tt M strii. Deinde partium tractatus . frix Lv- RELINQdo Eius vir Ag Tiutor Eim vita, hoc dicit ne peiiclitetur. Scit enim p morem Pamphili ex alia parte. Si Nori Tvxo Hvivs Mi NAs. Senis videliscet. de adiecit necesitatem . cui ut Ra DARE Dirpicit a xs T. Hie tractata est

qualitas uuiusque partis. Sed incidi: co

572쪽

EVGRAPHII

tectura, an salii senex possit. Hine argumenta colliguntur, quod non potest: ideo, quia comperitiam de amore. quod insensus me seruat ne fallaciam ad nuptias sa-ciam. Deinde ad qualitatem. quoniam etsi nihil ipse fecerit fraudis ac doli, dominus circa seruum magnam habeat potestatem, ut ex nulla caussa inserat poenas. Apposuit etiam maiorem dissicultatem, quod doceat, senem falli iam non posse, quod grauida est de Pamphilo ista mulier: quod ita se inuicem diligum,ut partus tollatur: quod etiam iam ista pabula fingatur, ut ciuis esse doc atuta quibus rebus iam amica ista ad nomen accedit uxoris. Quod si ita est, falli non potest senex. Atqui hac deliberativa utriusque partis unum tantummodo videtur inuenisse Davus, ut Pamphilo euncta narraret. Hoc solum& non sine periculo suo facit. si indicauerit patris filio voluptatem, ut conueniat Pamphilum, ne de hac re patet imprudentem opprimat.

scena mandatum tenet. mittitur nam-ue ancilla Mysis ut obstetricem 'cersat.araturque habitias, ut Pamphilus terrentis patris orationem, qua adigere eum eo tu sod nuptias, possit audire.T Mutitur A. Ebriosa. Temtum enim antiqui vinum dicebant. TEMvLENTA ET TsMER Rr A. Duo pesuit, unum ad vitium accedens, aliud ad

naturam. Nam temerarium naturae ma-

Ium est, cui accedit ut vino saepius obrua

Hoc cibi xsr HvM Nel FACT M vr ire cirrv M. Haec scena delibera.tionem habet, quae talis est. Adulescens amans, qui promisit se eam ducturum uxorem, a patre coetitur ut alteram ducati deliberat quid faciat. Hie omnis deliberativae partes iunt.& ab ipso qui deliberat percut-runtur; verum quoniam optima deliberatio est, cui albus persuasor accedit. , circo Mysis ancilla praesens inuenitur, ut eius aspecta facile in unam partem, memoria dominae eius. S. sui amoris,possit incumbere. quippe cum hic ex una parte Patri

COMMENT.

cuius imperium. filius debet Implere dicialia parte amor, qui vinculo sui animum adulescentis astringiti saepissime autem ei. ordium ab indignatione incipit.

ire caretv M. Quam indignationem ita diuisit, ut accusaret primo homines, deinde eatrem. Postea iungit propositionem ipsam iniuriae. uxores M D1cREvarx Ar saMini DARE H Di . In hoc adulescena collocat iniuriam, 'uod pater sibi nuptiarrepente mandauerit. Non quo nubere iniuria sit ( quamquam esse videaturi verum intellegit, si ante mandasset pater, consilium se facile aduersum imperium patri inuenire potuisse. ideo adiecit: NON Na

illud, an patrum imperijs obsequi filia debeant. Constat enim circa nuptias ei e filii: liberam voluntatem ; ideo seruata ratione pietatis, communicatum oportuit. sed cum ani duertit patrem cogere ut ipse ducat uxorem, Cedit & Chremem muta lesententiam. IMMurATvM vi Drr. Id est, mutatum. Nam motus species sunt commutati h de mittatio. & est illud circa quantitatem, istud circa qualitatem. ut eum quis ex magno paruus fit, commutatus: si quis ex libgro albus, immutatus dicitur. Osraiv

xl. Perseueranter, pertinaciter. vT ME A ctucanio Misa Ru M. Nonis

nata ea quam diligebat, continuo in calamitatem praesentem dolore gemituque prosiluit. ut virgil. --- aut si earnis est sit. NeZior uti cirEt,--- dixi: D: emussit. Ita nominata iam Glycerio. quasi propositio rursus alterius partis egeila est. Cumque duos senes, patrem de socerum, supra ad imperium potestat Emque posuisset, hic aduersus tantam duorum propostionem unum amicae nomen reposui: Deinde rursus reuertitur ad querelas. Intellexit enim se amoti non posse obsistet: ideo

exclamatio . quod Chremetis affinitatem non possit enitare. Hic iam coniecturalis tractatus interponitur, cum Chremet

veluti repudiatus saeph. non discedat, de

cum rursus promittat uxorem. T imois conra Mervi, frALTO.

573쪽

IN ANDRIAM.

