장음표시 사용
71쪽
ro Q IUL. CAE S. COS. III. DIC T. In
fortunam felicem expertus est:) primusq; Caesar a caeso matris utero dictus: non dicit Scipionem nominatum esse Caesarem a c*so matris utero: sed illum, qui primus dictus est Caesar, hoc cognomento decoratum fuisse ob uterum matris cailum . haec enim verba ad superiora non referuntur: & hic est verus sensus, vera Plini j interpretatio, quam omnes probant, extollunt, & miris laudibus prosequuntur, praeter illos, qui stimulante inuidia,quod consequi non valent, despiciunt. haec ille. Quam sane vera sit haec Fontij interpretatio,quibusq; laudibus extollenda sit profecto non opus est ut verbis ostenda, cu ex titulo capitis,apud Plin. i o quod est, De mos ruoli partus excisi victo, no de Fortuna, & ex illa antiqua inscriptione, quisquis dignoscere poterit, praesertimcu parenthesis illa no Plinij sit, sed ab ipso Fontio inserta. Caesar enim cognome ijs, qui sic appellati fuerut,ut Sex.Iulius Caesar L. Iul. Caes. C.Iulius Caesar, & caeteri, non praenomen, ut in dicta inscriptione, neminem ignorare credo, in qua cum CAESAR pra cedat CLAvDio , extare videtur pro praenomine, quod protecto veterum mori esse contraratim, omnes, qui in Latinis litteris vel mediocriter sint versati, scire certe arbitror. Praeterea in antiquo marmore ab eis citato non Clitat CA Esse, sed CEN s. ex quo roconijci potest, Hermolaum, atque astipulatorem eius Fontium tabulas ipsas antiquas male legisse, ita ut etiam in corruptissimo Epigrammatum antiquae urbis exemplari,edito Romae Leone X. Pontifice Mav. legitur. Quare illud inseriptionis testimonium, quod eis quasi fundamentu fuit, cum falsum sit, tota eorum fabrica funditus videtur euerti. Nam apud accuratissimos viros, Chrolum Sigonium, & Onuphrium Panuinium, antiquarum retrum diligentissimos obseruatores , ex M. Verrij Flacci antiquarum Tabularum triumphalium Consulariumq; fragmentis, quae li die Romae in Capitolio sunt, sic legitur: CEN s. A P. CLAv- So
72쪽
vE NOX APPELLAT vs Es T. Quantum ergo ad Elephantis notae explicationem, necnon ad Qesaris clementiam, ad munificentiam , ad religionem, ad gloriae studium, ad eiusq; iustum ac moderatu imperium referri posse ceseo: siquidem Elephas has . omnes virtutes, designificationes obtinere creditus est, Adhaec Elephantis de elementia & mansuetudine complurima scitu extant dignissuma apud Plinium lib. v m. cap. rari. & vir. apud i; Plutat chum, & in ii. Valeriani Hieroglyphicorum libro,de qua&ante eos meminit Aristoteles libri r. cap. I. & libri ix. cap. io xtvra. QVaris autem clementiam complurimi celebrauere clarissimi scriptores, praesertim Velleius poster. volumine, Plinius libri uri. cap. XX v. &Suetonius cap. 1. xxv. Solinus in Polyhistore cap.v.eamq; laudat Sallustius in Oratione prima ad ipsum Caelarem de Republica ordinanda, quorum verba gratia breuitatis omisimus. Verum clementis appellatione summopere gloriatum cile, ipsemet C sar ostendit in epistola ad Ciceronem , si vici laudanti elementiam eius, ita rei pondit: Rcete auguraris
si de me( bene enim tibi cognitus sum nihil a me abesse longiussi crudelitate. Atque ego cum ex ipsa re magnam capio voluptaro tem, tum meum tactum probari abs te triumpho, & paudeo.&c.
Et in Commentarijs de Bello Gallico ad finem libri secundi sua elementiam describens insigni exemplo gloriatur. Ad munimcentiam quoque quam ipse exhibuit, nanc etiam elephantis imaginem spectare, Antonini Pq, & Septimij Seueri indicant aerei nummi, in quibus exculptus est Elephas ctun inscriptione: M v NI FI C ENTIA Avo. Quin Caesarem in spectaculis & Elephantorum. & variorum ludorum generibus munificentissimum se exhibuisse, Paterculus poster. volumine, Plinius libri mi. cap. vri. Suet. cap. X.& XXXIX. Appianus lib. II. & Plutarchus mem aeso i, rodiderunt. Porro apud Sallustium in Oratione ad Caesarem sese cunda de RTublica ordinanda sic scriptum est. Sed praeter cinis teros mortales illa clarior est, quod & prius defessi sunt hominesse laudando, atque admirando munificentiam tuam, quam tu i , , ciundo, quae gloria digna essent. Cui astipulatur Appianus libro
