Commentarivs in epistolam Pavli ad Colossenses, scriptvs a Nicolao Hemmingio

121쪽

AD COLOS Lν, rus resurrectionis Christi partilo, o I VJccipe Veteri homini cum actionibus

si iis renuncient,ac nouum induant, omni-

liii im Virtutum genere ornati,profligatis vi--i Coniuges, parentesic liberi,domini serui debita sibi mutuo praestent officia. tapita vi

ORDO ET PARTES CAO

Plinio eo eas,quae ex doctrina Immedia lyn ui: D E fluunt. Deinde generales per distribum in ionem 4 contrariorum collationem. Dpn se fiet enim Christiani hominis, conferendo eicii viciis oppositis recenset.Tum descendit ad personalia officia coniugum,parcntum, liberorum, dominorum, seruorum. Vnde in quarto capite ad generalem redit paraenesin, quae sane exhortandi ratio, ve is maxime est perspicua: Ita iuxta artificum

Ν praecepta omnino instituta videtur.

122쪽

EPIs T. PAVLI

Si surrexistis igitur cum Christo, quae sursum sunt quaes

rite. Illatio est exhortatoria,5 ponitur propositio maior loco totius argumeti, quemaadmodum in hypotheticis ut plurimum fieri solet. sic argumentum a conneXis. Si surrexistis cum Christo, quae sursum sunt quaerite. Sed resurrexistis cum Christo. Igitur quae sursum sunt quaerite, id est, rebus coelestibus studete Atl haec est prima propositio institutae exhortationis,qus per locum a contrariis extruitur, ido bina praecedense.

Vbi Christus est, in dextra Dei sedenS.

Propositionis ratio est Christus, cua ius membra estis, quaerendus est. Sed is in coelo est, in dextra Dei sedens, Igitur ibi est quaerendus, nempe fide, inuocatione, affectu S meditatione vitae coelestis. Haec Pauli verba nequaquam tollunt praesentiam Christi a nobis. Nam iuxta promis sionem suam Christus nobis vere adest. Ego, inquit, ex vobiscum usi ad comis sum

lagativos in

ntus, s

123쪽

s s. summationem seculi. Distinctio ergo Augustini huc facit: hic est, per id quod Deus est,in coelo autem per id,quod homo est, videlicet hi Christus est in dextra Dei,ut hic Apostolus loquitur. Est enim 1c dextra Dei absit omni dubio

locus beatitudinis de felicitatis, in quo loco corpus Christi collocatum est. Namh1c diserte opponitur dextra Dei locis&rebus terrenis. Nec cum his pugnat asesertio de praesentia vera corporis Christi in coena. Est enim in coelo corpus Christinaturali praesentia, in coena vero superna turali, quemadmodum ipse Lutherus fa

tetur.

& non quae sunt super terram.

ivladiat Repetitio est propositionis amplificatae Antithesi, quasi dicat Ceremoniae vos in terris detinent, sed vestra medit tio debet esse coelestis, ubi Christus est.

Igitur ista terrena ne amplius sectemini. Hic enim terrena vocat ceremonias illas Scritus, contra quos dis ruit in superiori capite. AUOcant enim a vera meditatione

124쪽

EPIs T. PAVLIlantur ceremoniae, eis minus est verae salsectimoniae, eo i magis ignoratur Christus, occupatis hominum animis in ceremo.

Mortui enim estis, S uita vestra abscondita est cum Chri. sto in Deo.

Ratio ab adiunctis duplex. Mortui estis mundo, Igitur quae mundi sunt nolite meditari. Vivificati estis cum Christo in Deo Iaitur istius vitae ratio habenda est. Cum addit, Cum Christo in Deo, duas causas futurae nostrae gloriosae vitae indicat, Materiam, d efficientem Christus est materia vitae nostrae. Ipsius enim vita nostra est,ut ipsius mors nostra est.ELficiens causa est ipse Deus, qui hanc nostram absconditam vitam olim in lucem Producet.

Vbi autem Christus appa.xuerit uita nostra, tunc A uos cum eo apparebitis in gloria.

Consolatio est, qua animat Colossensas

i hortallis ant

li vital tisicuti

uestra

or itur carpit pellic

125쪽

gatur itu

ri siste

les contra praesentes aerumnas, ut boni consulant moram apparitionis promissaevitae in gloria beatitudinis. Vt enim latet margarita, quam diu coclea occultatur, illain refracta proprium virtutis emittiti fulgorem: Sic de nos donec in hac morte di carne suerimus, nostra vita latet ab

scondita, sed di luta hac carne, vita n stra gloriosa apparebit. Hic locus opponatur omnibus huius mundi aerumnis, hac vita nos consolemur, quoties saeuior persecutionia tempestas suboritur. Quam enim certo Christus glorificatus est, tam certo nos, qui hic in eum confidimus, suo tempore glorificabimur.

