장음표시 사용
261쪽
R AN ROBORT. ET PLIcAT. prostrauerit,bo in Vibile e t.Sed quia natura infitus est homini clamor, ac uocistratio, credibilest Aesanesi consideres, non aliutus ducuntur poetarum et p&λοα, quibus illi, im utuntur, ut ita apud
Vergilium It timor coelo. Non disimile illud Homeri: γρανόν θουν iκαω M. Plutarchviboc animaduerteris ait: κεκητο πτακκιe imo υπ06ολu, time et potapvse H αλueω- αταΓυ ε πιτσι εμψρανει. Oiομ' sivD-οιλιον βειειμι αυεμ ισι ραοιοι. Verῖm de his hactenus,nunc reliquam sequor. In poes Epica, cuti etiam in alijs illud in primis uidendu, ne ferismoncibabiti absonum aliquid habeant,aut repugnans.Sed abomni parte consentiant inter se, et quadret Quotiescunq; enim aut patium temporis,quo res gesta fuit, aut locus, aut persona, aut modics, non contis anno quadrant rationi,nes cum legentium,aut audientium mente conueniunt. Siser igitur positi, danis da opera,ut nequid repugnanssit,aut absonum:qu)dsi non posiit, altem efficiendum, ut extra tarrationem actionem repugnantia illa positu uideatur.Hoc uero quassest declaratur exemplo ex Oedipode Sophoclis ullato,bis iιerbis: ούμ ἀοργια πῶρέλαi γαπ εθοωε. num etiΟ- Iegendum et non ἰολα
ut multi habent uulgo impres libri. Inducitiιra Sophocle Oedipus ignorans a quo,quomodo,ubiq; peremptus fuerit Laius rex Atq; multa absonasunt in hac actione. Nam qui ignorare potuit Oedipuue illum rege esses, eram esto ignorauit.An consentaneum rationi est, illudpostea non rescispe, non percunctatu fuissees Fac non rogasse, fac nemine superstitem in caede utipe. rumor ipse no potuit baec significare subebanorum regem Laium peremptusii sciuirum insignem,ac eaedem ilius ignotum fuisse corιnth s,ubi conrorabatur
Oedipus apud Pobbum rege,cuiussi putabat sesilium fieri qui pote, Thebispaul post lieni se Oed
podcm,aenigma soluisse,regno Thebanae regionis potitum esse, Iocasten uxore duxisse quilis credat Ancidebuecors,adeo ignarus,securus rerum omnium,ut quae uuli noti mierunt,ignoraret ipse uiuis sese peremptum q idem Laium spe sciret. Atqui probabilia sunt,quaefectatur Sophocles, circustantia loci. 'peris sonarum ducti,in triuio caesum dum ueheretur quadrigis una cum comitibus,rlutronibus,quo uno excepto, tera belle quadrabiti unde postea iniectus Oedipodi scrupulus. scd quorsum haec quι tamdiu fui obaelitiis fuit Oedipus,ut nollet pera Pigure,quis ille esset,quem peremissicis auisaltem informone hominutaritatus perspici re Absonum plane hoc est,e minime consentaneum rationi,atque, ut ait Aristoteles, proraesus αυγον. Vnu haec ratio excusandι Sophoclis uidetur reliqua, quod tota haec ignoratio, caedess Lais extrafabulam e actionem posita est namsi intramutesiui spe adhibenda erat ratiocinatio diligens, quae Verte repugnantia osten disci. Multo igitur artificiosius, T cautiua in Oedipode egit Sophocles, quam uElectra ubi in unicin errorem lapsus est, qui tamen nullo praetextu pote, Mndi, ne illo quide quo
prior: nam tota discrepantia in rebus inest,quaegerunturius a. rba Aristotclissint haec: gometro, nλξκ σα,ο me πυθια ατταν ἰλλοντοῦς. Facit Sopbocles που δαγωγον in ea Tragoedia narrantem
Electrae, itomodo quadrigis certans Orestes,insumma celebritate orbiorum Iudorum, tracto curra,cum metae illisi e miserrime attritum interi spe. κ&νο γάρ ἐλθώυίρω, νον ελλάδω προπό- ἡγων , δελεικύμHλων λαοδο κ Θετ α μάγος ορκηρυγματαμ, Ηοοαον δεκηρομαντέ CT quoquuntur. Tot baec narratio absonu est,. minime constentanea qui senim credui rumore ips),aut nuncio aliquo aut non prolatum ad Eleectra statris mortem Q nod si dicas,hoc probabile esse,quia mulieris Olas afaero,non tam acilAmtemgerepoteruteu,quae in oth succidissimi. Ascit nestrae nota esse debuissent,: exploratu. qui urbis Argivae imperio Deratpotitus nec aliunde sibi,quam ab Oreaste imminciis periculum timebuiscifuc eos primos dumque,qui nunciarent. credibile est nullum Aragiuum hominem ludis interfuisse,qui1pectare Oreste exitium posse cum ex uniuersa Graecia eo feret concursus Uertas telice in quamcunque uolueris partem, neque ullus fuerit ex findi Poetae modus. Etiam igitur,atque etiam diligenter uidendum, ut in sermonibus nihil discrepet, nihil repugneta. sed omnia ab omni parte qiιadrent, ratiocinationis auditorum qui in aetioneperpendenda euigilant, ni conpent neu Alterum exemplumfumitur ex imagoedia eiusdem Sophoclis,quae inscribebatur μυGι, qua menαtion facit Athenaeus lib. V.ubi detrigono quo instrumento Maoci utuntur,loquitur,his uerbis: μνω Φνευ R is R ιγωνου τουτου - σοφοκλnit μυGie Στωe. πολυ. et ' πιγωνγ. exquaesiequuntur.