Ases iuge Pamphilo uitelliginius, contem-Denique ipse adiungit; H Mn evn: Aius rapax o R. Deinde continuo coniecturae rationem; Axa qua D MCN;TRIAL NT. Hoc est, 'itasse aliquid monstri inauditi nutriunt quae res rapit auditorem ad diueria.orra vvi. inpingi, opponi.N M qtio 1 co Dic AM DE PATR1.

Rursui est officium de senibus mutuatus. nam cum primo de patre, mox de socero dixi iret, interposito Glycerii nomine redit ad Chremetem. hinc de patre suggerit. crat titur autem de socero per comemta, quod filiam suam saepe polliceri cupiat repudiatam: de patre autem quod segniter de negligenter de filii nuptiis cogitare videatur, ita quod de patre supra generaliter

dixerat, n)nne odit i 'scisse me ante, nunc per speciem proponit. PRAET 'ILNsModo iuni Arvo ror vM . v xon Titi Duc 1Nm aset e MPHi s. ais faceres, modo autem tempus respirandi non habet unc patris imperio , praesentia territus respondere non potuit. V D FAc R, M si

M AR. Hic est propositio ipsius deliberativae per duas se paries: an imperio obtemperet patris, an amori potius te: uiat. Tor, E iMpED1vNT CvR E. Ab amoris alte

haec sunt argumenta: primum nece stas. Amor inquit, deinde humani as miter cordia. a parte patris, An imperio patris obtemperet. Nurri RuM, inquit, solo CiTATIO TvM r ATRls rvdoR. Hoc est quod erubesco ex patre. & adiecit non leues causas:

primum quod pater, deinde quod bonu;

x cim. Hac parte in inatam tententiam declarauit: unde rvisus oratio concluditur ob quaerelas. Et NE Roo , Dux Osrn Mis R. Sed non iam electio conc-lii est ut boc fuere velle vide ut . verum is stente amore rursus ad incerram sententiam deuolutus est. INCERT M 1s T. iu uit. in Ao M. optimo loco Mysis sese interponit, ut in parte aliqua adulescens vel pr lentia Mysdibvel comme-

es fir

moratione Glycerii pollit in verit. Deniq;intercedit, , ut utiliter titui scia interiosaret exponit Glycerium aegra esset. duabus de causis; ex dolore S sollicit ad ne Hic do. ior a partu ponitur: hoc enim divit. laborat ex dolore. maxuma erum adulesceti en itur con statio,si se propter amorem in- . telligat pati Deinde adit it sollicitudinem, cuius caussam ponit. quod olim constitutae sunt nuptiae, & vereatur ne illam deserat Pamphilus. His rebus rei secta persuasio est, ut amori adulescens potius d byat obtemperare. Deniq; concitatus iam unam elegit patiem & proponit, Eoori is Tu C CONAxi v EAM. Hic narrationeinaiiat, quibus non sit verisimile . quod amicam sit des ei tutus Primum ne illa mi sera decipiatur, quae omnem vitam ei credidit , quam ille dilexerit . e. pro uxore semper habuerit hoc ab utili e si . aequitur ab honesto; quoniam pudice eius doctum& eductum ingenium , non debet necessitate immutari. Huic rei quaestio opponi tur, an hoe facere p. siit adulescens, cum in patias sit postus potestate HAvDv REAR inquit, SI IN TE soto si T si Tu M. Aducisus istam propositionem argumentum

rursus subponitur, an scii possit, ( ouod coniecturae est 3 quod tali animo Pamphilus sit, ut neque inhumanus, neque s ius sit , nec amet neque fine pia sole st. Quibui rebus per se nota omnia algum A ta sunt, ut facile possit nosci adulescentem, de coptra impenum patiis. in amore sedem posse seruare suggerit illa quo mauis adulescentem incendat . meritam esse Gincerium , ut eius Pamphilus Aemoliam contineret; uti via Hoc scio. MERITAM EssE ut Mi MOR sis sui. Adiecit ruisus adulescens suae memoriae: squidem dicit in animo iel.tc.chrysidis morientis di conmmemorantis Glycetium,scii sita verba pela: te eae. In qua te allociationis sunt piaec pra A potestates, Hoc est . quibus verbis potuit ut Chi sis monens ei copi me latet C cetium. Sed quoniam hoc profecit ad assectum ut exinde piosi eatur dulescens, se Glycerium non defetiuium , lingula excutienda sunt Nam primum quo ten pore locuta fit non line aii eiu est. M ri Eris xv M , inquit: i: aeres habet in xiam in picta. em, cum postic ma voi est:

quod soli fuimus, quod semotis omni

574쪽

bus. sus eniim fidei meae dedit, quando testem adhibere neglexit. Deinde sequitur ipsa oratio, quae magnum affectum tenet. NAM Mi PAMPHiLE IN qui T. Primo quod familiariter allocuta est, vicendo mi,

deinde ipsa commendatio, vae duas

ad misericordiam continet caussas, formam arque aetatem : quam rem & simo laudauerit dicendo supra, ibi hietam forma me. Ex his enim rebus omnis causa pietatis est, & spes ad amo

TANDAM . Ad pudicitiam, forma : ad rem tutandam, aetas. Sed melius vitumque ad pudicitiam. Nam neque forma, neque aetas pudicitiam poterit custodire: ad rem tutandam sola aetas. Quo u sco TE. Omnis allocutio has diauisiones habet, quid velit &quid metuat. ita quod metuat suprapositum est, O aetatem forma. nunc quid velit.

