Il commento piú antico e la piú antica versione latina dell'Inferno di Dante dal codice di Santaniele del Friuli;

발행: 1892년

분량: 211페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

31쪽

s Lo toruo senaridai a Contim do titulum ad procedentias auctor in precedenti capitulo mos avit qualiter e saniori deli- boration Virgili idem Virgilius Dr sumpXit quem ipse auctor

sequebatur an presenti vero capitio materiam prosequendo de-ymostrat ut diei quod dies declin: iri et adveniens umbra noctis ad quietem Poeabat animantia sup terram ipse tamen Solus auctor parabatur ad substi non das differendas varia passiones tam tineris quam stridorum vel irmentorum infelicium n man- rmn - que Omnia mens auctoris re fati non errantis universa , liter recitabit. Omus o alto ingegno ora et Jn parte ista auctor vocat rogatque poetam ut antequam te incipiat sapienter extimet si est ante virtutis qua possit eunem auctorem e m ducere per tantos tinerum dubios et disponiosos i meatu et arguit con-ytra eum dicens. Tu Virgili dicis u0 parens silvini sic sives qui quidem fuit Eneas una esset i humana et corruptibili carne descendit ad inferos quo ducere a proponiε. Et Si nivei Sorum malorum hostis qui est ille pus ternus fuit sibi propitius et benigna concedend ipsi Euee ud possit ad infero pervenire. Videtur homini intelligenti et pro vio quia dignissimus censebatur ipsam divinam potentiam Enee r icto favere Sublimi fine pen- sat qui ex eo debebat in poster in prosilire qu0niam e ips0 Enea exoriri debebant Remus et Raullus Rome urbis fundatores Prime vi Consideratis etiam imperitis sublimitat fastigi et m- peri pertinentibus que ex eo deae Enea habebant in posterum causari non indignani Sed congruunt ideri debet cuicumque intel-yligenti et sapienti quod ipse aesti divinam gratiam in empire0 uel fuerit in imperatorem et satriis Romanae glorie li electus.' non e per si graudi uni di vi e brieolossi passis

32쪽

8 CAP. I.

, che questo darii fara star lucente. Poeta sicut scribitur per prophetam vel phylosophum in primos metaphysice eum hundus ipse inferiori contiguus sit isti supe- riori ut omni virtus cuius gubernetur ei inde. Id circo l0s- si Dile est quod excelesti corporis influentia quidam tres ut dux Sive princeps magnificus in futurum referatur in Orbe e cuius salubris virtute regiminis dissipabitur solus i t universalis pacis, et 0ni tranquillitas mortalibus tribuetur sicut olim contigit tem-y 0ribus salutis et gratie Cesaris Octaviani Augusti mperatoris, qui annis sic et vj mensibus feliciter imperavit in orbe cuius sumperi xlij' anno ex inclita virgine et dei genetrice Maria natus

'St Secundum carnem dominu nostera hesus christus prout in veris et antiquis cronicis demo Stratur. Cobtui non ciber terra ne peltro te Subsequenter procedit auctor ad laudem huius virtuo Si venturi dicens iste venturus est erit plenus Sapientia et virtute in suo felici regimine non queret nec sitiet ista terrena nec aurum vel argentum in quibus hodie universi Reges et principe delectantur, Sed per Veram pru-

, dentiam et dile eti0uem virtutis universaliter imperabit. Nam Sicut legitur Tulli secundo officiorum. Male enim se res habent cum, quid virtute offici debetur id euptatur haberi pecunia. E sua nation ira trafeltro et fel tr etc. X verbis istis Signi

fidat auctor quod iste talis venturus vir virtuosus et Sapiens S, debili genere et de vilium parentum assinitate procedet. Nam eum y feltrum Sit vilissimus pannus ut dictum est si per ipsum fel

33쪽

CAP. I. 9

, trum figurantur et intelliguntur parentes et genus. Ex quibus, habet iste dii veritatis ot princeps iustitie prosilire Alio etiams X positiones et varie dici possent Secundum Significationes divors Sas huius nominis ultro et Secundum Vario intellectu que pres sentialiter obmictuntur e prolixitate materie resecanda.