Et rursius idem Athenaeae euntini recitans uersum lib. XII Lait: in scpοκλοῦρὴ μυsin m λυρδψρ Quae de muto narrantur in contextu, perobscurabunt, quia tragoedia nextat. Sed etiam in ea cuti in aliis obstruat quidpium,quod repugnat rationi
262쪽
λωγιπτσς. oco δέου, voci Hνuum ευuγουτοδο WQχc , is o ΥΠ μ. Quapropter locutu fuisse dicere, fabula quidem ridicula siet. Etenim a principio eiusmodi constitvcndae, o sunt: at si semel constituta fuerint, dc ita sint receptae, cas admitti quamuis absurdas, probabilius erit.
Tantum tribuendum putat ueterum pocturum uulboritati Aristoteles,ut receptas sieme subulas, quamis vis in V aliquid repugnans it ac minime consectataneum rutioni,nolit, ne immuturi quidem ab ulla parte, ne dum tolli,d prorsus rei ci. Si enim tollerentur, brogaretur es actionibus, quas creduntur poeis exuero ducere euentu,aut ex uer mili confingere.Si immutarentur,iam sibi actiones non consturent, ac disesbuiles essent.Sed dictum est anteactiones=emel receptas ac constitutas non esse immutandas: quodsi quid noui confingere aliquis uoluerit, id in prologo,C Epsodijs, solutione fabula efficere poterit pro suo arbitratu,modo actionis constitutio eadem permaneat.Ab initio potius, cum constituitur actio,diligenter est considerandum,ne ulla ex parte inter sedissentiat. Quod flacciderit, ut discntiat, repugnantius habeat: satius est ita repugnantem Albi, non consentaneum abutim seruare,quam immutare. Illae dictiones ces, Τ,3n, in manuscripto meo leguntur .Pota. Georg. astu uidetur influo egisse ι ,δε , , ait enim life Pacci Minpua uerisione omisit uerbabaec, ἄντε το λέγειν ore on 'rem ὀμυθί ,ipfrte, quod magis crediderim id librariorum impressorum culpa accidit.
Quandoquidem illa tiam in Odyssea circa lyss expositioncm ra tionis cxpertia sunt, quae quid cin nullo pacto toleranda appareret, si hec cadem non bonus aliquis poeta confinxissc triauc uero diuersis bonis ab M surdum illustrans suave ipsum pocla reddit. Miniantum sit autboritati antiquorum poetarum, praesertim insignium, tribuendum, exemplo Homeri demonstrat sint nonniilla apud Homeriιm minus rationi consentane quae tumetanto uiro sunt condonandu,nes enim eri potest,ut aliquo in loco non dorinitasse uideatur. Verum age quaeso. An continub irruaccontra dignitatem gratii fimi, docti imis poetae Temerariiquidem id est hominis, Cr nimium furentis. Homerus in Oda sycae libro decimoquarto narrat VI Fem cum eiectunnui agio apud Alcinoum regem di
vertisset .post: aliquot dies magnis cum muneribus dimispum Phaeaces igitur iusu reglis Idissem naui uectit ad Ithaccillam itora, b ij expol tu fuit, dum alti in somno esset oppressus, una cum donarijs quaestis cum feribat mox expcrgefacitu solum se in litore uidit aporisplenistini: s. r in Homeri bibunt, quosed Fribum,ut facilius res tota persticiatur . .
dem Philostratus absurdam Homeri narrationem ostendit, cum ait, Neptunum Polubem ulciscendi civisi, Uascin Dibbe ades acriter insectum neque enim satis iusta uidetur causa his Morbis : υχ
263쪽
τη μεΙ sici δειαν νει- suocis μ εσr Ο μου isti; tala lusu δ αλνοαἶ Gla. Ἀκρυ Hi, παλιρ, λώω λα-yα λ Ιις τα α ια τας δὲ α/οιας a terum in dictione, otiosis in partibus maxime laborandum se/, cu Sautem in his, quae moribus, quae sententia polleant quandoquideipsa ualde luminosa dictio tum mores, tum sentcntiam, quae quidem peris te satis conspicua sunt, obumbrare solet.