HANC DEx Tu RAM ORO. Ipsum quod ve-iit iungit cum precibus. Impetrabile enim fit , si quod volumus, in allocutione cum precibus collocemus. vli Per Latre Iacomas egomet ut ar te; Si belua m .i, fuit aut ii, im G,

Non potuit enim per partes impetrabile facere quod rogabat. Hic autem vide, quod in iureiurando collocat primo dexteram, qua tenebat; quae semper fidei testis est. nam inde elum Tullius. Per dexterami Um tam inpraeliis ter inberis, Parnis pace firmiorem. Et ingenium similladiecit di fidem: tum etia ut pietatem capraret, solitudine mulieris, de ipsum postremo

desiderium. Na xas TE EAM s EGREGE . risu Das an s. Sunt autem duo ire abiti regem ne non eam ducas uxorem: neve ravi, neue non periclitatem defendas. scit enim esse peregrinam secundum suspici nem laam. Adiungit meritum suurn dicendo. Si TR IN OgRMA Ni FR TR is Dit Exi LocvM . Quomodo viret. si bi tuta de te mer D. iungit autem meritum

reris, id est tuis moribus inseruiens. Et inmerito puellis maximim vim declaravit. quod taliam senipeis it maximi. Accepit

a me beneficium quod seruata si,quod ut

uat.& tamen te solum maximi fecit potest etiam diei quod solum amauerit in domo meretticis. Allocutionem effraciter concludit per mandatum dimonitum.Tt lietivi RuM Do. Q d supra dictum, abii. semetes. AMicvM, T TOR M, PATREM. Hoe supra dictum neu descr/M. Adiungit& ab utili; BONA NosTRA HAEc Tiat co MMirro. Post haec quo maior vis ad memoriam possit accrescere, ut mandatorum verba in animo fixa remanerent, illud adiecit. H Nc Miui IN MANvM DAT

n , inquit, tanquam usque ad mandauereditam sententiam vita s ecerit. Concludit deliberationis suae partem per ei ctionem. Accari, inquit, ACCEPTANfERvAvo. Consentit continuo A Mysis,& ipse curam illius habendo, c 'dixisset perge ad overeric m. monetqueme aliquia dicat dominae de nuptii . quod pulchre est collocatu . Nam nonnihil ex hoc fidem dat amoris . cui ct miseretur. Et urbane, ne ei quam diligit ex aliquo nuntio aegitudo cumuletur, hoc posuit. Atque ausio ' ver-b e virum caue de situ: ne ad mortam hoc .

Ovio his svRRiA 'DATvRNa b LAriovi E PAMPHi Lo. Charinus indignatur quod sibi nuntiatum esset, philumenam quam diligebat Pamphilo essemipturam: vehementi dolore succensus, primo conqueritur, deinde deliberat an Pamphilum eonveniat, ut eam non ducat uxorem. Deli ratiuae formam in ita escena debemus animaduertere . ac primum an verum sit quaeiit. ideo interrogat quasi verum audierit. Est & familiare timentibus , nolle udire quod inimicum fit voluntati. Interrogat autem rem Sodau tria. Deinde cum consensus est Cimmodatus. sic de personam quaerit 1 quo a dierit. Qui scis. At vero nuncius compendium interrogationi satiens, de pers nam dc locum dicit. ubi audierit, Arv T r

o lare confirmatus in qu stione,continuo prorupit adulescens, qui dixit; va Misa-Ro Mini. od nunc certum periculum

stante

575쪽

IN ANDRIAM

fir ante lacertus fuisset inventus: dc ex diurasis rebus fit argumentum a pari. Post pyrriae adhibet consolationem. quod genus orationis in materia oratoria raro versatur. Hie autem posita est, ut voluntas ab eo quod fieri non potes , consolatione suscepta, ad id quod fieri potes . conuertatur: quod vocatur dissuasio. At vero adulescens cupidus amoris sui voluntatem perterritam continet. N i Hi L, inqui t.b Livue voLo Nisi mi OMEN A M.

