In librum Aristotelis de arte poetica, explicationes (Francesco Robortello)

241쪽

id est suu&νιν pro αυγp id est ipsu nive αχiMεως tae pro αδ αλιMε/ω , id si Achille de pro de Achille, caetcra in huiusmodi prorsus igno rans, quod hare omnia dum proprium uitant, plebeiam interim dictio/nem effugiunt.

Ariphradc quoq tragicos poetas reprehendere solitus erat quὸdi fust ter ibit nonnullarum diactionum ordinem subuerterent in collocutione,praeter consuetudinem loquendi communem,quae est intre homines, dum miliariter colloquuntur hunc enim imitari debcnt pro uiribus non modo comici poetae, sed etiam tragio qui idebiambis uis edic ιιm est ui sunt,quia proxime accedunt ad uulgatam formam Iogliendi Verum tam longe eos ab hac recedere dicebat Ar brades, ut auder ent aliquando ea prostri e a

quae ne in Orietate quide,e mututione juraru dictionis Dient concedi. hoc enim intelligit per ηιαλ κ g. VcI quod magis crediderim communem,uc quotidianum ferinonem,quem interbe in communi cotirlictu homines habent qualius thaec, scis αατωνα τοῦτ αλιαεως περι σεθν,νι P, cum potius dicenae

dum it me glωμ ατωt ex simula quotistantsermonis e Gυ, se My. haec ubiq; Tragoedias Euripiadis, Sophoclis legentibus occurrunt: non est igitur opus apponcre exempla reperiuntur q: id sopifim ctiam apud Homerum, alios Epicos sed his conceduntur: ncque repreb dendi sunt sane tragicos tantum reprehendebat Ariphrades Verum Aristoteles bucina ratione quae firmis ima est,Cr ster ima tragicos poῆtus tactur,dcbent hi altius aliquanto insurgere, quoniam imitantur resgraues,CTmag ius. Quod si proprijs tali uterentur uocabulis,expopulari ususumptis,commi ncms forinum loquendi,quihomines uulgo utuntur,prorsus humilia esset, cpcdsm illorumsermo maxime igitur opus est. iit adhibitu urietate, mutatione, additione, detractione, e reliquis dictionum sic lis ac qitali tutibus: semion u grauiorem, sublimiorcini preddant. νὸd haec; civissct Ar brudes, nunquam proficto tam temere tragicos reprehendist et in hac re.Verbum illud εκανα is cartillatiovo comicam igniscat quae Iis e consueuerunt comici poῆta in tragicos uti patet uero ex Aristophane. qui κωμωδει Euripiam.

Ccterum magni negoci Dest in supradictis singulis a decenti non disice

dcre, minime V abuti compositis nominibusa inguis ci ci cum primis ue/ro cccntc uti translationibus, maxim est arduum, id quod unum non aliunde quaesitum sit oportet, uersatilis ingeni j indolem praesciarat.

Etenim recte quid transscrr simile aliquod illius contemplati est.

242쪽

semper,nes omni bris locMaut pchoris,aut rebus conueniunt: acri igitur iudicio opus est ad iugula ditu dicanda. ne inuenisa,aut ridiculla efficiatur oratiosed in primA disjicile ei apte metaphoris ut naprae terquam quod aptae ut sint,e conuenientes rebus,ad quas transferunturi ex rerum enim unulogia fumuis tur,oportex. debent quos ita in oratione collocari,ut cum ab unire translationem ducere coepervino inultam desinas longe diuersam de quire copiosius loquitur Quintillanus verba in contextu sunt baeci θμεγιτον γλ mmae*οεικον ob. IIedicitus liber manuscripti s habet. πολυ δήγιςον. Metapboricum esse cum ait,intelligit, tum esse ad metaphoras effingendus ingenio enim acri opiis est num si ex imilitu

d me, π analogia,qsuae est inter res,ducantur natura omnium rerum,ac uim nosse oportet,quaiq; u reconneniant, in qua non conueniunt sepe enim alia res maior altera multae ab omni parte miles, C aequa

lis rursι multa quae salte ab aliqua parte sibi respondent.bae igitur,alias quam plurima diligenter hunt perpend&du, ut aliquis apte: metus horas confingat. Nos raclaetate putarim nihil utilius se, quam ex

