Il commento piú antico e la piú antica versione latina dell'Inferno di Dante dal codice di Santaniele del Friuli;

발행: 1892년

분량: 211페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

101쪽

CAP. XV. 69

men oblivionis quod una in eo salvate lavate sunt anime oblivi-Seuntur malorum omnium quo commiserunt in vita Lethe edraimasi or di questa fossa -

Capitulum XVJ

Ora emporta lun dedit argini cum auctor in fine capituli procedentis elegisset consilio saviori relinquere nemus et sequi argi noni 0 est ripam fluminis. Et propterea dicit - ora ci porta te. Quale ibamining hi tra uigante et bruggia, Exemplificat auctor dicen Se invenisse sit ambulasse por tales vias difficiles ripa et argine quale ripas sit argiles faciunt sori illi do frandia qui vicini sunt mari in locis qu0rum unus dicitur vizante alterdicitur brugoia, quod ibi mare secundum solitum curSum Suum bis crescit et decrescit in die. Et propterea homines de partibus illis ne offendantur per multitudinem maris ad resistentiam quefaciunt fieri magnas ripas Sive argileS. Equali padonant ungo abrent perdi fender torvilia lor α- stella Anzi che chiarentan elcaldo senta Adue Xemplificat auctor dicens e tales invenisse et ambulasse ripa n s quales faciunt fieri paduani ripas et argines super Fluvio Brente antequam liquefiat nix de alpibus Carintie me offendatur ad uanus districtu pr0pterdilaesionem aquarum.

Eio e0si silliolmi nunti dispiacet se Brunetio latino te. Jn parto ista invenit anima d0mini Burnelii latini de Florentia qui fuit

optimus astrol0gus hisyca et 0ralitate plectariis et inter alia composuit quendam librum qui vocatur Thesaurus in quo multa pulchra et utilia pertractantur - qui interrogat ipsum dantem de causa sui itineris re Spondit auctor sibi auctor bis prout textus declarat Jnferius maxime cum dicit, e comincio qua fortuna te.

102쪽

70 CAP. XVI.

ab hiatico descendit de festile hoc est e gente illius Civitatis que fusule dicebatur de qua tractatu in est superius C. , ij adi et i ipsu ui dantem traii Juriabitur ei e ipsius peribus vitiosis dicit etiain ipse dominus Burriethus in onorem et laudem auctoris etian vituperi uin et nitamiam ipsius populi Florent in quem e cum appellate vitio superbi avariti et nvidio Vnmundi uti quibus maxime inter alia vitia perpe n ditur, dicit alia plura prout Jnferius latius

continetur.

In somni sappi che tuiti fur chei ci Prisciano senua conquella turba gram si rancesco accors etc. Jn ista parte declarato dicit die tu dominus Brunetius ipsi auctori qualiter risui anus cum comitiva Sua puniuntur in Pim ei reulo peccato soddomitico dicit etiam quod hic punitur quidam Episcopus florentinus qui transitus 3 fuit a servo servorum, hoc est a summo p0ntifice si de episeopat florentinum in episcopatum vicentinum, Et hoc est quod dicit teXtus - fu trasmutato arno in bachillone qui urnus est flumen transiens per medium Civitatis Florenti Baehill0ne est flumen vicentie, per que flumina auctor Significat Civitates istas, alia per Se putent.

Capitullitu XVI

si era illoco te sidia c0si et imb0mb dellae qua he cadianellultro iro tu. Dicit auct0 Jn principii huius capituli quod in

loco ad quem pervenerat audiebatur rumor et Sonitus aque cadentis in alterum ir0nem. Simet aqvelle che larnie ann romb - EXem plificans diei auctor quod tales rum0r et auctor εic erat illius aque qualem Sonitum faciunt arne Sive apes quum simul coli adunantur β in quo l0c auctor ipse vidit tres anima VerSUS pSum Seen dentes sub novis et veteribus vii haeribus cruciatis .