Sed seruus consolationem reddit, ut si fieri possit, adulescens aestus contrari j amoris excludati de ipsum amorem loquendi dolore suspendit. Huic respondit sententiae naturaliter. quod omnes cum valemus aliis date consilium possumus,at si in rati in ine ipsi simus. de eo, de quo consilium dedimus, necesse est aliter sentiamus. viso Pamphilo deliberat Charinus an adeat, de roget, ut nuptijs aliquot proferat dies, id est, protrahat . ut periculo iam certo

spes aliqua dilatione pariatur. Ac deliberationem indicat seruo Bytrix, quid sibi videatur. At ille dissuadet ab inhonesto de inutili spem est cadere Pamphilum si nil peruet, ille continuo ubi credat

Chalinum uxorem tallere.' Hoe na signi eauit Quid nipsi nihil impetres: ut sit sensus quod mihi videtur Mille arbitrat paratum

imaee is sin nihil imp.tras. Alii distingunt sie, ut simis dicant, non separati m. ni, nisi. qui vere nullus est sensus. Potest tamen dici. Suid ni id est certe. Et post , si nihil impetres,sc. restat ut arbitretur tanquam ab eo impetraturus. ut defendat deliberatiuae utitur partibus , (id semper impetrationem esse do- euimus; quae habet principium ad bene mentam conciliandam precibus .uAV

xx et rENs. Pamphilus propter amorem suum istud alit et accipit, 3 respondet, neque corum illa locum taleo, neque ad auxilium c FaLInterrogat ramea ille, quom am pud iis fiserat dicere, rxorem tuam die o. Prius interrogat an duceret uxorem respondet Pamphilus quod in opinione est, non in eius voluntate. adiungit Charinus ad im- retrationem vitae suae periculum. Sic vet

Sed interrogatus 1 Pamphilo cur istud dis aerit, pudore coniunditur. Alle seruum

ut ipse dicati seruas vero callidus, ne minus impetrabile , sed certe contumeliosum esset si diceret amat uxore tuain ii '' Am inquit, raram amat. hoc est, enim quod adhue liba uxot non sit. vade adulterii

nulla suspicio est, quod illa sponsa est, hie

amat tantum. Sed Pamphilus memor consilii sui3: voluntatis, quaerit utrum Chat no aliqua consuetudo sit cum ea. sed Charinus nes nens consitum,cur haec interrogauerit Pamphilus, simpliciter negat s ctum. volebat autem Pamphilus causam. simplicitet reperite cuream non duceret uxorem,qua nolebat. d ut ille intellexit se abrecea vertit, di tetit ex more postulantiu , quo semper prima, quae.maiora sunt petimus: deinde ea quae volumus.

Nam uti supra dixit Charinus. nihil aliud a Pamphilo cupiens .nisi ut aliquot saltem nuptiis pro iret dies. Hoc igitur cum desiiderio sit, aliquod amplius primo postulat, sicut diximus. Quia motis est ut per partes primo, deinde quod volumus post semus ut si negatum fuerit quod primo phtitum si, iam pudori sit 1 quo petitur denegare. Primo petit ne ducat, secundo si id non potest , aut tibi nuba ta sunt cor tisaltim aliquot proserat dies, dum pro ciscatu liquo. Hoc est quod saerat peti tum : tet & Iuno ab Eolo postulauit, primem uod magnum est. virgit

In te imo eati Asmers que obrue puppe . Ita secundo loco quod volebat petit. M Q. Auer i. i disiue in ara ponio Hoc namque desiderabat , Troiani ad Italiam ne venitent, ac propterea dispe etentur. Huic igitur petitioni responet Pamphilus patienter, ut amici more,

non quia petiuerit Charinus, sed quia ipse

nem desiderat. Mereatur primum hic est imstat: metendo enim pristatur. unde virgil. . Ego te, implurima fando

Ergo hic erit sensus. Leo Chaline non, bitror liberi hominis ossicium esse . v de nihil praestet, sibi huius gratia debea,tur. Ergo eum hoeuhi non praestem n milii debeas gratiam: quippe cum e in

576쪽

COMMENT

his nuptias vel in sugere magis, quam tu adipisci. Quare ut ceperat Charinus gratias agit. Sed Pamphilus hortatur, ut & ipse agu Charinus & Byribia faciant, fingant alibquid inueniant, essiciant ut charino detur,& ipie laborabit ut non ducat Non enim sequebatur, ut si Pamphilus eam nonduceret, Charinus duceret.

coniecturalem statum Fenet. Praeici ea conqueritur, an sit Do veras nuptias sit hodie tactutus. Huius rei argumenta Davus seruus callida arte collegit. prcbaturus salsas esse nuptias. Haec multis locis exprimemus. Ac primum peneraliter gaudium suum proiectatur Pamphilum quae

Dio. Orditiem & ratiorem potuit. prius enim id quod mali ni est debet excie si . ut id quod bonum est melius felici ui uel

MALA. Nondum Pamphilus sciebat Davum scire quod sbi pararent Nuptiae. Qv1M ico Nudic cax Do , si iA Dit-Fi T sibi PARATA, Nurri s. Hi telligit Pamphilus Davum scire quod nuptiae