ueterum libris,qui dicendi laude floruerunt,omnes translationurn Lmus,modosscolligere ac mirro ita complecti,ut prosust aliquis utatur, quando opus lucrit periculam enim est exsecon ligat, ne difba. rem habeant analogiam,ne duriore, fint, ne minus cogni ore inlisil cita'. Tota qui se uissorinonri inprupra S, C transtituuιerbu uersutgr.propria rerum uoccibula, quae litatu sint, percipere non admodum istdifficile. Translatiori ciuitiir ingulaesunt adnotario ac do exornant enim nimirum orationem, humos attollunt,ac nescio quomodo mobiliorem, vegetamq; nragm sciunt,ac cruosiorem. Quod ciceronis translationes, C eorum, qui eadem aetate uixerunt,conbeaeras cum istis,quibus usi fuerunt ij, qui postea scripsere, iam labefactata, ac corrupta Romariorum lingrat; ob infusa peregrinitatem,uideas multu discreparcimagisque capiare issis, qui 'R.Venustae istaesunt, paαres,ac comicilientes rebιμ, notae,aptae,ac suaues,renis ob oculos ponunt, quasi praesectilem intueari, hae, horridae,obsoleta,ὶ rebus ignotis ductae diJures.Verum de his hactenuη,non enim hoc ad institutum me um in praesentia pertinet. redeo igitur ad Aristotelis contextum.μιε-φοοκομοῦ inquit hoc Iocos tilib. etor. I. θυμωαῖ κον-.boc est eo esse habitu animi, ut acile quando opus fuerit, ent incinuista proferas, excogites,uel potius ijs abundes. M. Cicer lib. de Orat. . in translatione dici non uult,inis gentes coeli fornices,quia di imile est: nec chur bdim bonorum, quia longe repetitum nec Sterca curiae a Glaucium,quia deserine nec Tempestatem comessationis, quia inuius nes Pupidi penati in mortuo catoisne,quia durius.Uerecundum enim in primis esse decet translationem,quia irrepit in alienum locum Maxim igitur,acut imis ingenJ est,translationes apte confingere, ilia intueri oportet similia, quae qui gno 'Gacile metaphorum inde duci Arist. lib. 3.Rbet. 19 λαωyas cta παραλλου. innuens nostro ingenio metaphoras pos excogitari.

μει , ταυτα α ιχοτ νομα l .cσzs λογcis τις is M. M emplo mTnes κυονον, ὁ μεταψοpα , σμD . Duplicia uero nomina ut maximu in modia Dithyrambis quadrat, sic Heroicis linguaru uarictas Iambicis 3 translationes, quanqui Heroi Scis quide supradicta omnia ualde usui sunt. Iambicis uero quod maxime icolloquia aemulentur, cuneta illaco ueniunt nomina, quibus rite quis iri ipso sermone utatur, sunt autem haec propria: nactaphorica: ornata sinpostqvbusatis Arist. octo q:tilitatibusnominii ac de irara apta mistione dis eruit ijudicit, quae a quo pocta potissimumJectent, ut quid hi ius, quid istius magi sit proprium cognoscimus: qui 3 alacris ulteTo,cum opus f erit,mutuetur. Driplicia,composita cuti etiam Aristot.lib. .Rhet.docet cir nos alibi loclim explicavrimis non quidem quod bis nominibus is

243쪽

ύι: οιζ1 ηnrita αδ 3σιαθχρι trio . Reliqua illic Iegis o sub is quae contineantur sperius exposuimus Ficroicis poetis,stu πιcos malis appellare, conueniunt, de quare postea uberiusfluo loco agemus. anslationes autem Iambicis: Arist. lib. Rhem. idem restri i γλύω ψις ἐπι Σπιρῖr.er μνον γ', ruc δε εἴαφορὰ Zis eris ιρ, πάiι via o Gam 846. Vc tamen, si haec itasium distin men Heroico camin non γλωῆας tanta adaptari,sed etiam translationes, seduplιcla,compositus ontiva. Et rursus lambico competere tristationes,quia etiam in communi, quotidianoq sermone trans tioisilibus utimur si non admodum elatis. turgidis lambicius aut poetasictatur quotidi unum loquendi genus, hoc minsignificauit Arist. cum ait eo, in ιτα i ιγ GP ut iam epe diximus nox tamen recipiet, dem de causa Limbicum pocma composita nomιna, sicuti paulo ante demonstrauimus

ubi Euclidim poetum reprehendcbat. Sed ambicum etiam κοσμ quae una inter octo qualitates nume rata tu,recipiet nam ornari plurimum uult ei usimodi phtutes commune omnibus sunt. Translatio Ornutus Proprietas his qualitates quae continentur reue

γ picorum propriae furi aliquae etiam tragicorum.Dupliciano Ditisis ram conueniunt,sed Dit ambici, si iam ton Aeccrit sed putarim idcὸ factum, quia a Copiose, lucquid ad cosspectabat,pcsecutiis iit '

De trapoedia igitur.&ψ ad actionem accommodata limitatione, satis hactenus a nobis haec dicta sint.

nam cum variasit imitandi ratio, litisi perius declaratum siuit.apudpoetas in unoquoq; poematu genere tragoedia imitatur agentes homines, fris eos ectatoribus in Theatro tanquam ageres. quod propriuest ium Dramaticorum p

setfex tragoed partes,de duabiu nihil dixerit de APPARATV scilicet et MELODIA Versipi de apparatu Aristot. non

praetermississe dispitiationem de ELODIA, quod utis esset res tota per se cognitu ut ipsemetsipe

244쪽

λορ, τ ι ibes 4IRCil Iον b, csi λγ. Dc narratiua uero Sc per num cros imitatione, quod ipse quoque fa/bulae, non secus ac in Tragoediis actus: consistere debeant: pariter circa unam, eamque integram atque perlaetam actionem uersari, principio scilicet, medio fineque constantem, a quas anc u clut ab intcgro quo/

piam animali, uoluptas quaedam pcculiaris proficiscatur omnino ma/nifestum cst.

