Il commento piú antico e la piú antica versione latina dell'Inferno di Dante dal codice di Santaniele del Friuli;

발행: 1892년

분량: 211페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

61쪽

CAP. VII. 3l

sionem et appetitum et hoc debet suo in excusabili negligentio a inalitie voluntarie imputar quia niquitates perversiones et sesellera que potuit noluit per sapientiam evitare et hoc satis probat et orificat illa o magni astrologi toto mei apiuntis dicentis sapiens dominabitur astris, hoc etiam improbat Boetius in quarto

libro cum diuit Jn vestra enim itum est manu qualem vobis fortunam velitis ' e X quo equitur quod Xeelestis corporis influentia non necessitas sed dispositio habitus et volunta causeritur 3 ireterea si hoc esset qu0d X motu uelorum homines ad bonum volmalum necessario moverentur tune illud abusivum et nefarium sequeretur periret si humanum arbitrium, quod est scriptum quoniam si frustra bonis malisque premi inferuntur ' et enoque ipsis inferri non debent etiam Xlibero et Voluntario animorum motu e neces hi late provenerat ' o si dilinquendi ac vagandi ipsis ' euaxio relinqueretur mortalibus e quo virtu Se bone operationis se inplicitas terminatur Illud falla etiam iniquissimum ii sequeretur quod homines frustat0rie contemplarentur ' et specularentur debonitate et sapi sentia liber sensus illum i e caritate diligerent et sub predicto predictos offenderent in eo Jae mandata legi divino sola quedam comuni perdictioni descripta βet quod Charitas fides spes. Justitia fortitudo cetero Virtute Serve rentur et diligerentur ad sapientis sei dictiones si ex quo b0nis et mali continge uti Omnia enecessitate succederent inuo cumc0ntra fidem ii et in omnibus et per omnia detestandum Secundiιminiuxti principij per sanctissim i considerata Justitia que bonis

62쪽

plurimum disserunt man 308ito quod potens' sub mercuri natu go mere uri influentia ad Quentiam et di Vitias Visponatur uti quam erit eloquens sit e rationem et intellectum cum l0quenti bus et prudentibus noluerit eon i Sar nunquam erit dives sed si destitori AE adivitis et mei tioni us pr0 curandi nunquam habebith0nores si honores duXer Onili Priend0 nunquam erit eloquens honoratus vel divos si vo rit male et inordinate l0qui si vobisipit dissipare substantiam et ii ne is ' et turpibus delectar iboliam quod Martinus nai sub marte ad bella rumores et furtum et ad scandala dis nati nichilominus si obierit ille Martinus ' regi per ratio in i intellectum non prosequatur 'appetitum etiam ii habitu suuin ad bella ac mala i disp0ni tur ' sed regulabit quatit in itatem et dispositi0nem. 3 su0 sano Judicio rationis condissa sibi liberi arbitri potestate, etsi aliquibus siderum moti is ni celestis corporis influentia nee dispositionis i qualitate vel ibitii celleritatis aliquas ter non bstandibus ad que v0cantur et is p intuitur mortales e necessario m0tuces unusquisque morios Per providentiam rationem i et intellectum sua pravas Orupis entias Olim tales et subgestiones malas - Xuelestis cordi, cori in is influentia quantumlibet pr0 cedentes proced. - me is , et ione consili exum in arbitri j libertate poterit refrenare onfundere ne totaliter i submovere ne adactus nepharios deducatur fecerit i dignus est laude et dicendus est verus et rati abili lio mo quia tune regulariter 'imperio rationis et Si has cogi imones qualitates et disp0siti0n per VerSa ex Sue passioni deii u vel exeo aliqua m0mento attrahente ille iobra confudere refrenare noluerit - tun est homo voeandus et ua la lo regitur pi Petrus - eloquium et e