Adam aliquid audierit Pamphilus, indicat dolorem. Contra illi seruus, qui scit quid argumenti colligetit, respondet. Hoc A v D i. Illic ad calamitatis vocem redit seruus, scire se eius sollicitudinem dicit. U, Ti,it As scio. Quoniam videtur sciuuin perseuerare chaimus adule censad pollicendam spem domino Pamphilo

sedicit scite ipsos sollicitudi-D . Pamphilus autem, tanquam nescio cruo dc adhue ignoranti. ingerit causi mitati sui eum dieit Nureti a Mibii. aed eius oratione rinpleti non sinit seruus, continuo procedit dicens Ex xsetvcscio. Ille perseuerat dicens. Hodi 5. C iva orationem intercepit status, ta vi a

que sollicitudin m narrat, diem. Tm

r vlls rex Duc As ILLAM. Hoc utique Pamphilo. Charino autem, Tu autem ut

ducas Is Tuc ipsu M. Nii ix PERicti xset. Ir

ridentis est ista oratio, quia supra dixerat Pamphilus ibi; imm , repetit tanquam

vanum dictum. Ni Hic ri Ric Lr. Rogat ut metu liberet dominum seruus, Ac sui mam collocat. Primum hanc rem semper Leere debet orator, uti ante partium. Delongo genete mirandi explicabuntiar, summa primi ius collocetur: & hoc maxime in initio, ut facibus res complebendi possit. Est igitur summa: in non dat Chium t fh m se iam Paral o. eius casu visedeatiar ista argumenta collegi se , aut ex euentu narrat causam , quemadmodum ad indicia veniatis perveneiat. Tunc paret

cau ilis. 'uemadmodum inaliun pix dixit.& deinde quae consequuntur. Quibus inversibus de aiat sbi maximam sollicii dinem suisse, posteaquam patrem cognor

summo ad imum diuisiones habet, quae diuiso dicta S iacia continet. Quanquam saepe & ex hoe consectura colligi possit. quod non dicitam nec factum sit. Erro hic

utrunque complexus est. Nam non fiunt nuptiae, quod paululum obicinatus cst e milius, quod ipse est uistis. Deinde iursus fictis soceri volens argumenta colligere, quae diximus pertinere ad diuisionem quae a summo ad imum est, colligit ab his quae saeia non sunt. CVM 1Ni M lxx o. inquit, ut Ni sotieturo ANTE Hos TrvM. viique sit quentia esse ecbuit. Sed ne hoe patui temporis si, MAHro, inquit, INTEREA Ni Mo i Non Essus EST. Nulla mati na in dibus suit, nullus ornatus, tumultus nullus. Haec ab his sunt quae saeia non sunt. cum feri denique debuerint. quibus rebus certum est nuptias non parari. Scio MAeNvM sicN, M. Proprie ni

quaestioriem argiamentum collectum. Nora oriMen VAus. Coniecturam pei

spiciens vi rex dixit, id inuus quas iam collecta ui velitas, indignarus negat ei;

577쪽

IN ANDRIA

Accipis . quia cetra res. Alia argumenta

atque ab ipsi diuisione fictorum atqued Abram. quod puerum inuenerit Clite-

forte aliquis puet ferret in eoenam uita coniectata firmita est a factis,uel persina simonis, vel persona Chremetis, quae sicut diximus. in diuisione consistunt. Ac Nuctius mi Dau. talis, prono n. vasit sensus non quidem liberatus es. Cui sub

Intellexit Diuus s altitiam Charini, qui dixit; ut e hin D praesis vis dat. secv dum quo a supra diximus. non enita n cesse illum illam eontinuo ducere, si hanc non duxerit Pamphilus. Et a possibili dicere debuisse innotuit.

AC T. II. SCEN. III.

M v LAT. Nunc quaerit ut eat sil se naptiae fingamur a patre. Et hoc loco deliberatio est,in qua persuasio continetur. Deliberat naque an polliceatur patri P phila; se uxorem esse ductatu. persuasio ut dixit, ex hoe colligit ut: falsae sunt nuptiae, Ius metus est pollieeri. Sed Lute res argumeta kine suscipiuntur quod caussam patet irascenai filio innenite de etati sed enim hanc suseipiat, si Chremes nolit date filiam suam coniugem, si vero nerauerit Pamphiluet, illic culpae origo nascetur. tum malum & seditio maxima inter patrem de taliam potetit generari. Qui Durs PATIAR. sensus hie est, Noli pet suadete. quantum velit licet irascatur pater. ouaecumque periraeundiam secerit sumnebo . hoc est quodcunque patiar. Hic iam persuasiam. v olli castur. quae efficitur 1 terroris parte. PATtR DT, inquit PAMPHi . An setirossit et imperium sentiat, adiecit. di tali. i. Deinde ab utili&honei in Teia n cet

nia proficit. Nam quae sola est, facilei iuriam pati potest. Denique Loe adiunxit.

supra diximus , quonixin actui hominis inbi, duobus eontistit. vel dicto vel Lacto.

ideo complexio est. DicrvM AC FAcTu Mari varianar Axi AM c Aus Aia, Arion R M iter et orrido mi tus adulesces iniuria, quod fieri amicae possit, continuo consiliu quaerit C do tot rum ei vir Aci AM DAva. ipsa prohositio persuasionis. Dic Ta ducetravis. Repugnat contra Pamphilu ersuasio sequi intcontinuo. quid fieri habeat, si hoc fit. Hoeest, si polliceatur se esse ducturum.