Haec ita uertit Paccius.Sed prima illa uerba ego sic uertenda aptius puto, apertiits. De Narrativa antem os Crimitatrice per metrum,quθd in ea subulas, sicuti in tragoedijs, constituere Druntaticas oporistet. Varijs modii oportum describit Aristot nam Paulo ante uit, Nν εἱαμεὴ asso HLκnet. me mirranuscriptus liber habet μὴν Ιαι- ω μιμου πικtie. Alibi quos οἱ λόγdς,13 usse. πιαν.Vocat Epopoeia διΛγημαί cla ditabus, pino de catulis,luin, Mia Poeta ipse narrat . tum quia a i uis diuersassuscipiens personas nod huius modo illius referenssermones inducitur hoc vero ab Aristotele uocatur απαπελια, quae propria est huius poematis:quamuisno in omni post He orta Eπαγγελia est. nes enim in Iliade, sicutipatet,cuius rei declarationem a reum postea commodiore loco. En utam rut etiam Aristot. in contextu eu,que communi sunt Epopoeiae cum tragoedia oritur hoc loco dubitatio ex uerbis Aristot.quaesunt in contextu. cum ait. oportere fablitas in Epopoeia Dranraticas esse: nsuetanim uidetur hoc uerum, quia tir tragoedia exprimuntur person , tanquam ipsc gentes tunc tam acticnc, cuius est imitatio In Epopoeia autem Pocta interloquitur,e narrat ipsos dixisse,aut egisse.udeo, ut Poctata is euideatur induci edixersis persorias, quae tamen illic non frunt tu recitatione, sicut tu tragoedia.VOrum 4 ondens in putarim quamuis haec uera sint, e tu uen sabulis Di amati is etiam in Epopoeiu sita, quis enim ablatu per otia poetae,qui interloquitur,m narra uoluerit in feriam producere liq&od Drama Epicumsucile quidem id p ritescere ex quo Druinaticum apparebit pocma,non sociis ac tragoedia: neq; aliud est impedimerito quo minil toti imposit insceriam produci recitandum, q:iam Iongum temporis interuallum, quod z in Epopoeia non unius tantum diei, C noctis,sed plurium dierurn, mensium, Cr

annorum cum tragoediae imitationem rece Fefico feci periodo, situ circuitu uniits Solis,liti ante declarata

tum uit. Restri Eustatbius Homeri interpres particulam Liquurn Iliados, obseae olim in scena Rhiasticionibus recitari solitum C Plato in Ioncribi de Rhapsiodis plurinta loqititiir. Ob hoc igitur discrepat Epopoeia a tragoedia, quislbe tota referri in ut poto 2 insccita, CT Nprcsentari Epopoeia aut non poaetcst propici Io igitudinem fabulae, longi virum temporis in tertialium Draniaticum tamen est iocpocmansgenus, scuti illud. Alteri in quos commune habet Epopoeia cum tragoedia: Est auton hoc: Epotapinia etiam ipsa uitam,totam,ac persectam complectitur actionem. quod declarat Arist. illata similitudine animali sic. i ἄρ- μον ou ποιοῦτό licc xy Posti, in aratrimalis alicuius quod uti

nisi te sit integra, pulchra est,et ectantibus affert uoluptatem est diri inter abit chao: italas lic ima

perius cum de tragoedia loquebamur alis a me declarata fuerunt ideo non repetenda existimo.Vinum tantum addo, quod est arumaduersione dignum hac militιιdine ducta ab unimali illitur etiam alibi Aristor. lib. de Coela. r.ubiuit orbem pensuranimalis . qi issex illas habet di*rreritiali notas discrepantes, secuti homo,reliqitas ii imalia quae sunt Supra insta,ante, post dextranti ni Dum latus quae do clarans iuquit Auerrois Totus enim orbis est qua unum umina ct iste motus coeli locali ,es qua imotus oeulis in animalibus. Chali motus, qui sunt in orbibus sunt cui mollis particularcs,qui sunt in inebris unisialix.

245쪽

risimus, omnium sane, quaecunque in coetam circa unum , quam plurcgcontigeres, codem scilicci modo , quo singula quaeque intcrse ut casu cuc nit se habent.