Pulcberrimum,utili λιιm stat praeceptum Aristoteles.Epicipocra in Ionga poes non semper naris rare possunt res,quae uiui auditor anima oblectareposint necesse est igitur tiιnc in primis ornata ueraba, elaboratasq; sententias serre in medium,ne elanguescat oratio. Nullus est, uel mediocriter oratoriis praeceptionibIs imbutus,qui nescioit orationem uim suam aut a rebm aut uerbis habere, idq;s P cluaerat Hermogenes, praesertim libro primo ex δεων 'ibi loquitur σεμινοτητ . res fuerintna ucs,magri nouae,quae uarium prae se strant exitum,latitiam pem,msericordiam, moirti ut moribiudiuertis ac perturbationibus per festxornatam reddunt orationem, etiam si inplici quodam uerborum a cultu tectae prostrantur. Qu*d I tenues exilest fierint res,tunc aliunde sumendus ornatus, uerbaseliis genda quim oritatisimu C splendidifima. Id uidetursummo artificio lib. quarto Georgscisse Verg.tibi de ipibus loquituri uam nanslatis uerbisstres per utitur,quae dum tura castris, regibus,ab exercitu, nigrandio m m ornatior sermo satis enim putetsi implici quadam ratione rem tenuem uoluisset exponere nimis humilem fuisses turam ipsi Aposti. Hermogenes, ubi agit PQ καλλους, disparce adbiberi dum esse ornutum in confirmatione quia per se satis magnum babent uis, ac pondus argumentationes, quibus ut suprobaturrines infuscandae uni ornamentis uerborum. Aristot quos lib. etor.III scuti etia)αboc loco inquit,ubsunt Eut in uia crebra ibi non esse βῆctus, aut moresponendos in oratione nec contra,quia alterum ab altero truditur,ac tollitur. Idem paulo post eodem libro monet,ubi oratori Entis mentatu non succurrunt,morat esse dicendum. Idem igiturscriιare diligenter oportet poetam,quod in primis Homerus uidetursicisse in js,quae ipse narrat,ut libro decimotertio indescriptione staceusis portus, chalijs multR in locis. Vergilius quoque apud nos libro quarto Aeneidos,ubi uenationem describit: PostquAn altos vcntum in montes,dis invia lustra, E est raesuxi o quae sequuntur. Et paulo post ubi de rumore,qui iam peruaserat omnisgentes e more Didus, aeneae, quanto diiboa ni,artificiosuam exornauit poesin descriptionesumae si enim simplici quadam ratione dixisset rumorem pernianase,nihil stigidius,aut humilius,uut mugis exangue uilyctea Praeclare igiturmonet Ari stot lcs, ico poetae tunc in primis ornat fucates orationis curam essesuscipiendam,cum res tingitena ita viderit, et exiles sibi esse propositos, αjγα ipse uocat: nam si de quodammodo,c ocios estor tio non redundet aut moribus,aut fictione aliqua excitansa igitur ornati Aerborum,utfrueat,grandiorque fat.
264쪽
. Quoniam semper parati adpunt,qui poctas reprehendere conuntur, lentes in Pomm pocmuta ex muri inuidi. adducti, Cr odio impuls, Methodum tradit hoc loco Aristotcles,qua dijudicar po 'imit in larum reprehensiones, uerae int, nec ne quas rationercsillis o sint, mal docet: τῖCλίμα τα ιocat quaestiones,quae oriri solent ab obtrectatoribus ambigiunt enim recte ictum sit,an non more eorum,qui probleniata ponunt . est enim problema dubitatio,de aliqua re ad quam cotruriae probatione resim possunt,quia ignoratur,hoc ne,au illo modo ressest habeat isti A re, inuματα inquit Aristoteles
re et de αμφοτέων Πν ογους ἔι Se . quaesequuntur. Forma autem probiculatis haec est, τοτ et ρομήκισια ,rai ριο-, ου Hinc uero facile cognosi potest, cur multi ueteruinseris a tiri τε tan-ματα όlaeve κα,de quibus alio loco commodius loquemur,in libris nostisorum problematum poeticors, qu edere cogitamia. λυσGρρlutiones sunt, quibus problemata allutarcstilinam, de Problentatum liae tu C Solutionum generibus in praesentia locuturus est Arij teles, declaraturuss, ex quibim rebus aut
Etenim cum imitator poeta sit, sicuti quoque pietor, uel alius imaginuo designator. corum semper unum aliquod, qua tria numero sunt, imitetur neccsse st: qnalia uidelicet fuerunt, siue sunt, uel qualia dicuntur, uiden tur uri uc qualia esse oporteret
Explicat Aristoteles locos ex quibus problimata, solationes duclliatur: iacit autem prius funda venta ij ma noti, taurum quarundam conclusiionum, ex quibus facile colligi poterit, quaesint, πηαot