103쪽

CAP. XVI. 71

Quti sole in i campeani cosi farnudi e tinti di Disando lorpresa et loro Cantactio Auctor Xomplificatione loquitur dicens qu0d quemadmodum pugiles bellante antequam in actum pugne progrediantur sibi provident qualiter per ipsorum astutiam et virtutempOSSint adverSus adversario pugiles pro valero, sic dicit ipso ille

tres animo florenti ne venietates et congregantes Se ipsas in forma cuiusdam circuli Sive Ote V u terunt facie eorum VerSus pedeSeoruna alia tamen aliqua di Xerunt ipsi Danti prout per seriem textus inferius demostratur.

mi uoce, in nos tros isti fuerunt florentini et cives maximi dedi vitate florenti quos orribile sod domi peccatum Sub ho mi Serrimo carcere in eludit et punit - nam in hoc quod dicit luseramolglie tu chaltro mi uoce declarat do illa adinorosa libidino 80gd0mie qua tamquam XOre recipua fruebatur, quibus Om- patitur Et respondit auctor dicen dinostra terra ori et Q.

serius fuit etiam orentinus hoc vitio maculatus, qui cum pre nn Ssi tormentis simul cruciatur i. me que sume ch proprio caminino hessi chiam aqua quetresus avanti chessi de valla giu ne basso letto Aduc exemplificandol0quitur auctor qu0 quemadmodum auditur rumor et Onitu e X resonante et descendente aqua fluvii qui antequam descendat penes civitatem furti xij ab inde supra vocatur aequa anta, eum Vetor

attigerit civitatem furtivi vocatur ' in loco quodam montanee quem Vocant sanctus Benedictus de alpe qu0d ibi descendit dealpibus ita dicit auctor se invenisse indicto Uuo fremitum et sonitum aeque

descendentis et cadentis ex alto. J avia inturno una corda cinta E con ess pensat lcuna

eum premissis tormento simili cruciatur cum autem Oeatam Qui manea anche nen Arion la iras dant si di uel notri s vaeante, im- bombas o. 9-1 0) stinga a quale it periodo non si reSgo.

104쪽

volta. Dicit in lac parte quod ipse cum aliis in se tuto sec. permanente habebit quandani cordum in tam cum ali qua corda aliquando prop0suit et pensavit ad prosequendum et captandum longam que habet pellem depictam, hoc est dicero quod ipse

Dantes aliquando voluit cum fraudulentia ' - quod quemadmodum corda est nodosa et tortuosa sic fraudulentia que eum predictum et cogitatam malam Sit adeo a veritate δ remota a se ipsa non est recta sed potius tortuosa quod abilla summa et divina regula om-mia dirigente proculdubio est divisa, per longam vocatam que est variis colorata coloribus u Xuria figuratur quemndmodum ipsa longa est pluribus dipilata c0loribus, sit ipsa luxuria iugi ' et molestat hominem crucis quam plurimus V ut plenius tractatum est supra Superiore primo capitulo Poscia chilebbi anime uita sciolia sic0me duca avia comandato ete. Sic postquam dicit auctor hae gona sive corda me XCUSSi.

silicet hanc fraudulentiam michi abstuli ex mandament a dest ducis mei Virgilij. 0 est ex imperio religionis sive rationis quam Virgilium ' pro ratione figurat sicut primo capitulo superila est descriptum cordam dedit ' Virgili 040 est ipsam fraudulentiam et voluntatem et appetitum suppositum ' rationi et cetera, et Sic ipse auctor usu non fuit ipsa fraudulentia luxurie per modum fraudulentie. Elpur convien chen0vita risponda dicia fame medesimo a nuovocenn dicit auctor quod cum Virgilius deiecisset dictam c0rdam in l0e infimo et obschur immaginabatur ipse antes in se ipso et dicebat opportebit ex necessitate quod ex tali actu Virgili sive ex actu ipsius c0rde in tali Jnfimo et tenebroso loco as qua n0vitas riatur et surgat quod maXime ipse Virgilius admirabaturl0eum predictum p0st actum pSiu corde.