63쪽

sionem et appetitum it loe debet ii in Oxeusabili tegligentiea in alitim voluntaries imputar, quia niquitates serversi0nes Scellera que lotuit noluit per sapietiam ivitare et J0 satis probat et orificat illa vox magni astri0gi 0l0mei Sapientis dieentis

sapiens d0 minabitur astris 40 otia improbat B ,etius in quarto libro cum dicit in vestra enim sit in is manu qualem V0bis fortunam velitis ' ex quo sequitur u excelestis c0rp0ris influentia non necessita8. Sed dispositio habitus e voluntas causentur pr terea si hoe esset quod X motu um h0mines ad 0num vel malum meeeSsari in moverentur tu nullud abusivum et nefarium Sequeretur periret ' humanum arbitriin, quod est seriptum quoniam Gic frustra bonis malisque , remi inferuntur et peneque ipsis inferri non debent otiar ex liber et 40luntari ai morum Otu neceShitatae proveΡrat ' et si e dilinquendi evagandi ipsis coaxio relinquereti mortalibus , qu virtus et bone operati0nis se inplicitas normiatur Illud fallax etiam in quissimum sequeretur quod lo mihi frustatoriae eontemplarentur specular sentur debonitate e sapientia liber sensus illuni ilex caritate diligerent et sub predicti predictos illanderent in ac mandata legis divine sola quedam oui uni per lieti0ni descripta et quod Charitas fides spes. Justitiai rtitudo uetere virtutes ser. v rentur et diligerentur ad sapienti perdicti0ne i ex quo bonis ot malis contingentia omni deneces Sitte Suecederent quod inoontra fidem et in omnibus et per uini detestandum feeii 'initiaeti principij per sanctissima ' nsiderata Justitia que inni

per in

64쪽

mori tantibus i premia malis supplicia iudicio suo persectissime rationis inpendit - et pr0pterea super materia premissa concludo e necessaria ratione quod o celestis corporis influentia quam fortunam comuniter appellamus etiam non necessitas boni vel maliquo sed qualitas disp0sitio vel habitus ad bonum vel malum iudico veridico infunduntur qu0 ponit et compr0bat Boetius in fine secundi libri de e0nsolation Cum diei Manet est mortalibus

arbitri intemerata libertas Manet etiam spectator desuper manet et deus presens visionum dictarum preterea malis supplicia di- SpenSans -- adi ersamini te expositionem et dispositionem testus dicens te ite permutation non anno regio c0si necessita a Dessere in colterace costi si pesso te dicendum est et est Verum quod ipsa fortuna hoc est ipse motu nunquam quiescit et semper influit et movetur, set enecessitate est quod aliter et cursi moveatur et influat omnia autem quod necessitate ut supra probatum est ad ea vero dicitur in testu . ostro aver nona contast allui et olire adefension disen human potest dupliciter resp0nder quod est vorum quod humana prudentia non potest facere et contrariari quod vult autem

m0veatur se influatur 7 Secundum naturam Silam, Secundo e-sp0nder potest per posito quod textus dicat . ostro favere nona contast allei hoc est prudentia nostra non contrariatur influentia -tie celesti propter hoc non tollitur nec Sequitur quod prudentia unius cuiusque homini non possit refrenare illicitas dispositiones et cogitatione perversas causatas e influentia celi. Nam posito quod Petrus qui est potens ad Currendum non currat propterea non sequitur sive tollitur ' quod Currere mon i0ssit et

merent. - missorum concluditur Quod pleno probat . in . sui quinti an mort deSuper cunetarum montium deus bonis Pemia malis que Suppliciaque dispensatis Ad veram autem dispositionem et defensiouem testus dicenti celum continue mox et in f noti aut. q. necessite Ut S. pr. est quo omnia supra dicta Scripta sunt super testu illo quod olum non moveatu et influat Secundo quod resp. pol quod . dicit oti toll.