constat inter omnes Lim poeticam acultatem,urisius csse ιι tam ex imitatricibus,quoniam nititutur actiones,mores emonem I bominum, non fectis a picto aut Intu in ius,quamui hi dit oriri a poeta, quia plura imitanir poci bipa: ciora ut ab in illo dictum est huius libri Cum igiturpocta sit imitator hominum agentium, loquentium,uel proborum,ue improborum,necesse est,ut imitetur tritiae tantum, umborum unum gillatim potius.Vel enim exprimit,qrtales homines,Cructiones clim erant aut immae an uel quales uidentur, amasensu F.Ve quales peconuenit. Si inlucrosingula haec diligenter perpendenda. Dum res,uctiones,c personae quas imitatur poeta, axi lici sunt, altiso T. Si Aerae, aut uni aut xerunt, uel enim uiuunt,uel iamdiu interierunt.Sisiunt,ac uiuunt duplicin odo has imitaturi octa,uut itales diutnu .else,aut uidentur esse. Si non uiuunt, neque sunt,sed Gudiu interierunt, imitatur etia uias duplici modo aut quales rumor est fiisse,arit quales uident irpuisse. Si person fetae sunt ab ipso poeta,c.is hiatidiatur,exprimit l,qzales esse conuenit,Croportet. Medea olim fuit, fuma est eum liberos ccuse Ataxo lim uixit, sibi mortem consciuit Socrates olim apud Albentcnses uit, supiens habebatur, ac bonus inulti stamen uisiis est improbiis,talem igitur Aristopha: res exprimit in Nebulis Achilles iracun ut fuit talis exprimitur ab Homero. Chremes personafcta, lid Terentium,artariis exprimitur, non stulis fuit, sed quales pleriinis senes sesolent. Fidiim ππιδαγωγὸν exprimi Sophocles in Elcostra: non fuit ille quidemscd effingitur,qhilis esse debet. Notandum tamen, quarmiis personae friguntur oram, qui uixeiuriint lacre poeti ipsis imitari non quales ierunt c quales se oportuit reced n enim epes uero, excellentiorem itandam pectem uiri effingunt, qlio etiarn pictores a stan. ar sepefici unt,id certe Ηοὰ mortu in Ubsis, Achiilis,dliorumq; Herolim persona seruauit:. qttatenus Arithoteles in contextu dit orae
ψασί. Horatius quos non disimili ratione dixisset idctur. Aut inram sicqMerc. Iam vero, tim bicitasse habeant. Sihi is Homeri reprehenda qub falsa narra erit de M illi Ortitudine, aut de VI Dirridenistia,ficile iii cri iam posis ut dicas illum non lyngere uolui se Hero :s,q:tales fierunt sed quales sepoatuerunt,aut debuerunt eodem modo Vergilius estndenius, me via Aeneae xprimenda. Si quis ferat rus it Didonem non incubuissegladio tes reprehendat, quod praeterbijlorisfiem id dicis lupo u- te,respondere poteris,rumorem eiusmodi se,ac fritam cccptam.Veri machac re postra. Paret igitur eae triplιci illo genere imitandi,in quo poetae ιι ersan vir nobGsummam duri ciuitatem Histendi obtrectulsae ribsis, ac inuidisquisepe aliena collantur Abo reprchendere.
265쪽
, παθ. B, rei δομ T τα τοι πωτως. Haec autem dictione tum per linguas, tum,c translationes nunciatiis tur. Multicia im dictionis ipsius assectio es sunt, quas poetis indulgemus.
oratio, imitatio poetica ex duobws necessario conficitur,rebus,m verbis.Rc cum disole onuς tiam intelligo,quas imitaturpoeta. rbis uero exprimit id,quod imitari ludet ex qua enumeratione consequitur, Problematitore aut in rebus,m personis,quas imitantur poci aut in uerbis,quibus milutione exprimunt . uerba autem uisunt transluti ut diximus paulo ante aut peregrina, aut concisa, aut pro ducta.haec igitur diligenter perspicere oportet,atq; exacte habere cognita,ut, si quando opus uerit, reprehensoribus,dis obtrectatoribus 1 4pondere posiimus. Illa verba, ob ossis Py ταυτα- ροπιιτωρ non sutis apte uertit Paccius,uit enim Ouuspoetis indulgemus nam sentcntra Aristotelis est. Haec enim milia poetis poetica's facultati, tanquam pecularia, attribuimus: quia ipsius munus est in bis, seri, iam peregrinis,nes translatu omnibus,tructu uero prorsus,quae aut per additionem, aut per concisionem guratusi dictione utitur orator edpoetu tantum,ut superius diximus.
Ad lix no cadem Ri ectitu lo ciuilis facultatis, quae poeticae scynce
alterius ullius artis, praeterquam poeticae huius uero peccatum omnino duplex est, alterum per se alterum per accidens. - quod ad imitandunon imitabile sibi proposuerit, per se huius peccatum erit proponere Uc ro non rect e, per accidens. Quemadmodum utrunq; dcxtrum latus quupromouentcm, aut secundum unam quan in artem peccatum uerbi ora/tia secundum medicinam, aliam ire quamlibet artem aut etiam, si, uae fieri nequeunt, confinguntur. Qualiacuq igitur haec fucri tat, minimc qui/dcm per se huius peccata dicimus.