Di uellumile talia, salute te. 0strat auctor quod iste, talis princeps iustitie successurus in petiali regione talio s que talia est humilis per peccatum hoc est ad ista vitiosa de lapX - purgabit a viiij et illam per veritatis et iustiti semitam in tranquillitate disponet et constituet in salute. Per cui mori a vergine ammilla etc. Heu quidem ammilla fuit magna potensque d0mina que Venit tempore quo adventus, Enee fuit in taliam post destructionem tr0ye in subsidium Turni, maximi et potentis ducis in istis Ytali partibus, qui tune tem Pori eum Enea pugna Vit - cuius pugne causa fuit Livina filia, Regis Latini Regis tali a qu0 0Stmodum omnes latini denos minati fuerunt mite Lavina promi S Sa fuerat in uxorem dictos domino Turno, tamen Enea tunc tempori superveniens in

, Ytalia pro dicta Lavinia pugnavit cum Turno, ita quod ipse Turnus et etiam magna ammissa que venerat in Ytaliam pr0pter succursum dicti turni per dictum Eneam et genitos suos mortui, et sevicti fuerunt. Sic scribit Virgilius ultimo Eneydos de ipso, turno devicto cum dicit. Vicisti et victum tendere ahnas., Aux0ni videre tui tua est lavina coniux. Et ideo dicit testus sper cui moeri hoc est quod mortua fuit in Ytalia per Regno talios quod volebat aequi stare ipse Turnus Eurialus et Nisus fuerunt, du pr0di viri se mutuo et intime diligentes qui cum essent de gente ne eis per infortunam obolaisset i ipsos hostiliter intereis mi secundum quod latius scribitur per Virgilium. Questi a cacciera per gni villa et c. Dicit auctor quod iste

34쪽

yprinceps huiusmodi sic venturus e universis locis et urbibus ipsam infelicem avaritiam profugabit d0nec ipsa in inferno hoc, si ad infima declinabit ex quo inferno proceSSum per inVi-ydiam pr0silivit. Et istud est verum quod ille lucifer angelus tenebrosus videns primum hominem forte reatum ad possiden, dum ilhis inclitas sedes a quibus precipitatus fuerat per Superbiam propterea motu invidia primo noStros parentes pr0 vocavit ad , ea exquibus hodie omnes adheremus. Et hoc est quod legitur, ex libro sapientio Invidia diaboli mo introivit in orbem terrarum. Ondio perlo tuo bene te Modo concludit auctor ad pree

s dontia et dicit loquens in persona ipsa Virgilij. Ego Virgilius delis bero e sanioris electione consili quod me sequaris et ego ducam te per locum ternum in quo audies Suspiria et clamores animas rum et spirituum affectantium et clamantium quod anima moriatur, quem ad modum corpuS ES mortuum. Eoedra color che son. Post hec dicit audio tu videbis et ego ostendam tibi animas eorum qui contentantur penis ignei conssumari et istud 0ntingit ratione spei quam habent ad ascen- dendum in patriam superiorem eum gl0ria beatorum et Ste sunt anime que purgantur et Stant in purgatorio

Ille qua pol se tu orra salire Anima et acto tu dimeydengna te. Ad quam quidem gloriam beate gentis si volueris pervenire dicit ipse poeta danti te oportebit esse virtuosioris opes rationi et ite quam ego fuerim quia, cum ego Virgilius fuerinas paganus et Si fuerim divine legis contrarius, hoc est quia X aqua et Spiritu saneto non fui bapti8mate ren0Vatu - non pos- sum ad illam summam et incessabilem gl0riam pervenire., Con et i lascero ne mi partire. Dicit poeta cum ad illa

' Superiora beata contrarietur accessus cum te usque ad locum michis habilem et concessum tuam presentiam Sotiaver tune te reliquam, cum ill choro gentium et felicium animarum. me uelon erador che lusu etc. hec alia que Sequuntur Sque

in finem presentis Capituli sive cantus per se ipsa sunt n0t0rias satis et manifesta.

35쪽

Lo toruo se nundat a Continuando tituli in ad precedontias auctor in precedenti capitulo mo Stravit qualiter e saniori doli- boratione Virgili idem Virgilius itor sumpXit quem ipse auctor