Haec ita uertit Paccius. Sed non satis aperte nonnulla. Ego igitur fiscuerim puto Complactens quaeaecunq; eo tempore accidereunt,quae uersenti rue circa unum hominem,uel pliιres,qitorum finguli ortuito intersie connexionem habent, qui alterum exultero non pendet connectuntur autem cum superioribus. Sic. Quoniam dixerat Aristoteles popoeium esse positi fιuru ααἶκli. nequκ crederet ideo eam esse milcm historiae,ostendit quomodo diserat ab historia monetq; interim esse cauendum, ne historia imilis sat Historia persequitur actioncs,e res gestas hominunx. aut plurium, aut inius ut Periclis, Alcibiadis, Uiris, ut Romanorum, Atheniensitam Poesis ut iam debet perse tu Non negarim tamen Historium auis quando unain tanti m perseqιι uestionem unius qualis est coniuratio Catilinae a Saluitio descriptu ueri mpleruns plures actiones persequitur historia. in utent in cryin cotextu uit Aristoteles UNUM TEMPUS, significauit multas ctιones diuersis: necesse est enim,ut interllast X X, annorum, multasan contingantq; mrrsi, quae gesta ni ab uno uela pluribus ut putua Romanis. Quorum unumquodq; ως τυλ εχ πσeαλληλα. debent haedictiones uerti,utsi perius docuimus: sensus enim est. Rerum, quae Alint, et geruntur,ulius Ortuitum inter se ordinem habere alias non ortuitum Fortuitum habent ordinem ea, quae disimilia litor siesunt, neq; alterum alterius causa sit neq; ulterum ex altero pendet,neq; rsicia urit ad eundem finem, exitum. exempli causa Cicero PROCOS in Cilicia. Idem Romam reuersus fata et Pompeio. Caesar in Gallia belli ingerit Idcm contra Pompeium ducit exercitum,non fortuitum ordianc scd certum emconnexum bubent ea, qtiae candem rest, iciunt nem edimutuo cohaerent Aristotelis libro Rhctborica I sub finem stre, ubi de apparetib M locis ni mistratum agit statuit locum HOC PERHO , Gulierum quem appellat HOC POST HOC prius istud exemplum connexionem rerum quaesi: nimiisdem naturae, babet posterius ordinem tunt in rerum diuersirum, separaturus e uero ooratores propter affinitatem borum locorii in fucum faciunt ut illic docet Aristotcles ordo igitur de quo Ioquimur si O PER HOC: cuius ex plum hoc ι trit Ciceroptignat contra Parthos. cicer triti mphum petit. Vel Gesurstri Iegcm agrarium de agro Campano. Caesar non dimittit exercitum Caesar pugnat contraronp. caesar potitur imperio. ordo hic μεταMhni,s. sic enim superius uocabat Aristotcles exempli in quatenus ad post propius ectat fumi potest ex Aeneide Vergiliana, in qua una actio est o tametsi plures esse uidentur, illi tamen unisubseruiunt talem enim naturam habent Epsodia de qui blis ante copiose locuti Dimus,Aristoteles in libro Praedicamentorrem, ubi loquitur de in V ANTITAis Ti, alia dicit esse,quae constant ex particulis intersic tum certum, e collocationem connexam habentiabus alia i re ex non habentibus tum intersecobrientem partium Illoriim exemplum est. Linea. circuriliι triangulus,num licci in his perφicere ἐκας ον ἀ- ,κ a Vrtiae σιωψάμπερααθλα Horum cr exemplam est. Numer m empus. nam particula horum non coherent. dicas igitur in huiusmodinlagis τίνα ταμν,quam θέσιν nam innumero inquit Aristoteles προτεροναριυίτοὶ Ne υο, oKυο υ πιων, χίτου τρου ἡνα, ag Ἀοι,4 εσιυ δε ου τανυ α 2οις οι Paulo post de actionibum loquens utri Gι μακρ τυρ γ υχονο πιλῶαμ, η u κινησις πολλη, Si igitur aliqui explicare uoluerit Troa n eis eccjις ια τῶHονωορι νιαυσια- n ἴτω ποι d. x hissatis putet quod uolumas: iram actio pollici ex pluribus parti bit constat, qιιia tamen conii notaesunt cisi illa propter μετα Ἀουλι , dicitur habere ξέσιν que ego paulb ante ordinem appellaba certum, π connexum. Historice autem actiones quia diuerse fant,non habent φάσιν ed τα Dp, qame ago ordiricin fortuitum uocabasci distantium. Dctra tigilii bi tori, pos quis historia ordinem illuni in perseequendis rerum iurrationibus gesturum sectatur, quem disiunctum dicimus ac fortuitum cu ab Aristotcle vocatum cIιν. res enim quas narrat disimiles sint paratae,ac diuer . Posscit: nam persequitur connexum seriem, te propter a nitalcm actionum ex multis unam constituit scatis cruplccre licet in Illude Cosscd Homeri .e Aeneide Vergilij.