Tertium quiddam obseruari diligerure debet, ut sciamus auitationes reprehendentium poci rata reis se et bi unumsubicctum genus,quonadmo ni. Docet Alexander Aphrosint metrae sed insuauis tarum artium,erficientiarum communiusequi, mprobabilia: eodem modo ram orproraliter loquitur de omnibus rebusnam ut istas est re ορα γειο - - τ . Non disimili ratione Poeticu factilius euars, nullum
h.1bethubtemin materi propriam re u ah niniones, semones varios. ex arguminationes conficiunt
266쪽
IN ARIST. DEΡOETIc 1sς cois,anatui si de phumacis, rnredendi ratione istitit haec ita se habeant,ueri uinaq: int: facile uerit attente considerantibu dijudiciu e poetarum erratit in i mina uertent aliqua ad octicum aciutat speditare, aliqua veryad alias artes, scientias. Quod singula adsuum artem redigere quispiam uolucrit, uita croiciet,quula erratus Poeta isse lapsitta
uerit riccne. Diccndum ergo,cxsuperiore di putatior:c nostra,Duplex inscriptis poetarum C erratoris essegreus. Alteram quidem pronium poeticae fucultatis . alterum uerbielbutitue, uel illius artis G scietis. Prius Tu erratori ingeni locaturperst,in poetice facultatis tractatione admissum. Posterius genus erratorum vocatur σ συι Horra ρ, hoc est per accidens. Non siccus ac in Metoricet iuuat enim propteras latcra dicis bus praeclarasfuci tutes, e artes id conferre Iuplex quoque erratorumgenus sit nccesse est,alterum persee,alterum per accrdenssenim orator non probabilia, turaq probabilia assim pserit ad aliquid confirmandum,uel resistendum aut argumentationisgenus fuerit uitiosium,quod ex priorabit confici nonpo fit complexio ulla,hoc uerit perbe artis Rhetorices erratum.Sin antem principia μαrnat argumentationis ex aliqua ui te,auisicientiu lite quam conueniat: hoc erit erratum per accidens, noetum exio,circa quod facultas ipsa uersatur, pendet,sed ex materie alterius scientiae ac artis, quam per peram tractat. Uerum ut redeam diem, quotiescunq; poetica in imitasione peccat.neque struat, necessaririum,acuerisimile, coituturq; exprimere aliquid,quod imposibilesit, praeters omne sidem, fius eraratum hoc est uocaridum,quia Gmρῶτα ultis PM ut Ari)totelis litur uerbis, Ἀαδυωαuideo,
id estproponit ibi imitanda,ejexprimenda ea, quaesieri nequeunt longi mes absiunt non modo a n cessario, quia non euenerunt,nequesumsunt, edetium uerisimilisqui Quotiescunque uer id,quod biproposuerit imitandum C exprimendum, non recte imitatur, propter uorationem rei illius, martis,atque scientis, usquam spectat, erratum quidem hoc non est in poetica ficultate,sed in alterius artis, scientiae tractatione advi Fum,quod iamdudum dicimus ab Aristotele uocari s I, 'ζε κιρ. Plato in eo dialogo,qui inscribitur Ιων, multa de hac re diserit: πῶλοςι - . t ' πινατ ν , ταυτης pivi audi me λεημῆνα, π=αέρα λαχ λῶς γιγνα ηκει ρυχοιντ Πα ιωρ. αλnia λεγεις.σω. που ονοῶ πα, επων λειπες - καλοῖ,1 γ ολ
B cmplum taliam erratorum is contextuus Vt Arii toteles huiusmodi. Siquis Foeta imitationem quidem daeptum 'secutus,uptam uoco, in proponito imita; idu eu,quae in rerum naturasiunt. Sed interim in aliae qua narratione equuin prosilientem, i currentem,aut incedentem inducat umbobus pedibus, cruribus :dexrerissimul promotis,quodsieri ex natura ipsa non potest: quia animalia, qtie quaternis notis incesit ut docet Aristotcles in libro deuncessu animalium alter tutis dexterum pedem, ex crus ab una partes mulcum ui ropcde,Cr crure ab altera parte mouent: huiusmodi erratum non dicetur quidem admissium artis poeticae ignoratione,sed eius scientiae, quae considerat naturum, Crmotionem in inceJι animal tim Similia creata etiam in aliis artibus reperiripossunt Crideo ben; peritum humanarum rerum oportet esse poclum, calleres omnium artium proprietatem, C Uum. Hinc recti Vergilius experitia artis no iic ait libro quinto Aeneidos:
Prctexunt littora puppes. LDidemta illud libro tertio Georg. ubi de tauro loquitur: Pedibis3 qui1pargutare tam cc sumptu enim est ex obstritatione naturae tuis animantis.Nec disimile istud est,quod narrat lib.V. Aeneid
267쪽
Nugna enim concertatio olim inter Geographos fuit de Attinopum bubitatione.Vesus bos confiderat,de tuetur aduersus quosdam obtrectatores Strabo lib. I. quod illic copiost explicatum levi,qui uolet. Huiusmodi igitur urit errata. τυuli κός, quae ex ignoratione ultur ιιm artium, inscientiarum prouemui Nunc emend.t id sunt non uilla uerba in contextu, ac primum illa ita legi debent: ἀμῆν γα προώλέγα, μιμαλια αδ αμίαν, reus Abu αμαρ io Sic habent manuscripti omnes Reliqua ita legendusant: a , - ελ δι ιαμ ορό 4 ,αλλα ἀνιππομαμ ν νω μ αρτημα, cio, ἈβJιατρικluus ἰ αα a bus, . ζδ ατραπε ποιντωβητιωνῆς, ου νεα τυαυ. Haec claruatur in Medicaeis libris, meo, munuscriptis quaesiquis consere uolaerte cum uulgatorum librorum lectione,unim id certet primum illam dictionem , quae ante corrupitligcbatatu esse immutatum in hanc , rursus illam dictionem ἰ, in Hi/,quae lectio probati ima est, cum ante e et conreptifima. Praeterea,tolli uidebit illus dictiones, i , Oli 1 sci quaepariun opportune irreapserant in hunc contextum Postrembsentiet delenda esse in uulgatis libris illa uerba, ταυτ nu misest v, atqxe loco illorum esse reponendum hunc,o mι-ῆν, Ac nequis meum ulla in edsideret,aut requirat operam, ac diligentium Latine prostram totum hanc Aristotelissententium num Pacci translatio inianus probari ecbet,quiasitatus est corruptos libros.Si autem in proponendusibi re, quam imitaretur,poeae tu recte uersutia Din. attamen tu equi incessu,aut cursu describendo apsius cli,diccns utranglie dextrus e-dcm,ac crus simul motiere,uel in aliqua alia arte iitpote medicina, C reliquis id genus errauit, imposibialius proti lit, ac pari in conuenientia illi arti,qualiacunq illusint,non erit enatum hoc uocandum, fecunaedum ipsim poeticam. Huiusmodi igitur labeculis erat indictus,uc deprauatis pulcherrimus hic loci s,quia biAsublutlas,omnia iam nitent, Iucidi ima sunt.