65쪽

CAP. VII. 33

sic posito quod sensus humanus non contradi est i ne opponaturmale dispositioni planete propterea non tollitur nec dicit testus quod contradicere n0 possit - X quo equitur quod hianaana ratio possito sui arbitri libertato refrenare motus dispositiones et qualitates mali ex celesti influentia descendentes, ad id vero. Questa prove te iudica et pr0sessu suo egno conte oro glia seridet Dicendum est quod auctor hoc Xemplificatione loquitur se didit quod quemadmodum ali de regunt et moventur in regnis eorum si et Fortuna udicat et movet in regno Suo Nam sicut annus saetoni terre quandoque floribus ornat et sicut mare quandoque

quiescit absque ' turbine potentis tempestatis quandoque tumescit tempest0sus processis si fortuna quandoque malis influentijso dispositionibus quandoque bonis et contrari j mortales disponito adlicit 3 Et hoe est quod scribit 00tius in secundo capitulo super fortune regimine tibi dicit ' An Ego sola meum vis ius exercere proibebor licet celo proferre lucidos dies eosdemque tenebrosis condere noctibus licet anno terre vultum nunc floribus frugibusques redimire nunc imbrybus frigoribusque confundere. Jus est mari nunc Strato equore blandiri nunc procellis ac fluctibus inhorre- Θ Cere. Et quamvis celum annus et mare non sint di quia tamen Θ Sunt creatur dei et sunt et manent sub perpetua obedientias creatoris idcirco sic ipsos deos appellat et e constantia et par- tecipatione divini ordinis quom custodiunt et servant inmobilem. Quest e colei ch e tanto post in croce Pur a colo''o te. Adhuc dicit auctor ista fortuna est illa quam tantum lassematur Vituperatur et maledicitur ab hominibus quia non succedit et sinfluit secundum perversa et inordinata vota ipsorum a quibus digne laudari et venerari deberet hie est ratio quia cum vigeant ratione et intellectu deberent agnoscere et iudicare quod motus

et influentia fortune sunt necessaria in se ipsis quia de neeeS- sitate est quod celum moveatur et influat non autem neeessitate

eontrariet sine tempesto sis gratis et bonis blanditur et allicit in ' de consolatione Sup . . . ubi d.

66쪽

, mortales ad quicquid sed ipsi Sponiane deducuntur et inclinantur quena admodum ratio Vel intellectu predominatui in eis secundum libertatem arbitri eorum de sed ipsa fortuna de hac maledis otione et inhonoratione non currat quia tanquam intelligentia beatas cuin alijs intelligenti j spiritualibus et creaturis primis felicitatur et

gaudet in orbe suo se eundum providentiam et dispositi0nem excelsi. Ad cognoscendum autem rationem et ala Sam propter qua tantus error mundum invasit quo pars aliqua cecitatis humane credit vel asserit vel pertinaciter affirmat quo omnia de necessitate eve- niunt sed maxime isti maledicti ibaldi dissipatores bonorum suo rum ae redones tinerum et si hostinati abim assereres non Verentur dicentes ita prodestinatum os michi Sciendum est quod sicut dictum est supra duo Sunt principia ae tuum huma norum Appetitus et ratio per rationem mortalis quilibet virtuose, agit it inclinatur ad lonum Per appetitum autem vitioSe Se habet et inclinatur ad malum. Cum autem lon0res divitie po- tenti voluptates et alia transitoria temporatia et caduca et in perfecta de se tanquam bona orporis sint contraria bono et per foetioni anime cuius bonum et perfectio deus est. Cumque appe litus humanus anime perfectioni ac rationi contrarius tamen do natura sui quam de X positiva vel qualis eativa celestis corporis

influentia in ordinetur et delectetur in istis illedebris divitijs volu- ptatibus et temporalibus transitorijs que bona sunt Orp0ris. Et si apparet manifeste quod quilibet vivens per appotitum quanVis

nil sere delectationi suo et coe appetitui Satisfaciat perverse et de testabiliter operetur et vivat omnes autem per appetitum et paS- Sionem operantur et vivunt qui his hondanis nemporalibus mos mentaneis vanitatibus fraudibus dolis cupiditatibus malis artibus, et alijs universis viiij et mali iij. delectantur Sed cum omnes isti perversi ambulantes in tenebrosis virtute remoti Vere ra- tionis lucem videre non possunt qui in i0ntrarium ML destrus otionem ipsius totis viribus o as ectionibus opponuntur. Idcircos virtute et ratione calcatis destructis et neglectis per e0S XJa-