sequebatur. Jn presenti vero capitulo materiam prosequendo de- , mostrat o dicit quod dies declinabat et adveniens umbra noetis ad quietem Poeabat animantia super terram, ipse tamen Olu Sy uetor parabatur ad substi non das et differendas varia passiones tam tineri quam stridorum vel tormentorum in felleium anima- rum, que omnia mens auctoris prefati non erranti uni Vel Sa - , liter reeitabit. Oiuus o alto ingegno Ora te. Jn parte ista auctor Oent rogatque poetam ut antequam iter incipiat sapienter extimo sis est ante virtutis qua OSSit eundem auctorem conducere per tantos tinerum dubios et dispendioSo i meatu et arguit con-ytra eum dicens. Tu Virgili dicis qu0 parens silvini sic sives qui quidem fuit Eneas dum esset in humana et corruptibili carne descendit ad infer0 quo ducere me proponi ε. Et Si univei Sorum malorum hostis qui est ille deus eternus fuit sibi P0pitius et benignia, concedendo ipsi Eue quod possit ad infero pervenire. Videtur h0mini intelligenti et provido quia dignis Simu cenSebatur ipsam divinam potentiam Enee predicto favere Sublimi fine pen-ysat qui X eo debebat in posterum prosilire quoniam e ips0 Enea exoriri debebant Remus et Romulus Rome urbis fundatores prime vi Consideratis etiam imperialis sublimitate fastigi et m- perio pertinentibus que ex eo de in Enea habebant in posterum causari non indignum sed congruum videri debet cuicumque intel-yligenti et sapienti quod ipse Eneas divinam gratiam in empire os uel fuerit in imperatorem et satrem Romane glorie prelectu S.

A non e per si graudi uni di vi e perteolossi passi'.

37쪽

itas pena est ratio abiliter infinita. Et propterea

stomus. Nos peccam ut in nostr torno et deus nos

i terno Hoc est quo Scribit augustinus de ponisi cum dicit. Ad perpeiam iustitiam pertinet ut nun-

at tormento qui nunquin voluerunt carere te Cato.

heu quod nulla spes iis uelinquitur iXqua mun- sperent alicuius boni l consolationis materiam per-h0 est quod scribitur por phylosophum in primo . in inferino positi sunt i mors depos et eos. AuguSti-eXponens verbum istu diuit. Quemadmodum e uni- an pascente radix herbe on deficit quamvis folia consula post corrosa solia alia ubcessiva nascuntur e radicet C OPS e terna peccator depaxit et ipsos rodendo ut nunquam consummit E quibus sequitur quod absque puniantur ternis affliconibus et tormentis. at sono que itu Aucor πις verbi. isti usque id dicit Chaletina gloria tu dicit quod anime eorum qui licto circulo posito sunt um Angelis qui Xeelso cecii quidem angeli non fucunt rebelles expresse creatori X pre S Soe gradierunt motbus in geli tenebrosi sed ipsi terunt et tacuerunt et iropterea diei quod celi Xpeli angelo quia nolunt eo recipere in gloria sua et etiam inferni ipsos non crucia huius ratio est quia ali angeliqui fuerunt Xpresse V antarieque rebelles maiestatis liqualiter gauderent si viserent e0s tormentari simul cum 3 fundo inferni cum ipsi litori in digni cum ipsi delinquerint.

rigati ici id di inutio antica, invece: si per lo

38쪽

, Et 210 describit Virgilius per tot uin Eneidam. Hoc etiam Titus

Livius scriba romanorum gestorum in prima parte Sui voluminis. yJn primo autem eneyde ipse poeta de ipsius Enee virtute sic canit. Re erat Eneas n0bis quo iustior alter Nec pietate fuit, non bello maior et armi S. 9 Laquale eiquale te. Hoc est dicere que civitas et quod impe rium dignitatis fuerunt deputata et ordinata ad Sum OnSer UR- ti0nem et gloriam apostolice dignitatis. Per questandata etc. Dicit auctor ex verbis istis quod Eneas

quia quia bis descendit ad infernos intellexit cognovit et didicit

quedam causative sic idest victorie quam vict0riam habuit des persona Turni qui turnus erat in taliam pro Regno tali eo acquis rendo et ista didicit et cognovit ex accessu quem habuit ad inferos ab Anubis patre ipsius Enee. Cumque X aeceSSu prefato et d0utrua sibi data per patrem vietoriosus fuit contra turnum.

Post victoriam vero ex eo per postero generatione Sue deSCen-

derunt Romus et Remulus qui fuerunt principium hedificationis R0me cum Roma sit populi fastigi deputata sequitur quod ipse, Eneas talia in infern didicit que fuerunt causa appostolice di- gnitatiS.sAndovi pol eluas della te. Dicit etiam auctor Paulus ap0Stulus, qui fuit vas electionis ivit ad inferos. Sed dicit auct0 rationem nec potentiam video propter quam michi concedatur Vel 0ssim

infernorum Occulta eruptari quia ego aute non sum Paulus

non Sum Enea et c. usque ad locum illum cito cleucia tua parula, inteSa. Si ben a tua parsi ete. Huic respondet poeta arguens ipsum dantem timentem et dubitantem de tinere et ipsum ortatur ad pr0secutionem itineri eidem mutuam causam ostendendo propter quam ipse Virgilius se transtulit ad ipsius auctoris subsidium et SuccurSum et hoc mostrat aperte usque ad locum. O donna divirtu.