δε Quo fit, ut obiectiones in quaestionibus, siquis ad haec respexerit, so
, luturus sit., , Hic ueluti epilogus itidum est uperiorum omnitiin, quae bacileniti de reprehensionibwς. solutioά, nibus poetices dicta fuerunt Scquis enim in promptu habiι erit, scieritq; distinguere septem has dit, renistia quas exposuimus: non erit dijcile obtrectatori calumnias resistere, uulsaltem aperte dignoscere,
qualia iit illa errata poetarum.
Ac primum quidem, tametsi pcccemus semper in his, quae secundum δε aricia simi, si qua fieri nequeunt,confingamus: rect e tum id factum se harii ebit, si propterca eiusdem finem a&cuti fuerimus dictus cstini in cius
268쪽
A finis:uerbi causa: si hoc pacto, lici id magis stupendum sacrit uel aliqua ipsius pars huiusmodi reddatur. Exemplum sit illa in Hectore mici secu= stio: si ergo finem magis, minus ue assequi contigerit, peccatu uero in his, iquae circa artem sunt, suerit: ncquaquam satis recte id fiet quippe si fieri potest, nullo paci opeccandum est.
cunt duo sint errata poetarum culterum quod asi iram artem, e ficultatem spectat, quae inimit atione uersitur: alterum,quod ad ullus artes C scienti spertinet. Nullus quidem uidetur excusationi locus, cum praeterida tria,de quibus est ante dictum, poetificit imitationem praeter autem illa tria est,quicquid imposibila exprimitur,neque fecundum necessirium aut ueri mile quod maximum est irrus se arte, ficus cultate poetica uitium. Verumtamen Aristoteles etiam ijs aliquando dari ueniam posse ostendit. R quis igiturpoeta iustu poesipeccauerit,qubdanus ατ ponat, imitetur poterit sic excusari modoJutem sibi propositum per illa consequatur. Finis uero est,ut rei admirabiliorcinscia altacuis maybs,li chris res maiore afficiat admiratione. Exemplo nobis sit locum Homeri, ubi δεα ιν εκτον , de qu i P pei arnos copiose locuti uimus describit poterant enim nutus illi tolli de medio, sed rem plane ficiunt admirabitatiorem.Non disimilis est apud eundem Homerum locus libro os quarto, ubi tranat Helcnamitantem iuxta equum Troianum, in quo inclusi erunt Heroes Graecorum nominatim compcllasse Menelaum,
alios, cum adesset Priamiflius, qui,eo nomine aitdito,smnes tatimperderepotulpet Vcisus bifunt, ubi de vi pelaquitur:
Qust non uidet absurdum hoc esse,ut Helena,vudientibios Troianis, compellaret Graecos in equo inesessos ligneo: sed quia inrausuum consequitur, e Tmnfacit κηληκυ κατή os, licet excusares octam. Sint aratione destndi potest: lacus ilicubi de UI se in litius Ithacense exposito narrat nam quamuis aliquis in care sit absurdum incin tamen opportune Nequitur suum,nuin e commoditatem ea res assertus perim en dosprocos,emad artificium earum tutiorium, quae consequ&ntur: eodcmmodo excuseri potest Sopho cles in Electra,vbiotbiorum narratio est,ti qua superius nam mea consequitur apte peripetia Craguntio. cus est adnotandusiiligente apud Philostratum νωι viri Protesilao, ubi reprehensitur Homerivi,quὁd dixerit ob Helenam rediιcendam,quae a Paride non rediebaturis isse bellum susceptum Veris
commodius,ide, me praetermittutur nam poeta peropportune finem fulim consequitur, etiam aliquia in narratione ea parum consentaneum apparet.Sciendum uero haec de qRibus loquimur,potius My te Astiste enim appellauit antί Ari Poteles quam αδ ατα. Perperidenda diἱigenter Pucci nanssurio, naurnonnulla minus apte uertit. Sunt autem ita uertenda Prissim enim si quae ad artemsspectaut impo ubilia exprimuntur apoet erratum id putandum est ipsius artis Sed rectes elabebunt, si in inprope u es iconsequantur. Finem appellos uel hus,quod absili ditiis imp ibile uidet iresuetuliam poc eos pura admirabiliorem reddat Exempla nobA si illa Hectorispersecutio, siquidem finem ne his elina sat es minus constequi ulla ratione licet, Crevitari potest illud absurdi m neque tamen iis cere uoluerit poeta, a Cra
269쪽
as FRAM. ROBORT. ENPLICAT. , Cfurtispocticae erratum,non coactus,sedpropemodum olens admiserit, plane damnandus est, qui isssa Acere neglexerit oportet enim, siferi positi, pro uiribim alia rataeuitare posme scribere, quae omni careat prorsus artis uitio. Hunc nostram translatione δε cum Paccianu costra uideat in illa multa perpera prolatu iuba uero nisustor lucidisiime apparet totius huius loci, qui alioqui obscurifunus uideri poὰ terat ententia In istis uerbMums ιἀλ prima sala dictio nomine manuscripto libro legituri, deplane sic legi debet,ci nos ita uertimus.
