Opuscula medica

71쪽

tu die in summum vitae discrimen induceretur: Unde habitum est Medicorum consultum : Ubi propugnatum est pro remedijs Cephalicis cur non pro mechanicis, chymici sue λ) , quae delirio, tremoribuSq. nervorum tollendis habentur idonea .... Objectu in est, hanc medendi rationem morbi ramos ad summum , radicem vero mini-mh evellere posse .... Nihilominus Spiritum cranii hi mani , Salemque armoniacum Volatilem praeScripsimus ... Mane sequenti cum febre , & convulsionibus gravius luctabatur , evasitque plane Veternosus quis nesciat ex ausis adeo iniquis l) . . . Itaque venis tum est ad Catharticum lene; ex quo levamen aliquod affulsit; quare denuo repetitum fuit . . . . AEger autem paucis post diebus moritur. Agebatur Scena Londini mense Februari O ITOct. 68. Concludendum itaq. Primor Mechanices doctrinam optimam praestare normam in praxi medica pro administranda prae aliis Medicina Gymnastica ; curias uti lissimus usus extenditur etiam ad morbos acutissimos, pro deligendo priecise idoneo aegrorum situ,decubitu, indumentis, &c. Secundo : Chymiae Flementis uti nos posse pro interpretandis motibus, ac solutionibus morborum, praesertim febrilium : Et parum amplius . Verbo: His exceptis, & praeterea Spiritibus acribus, Salibus corrosivis, Tincturisque nonnullis, simplici Distillatione, aut etiam Digestione paratis, immensa ferme reliqua Chymicorum Occupatio arti medicae omnino superflua esse videtur . His, inquam , exceptis , Optima DXq. medic menta vel nativa sunt, vel a solertia tantum Pharmaceu-

72쪽

qatica petenda. Probh novimus plura 'fortunata exempla, in historia medica hinc inde sparsa, desperatissimorum morborum, debellatorum ope quorumdam vulgo Magisteriorum , singulari en cheiresi chymica paratorum rVerum haec Ieadem in simillimis casibus tentata cessbre pluries modo frustra, modo adversa: Unde reputantur Spuria . V. De momento Auctoritatis , Oc. in praxi medicd. Ex momentis hactenus productis descendit I. : Neque Auctoritati, neque auctorum promissis fidere nos

tuto posse in medicinae administratione: posse vero in tra. ctanda Theorica , sive interpretatione phaenomenων tam morborum, quam auxiliorum eisdem applicatorum . . V. gr. Utrum vitia fluidorum , an potius solidorum sint primigenia elementa morborum in genere: aut etiam circa instrumenta morbosa, modumq. nocendi singulorum, uti Variolarum , Chlorosis, &c. Vel contra, circa salubria , rationemque juvandi corticis Peruv. ,

Opij, Mercurij, Phlebotomiae, &c. In quo scientiae genere , quo plures, & graviores Auctores in eamdem

conspirant sententiam, haec evadit eo gravior.

Aliter se res habet in praxi medica , in qua videlicesis Auctorum , vel maxime gravium, decreta haud facile

recipienda sunt, quae non multiplex usus firmaverit ,,

inquit Do. Freindius 1 . Ratio discriminis est; quia

Theom i) op. omn. ΤΟ. II. De Variolis pag. m. 1'I.

73쪽

Theoricae momenta, utpote ab oculis abstracta, ingenio potius , quina sensibus metiri valemus et Practicae contra, utpote ob oculos posita, sensibus potius, quam ingenio. In quo negotio unusquisq. attentus potest esse judex

idoneus.

o. Quod si quis interroget, an ullius Auctoris, speciali saltem in medicina principatu gaudentis , utputa Hippocratis , Sydenhami, Boerhavij, &c. praxi standum sit inter medendum morbis 3 Res p. Nullius omnino et juxta proloquium cI. Rec. ad tyrones Medicos ubi supra num. q. Quia omnes in hoc negotio passim ha lucinati sunt; saltem in tradendo superflua; qui maximus est errorum in medicina, ex Axiomate V. num. 26. Si iterum quaeras, Cui ergo fidendum Θ Resp. Nulli potius, quam proprijs oculis ; uti pariter sup. num. q. Si tandem quaeritur ; a quonam edocendi simus rationem fiden. di proprijs oculis minori discrimine hallucinationis pResp. Utique ab ipsis in arte Principibus : nemo quippe Sincerius, neque dexterius, quam ipsi, aperit nobis sal lacias in Experiundo proprias ,& alienas . Hanc autem doctrinam tradunt ipsi incidenter tantum , & confuse ;nos vero fuse, ac methodice.