Verbi causa circa idem tempus nauale billum in Salam me, prae

246쪽

lium in Carthaginiensium in Sicilia, quae minime quidem incundem

exitum spectant, ita quoq; in insequentibus temporibus, dum alterum interdum post alterum fit, quibus unus non est exitus. ει

Parim apte nonnustu vertit Paccius nam ubi ait VERBI CAVS A, in Graeco contextu scribitur et σπερ γαρ hoc est intenta modum enim. Rursus ubi uertit temporibui deinceps insequentibus, Graeca uerbabunt, τοῖς ἐφ 2b gyrόνοις. aetermisit Paccius istum dictionem ἐφενς. quae hoc loco mugitatu habet uim sed iam declaro contextum. Similitudincm 4 rt Arist.per qua uult superius dictu coprobare: est aute ab sede rebus gestis ductu militudo. c. Resasae in historiis duplici modo diuerse appellantur, aut que alitι si hominibus,m populis in diuersis locis aguntur, si eodem tempore: aut quae ab is mhominibus, populis,altera post alterum: sed non respiciunt ιιnde finem sicut pejbici potest ex allatis exemplis. Hunc duplicem ordinem,e modumscribendiscutisiunt historici ueteres. Priorem quidem fecutus est apud Graecos Pol bius, qui quae adcin aetategerebantura diuersis populis diuersis in locis stimul explicut Diodorus autem Siculus,Arriantis: ciιrtius posteriorem modiisecutisunt inscribendis rebus gestis Alexandri magni: Liuius quos Romanora cum igitur duplex haec sit ratio diuersitati de discreis pantiae rem gesturu tulisprosertur ab Aristotelesimilitudo.Qtiemadmodu inquit eode tepore olim in diversiis locis pugnatu est ab Atheniensibus contra Barbaros apud Salamina, a carthaginiensibus quos in Sicilia, emtarn tum diuersu, ac discrepantia haec sunt: ita etiam contingit, iit deinceps per idem te pus uterum post alterum ab eodem,seu ab isdon sun π tamen erunt diuersa. Diodorus Siculus, neu hoisrupugnatum in Italia inter Tarentinos,est canos,duce Archidamo Rege Tarent morti e in Graecia a Philippo cotra Athenienses, 4bcbunos pulcheronea.Sed omisi exemplis redeo ad re, de qua agitur in praesentia Ad constituenda actionem una expluribi opim est demonstrare exitu sine unde adque restrantu si cnim nis hicno sistestpropositus nihilo minus errιt diuerse, cst diuersis hominibus in dines gerantur locis De praelio apud Salamina meminit Plutarchus in eo lib.qui inscribitur τοπι ρομα ρι stac, οι stoc Mμομβὶν Πτα G cpio re οἱοτ ροι:ba uerbis. τ ψ άκτω uin firme ris μου ἡ νυχιωνορα τέ μιδι καθιεροῖν, Οἶιρεα ησι, δ. λλαμινα νικίσι επελαμ- νώ θεος πω . . σελ ορ Plato quoq; lib. Lde Legibus χεδιον Ῥ'δὶ κώεοσι et μέ λλαμ ιν ναυμαχι αρα-

uideri iure debet, quod bellum quidem alioqui principio, medio fine in '

constans totum scribcre minime est aggressus siquidem uel nimis a . .gnum euasurum, alc adeo perceptu dissicile existimauit: uel si ad iustam . .

magnitudinem perstri nXissct, inculcatum nimia uarietat futurum Nuc ς

ucio cius recte una duntaxat parte suscepta, pluribus in ea Epi sedisssessus cst, sicuti nauium catalogo, aliisq; Episo di is quibus poesin ipsam locu pletissimam,cddit.

Pol itam Aristotelis declaruiuitproprium poestos se complicti unum tantum uestionem, is σα posuit qualis sit una,C simplex actio:reprehendit imperitos poetas quosdam, qui totum hoc artificium αgnorantes, proponebant bi describendiς multiplices actiones,dc diuersas, more historicoru, qui latius,

247쪽

r16 FRAN ROBORT. Ex PLICAT. ui Nos Lucii A iu describendo Caesaris, et Pompei ciuili bello Sillius quos Italicus in Punico C foristasecti tuleritis Fluc in Argonauticis e Aposton apud Graecos in i se explicundis.m c si Drantaticam con cerunt; ocina, cliti decet unam actionem complexisunt ordine tamen usi fuerunt,qui mingis Historico, tiam poctae conueniat sed de hac re alibi diligentius,c copiosius Homeram igitur existat hoc loco Ari toteles, cuti ubiq: ci diuinums appellat quonadmodum Criton im in lib. Usu π: issi Eci Dc αμονι πιαν uel propter hoc unum, quod cum Troianum bellum esset deseripturus:m maduerti quomodo hic sibi csset uitandus scopiιlus, ne similis historico alicui uideretur, si ordinem rerum gestarum feri asci in scribendo. id enim sisecilbe necessario non unam, sed multas actiones fui Netpersecuilis, qllaec Di unum restitarint' multiplices ideo uideri non possunt umen, quia ita intextaenosunt, ut una appareat actio primari et illa,quae praeterhanc uti absunto artificio pc Ztartini quod requirimus. Poterat quidem, uoluisset, totum describere Troianum bellumna constabar principio, medio, consistatio 1 decem annorum veru confectum. Sed alium in trutionem picni finiam artifc . Duplicem uero afri causam Aristoteles, cur id ab Homero non astum: Prior est,quoniam nimis inagnum fuiJet opus exosus,et idco, totum confecisset,no potuisset uno intuita comprobendi quod in primis requirit AristoteIes, ciιti etiam superius est sepe dictum copiose, ducta a corpor ibi imagnis,uis paruis militudine.μεγιθορ υσάοστ ον appellauit inperiodo, libro tertio Rhetoriricorum. Altera cuusa est hi od etiam si Homerus longisimum pocina produceretiola per ad iustam magnitudine incidisset uinξ in aliud uitium log Drtasse mutus: quoniam coactus fuisset pertexere opus inoculcatum nimia rerum uarietate,ncq apte potuilyci singula explicurei cuti decet u Drumatica forma. Sed positi fortasse admirari hoc Ioco aliquis, cur haec ab Aristotcle dicuntur cum ab Historicis regeste