, Praeterea uel si in his peccatum, quae secundum artem sunt,uel quar secundum aliquod accidens, leuius nim sucrit,sic ruam cornua non lix bere ignorauerit, quam si non bona imitatione descripserit.
Postquam Aristoteles duo exposivit creatorum genera, quae in poestifcribenda admittuntur, dijudicat utrum maiussit existimandum nec dubitandum inquit quin multo grauiora erratasint, quae propte iagnorationem artifici j poetici admittuntur, qu in alia, quae uocantur in συμ ci κος, minus enim pecacat aliquis pHetu,qui dixeri cerua cornua habere,cum non habea quam qui in artificio imitationis poDticae Libitur. In eodem genere recensendu funis quis diit Leritam esse iubatum e quod Homerus de boabros protulit, λίποδαρ sese,quia scissam habent ungulam hoc ipsum restrat ad equo qui solidam baribent ungulum,in eodem genere connumerandus est error Herodoti, que reprehendit Aristoteles cum uit: Aethiopus nigrum haberesemen. Quatenus ad ex plum cerue spectat, quod 'ret Aristotcles hoc loco.' Uynetlibsecundo de Partibus diuinalium ain. OGις est αγου μ αεφυκν, Epατω θον, -- ' Θι π1ςεθεικνέ - Bonsa. -ι φύσις, ιο mist ελαφοιρ- Hrἱοὶ α' γα λυχιδὲς Βλαη σιμιαῖλουλωψελει. Sophocles in Electra de ceruo loquens, ipsum uocat τι υ κρυκερας βλαφον. Emendandu nonnullusii a quae corrupte leguntur in contextu, ut ἔπι-τέρων,omnes manuscripti habet ετ Καπαφον,id e tabsurdius.Sic etiam Plutar. in lib. Σ ἐν ψυχογονίας ait πωλουτο vestis ψυχ ἱδ εου πιιAg. Praetereuissa dictio, quae in uulgatis libris legitur v υμιμ1ιτως in Medicaeo libro est,caelχιμψως, quae lectio magis probari debet: nam non modo imitata tio deprauata est,s dicas ceruum habere cormi cum non habeat e prorsum mista imitatio, quia cxprimere conatur id quod nω est.
, Ad haec,si quis ex parum ueris arguatur, at certe qualia esse decci sola, tio sit, id quod Sophocles dixit, se quidcm homines, quales esse oport rct criingere, Euripidcs autona quales essent.
Nunc ostendit Aristotele cui usui nobis essem in tria ira de quibus si perius locutus fuit uelutifunis dumenta quaedam,qtιibus nituntur omnes rationes imitationis poeticae.Simulque docet, quo modo,inde duae estis res Onsioniblis aptis posvitpoetest tueri aduersus invidorum obtrectationes Si qui igisti repreberreat Homerum,qubd Achilli tam multu attribuerit, ut credibile non si adeo fortem et constante cum Disese praeter psidem historiae dicat esse omnem de illo uiro narrationem, imitationem factam: responden adum brii cavillatori fueri Homerum, non quisuerit, sed quulses esse potuitsummus,cros, Achidem exaeprcsisse: quod noster quoque Vergilius in Aenea, Ascanio, Achate, Anchisee, C reliquis omnibus ejiceis
re conatus est Mos enim hic ueterum fuit, ut, quod ecimen absoluti mum putarent uirtutis, aut est eis rius cuiustui rei, in aliqua certa persona, aut re demonstrarent quod a poetis quidem factum uidetur, ut perstctiorem quantiu oritatiorem scribendi rationem,cum amplificatione rerum C admiratione legentium sequerenturi tam a philosopbis,ut res magis elucescere circunstariti s certarn personarii inclusa,m Cis moueret animos hominum, in cereis quandums em sequos tales esse aliquando poste, quale deis scribi illum uiderent. Quis enim Rex,uutprinceps lari institutionem Xenophontis egens non maxime accenditur ad uirtutem,σnon 'erutfe eiusmodi residum imitetur Ni ulta quidem ulla de hac re dici
possent, sed haec ait ese arbitror Nec fine alio respiciebat illud quod antefuit ab Aristotele dictu Poetiacenseo , ii Is Sophociciniaco nimis hoc loco Isidineum putat, qui ho iunctis suis tragoedijs,
270쪽
omnes, qualc fuerunt: cum igitur aliquando reprehenderetur Sophocles, quod praeter historiae sidem a ctiones, moresq hominum imitaretur: re ondi se effingere ictos, quese esse conuenit: sicere quippὸ figit cubat iii praestanti mus in describendis hominum moribus, uectio libus, d absolutum quod Mnexemplum quod mente comprehensum de unaqlius re habemus. Elac igitur est ratio,ac uia restilendi obtrectatores poetarum.