67쪽

CAP. VII. 35

bituata c0 uptione X dispositione perversa in cuius operatione habituantur tam ex influentia celi quam e longe V consuetudine suo in Ordinato et bestiali appetitu ipsos trahente delectabilitor affectuosi ter et celeriter promtuantur perantur et deducuntur ad uialas et per istas illecebras et temporali rupiuntur quam per virtutem et rationum et bonum quo diant que conten priunt que fugiunt et adversus illa suis studiis et perversi actibus moli utitur et agunt. Nam durum et dissicilem n0Seitur unicuique operari et vivere in contrarium habitus et dispositi0nis Sue, et hoc clare probatur et patet per quandam inventi0nem vulgarem Sic o le P quentem Super Sta materia, que incipit. Lastrolago Ovrano che o componitore

, denaro et vivere in eo Fors, creder che de human cores si per nece83it a Perare,perche arbitrio libero e dotato, et e rassion colla qua si correggie e so megliore et leggie. onde planet α foret no costa igne qualit pingnes secundo qua talor suo stato reggies che forte servar eggie contra a cosa onde e habitura te. Or discendiam onia a maggior pieta hec per Se patentis Sque ad 0cum ubi dicit , Lo uon maestro disse gli ori edi anime di color cui inses lira quod infra patet. - buon maestro disse etc. Hi describit auctor quod in circulo isto ne dum invenit anima crueiatas eorum quos ira devicit sed illorum etiam qui per audientiam accidiam)

68쪽

36 CAP. VIII.

y hoc est per negligentem tristitiam et pigritiam in se usabilem, si in dampnati, et dicit quod isti tales accidiosi et tristes sunt, ibi sub aqua in quadam palude et fori l0qui nec apparere non

possunt. Et propterea Xistentes in fundo conqueruntur et dicunt si eo verba. e nobis quia in vita nostra continue per interiorem, accidiam tristitia nos dedusit se in hac vita miseri et senebrarum, pr0fundo perpotuam tristitiam patiemur. X prolatione quorum verborum inferius aqua in summo ebullire et pullulare videtur prout aperte ostratur cum dicit. Fitti ne limo te s

i Calpit illum octavum

Idico eguitando cassa prima che no fussimo alpie delialta torre etc. - Λuetor in fine capituli precedentis descripsit qualiter pervenerant deSeendendo prope quandam turrim, modo dicit quod ante quam applicuissent i ad turrim prius per magnam horam aspexit 2 summitatem turris quia vidit in summitate prefata duo flamiger insigna ' demonstrari inuibus ostensis indilbs Denium iquidam legias nomine Solus in quadam mavicula ter . Sub maxima celeritate pervenit in quam ' Virgilius et auctor discenderunt i et transiverunt ad oti m que posmodum Subsequenter -quunt ut ). sol quando fu dentro parve carcha. Dicit auctor quod quum descendit in archam propter solum ipsius ' onerata fuit navis etpPoprie verum loquitur, huius ratio est quia cum Virgilius et demon illo erat spiritus solummodo bsque Dante tam corpore quam spiritus ibi adesset ex ipso dumtaxat navis onerata transibat. Tulli riduvano Filippo argenti iste spiritus qui Si SO- datur et plorans auctorem occurrit vocatur vocatus est phi

appulissent inspexit insignita demon per aerem, M. aper questa cosa qua a. intraverunt Sol descensum ips. - essent Sp. . a. Substantia orpori ideirco avis exeis non poterat onerari. Cum autem ipse antes tam in Orp. q. in Spiritu Alla sine di questu hiosa, 000 piusotto: Seorga, Sedatus et p. auctori