- is Mortilicate ergo membra Emi uestra,quae sunt super terram.

imo ait l. Inseri generalem exhortationem,quam orditur a prima poenitentiae parte, quae est carnis mortificatio. Ac primum in gea

litis, hortatur ad mortificanda membra, quae sunt supra terram, cui moesubiungit l, i quandam distributionem membrorum. i iiij Porro peccata Massectus peccatorum,tisiuisicia tala in scripturis metaphora, quai tota

126쪽

EPIsΥ. PAVLI peccati massa appellatione corporis desi gnatur, Vocat membra terrestria, quasi corporis totius parte Sc membra quaedam veteris hominis, hoc est, corruptae naturae. Docet Proinde hic locus, quales- nam nostra natura simus, queml fructum,li nobis relinquamur,producere valeamus. Porro mortificationis descriptionem colligamus hoc pacto Mortificatio est verus timor Dei, quo resistimus, adiuti Spiritu sancto, concupiscentiis carnis, abs erremur metu iudici l Dei a peccando, quadam , diligentia ac disciplina cavemus in peccata lapsus, quo toti spiri me corpore Deo obsequium e fide praestemus,in nouitate vitae ambulantes.Huic exaduerso respondet vivificatio, quae est, cum consolatio ex fide percepta,tum nouae vitae incoatio, in omni pietati exercitio. His duabus partibus, mortificatione vivificatione, constat spiritualis regenera

tio.

Fornicationem.

Id est, illicitum concubitum cum muliere sibi matrimonio non iuncta.

Immunditiem.

127쪽

AD COLOss. Hae notat omnem illicitam Venerem, quaecunt nominari possit. Verecunde R GI enim pro multis libidinum generibus PO- aer fuit vocem, omnibus venereis actionibus

communem.

it, uiuae t Libidinem.

ii additis prid. Erasmus molliciem, ertit, quae est o- ii iii mnis libidinis incitamentum, verum grae' P upi ce παθω esit, id est, assedit turbulentior, iiii*pi 3 seu rabies quaedam corporis, qua vellitat ualli suriosi ruunt homines in quaevis libid1 s, num genera, unde tales homine dicuntUrum is graeci κου ον αvους, id est, e venere insani seu furiosi. Haec ut inquit Athanasius non secus se habet, quam vulnus' cor more aut febris, aut alius quiuis istiusmo-

Σ iij. eui mederisin hilaris cUraeest,

Concupiscentiam malam.

Haec omnis mali fons est.Sed cum malam nominat, concupiscentiam aliquam

128쪽

EPIs T. PAVLI honam esse subindicat. Illa carnis est, de ad carnalia sollicitat: Haec spiritus est,quaquae Dei sunt Sc virtutis, concupiscuntur exoptantur Gai:

Et auaritiam, quae est sinam

Iacrorum cultus.

Cur auaritiam sumendam ε ampitandam, tanquam veteris hominis mem-hrum, cupiat, rationem reddit, nimirum quod sit simulacrorum cultus. Si igitur Christiani veri Dei cultores esse debent,6 fugere omnem Idolatriam, profecto ab avaritia abstinebunt, quam si sectantur, a vero Dei cultu aberrant. Ratio autem, cur auaritia dicatur Idololatria, haec est, quod vi Idololatria vero Deo spreto, colit idolum Ioco veri Dei: ita auarus hus suis confisus, fiduciam in solum Doum abiicit. Ideol recte Idololatria a Paulo dicitur.

Propter quae uenit ira Dei in filios inobedientiae.

129쪽

AD AE OL S g. Meminit iudicii Dei in inobedienω, hoc est, eos qui spiritus imperio excuta, carni indulgent ad omnia nefanda scelera Perpetranda. Ex hoc loco conuincitur, flagitiose viventes,nihil prorsus fidei habere. Nam omnis qui credit, ab ira Dei vindi- hae Gaius sanguine Christi est. Haec proinde sit na ex notis externis filiorum Dei δ fi liorum Satanae. Illi ex spiritu fidei mortimilari e carni student, Hi laxant frena casehodii,si natibus desideriis.

In quibus 8 uos aliquam

do ambulastis, cum uiueretis in eiS.

Ambiguus est hic locus. Nam ince tum est virum, in quibus, ad filios inob ' dientiae. aut ad vitia, quae recensuit resera tur. Si ad homines,hic crit sensus. In quinioso hu . inter quos ut vertit Erasmu vos' aliquando ambulabatis, dum viti xetis in eis, scilicet sceleribus, quemadmodum illi fecerunt. Ac ita admonet Colose senses prioris vitae, ut iam sint cautiores,' postquam ad Christianam religionem con versi sunt. At si ad vitia referre malis, hic

130쪽

ν EPIST. PAULI erit sensus. In quibus, scilicet vitiis vos aliquando ambulabatis, id est, conuersa-hamani, cum adhuc viveretis in eis, quasi dicat: Iam per mortem Christi,carni ademique eius operibus mortui estis Non igitur decet, ut in viiij amplius vivatis, atq3 ita erit argumentum a priuatione causae ad priuationem effectus Monet hic locus, quod Christiana religio de professa requirat vitam&mores religionico

Nunc autem deponite Muos

omnia, aram, Indignationem,

maliciam, blasphemiam, turpiα loquitum ex ore uestro, ne menstiamini alii aliis.

Pergit in hortando Colesienses ad deponenda membra veteris hominis, quorum nonnulla subiungit, nempe iram,eX candescentiam, malitiam, blasphemiam, turpiloquium Sc mendacium. Ira excandescentia facilius apud Graecos distinguuntur, quibus ira, hoc