1. Quae dicta intellige de Auctoritate absoluta; cui praeferenda est, quoties adest, Experientia propria Legitima . Agendo vero de Auctoritate relata plurium AA., Pugnantium inter se circa providentiam agendorum in praxi medica, quoties deest Legitima Experientia propria,quod saepe evenit, eorum recentior aliis praeferendus est, ctiam unicus. Ratio est: Quia priora, utpote a suis

74쪽

EL SMENTA CRITICE sauctoribus iam satis illustrata, in praxi medendi cuivis singulari morbo, serio refutanti, illustrior quaepiam ratio praefulgeat necesse est. Qiuin Obstet pluralis numerus adversantium : Id enim saepe conspiratio translatitia ejusdem opinionis dicenda potius est, quam Co-Experientia Legitima i uti fert mos inter homines. Quorum e Xen plorum referta est historia medica. 72. Descendit II.: Dod ratio nuda in praxi medica praevalere potest quandoque adversus Auctoritatem qualemcumque; ac ductu ejusdem tentari via, praed. auctoritati, eidemq. innigae consuetudini simili adversa Luculento exemplo impigerrimi Syden hami, obnitentis contra auctoritatem, simulque consuetudinem antiquis

simam calidi regiminis in plerisque ferocioribus morbis,& signate Variolis i): quin & luculentiori Rec. Clinici Romani, qui nostro aevo tentaVit, probavit , indeq. tractatum edidit o De viribus energicis Aquae Frigidae, Nivisque pro coercenda Haemophthysi a) si Adversante

licht i famoso Hippocratis aphor. 2 . Sest. V.; omniumque fere per omnes succedentes aetates Clinicorum

73. Descendit III.: Iniquam esse censuram Noublatis in arte medica. Quasi vero ageretur de Religione; ubi tui q. Dogmata, quo recentiora, eo Sunt pejora. Longe aliter evenit in arte medica ; quae neutiquam aeterna quapiam lege, sed Experientia unice firmatur: Experienae i) Op. omn. Sech III. cap. a. & alias passim . Ignat. Cervasi , , De usu Aquae Frig. in Haemophthysio . RO

75쪽

g X p s R I E N. MEDICAE. ηsrientia vero exemplis: Exempla autem in dies augentur numero ; eoque magis probantur. Resipiscentia pariter praehabitorum errorum, primarius gradus progressus in arte medendi, patrimonium est partim nobis concreditum , partim vero , Velimus, nolimus , posteris resignandum . Itaque scimus & nos duplex novitatis studium ; alterum pravum ; alterum vero rectam : Illud habetur, cum vetera fastidimus, quia vetera; & nova sectamur eo praecise , quia nova : Istud contra , cum vetera satis edo.cti, eorum vitia simul cum bonis passim commixta , segregare, ac emendare serio studemus .

q. Descendit IV. 1 TamAuctoritatis, quam Rationis leges famulari oportere Experientiae; imo Prudentiae medicae. Prudentiae , inquam , medicae: Quandoquidbm minimum saepe est, unde maxima prodeunt remedia , a pradentia Medici curantis unice pendentia ; de quibus ne cogitarunt quidem sublimia Procerum artis ingenia. Sic notum est vulgo , quod molestissima Lumbago, pro qua solvenda tanta molitus est Syden hamus ipse I), sedatur

felicissime rudi frictione illico instituta, & fotu panni calidi perpetuo retenti in parte affecta. Siccine vidimus

aerumnosissimam primi param , in aere, & camera, eK inolito vulgus errore, diligenter clausis, triduo frustrae' par-

-) Hodie norunt Tonsores appositissima remedia pro fruissimis in populo curandis morbis; utputa Pleuritide , sebri Pernieiosa ,ste receiati Dysenteria 3 i. e. Venae sectionem , Corticem Peruv. , ac Pulpam Cassiae. Pro quibus tamen non jam emendandis , sed potius divertendis, eheu farraginem remediorum a majorib. traditam l i) Op. omn. Scct. VI. cap. I.

76쪽

parturientem, adstantibus interea nescio quae horrida meditantibus; eandem vero prudentis Clinici adventu, expansis fenestris, vix aeri libero donatam , infantem

masculum gratissime enitentem . ita tandem, ut sileam ingentem similium processum, tum proprii , cum aliorum Experientia convictus sum, vix dari praestantius r

medium pro Ophthalmia exquisita linteis , calida posci madidis , assiduo applicatis loco dolenti ; vitando utique

radios externi luminis , & ignis. Haec vulgaria sunt pro quibus tamen notum est, proh dolor i quot circumferantur clamosa, tum ab ignavis agyrtis arcana , citin ab

audaci ribus Chirurgis , Clisici sq. praesidia . 7s. In i rum firmamentum producere juvat insignem impos turam, ignoti sane, ut decet, auctoris; at non ignotae quorundam Bibliopolarum audaciae: qui sub prae

claro nomine,, Praelectionum Hermanni Boerhaave se tractatum edidit, tam oratione, quam ordine, atq. medendi methodo a summo Boerhavio longe abhorrentem se Demorbis oculorum. Venetiis I7 8. se Ubi fretus forsitan exemplis majorum, utputa Hippocr. aphor. 17. Sect.VI. ἔduorum necnon claris s. Fabritiorum , Hildani scit . , & ab Acquapendente , tot, tamque temeraria profert adversus

Ophthalmiam remedia ; qualia sunt a pag. s. in post rum se Venae sectio Largiter . . . . atque Purgantia Hydr,goga Psque ad animi deliquium is instituta , simul cum aliis obsoletissimis, ut videatur auctor in encheiresi optica caereroquin non indoctus , post neglectam prorsus Ba turam, propriae salutis curatricem, auxiliorum quoque

77쪽

lipendio habuisse. Jam vero tantam remediorum molem quo putas profectu structam λ Nempe ut pag. 84. ferat tandem sententiam is Si tamen post haec omnia malum non cedit, erit in curabile ,, Vah nugasi Quasi diceret: Si post adeo absurdam totius hominis animadversionem, amittitur tantummodo lumen oculorum quod saepε via dimus), malum quidem evadet irreparabile, Oed in rito levius . Finis Elementorum.