73쪽
C. IV L. CAE S. COS. III. DIC T. III.
i ari . Quantum enim ad Pietatem Religionemve pertinet Elepliantis, non desunt, qui dicant, nitescente luna ipstitii sponte vitio amne solenniter purificari, aquaa; circumspergi, salutatoq; lid re in siluas reuerti, ac ubi morbo laboret, in herbis volutari, supinum in coelum eas iaciendo deorum auxilium implorare, precesq; eis offerre, mariaq; transiturum iusiurandum dare rectoride reditu. Haec Plinius libri utar. cap. i. Hae res profecto omnes
analogice referri possunt ad Caesarem, qui & sacerdos Iouis fuit& Maximus Pontifex, ut Velleius poster. Volumnae, Tranquillus cap. xiri. Plutarctius, &alij testantur. Quod vero ad El tophantis attinet gloriae cupiditatem, ipse tam valde honores amisbit , ut ignominia notatas mortem vitae praeferat, quam nonnunquam, alia sibi consciscendae mortis occasione nevata, inedia mnisse apud Plinium ostendattir, cuius in capite r. lib. utar. sic scriptum est de Elephanto: Amoris & gloriae voluptas: immo vero, quae etiam in homine rara, probitaS, prudentia, aequitas:&c. Pervulgatum autetia es amore gloriae ita flagrasse Caesarem, ut cum in Hispania magni Alexandri imaginem animaduerieret, ut Suet. cap. v H. siue eius res pictas perlegeret, ut Plutarchus,haud se contineri potuerit, quin illacrymaret, pertaesus ignauiam sua, et o quod nihil dum a se memorabile actum euet in aetate X X X III. annorum, qua iam Alexander orbem terrarum suo subiecillet iniperio. Olim etiam prope Cordubam, ultimo proelio aduersus
Magni Pompeij filios, disperatis rebus, idem dixisse fertur, pi
ruraque pro victoria, tunc pro vita primum decertasse. Plutar elius etia tradit Caesarem honoris percupidum fuisse, maiorumq;in eo cogitationes operum, & nouae cupidinem gloriae pullulasse, iccirco ue bello Parthis inferendo cogitasse. At facies illa anumalis sub Elephantis pede consurgens in alijs nummis est draconis similitudo . hanc interpretati sunt quidam, Africie subiugationem, cum de Iuba Numidiae rege triumpharet Caesar, eiusq;
filium Iuba duxisset in triumpho,Plutarcho auctore. na ea prouincia elephantorum, atque serpentum maxime est ferax, ut in nu- sinate I x. lupra retulimus. In alijs porro ethgiem leonis referta
74쪽
fert, ut penes me habetur: in alijs Capellar, ut apud generosum
virum, Andream Lauredanum, patricium Venetum. Ijs trifo mis Chii retae treis reprelentare formas nonnulli credunt, eas bspectare ad treis rhetoritae partes, quibus utuntur oratores, pro
foro, ante tribunal, & pro castris , videlicet leonis iudicivie, caprae demonstrativum, & draconis deliberativum genus praeferre. Et licec conueniunt Caesari, eo quod ipse inter primarios or tores Romanos a Cicerone in libro,qui inscribitur Brutus, a Cornelio Nepote, a Patcrculo, de a Tranquillo, & Plutarchoanti et o meratur, mirificeq; verborum elegantia, splendore, magnificentia, ae se rem a quodammodo dicendi ratione miro promonio extollitur. Ideo imm hunc, ut non solitin cognomcntum Coti
ris indicaretum stinxemr, verum etiam, Ut co cicinentiam, munificentiam, religionem, atque gloriar studium, vel iustum ac temperatum regimen, oratoriamq; in eo laudem emicuisse ostenderetur. Verum enimuero Elephas licet sit aptissimum animal ad ostendendas hieroglyphice Cesaris virtutes , ideoq; recte ad cnaiTatas causas ascribetur , ad Africam potius a Caesare post victoriam contra L.Scipionem & Iubam Mauritaniae regem stibactam, atque Populo Romano sub tributo collatam, iure sp β' ctare arbitror: nam eo in proelio Caesari nonaginta Elephantos hostes opposuisse, contraq; Scipionis triginta ex hoc numero pugnasse quintam legionem, victoriamq; retulisse, eamq; ob causam ipsam legionem postea sibi Elephantis imaginem adiecisse, idet: insigne tulisse suis etiam temporibus, Appianns de Civilibus bellis libro secundo memoriae prodidit. Hic memorare quidem dignissimum est virtutem militis cuiusdam veterani huius legi nis : qui, eo proelio cum in Scipionis exercitu in sinistro cornu Elephas in lixam inermem impetum fecisset, eumque sub p de subditum , deinde genu innixus, pondere suo , proboscidei' erecta , vibranteq;, stridore maximo 'premeret, ferre non notuit, quin se armatum bestiae offerret. militem postquam Elephas ad se telo infesto venire animaduertit, relicto cadauere, eum proboscide circundat, atque in subliine extollit armatum,
75쪽
T C. IVL. CAE S. COS. m. DIC T. m.