69쪽

CAP. VIII. I

lippus Argenti qui fuit unus πις potentibu popularibus Civitatis

Florenti i Lo uon maestro idisse etc. appressa a citia chia nome dite hoc Civitas que vocatur dite est profundior locus qui sit in Jnferno quia est in aedi contri in in serni si sen a et suiu abandon m dodolce adre et rimango inforse chel si e no ne capo mitingona rari ista parte hosti atauctor qualiter X Opposito quorumdam ad Vei Sarior uni Hemoniani

Virgilius reliquid una in locum in quo ipse Mantin permansit in fors ' hoc est in niaxim dubio et tim0re iata que de vita et morte ipsius et de ipso Virgilio reditur et non redituro et de impossibili

necessit ipsorum oppinabatur ' in mente sua haXimae quod sicut

sequitur illi maiestatis divino rebelle. in facies ipsius Virgili, in

despectu ipsius clauserunt portas ipsius Civitatis et eisdem prohibuerunt ingressum is quo sicut sequitur ipse Virgilius rodeundo dicebat quis prohibuit si michi ne tristia viderem hospitia nani Jo- cum ditate privatus Niochilominu huius lamen pugne De Opportebant esse victorem quum horum de monum contrarieta et diversitas non sit nova quum' quod ipsi demones fecerunt in portis 'Sic Secretis et positis in profundi 0ri loco inferri aliter iam fecerunt in alijs portis que i ita secrete non erant ij hoe est Verum Nam sicut legitur in libro salitior uni eum lura anima domi r

nostri elisu Christi post venerabilem passionem et expirationem 'ipsius statim descendisset ad infer0 ut animo i sanct0rum patrum detenebris liberarentur ipsi gloriosum sentientes id adventum demones infernale clauserunt primas tortas infer et Manentes inter has portas reserare nolebant, tunc sicut testificatur insalmo ipsa divina anima dixi, illis principibus 'enebr0sis tollite

70쪽

38 CAP. IX.

portas principes Vestras et levamini porte ternales et si erit ex alio predicto legitur, Quia contrivit 1 portas eneas et noctes ferreos confregit - quo son0 temp0re citra ipse porte sempersteterunt et mansurunt aperte ' semper super quo dicit Vii gilius. quum fuisti ingressus 3 infernum tu vidisti scripta verba illa per me Si a te ut Superiore capitulo continet sitii diqua alle discende epta passando perii cerchi te. dicit concludendo premissis quod ei retia portam istam per quam prohibitur -ibitus est accessus descendit quidam Angelus de quodam monte qui absque alia tutela faciet illas portas ' celeriter aperiri.

Capitulum nonΠm

Que color che villa di uor mi pinse rauctor in precedenti eapitulo dixerat qualiter ex verbis illorum demonum formidavit nunc vero demostrat quod Virgilius studuit confortari et sue dedignationis indicti a romovere quam su in pserat ecproibitione ingressu 8. Et hoc fodit ex eo quod vid0bat ipsum dantem graViter XpRVescere quia ipse Virgilius rediebat post modum prout sequitur idem Virgilius coepit dicere, necessario opportebit ut simus huius pugne Victores, Subsequenter autem di Nit Senon a nessos ei se . que Siquidem verba primis ' diversa sunt Xquibus si quidem Verbis ultimis ' diversis a primis ipso auctor multis dubiis i curisque Variis vexabatur nam aliud erat dicere ii pure a notconverra incer a pugna et aliud erat dicere, senon a nes-80fers aliud ' verborum principium procedebat et finis alius equebatur, ad quorum evidentia judicia modo ense qu0d verba ista tractata sunt i quod plus inde auctoris intenti0ne permansit i inte

iudicio mu tento iuueo q. v. i. truncata sint plus in auet int remansit

SEARCH

MENU NAVIGATION