Hie leui mutatione verbi fit figura paron nos in via Glicerio excludatur inquit, hic erit euentus: at ille contra sui persu e-bat, ostendit quis euentus sit futurus si polliceatisi: de facile esse dicit. N Mrs Hoc

bis esse, post nihil futurum sermonis ad

hoc tum demum consilium bonum est pol liceti patri, si Chremes filiam suam P pbilo nolit tradete uxo em. . Nam si velit: tentare adulescentis animos lenex, & continuo ad Chremetem pergere & petere fi liam. perieulos im est. ideo adiungit, in lasse posse aliqua mutari, ut Ct remes quidem nunc,oliti tamen tradat aliquando. Aduersus ii tua initur. NE CONsitivm Mercet Custruas, nihil aliud eon filii datur.

TEMTr M. Hoc quidem obscure die tam est, sed est sensus. unde tu sententiam. suam ne mutet. Chreme . haec quae Acis mutare noli, ut ad amicam vadas. Re ..dit rursus ad consilium, PATRI. Dic victa et de concludit euentum. M. v - Lir rivi iv a iRAsci, NON QvsAT. Hae quaestio. Sed aliam Pater poterit quaerere uxorem. Dic respondetur coniecturaliter. NAM . o et v spinas rRor ut Avi

Spera .id est times,e v bi :&tra sis, id est repellam: unde abiectio se depulsio, eriminis. Si perseueras in his motibus, nee Chremes nec alius dabit tibi filiam suam Hie rursus incidit alia quaestio. sed qualemcumque inueniet patet.Ne det his ino Qua perieueres. Inru NisT IN ODi m

578쪽

mvs MAM TE co AvMri si NAT. Hoc ergo Vroponit quasi ex aduersa parte: deest collatio duorum malorum , quorum alterum eligitur. ALMU ID INTEREA Ac- Cine Rir vo Ni. Quoniam in rebus aso rioribus quae vitari non possunt, remedium est dilationis persuasio.Talibus commotus adolescens unam sollicitudine. non iam ex amore, sed ex pietate supponit, quod metuat, ne natum sibi filium pater pollit agnoscere. v i D E o M a rNDuc As. Est autem inrisito oratio, quae rebus non dubiis captat assensionem eius, cum quo instituta est. CAv5 Tt EssE

TRisT M sENTIAT. Hoc verbum, id est ch

ue, significat idene. Et hoc interdum. AC T. II. SCEN. IIII. RLviso Qvio Ac Net. Haec scenaeuentum sit pia positi consilii complectitur. vi temptet filium pater, cui ex suasione Daui filius promittit. ORA Tio-

RAT. Id est, increpet vel dissipet te. Admonet rursus adolescentem , quo facilius respondeat. FAc vet ArvT TE sis. Id est, consilium tibi traditum mente contineas,

quo secto,apud te esse poteris. CRADa Miui. Quoniam Pamphilus veluti dissicultatem posuera 'icendo, Hro 'ini: Respondit rursus ad euentum, quod pater verbum non commutaturus sit, si se diaerit ducturum.

AC T. II. SCEN. v.

ER. vi Ma Rrti cris Ribus. Haec scena fortunae interponitur. Byrria seruus C,arini, qui Philumenam vult ducere uxorem, quam quidem Pamphilus non vult, dupat et Elio osseit, interuenit,quo error Acblius possit increicere. Apponitur eo tem

pore quo Phaphilus ex suasio diserui, talso quidem non voluntate pro gutus est

patri, se uxorem esse ducturum. Hodix uxo Reu Duc s. Supra enim Pamphinus ipse dixit. Prate iens modo mihi oram. xor iiti hodie sicen ta est Parim et Merito ergo nunc . ut dixi, Nurec Nos TR Ag et i MEO PARTia oc expersona Birriae intelligendum, propter immo rem do: uni, quem habet.

COMMENT.

sv M vEnus. Id est, vera dico. Davus oeloquitur, quod secundum promissionem

nullum vel bum fecerit senex.MEMNi vi DERE. Hoc est scio de intelligo quid videam. Ovo Ax eio R svis

Seio etenim videri quod sit pulchra. C ignosco de saueo. Pamphilo, quod maluit illam se potius amplecti,quam alteram.