ἐι μηδεπνους, ο ὐρυτω φασιμι ol me assi θείρ Quod, si neutro soluendum sit modo, at certe ita esse dicuntur: respondendum erit, uelut inris, quae ad ipsos pertinent Deos.
Explicatium cst, qua ratione se tueri potiae posse si qu8 eos reprehendere uelit, quὁd praestantiores
effingunt, quam siuer in homines. Ueri in quia interdum conitingit, ut multo deteriores effingant aliquos, quam fuissee dicuntur, alit credibile sit,aut duentat. Docet Aristoteles in hoc contextu, qua rationestiueis ripo in poetae duersus obtrectatorcs deterioris bullis imitationis. Si quis igitur Homeram,aut alios OEtas reprebedat, qοιό d multu de Dij aburdui nefria confixerint caedes unafoedos amores,inuidianti odium caeterus omnia,qrrcitiurn inter homines turpia ce iserisolent .emsuae legibus non modo coii ueniὰnntscd gratifimo supplicio plecti dolui debent: sonderi potest Homerum, Cratios,qui talia de Dijs scripserunt non disic isse a popuIrri hominum opinione. fermone: omnes enim talia de D sc senti xiit, C narratu: Quamobrem statuit Aristotcles, satius csse ita narrare Deorum facta, ut quadrent cum vulgatu hominum opinione, quis alis, quae magis Deorum conueniunt sanctituti, confingere. Iouem foedis amoribus irretitum Iunonem libidine,ira, inuidia 'agratem: Icunum Veneris, artisq; concubitus furtivos deprehendente ac detegente A artem caede,ac singuine hominum foedatum riurrat Homerus: ceaeteri s omnes poetae. Atquisi Dit,pura quaedam numinafunt uti ccrtesunt curent sinini contagionesceae Ierum, Iube corporis: nihil nis purum, ni sinctum, nisi pictatis, C religionis Ienfimum diei de iis debet: nes alia ratione diductus PIato lib. II. C III. de Legibus,Homeru,σreliquos portu reprehendit, quid que attribuunt ea quae nefari bomines solant patrare de hac re, qui uolet, plura leget etiain apud Proesum in libro Quaestionum poeticarum, scirim in quaestione prima,qlics: Cur pluto poetas insitami rempub non receperit ait, Homerum, non sitis boneste mentiri de Dijs, Heroibusque, dum sinue attribuit ea, quae hominum propria puri C. Qigalidi inquit opus fuerit ψευι εθαχ utu ipsius uerbis λου καλα
ritu cra dicere ait ipsium ιευι εδα ι α μαυ- οικ&οτρτα ιν πα- , quae attribuit Heroibis Aristoteles igitur opinor resbiciens uisententiam Platonis, cluin ipsum resissere coitutur sentit enim ipse , eaque de D ssemel inopi litoriem hominum recepta sunt, etiamsi absurda, foedus sunt . non se poetis aliter narranda Vcteres quippe philosophi potius accusandi: qii id in bucre peccatum est, quidum occiιlturescientiain rerum iraturalium atque obscurare coiiati sunt, ne omnibus pateret fabularum misi olli cris omnia contexeruiit de qita re nos pus crius multa discruimus C multὸ plura apud Simplicium doctifimi vi Aristotelis interpretem legi posuit in praemio bri I, πινγοριων. Plutarchus insomea Mim, haec declara is quos uit. v οις, φησιν ο' ιη ς σμοι κειν si e ci I ἔρ- ουσα αδελφίαν
dis alia multu apud eundem Plutarchum legi possunt ex ilibus patet, ex philosophoriim obscuris di istationibus extitisse eiusmodi narratioticidet ijs, quae minus aliquae probati tisiunt, ad ipsorῖ functis
fviI name, hici s. Xenophanc igitur coIopbori ius eos resiliens, si inihil nisi castu desinctu de Dijs narrari uolebat Homerums, ullos Poctas reprebendebant :ιisecus feci petit dicere solitus erat. αM.' eo θασι ταιέε. Mest. At uulgo homines haec non loquutur de Di Aquae nos requiritis in Hom. quasi inaenueret philosophus docti simus ea quae Homerus narrassici, qiuamus 'du, ac turpia simpla esse ex communi hominum opinione de D s. D. Xenopbane meimnit Arist. lib. Rhetor.primosi sine, ubi de arciursido loquitur,restris ipsius dictu, bis uerbis. γγ 'ἱ ορα νους ἁρμιήσι,ο--ουκὶ ο nuc σκλεσις, αυτο α σε litvri ευσεCn. De eo de Xenophane mentio 'ab Aribotele libro Rhetoricorum feci do.
ubi de locis uiti itisincinatan rostri ruisus eius dictum huiustinodi: ex aequo impios es cos, qui Deos