plurimor limannorum lange breuiore libello concluduntur. Uerum sciendum, Historicos non adhibere Drumaticumscrinonem, sicuti poΘtusucit enim Druma, ut Poemialiquod in immensam excrescat magnitudinem. Quamobremvicinerus linum suscepit particulam belli Troiani e ex eo unum veluti quandam conficit actionem ea ait,Iru Achillis,quaeqrtamdiu perduruuit,multumula Graecis infligebantur.Vt priis inum item restinctas ob Patrocli mortem, uictorium Graecis peperit. Hinc extitit artiscit in illud preae clarum, quodqr Trtara in Epopoeia,uctionis linit Aconficiundae hinc extitit ordoptine umilis ordini Historicorum.Sed situ actio illa,quum sibi proposuerat Homerus,erat exilis, C breuis eum amplificauit multis Episod s.Unrum Epifodium recenset Aristoteles,exempli gratia NAVIUM Cutulogum. Hoc Epsodium sitfiι sincin libri fecundi,uiΥepta huc occasione Iupiter Agamemnonern insomna

monuerat ut Graecos in aciem educeret . id factum est uadentibus VII spe, Nestore. educuntur . enumerat igitur Homerus duces, iuves Tertilis liber habet Epi fodium Pur iis pugnantissingulari crimine curaenelao spectante Helena. Quartus liber Epifodium continet, concioncm Deorum de expugnando Ilio

His,uis alijs multis Epipodij totum Iliaduci uxit uc pulcherrime exornauit ut idin facile positi unus quisq; intueri, qua ratione it scribendum poema IIeroicum Noe disimilii ratione usus est Vergilius, de

actioncm ipsam multi membrem constituunt quemadmodum, qui CP priaca,& Iliadem paruam conscripsit.

ab ipso

248쪽

cc ca

scriberct Paulo post id Herodotus ait, ἐς ομινα δα, - γα λυ ne Hγαλ ων γνε , τα λογω in qui b. uerbis uideas nominari Iliade magna ut di nesciuinus ab altera,quae parua uocatur. Scribit Suidas Farium 1itiquissimum poetam urit Homerum Iliademscripsissee,et Homero non satis ae unis praebuisse. Praeterea dem testatur corianum Iliensem, adhuc uigente eo bello Iliademseriast isse, iam pli tarpugnationem Ili CL VIII annos nutus est Homerus,isscribit Herodotus epa

crumcnimucro Ilias simul atin Odyssea una tantum Traocedia, duabus ad summum claudi possunt contra Cyprica, non nisi pluribus, tum parva Ilias ex octo amplius constat ut sunt Armorum iudicium, Philoctetes, Neptolemus, Eurypylus, Emendicatio, Lacaena, Ili j excidi

iam, Reditus, Silaon: Troiadcf.

Haec ita certit Pacius. rumentarier Ilias mul atq; Obsed una tantum fretaedia dilabus adsummum constat. Verba Graecastusonant apertius conuersa.Quare ex Iliade, O spea una tragoedia exala, tra ipsari separatim conficitur,uel duae adsummu. Rursus Paccius illa ita uertit Contra Curicilioum iis luribus,t impari allius ex octo uinptius constat. Ego autem sic, exopriacst multae, π ex parua ni de lares octo ut armorim iudicium, et quae 'equuntur, ludauit Homerum bactenus Aristotcles, turl - . um tam pocmavi Epici, alios uerbreprobe paruum ille enim nam actionein bi proposuit, hi ueria plures. Haec autem comprobat huismodi raaticne. Si ai uelit picum poema Iliados Homeri redigere ad Dranain rugita, alie possit proseuo iure ruina ragoedia Pu lax. una actio constitui debeat G in Iliade idipsum sit is Homero si in non ei cile acri id scere: sublatis utis psorijs, quemulta augent iliadem: ite sublato interuallo, uti multor in dierum, distat:norum, qui illic uisuntur inserti, propter magnitudinem poemativi quibus subtilis remur icbit nuda ipsa actio priniuria, utin sibi in eo pocinate proponit in nemus quo loco perspici potest, singulis Epopoeiae pisodque ingulas conficis osse tragoedias. Quomodo duremi feri post demonsti arem limbus,ni putarem fit esse notum Stimenda enim Miu particula est detionissa