PARS

78쪽

PARS IL

NUMERATAE EXPERIENTIAE HACTENUS C O M ME N D AT AEALIQUOT EXEMPLA . Horum di stributio.

Primo agetur De methodo medendi morbis Pectoris. Secundo . De unias Chinae Chinae potestate in coercendis febribus Tertianis : adjectis nonnullis animadversionibus . Tertio. De Tolerantiae commodis in febribus acutis anomalae indolis. rto. De Tolerantiae necessitate in Asthmate vulgari. Ginto . De iniqua tortura, vulgo usitata, aegrorum, tam in Apoplegia, quam in Paralysi succedanea . Sexto. De ancipiti fortuni Emissariorum in aerumnis ChroniciS . Septimo . De indebita abstinentia Emeticorum in morbis Gravidarum, atque Puerorum . Octavo. De Valeriana, atque Cicuta quaedam Experi

Dum haec opuscula sub Censore, typis praevio, mane rent, facta est mihi copia legendi opus recens; cui tit. se Della Tolle rana a FilWosica delle mala ille : Osservaetioni Medicbe Critiche , etc. di Gius eppe Pasta. In Bergamo 2787. ,, Ubi A., momentis Clinico in luculenta praxi ver

79쪽

x x E M Ρ L U M I. satissimo dignis, adstruit sequentia. Prinao: Nihil ita obstare morborum curationi, ac nimiam aerumnarum In. tolerantiam ; indeq. parem remediorum anxietatem, & si. dem. Secundo : fructum Pharmacorum, quin et detractionis Sanguinis in depellendis morbis, incertum. Tertior Viceversa ; Naturae Medicatricis, rite substentae, Semper tutum. Quarto : Ad particularia descendendo, in morbis externis, seu vi, seu spont8 natis, apparatum idoneum, atq. regimen vita , unicum praesidium. Quinto: Morbos inflammatorios nota bene in tam Pectoris, quam reliquorum V, Scerum , si non progenie, atq. vi nocendi, saltem artificio curationis prorsus eosdem rejecto, ut par est, discreto ad Pulmones remediorum delectu ), una, vel altera venae sectione aliquantulum levari, pharmacis vero irritari. Sexto: In febribus Periodicis, praesidium unice congruum , esse corticem PeruV. .

Deniqu. morbos quod attinet sive acutos, sive chroni. cos, Occultae nobis indaginis, ut puta Variolas, Epilepsiam, etc. pro eisdem curandis, Tolerantiam Philosophicam prae primis extollit, remediorum q. jactatissimorum fallaciam ostendit. Dum haec adstruit, praecipuas morborum nocendi a tes perdocte elucidat, simul q. remediorum , ut ut Scholae medicae, aegrisq. amicorum, fascinum ab hominum cordibus paulatim, si fieri potest exauctorandi viam parat. Ubi videsis.

Eheu difficilem Provinci mi Ex eo quod remediorum jactantia favet apprime hominum Passionib., Tolerantia contra aerumnarum repugirat eisdem. Ad haec: Nullo negotio discit medicus multa reme-

80쪽

Iani vero numerata: ExperIentiae calculo enucleare aggredimur hoc opus, partim asserendo, parthn vero fe .ctendo aliq tantulum ab aequissimo alioquin praed. fascinicastigatore: uti videre est in seqq. exemplis, qualia observavimus per . ferme annorum lustra in frequentissima aegrorum Provincia. Sit autem

EXEMPLUM L

uraxis κostra medendi morbis Pectoris . t. vocantur vulg5: LPleuritis. 2. Peripneumonia. 3.romine composito, Pleuropneumonia. q. Catarrhus exisquisitus . s. nomine generico, Rheum a pectoris. a. Quidquid sit de signis, genioq. nocendi unicuiq. proprijs, omnes in eo conveniunt; quod inserant haec triari. e. Pulsum constanter violentum; tussim molestam; aegritudinemq. ad thoracem peculiarem.Verbo: VStum Spocialissimae indolis, cujus vivaciora Symplomata , ex vurijs praedis ponentib. causis, infliguntur pulmonibus, vel etiam pleurae; & non alibi. uam verborum emphasim , reipsa omnib. congruam , pleuritidi aptavit ni agn. Syd n ham. Op. Omn. Sect. V. cap. 3.3. Agitur propterea de morbis pectoris acutis: non ve .r o de chronicis, uti asthmate, hydrope, vomica, phthysi, &c. q. Circa variam de his morbis majorum doctrinam longum

quae imperet aegrotis. Contia : non nisi taedliosis simo quia non imperet s