Cancellato Laeuna, Piempita dat 0l Gaddiano e con fraude si votis acostare a luXuri que eum per peccatum et cogitatum malum sit a deo et a vei'. - sic ipsa lux affigit et m. h. curis q. plurimis, si Virgilius

105쪽

si quanto Cauti liuomini essere deon presso accolor che non et eg9i0n pur 0pra etc. st una est ver bum notabilo nam inter ceteros hominus debet homo studere ut prudens appareat et cum prudentia operetur sed taxime inter eos qui Sunt tanta virtute et perspicuitate reclari quod nedum opus humanum Jntuentur et noschunt sed etiam subtiligantes inquirunt discutiunt o speculantur sub qua antentione et proposito Sive motu moventur homines ad aliquid faciendum. Et egi anime tosto edra dis0pra te sempre a uel ex casacci dimenz0gna. iii etiam est verbum notabile nam quam Vi Somne quod serum est sit sub veritate fundatum quod tamen potest esse tale quod ex qualitate et in habitudine rei et persone loci vel temporis auditoribus incredibile videbitur idcirco non debet esse lingua receps ad descriptionem Vel narrationem eius veri dicti vel facti et quod non est verisimile vel quod habeat aliquam spetiem vel evidentiam falsitatis Et hoc dicit auctor ad exemplificati0num i sui quod ipsum oportet describere et tractare dequadam bestiali figura quam vidit in loca sive circulo isto natantemper aerem tamquam natat ille qui cum se deorsum in aquis dimiserit propter reparati0nem ancore navi aut propter quicquam necessarium ' versus celum, alia subsequentia per Se patent.

Capitulum XVII

sicco a fera colla coda aguz etc. Cum auctor Superiori proximo M' capitulo devi0lenti j et fraudulentijs Jngenerali tractaverit xij capitul deviolenti j illatis in proximum. iij ' deviolentij in seipsum illatis. xiiij capitulo deoffensionibus Ommissi adVePSu maiestatem divinam xv dellatis in Jursis in naturam et rebus divinis eXparte pecuati odd0mi te presenti capitulo tractare intendit deviolentijs natur illatis e vitio usurarum et propterea iacipit.

106쪽

74 CAP. XVII.

Et queli foeta immagine Uroda sisenne arrivo latesta albus tomα ulla riva non trasse lacoda, advertendum est in parte ista quod fraudulentia figuratur et intelligitur per hanc bestiani. Nam quemadmodum heu sera sicut deseribit auctor Super ripam caudam non obstendit, ita homo fraudulente i fraudem ipsius retinet in

absconso ut fraudulenter possit exterius operari et quemadmodum bestia hec faciem Justi hominis et humilis dem0strabat sic homo fraudulentus vivens ustus et humilis apparere molitur ut sub c0lore ustitie sub humilitatis et citi speciem possit decipere confidentes Et hoc est quod dicit teXtus. L acci sua era acci dum giust - per id nam quod diciturcon tu colori sun messi e sopraposti sciendum est quod que madmodum bestia illa colorata est ut ijs coloribus ita anima fraudulenti variis malitiis et falsis ad inventionibu est maeulata Nonne conobbi alcuno malo muccors me diacollo di iase hunpende uri lascha -- iis rascripti omnes fuerunt feneratores In una ors gialia vidi aurro chedun leone asia facci et contegris, Ste qui habebat hanc ursam ad collium fuit quidam degiamfigliagis de florentia cuius nSigna sunt leo guli u in campo giallo. MoStrare nocet iunca si che burro. ste fuit quidam de

Ubriatis maximus fenerator cuius nSigna Supra pieta ' - un che dun scrofa azurru egrossa - iste fuit Unus deserovigni de padu magnus fenerat0r uiu in Signa Sunt premi S Sa

Sappi chel ni vicino vitaliano sed, a qui da mi sinistro sanc0gridand vegna e cavalier suurano iaste talianus quem militem summum appellat est dominus uiamonte de Fl0rentia, cuius insigna sunt tria capita, de quo dicit anima illa paduana qu0d expeccat fenoris sedebit ibi prope eum in tormentis illis Prova elduca mi chera salito monta inana chivolgii esserρ mezo in chella c0d non possa far male per hec verba, duo notanda Sunt, primo Siquidem quod quemadmodum ipse auctori raudulentus cui ius suu ita picta