picae,ut poli dicas. TV RNI nec apud Vergilium.Patroclicae cinapud Homerum postea uerbproelagus, chorus, i fodit ,aIlassiunt apte xcogitanda,nomina praeterea personis imponemante mctbodus, quainsuperias ipse explicauit. Sic igiturpossunt ampla,πgrandia poemata redigi adtinam tragoediam, quia exuria actione tantum constant artificiose connexa Idem eripotest in Volsca Homeri,nt tragoedia inscribatur Panelope,vel VI spes reuersus .etfatiir tur Electrae Sophocli in qua

Orestes perimit Acri bum C cbtemnestram cis huc Vbses procos. Agnitio vero erga Penelapenia cntem. ncce uresciuolanti inde dramata tragi a sumere,partiri in octo, alit in noue argumenta.Diit at Lis ortasse.At ὁnne, de quoque nouem, π musto plura desumiposunt ex Iliade Homeis rica et obsca: Aeneide Vergil. Respondeo tamen, posse quidem: sed non ex is apriniuria doctione, uita ' π mpi x:at ex Epipodque ipsis, quae instruiunt, e cohaerent actioni, ut amplior inuiors fir at in ili de si in paruulate nullum esse actionem primariam authoripropositum nes ullum rem Episbsbdi loco pontufei omnia locum obtinere primariae actionis Enumerat Aristoteles Armorum iudicium. Pb locJ tem,l a tragoedia adhuc extata sophocle scripta Neoptolemum qitam citat Athenaeius, Theorephrlia Drodecimotertio restri lepidistimum hulicuersim. - οδερ tu: Aserio G ω ἰφη.

in lam, de qua tragoedia meminit cicer in Tusc. quaest Emendicationem, cum VI pesse menadicis s

249쪽

quo loco etiam,vis etiam poeta artificium considerandum est,qui eam rem in Iliade praeterm cpioni am non omnia coinplexus si sed ut tam tantum uti diximus)actionem,udqvim adaptauit. Odis, quaeipsit maxime cohaererepose cum dignitate aliqua uidebuntur. Lucaenam Oa simila extat Euripidus Gisita, Ili excidium quam tragoedia citat Athenaeus ex Acato Argivo libro decimoquarto,uocut iriσπερ σψ. Reditum. α πύτα, scribit in contextu Aristoteles,de quo etiam superiri mentio uera est Elafid argumentisabulamscripsit Euripides Iphigenium in Aulide, quae exta Sinonem,quam butam a muneadhuc scriptatu legi. oades,quae tragoedia extat apud Euripidcm.

Iisdem praetcrea generibu Epopoeia quibus Tragoedia constet, cst

nccessc etenim uci simplicem, uel complicitam, uel moralcm,uclpa thcticam hanc csse oportet. Cui totidem, caedemq; partes, praetcriata moniam, Sapparatum respondent ut quae peripeti js agnitionibus: arsectibus adhuc etiam sententiain dicaaone egregi j quidem omnisbus indigcre uideatur.

PostquAu Aristotelis Umdit Epopoeiam doc commune dubπecum tragoedia, quὁd una constates actione persequitur alia,quae communia utrique sun dictum est ante,tragoedium alium esse implicem Hlain se perplicita ex agnitione, peripetia praeterea alia esse morata,alia litates habet etiam Epopoeia Partes quos itantitati reaede in Epopoeia fiunt, quae in tragoediapraeterbo

moniam, apparatum. Postremo peripetium continet,agnitione etpreturbationem,Horu

rum exeinplafacile inuenius in OdU Homeri,C nos cude agnitione, acperipetia loqueremur,satis diu protulimus. Neq; uerb minus requiriisententiarum, ac uerborum ornatum opoeia,quam tragoedia Cuξd ad oritatum spectu sententiarum, uerborum: te dixit Aristotcles oportere, ut benes elabradiit accommodatu iit ad rem. καλῶς lycri linquit noti autem eundem esse oportere,qui intratagoedia itam ullo quodam modo ornari debet Heroicum poema,quAn tragicum: aliudq; requirissententidis ruinicinus, si non ualde diuersum:concinitas requiri sciitcntias popoeia,Crsi non semper grauessicuti tragoedia. Graii dACroritata linquit cice.in OratoreJuox est poetarum: utq; maiorem licentia habent ficiendorum,iungendorumq; verborum:uoluptati enim inseruiunt aliquando muginquini rebus Est aut uidendum poetae Epico, ut noli in sentent sβllimsed etiam in uerbis elimatios t. nec omnem authoritate. nec omrium bonorem,nec omnem friunum,nec omnem aetatem,eodem genere uerborum,σsententiaruna tractet . qua iqitam haec illi communiasiunt cum tragico Habent sine stingulagenera poematumsivum peisci iure dicendi genM.Η4nc Cicer in libro de Optimo genere Orat.uit. in tragoedia comicum uerbum ponatur,eis uitiosium,et in comoedia trirpe esse tragicuin:eodemq; modo in caeteri suum esse cuiust certiine sonum, quandam intelligentibi A notam uocem. Idem cic.explicat quales sectitenti qualias verba in oratione poni debeant, et quamuis ad Orutorem illa accommodari possunt tamen etiam ad Epicum po8 nta trans irri: rbusunt haec. Quoniam EIoquentia constat uerbi , CTsententijs, perficiendum est, ut pure, emcndat Ioqiιentes,quod est Lature: uerborum prxic a CT propriorum C translatorum I gutitiam persequamurian proprijs ut aptifima eligainus: In translatis, ut militudinem fecut uerecunde utamur uli R. Sententiarum totidem sunt gcnera,quot diximus se lavdum. Sunt enim docendi acutae: de