O unu di virtv etc. Et Pedarguendo auctorem restatum de pusillanimitato ipsius aggressum tineris refert ei causam propter

39쪽

CAP. II. 13

, quod ipse Virgilius occurrit in subsidium auctoris ut eum disponat, celerius ad accessum et didit me Virgilio existento inter illas, animas existentes in limbo quo vivunt in desideri absque spes aliqua possidendi dolitias salutis terno quedam seli et pulceri ma domina venit ad me meque vocavit et requisivit ut ad te amicum ipsius in hoc formidando itinere sub periculo constituto et pro

Succursu et protectione tua absque dilatione pervenire deberem

declarando michi qualitor ipsa domina orat olim anima generosa, domines Boatri eis it Homini Quo quidem intollocto mos spondi O domina virtutis hoc est o summa virtus per quam Seis Ilicet virtutem humana species excellitur magnis eatur et transcendit Omnia contenta in minori circulo hoc os in mundo qui est minor circuliis inter alios, et hoc est verum quia per sola virtuteS et operationes bonas et homo deo coniungitur et anima intelle, tuas terrena rascendens in celestibus delectatur prout supra in primo capitulo latius est expressum. Ego sum paratus dicit ipse Virgilius ad hoc assectione precipua Interrogando ipsam quares non verebatur descendore ad partes infernales Illa vero reSpons dens causam demostravit propter quam timere de talibus non

debet Addendo quod beata luci in qua ipse ante tempore vite sue habuit maXimam devotionem venit ad locum felicem in quo, residebat ipsa domina Boatricia cum antiqua Rachel hoc est eum contemplatione beata quia per Racheles significatur vita con- templativa quamvis eo rachel fuerit lia Labam et uxor acob patriarche, pro qua Rachae uxore habenda servivit Jacob et pavit oves et greges dicti Labam. Et hoc est quod scribitur in Genesi. Servivit igitur Jac0b pro Rachel vi annis et videbantur, illi pauci dies pro amoris magnitudine. Alia vor que Seeuntur usque ad finem huius capitulli per se ipsa sunt notoria et Clara.

40쪽

Capituliiiii ieri iunil

, Per me sina uella te. Auctor in parte reuodenti tostravit, qualiter aui ex fragilitate virtutis ipsius quam ex varijs et inli-ynitis passionibus inferoruin dubitabat et formidabat aggressum y tineri apprehendere tamen e confortati0ne se suadela Virgilib, melioris electione propositi disponebatur ad iter. Jn principio vero presentis capituli manifeste demost ut qualiter actualiter viam ag greditur, et dicit quod in principio ingressus inferni legit et vidit scripta te verba figurata in summitate porte inferni que verba inci, piunt ibi miustitia osse ute et durant usque ad locum ubi dicit. Queste parolem te i ueste parole di colore schuro te. Ex quibus

verbis ostendit u - primo ut et quod ante creatum infernum ali qua non processerant que erent fuissent nisi terna tamen et ii oc verum quia non fuit dare infernum ne inferni principium nisi post ruina luciferi et aliorum spirituum immundorum quia immediate quO dii modo ceciderant post creationem eorum eum autem ante Omnia primo et principaliter ista quattu0 creata fuerint sollicet Angelus.

tempus. elum Imperium et materia prima - et ante creationem istorum quattuor aliud creatum non proceSSisset Sed ipsa S sentias et investigabilis virtus dei quo terna est possidebat solumodo, Jdeire dicit testus infernus et materia sua liabent terna S Se nunquam desinere debent et istud est verum quia tanta est et fuit gravitas facinorosa luciferi et aliorum Spirituum qui ad versus creatorem suum per Superbiam deliquerunt in tantum sunt etianis delicta mortalium de se gravia et divine iustitie odiosa quod pr0pter dapnationem eorum merentur infernali et terno supplicio coerceri. Nam peccatum quod quis non commictit et de quo nun- quam quem penitet perpetu durat in anima et per seceatum Separatur de qui Si vita perpetua et sic quia peceat in deum

SEARCH

MENU NAVIGATION