qui in eiusmodi periculo cum constanter agendum sibi videret, gladio proboscidem, quo erat circundatus, caedere, quantum viribus poterat, non destitit. quo dolore adductus elepitantus, milite abiecto, maximo cum stridore cursuq; conuersus ad reliquas bestias se recepit. sic A.Hirtius Commentariorum de bello Africo lib. v. scriptum reliquit. Nec non ad Munificentiam, ut supra ditat, referri plerique credunt, quam ipse Caesar exlubuit inspectaculis ab se editis quatuor post actos triumphos Gallicum, Alexandrinum, Ponticum, & Libycum. siquidem tertio eius Consulatu viginti pugnasse Elephantos contra pedites quingentos , iterum totidem turritoS cum sexagenis propugnatoribus, codem quo priores numero peditum & pari equitum e diuerso dimicantibus, Plinius auctor in libri viri. cap. xxxi x. & ante Velleius scriptis mandauit. Quae praeterea insignia ab altera nummi parte cernuntur, instri menta sunt, quibus in sacris utebantur sacerdotes, & Ceelari tanquam Flamini primum Diali, &mox Pontifici adscripta sucre, icilicet Albogalerus, Malleus, siue Securis aenea, Aspergilium, ut nonnullis placet, & Capedo. Albogalerus enim a Festo ita describitur: Albogalerus a galea nominatus est. Est enim pileum rocapitis, quo Diales Flamines, idest sacerdotes Iouis utebantur. Hfiebat enim ex hostia alba Ioui caesa, cui aifigebatur apex virga oleagina. Hinc apud Isidorum Aetymologiarum libro xnx.c pite xiiii. est: Galeros corium dicitur. Varro apud Gellium lubri X. cap. xv. super Flamine Diali, ita inquit: Is solus Al-hum galerum: vel quod maximus est, vel quod Iovi immolata hostia albo fieri oporteat. quo & Mercurium capite cooperto pingi solitum fuisse, Fulgentius in Mithologils scribit,& Numisii ta testantur. Quae a pilei lateribus pendent vellera, erant lanae, licet Seruius super illud Virgilij v m. Aeneidos, Lanigerosq; apices, lanam desuper virgam fuisse dicat, hisce verbis et Flamines in capite habebant pileum, in quo erat breuis virga desuper habes lanae aliquid. Quod cum per aestus ferre non possent, filo tam istum
76쪽
is tum capita religare coeperunt; nam nudis penitus eos capitibus si incedere nefas suerat: unde a filo, quo utebantur, Flamines diasi cti sunt, quasi filamines. Verum festis diebus filo deposito, pilea si necesse erat accipere: quae secundum alios ad ostentandam saceris doti j eminentiam sunt reperta: sicut columnae mortuis nobilibus si superponuntur ad ostendendum eorum columen. Alij dicunt, si non propter eminentiam dignitatis hoc fictum, sed quia cum sais crificarent apud Laurolavinium, ex eis exta frequenter aues deis vicinis venientes locis abriperent, & eminentia virgarum eas terio rere volucrunt. EXinde etiam consuetudo permansit, ut apud , Laurolavinium ingentes haberent virgas, non breues, ut in v
he. haec Seruius. Lanam, quam Seruius dicit super pilei virgam fuisse, a lateribus pependisse, nummi ostendunt. Alexander Gentilium libri tr. cap. v m. dicit, Galerum proprium fuisse Pomtificum. Deceremonijs autem Flaminis Dialis erudite scripsit Gellius capite supra citato. Malleo autem, vel Securi caedebantur tauri letu auriculae dextrae: de quo Ouidius libro Metamorplusecundo ita meminit:. . . . , haud aliter, quam, cum, spectante iuuenca, ro Lactentis vituli dextra libratus ab aure Tempora discussit claro caua malleus ictu . Securis enim a secando dicta videtur, quia hostiae carnem in plurimas secabatpartes. Haec proprie erat Pontificum, quamuis &Secures Consulum essent insignia; eam victima percutiebatur, ut de boue loquens Ouidius Fastorum libro ita l. ait. Apta iugo ceruix non est ferienda securi. Et Horatius Carminum lib. m. Ode xxiii. Aut crescit Albanis in herbis Victima, Pontificum securesso Cervice tinges: te nihil attinet . Tentare multa caede bidentium
77쪽
s C. IVL. CAESARIS COS. III. DICIT EI.