Hic rivric Ma cnidi T. Haec scena do los habet utriusqi persent senis&D ui. Namque ille inquit,an filius aegre ferat. uod se rus est nuptias. Conua callide

seruus respondet, non omnino negans ,

ne fidem perdat, sed esse apud Pamphilum sollicitudinem diem. Nam iam cognitum est, quod propterea suerat dismissset. Et ut verisimile faciat, quanto sibi decori esse putauerit , quod amore

meretricem dilexerit. Pamphilus cog rauit, & nimia temporis ratione compulsus, vult Glycerium uxorem. At Simo senex amici cogitatum metitur ex vultu, ut dicat pater filium aede ferro, quo Esubtristis est visus. Hic fiunt quasi re

coniecturam argumenta. Ille enim dicit tristem esse propter nuptias: hic supponit aliam causam. Et quandoquidem repentinum est , 'uod obiecit senex, diu quaerens Dauit, multa promit. Ad p stremum dirivationem causae hanc ponit, quod nimis parce patet faciat sumtum, cu filio tradat uxorem. Addit causas quoa

neminem ex amicis vocet ad cetnam. Adicit de seruus testimonium suum , quod vere parce senex praeparet coenam. Qvio NAM Oc xsT REI. Secum cogitat lenex orationem Daui , expromissone a filii. Non vera omnia sus atur ex moribus serui , quem appellat. hoc est callidum de astutia vetusta roboratum. Concludit ergo: si in hae re aliquid mali est, illic est huic rei caput. Et illis inter se loquentibus, Simo ut agnoscat hinam illam peregrinam amare, quo animplius incendatur ad nuptias, ut ei error omni ratione cumuletur , vel ex loc tione mulieris, vel ex vocibus parturienditis, credit in sui praesentia cuncta sim

579쪽

I N ANDRIAM. ci Z

A u , Noxi xs r. Ex proprietare lin- inriguae agnovit illam. Secum igitur con hiecturalibus argumentis eogitat, verisimile non esse susci et e velle liberos ex peregrina. unde confirmat mulierum calliditatefieri. ut nuptiae impediantur. Iurio Luci N . Duas potestates habet Iuno: eadem namque pronuba est, hoc est nubentibus praee t. vi est. I ni amι --ms,cui vitula iugalia Dirae. Eadem de Lucina, quod praeest parturientibus, ac lucem na, centibus dat. Hanc quidam tamen potius D anam esse dixerunt: nam ita Menander ipsam vocat cum dicit, Artemin. quamquam & virgilius eandem Lucinam Di nam voluit. unde es L Casta fine Luc i

Non bene, inquit. haec diuisistis, nec bene temporibus tiadidisti. Quasi Daui consilio ista plera sunt, ut cum senex ante hostiuirotaret, tunc continuo pateret puella. NON IMMEMOR 1s Discrevcr. supra

enim dixerat. Si quis magistrum coeperit ad AEn tem improbum. Atque ita est sensus hic. Numquidnam tu es immemordiscipuli tui, hoc est Pamphili. Et cstam

mentum a maiore ad minus. ADORTvs Es-s gr. Gomor,id est aliqua rem incipio, sicit praeteritum adori in n. su vero significat, loqui incipio, Mars s n. Ponuntur tamen pro se inuicem. IN PORTv NAvico. Mea inquit consilia ira sunt, quemadmodum nauis in

AC T. III. SCEN. II. AD uvc Rc Nit xii. Haec scaena ad

horrorem cumulandum videtur adi eia, ut Lesbia obstetrix domo egrederetur,& quae es lent intus facienda de via mandaret. Et quoniam in primo partu grauis semper dolor est , dicit puellam non debere esse sollicitam: quippe omnia signa quae ad salutem esse pollunt , integra pet-

manere.

Ea quae peperit, mediciti e ratione ad laxi crum compellitur, it V dolor desinat. Sed melior sensius est, re e piisum fue ri u . ut illa scilicet, quae immunda sunt

santuine parturientis . lauentur. Et puerum enim ae puerperam . post partum si tam, aqua repenti persundi, placet pli sicis: puerumque genitali aluo profusum. cnimium sit gus exceperit, vix ad vitam euadere. Cuius rei exempla sunt vitrea vasa. quq temperata mutatione fornacum sese rus assuescunt: si statim refrixetant, stat

guntur.

Sue ivssi DAni. vliaue hoeadd lores continendos datur.& hic nescio quid medicinae intelligitur. PLA AEcAceto Iuratio est per Castore. Scirus rvt R. Id est, elegans & admodum suauis: vel perstatus, idest valde bonus.

BONO. ut mereatur filius superstes esse. NON iurast a T. modi acto opus esei et puerverae. Argumentum est quo doceat, ab Dauo ista uniuersa compleri .Put pera autem dicitur quae recens est partu:&a mulieribus serus parte nomen imp situm est. Nam utique & puellam & pia rum patiens dicitur Drepera. quamquam& antiqui puellam pistram, o E lixerunt. SALT1M Accvn Ta. Irante inquit,d lis debes fallere, ut in omnibus actibus videar a te timeti. Et est figura antis agog proposita superius epimore. CcRT; si 'Esciv1R1M. Scilicet puniam te: quod per iram dicere non potuerit. Eoix iri Ti i. Ad hinc est immeraca irant Tu i T. Hoc est, quid profuit me ante dixissilia praenim: Neu. tu dicis tibi non prata tam caue. TENEO mi D ERRET. intellexit Davus mulierum consilium hoc senem suspicari qu'd illae ad terrendas nuptias videantur ista simulare. Idcirco vult commendare consensum, quo domino tuo error augeatur. Ni Hito si Crus. Pro, nihilominus deserent huc puerum ante ostium , quos cile & de piaeterito Davus admonuisse dominum declaret , & ut opinionem a se amoueati Audivi. Inquit conscius non sum, qui auditu ista cognoui. Sed incipit quaestio per locum communem , an a me creuendum st: adiungit argumenta Apluribus rebus. Et c RE DO M v x T A . inquit, conc rem mi. Quo argumenta colligit sa-

praecedentibus, 'dictis, quod graui:

580쪽

dam se mulier esse dixerat. Colligit tamen rem m. vi contulisse videatiar tametsi in easdem hoc esse facturas ut puerum ante tiles n. me sint, tamen occasio est vi via ostium ponant, siquidem obstetrix iam esse possint

videtur esse accersita. Obiicitur rursus AM Netivm IR .Hoc argumento usi x Davo, cui non hoc . eum expositionem ex amore refutat superiora, dicens: quod argumentis collegisset. continuo non amantes per iram reconciliati, nunquam se

dixetit Pamphilo. Et tae similitet quasi deserunt, si se ante perse si amarunt. Areus etficitur negligentiae. At hoc coni . consequenti quid fieri possit prouidens,

ut iter rei uatur & utitur testimonijs. procedere tentat, dicens. Dum tempus . Et Post fit argumentum 1 persona. Quod ille per xt ebria se, id est informationem est fili ut, ille seruus, ut de redhibendo fi- sututorum, quid consequens sit dicit, abdem filio nil il restate autumat, nisi ut utili. -', autem vocativus Graeciis est.

Chremetem oret. Qui scis ultioo rivis r Ei cuti M. Pho uestrent mentum ut Cicero.

AC T. III. SCEN. II L iis, pericula Milti. Item ipse in Eunucho. Facto tam in litteris, Et est mi MADua, quae Iusso CuMM et M. Haec scena peti' fit quando nomen repetitum vehementi tionem habet: quippe simo redit ad significati ut in Uue perui. m. Nam istud Chremetem, ut filiam stam det eius filio; nomen per metonomiam adie hium estinie utique qualitatis est de Aliberatius for- quia in periculis multa tentamus. ma Iubeo, inquit, Chremetem. id est, volo. Si aut Ni et discusio. Id est, si fiat di ut virgilius: uortium. Nam rerum ad Di rabi rant, parant thesis est. Conuenit & Chremes, certaiatione com- Qvor coMModiet as. His A ibus sus : oportuerat enim Chremetem de vitarus & honestatis compulsusChremes,

Pamplitio esse sollicitum, quippe qui qui negauerat filiam Pamphilo traditu-

prior venerat ut ei polliceretur nuptias. rum, &amicitiae ratione de conditio ut

Non ergo sine coniectura esse debue- litatis impulsus, promittit filiam. rat, qui operam, quid ad Pamphilum peri straran. MAxi Mi Paci. Hoc emptus, tineret, ves argumentis vel rumore eo- mum dilexi de maximum habui.gnoscereti sed etiamnunc eum simo nu- Disco RDARa ima fr. Hoc est diserto praepararet, falsas quidem veri rumor cordes esse. Hanc rem quum quaesisse , ut Dit: quo debuit Chremes eompellu sed vetesimile diceret, potius dixit Loe sese a ipse pneuenit. Alieγοι - inquit , alterum. Davo audisse, qui eorum intimus videtur unde pulcherrimum argumentum dedit, esse a consiliis. Atque ut verum consilium ivt non iam rumor sit, hed poene veritat, Clitemeti possit os undete, & ipsum PQquam ab ipso Simone auditam esse dic uam euocat foras.

Et indignationis paries exequendo ait. ACU IIL SCEN. IIII.

abicii, Mui. sed Simo perit audien- .

tamdc principium deliberativae gutta ita, A D rs is M. Hxe scem gratiarum . . adi onem tenet. quod seruus consula mbuet. Deinde incipit ipsa petitio ; primo domini non fallat. Hic tantummodo qua precibus. Permie de orae, b sani- litatis status est in omnibus gratiatum m M. m. Deinde ad ipsampetitionem actionibus. Tune de consilium suam de tu tras ranti . aliaret. Et puleherrima nuptiis quid fuerit confitetur. i motione usus est, quot in admirabili Opi . Nim antea dixerat, quo corrigeret Mnere causta turpitudo auditori persuasi illam. Timisi raefarerras .i a Postu merat. Hic reoonfici d ut ab utili 'Si, o Siquidem valda , dixit permultim i- ac si i a. Quam qui- nem. At veteres prepte ex amat 3- mremia questionis ioco positam di ilia L. . ubi pulcherrime alio: ar. expres

SEARCH

MENU NAVIGATION