107쪽

CAP. XVII. 75

ascondit et equitavit ipsam bestiam ita mortalis qui libo debo conculiare conuule . et sibi subicere fraudulentiam et peccatum per intelligentiani rationis, secundo quod quemadmodum ipse Virgilius fuit medius Inter auctorem et caudam ita debet tomo inter voluntarios appetitus et fraudulento motu e una parte et Seipsum Xulia tamquam medium Jnterponere rationem E dissem irone vovit oggiinai. Nam auctor vocat hane bestiam Gerion qui demon est in alio ilion i qui vocatur eri0n et habitat ibi cum fraudulentij sui S. Muggi0r aura n0n credo che usse quando feton te abbandono freni similitudine loquitur auctor dicens se fuisse aut terrore tantoque timore deductum cum ascendisset bestiam illam peraelon ' et natantem quod non credit maiorem timorem fuisse in terris eo tempore quo currus Solis de celi Cecidit Super terram

Nam Sicut legitur X.... dicitur quod e tonte fuit filius sibi ut Climine et cum inproperatum et vituperose dictum fuisset dicto Fetonti ab epas solio eius et a fili eius quod ipse elon te non esset luminis 3 Febi iratus et0nte acceSSi S Seo admatrem et ipsam interrogavit et coniuravit ut sibi diceret veritatem quod si esset filius Febi inue asseruit quod filius phebi erat Cunque dictus

Phebus, qui esse dicitur currum Oh regeret et conduceret luisset rogatus dicto et0nte suo fili quod ipse dimicteret una die reggere currum Solis - et hoc spetiali dono petebat phebus quamvis invitus videns fili voluntatem currum Oh ei regendum et conducendum concessit. et0 vero ascendens equo incepit ducere Currum solis cumque pervenisset cum deo eo curru Sub qu0dam Signo celi mu0 Seorpio Ominatur, viden in Solitam et

mirabilem novitatem Sigei signi - tremens et timidus equis libere relaSSuvit habenas exquo ipsi equi se libras liberos et agiles

Seutieu te currente et alientes, currum Solis totaliter Subverterent 7 et sic ipse elon cum equis et curru solari decet in terris

108쪽

CAP. XVII.

cecidit propter quod incendia nova et diverso in celestibus facta sunt sic ut apparet in celum quum Sic Variatum apparet per nova Signa tam rubea quam colori alterius in ipso apparentia propter quod etiam X ncendio currus cadentis terra combusta et arrida facta est sicut apparet in magna quantitate terre sive in partibus ethiopi in quibus partibus terra arrida est et sterilis exquo si quidem magnus tremor et horror homines occupavit hec siquidem ita se habent secundum poeticas sectiones Et quando caro misero e reni senti penna e perla schaldata cera. Sciendum est quod carus fuit quidam Juvenis qui cum quibusdam fratribus suis et cum patre eius qui dedalus vocabatur reclusi fuerunt in quadam turri posita in medio mari demandato Junonis regis recorum quem pS dedalus ' docuerat se informaverat phasiphe uxorem dicti Regis induere pelle vacca et collire cum thauro, que turris distabat a terra perplura miliaria, videns autem dedalus se non pos Se exire turrim ni Si per alarum et volatu remedium Summo ingenio et arte ipsius fecit sibi et filiis suis pennas ignes ligneas unitas renibus eorum cum era et pie quo facto pater docuit filium minorem per turrim et defenestra

infenestram et ipsum exire VerSu mare et postea redire, postmodum pater vero volens Sire eum filis dictam turrem monuit

ipsum filium uniorem quod in Volatu ipsius non intantum ascenderet quod ex calore solis destruere nitur sibi ale propter liquefationem picis et cere ne in tantum descenderet in volatu ne deficeret in itinere, quo audito per dictum Jcarum ipse pater Volare incepit cum dicto caro et alijs filius suis sed antequam egrederetur

turrim pater dixit iij suis omnibus, iij s sequimini vestigia

mea ut possitis mare Salubriter pertransire, postmodum Jncipiente Volare cum per spatium magnum aeris tutineris volassent dictus carus se agilem sentiens cepit ascendere et ut falco Volar per mare aerem paterna Vestigia relinquendo, exquo piX et cera reS0lute ipse carus cadens mortuus in aquis Summergit u r