250쪽

τ7λε PAGυορ, αχν Ut σι 'py θιο λςυ, i θι . TUO. rretiis λίΙ Iiανο α Quibus sanc cuncti sit ante alios, ct plenissime Homerus uates utitur, siquid cin utroq; poematc haec omnia complexus cst. Vtinim Ilias sit plex, atq; pathcticum continci genus, sic Odysica complicitum ut quae agnitionibus constet,& per totum morata sit. ad haec quoc dictione, ataque sententia, caetctis mirum in modum uatibus antecellit.

Omnia, qtiae superius enumerata sunt,d oncta ut Arist. csse in poemate utros Homeri Iliades Disogdigni imam ueris ostendit Homerum,qui ab omnibita extollatur .habeaturq; plane admirabilis, ac diuinus:quod primus id quod summisi i ingeni j tale excogitarit artificii ,dis ita excogitari ut cum nihil in eo praetcrin scitia posteris nihil potueri postea unquam addi id quod raro coniungere solet. non enim facile posiunt primi artiuin inuentores eas absolutas ab omni parte truderesed paulatim absoluuntur Crexpoliuntur. Nullus uero fit qui artifcio Homeri ne tantissum quidem addiderit atqucius lurimi postea fuerunt poetae,qui cum artiscium illudfummu non perspiceren laudem inscribodo non uerunt aspeὰ cuti quanto enim quisq; ab instituto,ta orma Homerici poematus longili disteti . tantὸ isse longius abestu summo artificio.Atq; ego me sati s mirari non possum antiquorum graciniam, C focoremn,qui cuspicum poemascriberent, Homeri artificium,de quo loquor,non considerarint,qualeslset ommuni certe diis

ligentisimus in eo per pendendo,c exprimendo fuit Vergilius,tametsi neq is est omnia fortasse secutus.

Ilias inplex est,quia nullum babet agnitionem: peris etiam tantum C multis quidem in locis. Nec iis Troium uictores,Graeci uicti: Rursus Graeci uictores, Troiu:u uicti demolistrantur: hoc uero quid aliud est, ita in peripetia,Cr commutatio flicitatis in inflicitatem, in filicitatis inflicitatem Est praeterea Ilia pathetica, bis enim caedes, uulnera,certamina, bclla narrantur. Od Ra vcro lacn ploxs sed complicit C. praeter enim q/xod eadem inse habet . habet etia agnitionem qualis est libro decimosiexto ubi Telemachus patrem Vb sicin agnoscit et libro insicquenti ulterea ubi cuius horum agnoscit mox ullo libro altera cum illum ex cicatrice agnoscit Euoclea,dum pedes ipsius uitaret,itιdem uilia lis N XIII. cum itilum Penelope uxor agnosci ultimo quos libro alia ubi a Laerte patre agnoscitur. Nisi fune,quantum hae agnitione poemula exorauiit ualitas reddunt Nec dubitarim ego hoc constanter serere, itantὸ tragoedia,que peripetiam bubct CT agnitioncm,caeteris praesta quae patheticae tantummodo sunt . tant Epicum poema se praestantius altero,quod nullum habet agnitionem: bubet enim in stagnitio multum aesti mirationis,c uolιιptatis atq; qu)d summum cst ex ea magi in animorum, frtunae commutatio pendet Norat uerbsuntpoemata Homerica, quodfacile unusquisque perspicere pots: Cr nos de huc reputilbpost aliquid dicemus copiosius Verborum ιcro elegantia, σβntentiarum grauitate plane caeteros ora ne superauit Homerus.Plutarchus de utroq; poriuisitatiqua bene ubiq; morato,ait Acr egeo m πιιὰκ τ ρ δυο λιαρ, σόδυ scire θέας μωμονον αρετας v ας πτιnσεσι msi ησι, λυπαρκόσι χαρας, inacpocve, - ἐπdυμiας Mucia πια , ἐν π PG, παρόν τι e ιμς ζ ,ου

Dissert autem Epopoeiae contextus a Tragico longitudine, metroci , itaque