spargendo aqua, quae in templis erat. verum Maronis interpres Seruius in illa libri v i. Idem ter socios pura circuntulit unda, Spargens rore leui, & ramo felicis olivae, Lustrauitq; viroS: ostedit inoris fuisse,ut Alagiliti de ramo lauri potius fieret,quam equinae caudae pilis, ut innuit hic typus, quo, ut ait Donatus, in purgationibus aqua pura spargerentur: unde etiam inferius in eodem libro Virgilius: Occupat Aeneas aditum, corpus j; recenti vi Spargit aqua, ramumq; aduerto limine figit. Sed quia laurus nata erat in Palatio, ut fertur, eo die. quo ipse
Augustus natus, unde triumphantes coronari cons reuerant,cturi
Poeta ibi loqueretur de funete, noluisse videtur laurum lugubri in officio nominare. Semianae sententiae astipulatur vetuinis quidam lapis Romae, in quo cum alijs Pontificalibus ac religionis insignibus videlicet Lituo, Pileo sacerdotali, Patera, quae aurea fuerat, teste Virgilio, atque Cicerone; Sin ullo, Capedine, Secespita, quae, ut Festus ait, cultrum erat ferreum, obsumum, manubrio, rotundo, solido, vincto ad capulum auro, argentoq; a 'fixum clauis aeneis, areae cyprio, quo Flamines, Flaminicae virgines, Pontificesq; ad sacrificia utebantur; Securi, vel dolabro, re mappa, Vrceolo,& Acerra, quae arcula fuit thuraria, ubi thus scilicet reponebant, ut inquit Fcstus, Virgilio etiam teste Ouidio, Horatio, & Plinio, Aspersorum ex ramo lauri, vel oliuae insculptum cernitur. quorum quidem instrumentorum unagines maioris intelligentiae gratia, omnes, quam potui accurate in formis areis expressi, atquc hic subhcere institui: de quibus omnibus instrumentis planius opportuniori loco in alijs libris verba faciam. So
80쪽
H De Capedine autem sic Cicero in Paradoxis x i r. Quid autem si Nu.m Pompilius minus ne gratas dijs immortalibus Capedia,, nes ac fictiles urnulas , quam filicatas aliorum pateras arbitramur & libro i m. de Nat. Deor. Docebo, inquit, meliora me, , didicine de colendis dijs immortalibus iure Pontificio & more,, maiorum, quam Capedunculis, quas Numa nobis reliquit. Huius formam diligentia nostra ex eodem marmore sumpsit, & in eadem tabula descripsit, ab Caroli etiam Sigonij opinione adiuta. Capedo enim a capiendo thure ex acerra dicta est. Sunt ta-io men qui putent hoc Sympullum, siue Simplum, aut Simpuvium Cle, quod erat calix fictilis, quo vinum in sacrificijs libabatur: a sumendo, quod eo vinum prolibarctur minutatim, dictum. Di ferentia enim inter Capedinem & Simpulum con citur a vari
tate fornati in eo marmore antiquo exculptae. Capedinem enim ego ex aerae cyprio uria antiquissima habui, quae nunc apud viruinter Iurisconrultos acantiquitatu peritos egregium, ac eruditi
simum, Tiberium Decianum, in Gimnasio Patauino lectorem publicum, hac ciligie habetur. sed de Capedine latius in nummi Germanici Carcu is Commentario. Festus de Simplo sic scriptumeto reliquit: Simplum vas paruum, non dissimile cyatho, quo vinum si in sacri: ijs libabatur, unde mulieres rebus diuinis deditae Sim-,, pulatrices dicuntur. De hoc Iuvenalis etiam Satyra v i.
Simpuvium ridere Numae, nigrumq; catinum.
Et Plinius libro xxxv. ubi de plastice, vitris In sacris quidem etiam inter has opes non muri hinis, cristallinis A ve, sed fictilibus prolibatur Sympullis. Apud Bassium in libro de Vasculis, Sympulli habetur figura, atque in marmore Romano, quorum, quoniam aliquantulum forma inter se differunt,so exempla in eadem tabula descripsi.