109쪽

- quod paterianspiciens lie verba protulit versus silium morientem et tilios filios ipsum prosequentes. Ycare natebit, i tu sine patre peribisqu6 tibi dixi bis medio tutissimus ibis. cari nati memores estote parti parati in

Jussa paterna pati mediunt tenuere beati. Idcirco dicit auctor non credo dictum earum et patrem ipsius in casu ipsius cari habuisse tantum tremorem quantum tune tempori Seges liabui, et li0 est quod dicit teXtus D tu mic quando vidi chera te. Alia usque ad finem capituli que per Se patent.

Capitulium XVIII

Lu090 e inferno cosi detio male olge - Auctor in procedenti capitulo tractavit defraudulentis et feneratorum delictis, modo in parte ista describit de alijs deceptionibus et mali iij et de iiij smaXime que mulieribus Sunt illate. Tuti dipietra e di colore ferrigne Auct0 describit locum esse hipideum prout teXtus Sequens manifeste declarat. in i romani pellexercito molio anno de glubile su pello ponte etc. Selle faction che porti non son false Veteco c0Si setiusetit cacci Hemico uehetera per se demOStrat de persona et nomine cruciati presentis et de causa cruciatus, de glosa ad declarationem aliam non procedit. Adiger sipa tra a Deu et eno, Hoc vult dicere quod tota presens non vivunt in civitate bon0nio quot anime liorum qui fuerunt decivitate predicta puniuntur in loco illo nam Dicit lictera. Adicer sipa tra avena e Leno. Tuinque Civitas bononi posita est inter fluvium reni et fluvium papilio Sapine). Tantumque etiam Oeabula sipa sapa et similia sunt Oeabula bono Die. Quale anson che per foret et 1 er sonno eos i etc. Nam

sicut legitur e principio , i, libri Ovidi, maior Ganson filius

110쪽

78 04 P. XVIII.

Esone et nepos sello regis recie xii pelleus filios max hulos diligobat propterea ipse re timens ne anso nepos eius post mortem dicti regis acciperet regnum filiorum ex heroditato

patrem ac sciens quod in quadam insula que vocatur insula di- coleos erat aureum ellus hoc est quidam aries aurei velleris fata tus et sacrifieatus - equo dicitur ' quod qui ipsum arietem aquirere poterat idcirco dictus Re Pelleus cognoscens dictum Jans nem Juvenem et assectantem laudari et honorari cognoscens etiam quod dictus aureus aries e impotentia loci et multis obstaculis per simplicem personam ominis quiri non poterat ut ipse Janson nunquam rediret ne fis: ipsius pelle molestarentur in regno tantis suasionibus et blanditiis ipsum an sonem ei reum venit quod ipse an son 80eiatus eum ercule et alijs pluribus soci j ivit ad insulam do oleo in cuius Siquidem insule monte Summo erat quoddam

palatium inquo reclusus erat arie aureu Sed antequam perveniri posset ad hune arietem quirendum Opportebat primitus cum duobus serpentibus in introitu montis montibus morantibus pr0liari inuibus devictis opportebat accipi et domari duo tauros silvestres et feros habentes cornua quidem ferrea et illis tauris imponore

Juo iam arare terram ibi positam et e dentibus devictorum serpenti uni seminare in terra Aquo emine postmodum Oriebatur maxima armatorum multitudo quos opportebat vincire et istis do victis duc inveniebatur quidam draco venenosus et ferus qui quemlibet volentem montem ascendere devorabat postea Vero in Summitate montis aries aureus erat inclusus et dedicatus Deo

Marti et sic quiri non poterat nisi per an tres passi0nes Orribiles transeundo sed nichilominus Medea filia Colcus rogis Cololii insule videns et diligens Jans0nem e pulchritudine sue sic fecit cum

t quali molio amaxa accip. r. filiarum et hereditatem paternam D. Anon. - dicebatur diae una s=wM. ., otio Orebbe SSe tuta Europa si non. per a largas per tantos passus horribiles

SEARCH

MENU NAVIGATION