Institutiones physicae ad usum scholarum accomodatae: cum indice ..., Volume 1

161쪽

re demiatimur, 'mina ad lina remotiora e vaso a si longi-- . l. 3- 'iustiarin dicitur qua irdomans- fruar aut transferri concipitur ad loca, ieiniora alteri corpor vide into jectis omnibus aut de talentanta a Maa M.quiantium separatio in sinuatam Moium coi ruua . - IMeae mearum , amotat ad aliud a ab eo mcedat contactus est inutuus I. a isti ina ,-- . ac eonis emer quandis minis rivi e porru, mutua in iuui taraminis Minavis semino. qui voce roedunt significatur Motus tua est ep. LAEst tantaminetia non in moestissius,qui,quia navigantibus,qui ab illis rem ratio. udent decrescere.' dein modo, quo decrescere viderentur si movere rur revera recederent identur recedere deoque recessus dicitur de jum se via tun appamitia sinuadum realitatem derim L mereat, iis idqvid diximus de conscina LXX.stoteles docet de inrueroieci Brum, quem assant ab aere retro pestente conse aiari, ramsementiam clarusinu illius Philosephi Sectatores tuentur pertinaci ' μηλ- Hoc meidisse Aristoteli non aris attem rem consideranti. Etenim si aer ποῦ impellaret iteam se ab-cuemissa autglobum a tormento bellico explo a 4. - risipium pelleret saltem mediate ac consequenter esset sui motus aut iam vis in illius ea a sutem mediit M Fi in maxim absurdum.Globum hyμHies smysiam pellere--α sui motus causam, quo nilia dici potest: absitatus,estet iurestum quiaeaten tantum ab aere pelleretur,quatenus ipse pelleret iactem. - enim globus obieetam aeris partem ad latera pellit, illa --llit aliam. ista adtacvitia, nec veniatur ad eam quae retro pellit omarum, δα-- para haec aeris pellit , avia fuit pulsa ab alia, & haec ab alii, 'mmipsa lolais pepulit, opto. piavonis ab aere causa est ipse globus,qui mellitur, em aristotes Ad meam est repugnae, qui docet omn. quod movetur ab alio moveri,& quod movetur semper moveri nisi validior caula pediat, patet ex L .H Gra8aext.69.uoi haec leguntiar IVultus ateria potestacere cur id, avia, πη----bistarit tam emm M. Hau piam ibi uuare - nisi i in iteferri neces. est si risui potentis impediar. Ut itaque globus expli impetobmovoatur iissicit,si nihil illius Motum ringat ide

que diutius in aere movetur quam in aqua; ouia aer minora affert impedime m. Nec Motusstatim, at ae est productus uia eger causa conservant psaeter De , est causicomam omnium prima, si cujus assiduis sidio nihil ain consisterea osset etiam Moeri ab iisΑui dicuo projiatiuum motum ab aere amo pellente eoiamari, a quoconserv- - ω, mi Perpetuus em

162쪽

incidere, non in Puppim , quam potius aqua nititur deserere, uti citetvus depressione propὰ puppim.Idem ex incina non minus evidenter ex iis quo accidunt navibus,cum Temo modo in has,modo in Illa partes torquetur:Si v. g.pinquam navis AE in mima ventisi inpetisti ad dextram versus C convertatur,propter resistentiam aqu.e in monem,puppis de- orquebitur a C versus , prora convenetur a D versus hoc est motus navis dirigitur ad deis contrarium autem necessarib accideret, si navis ab

Milua hiopis nitente prorsum pelleretur Manifestum enim est aqua delata se immicthim ' Assii gente in Tenticis mini puppim propelli versus Coi es sinuenter proram detorqueri versus D&motum vis dbigi ver

projiciaturque anifestum est mnemmaeae trini, Mi deberet in pinulam ω flecti,si ab aere posterius pellente jaculum fimis moveren-xxxiv. Objiciet forsan aliquis non temeia aut praejudiciorum vi ineri Motinnisi . Ex jisto. mmdam corporum penitus interire, eum videamus oninia, quae circa nos siue allotus loca, corpora praefertim gravia Moru sensim evanescente aes aliam ponia tenderi rei uas 4e,nullo es corpore Morem se ipiente. Respondetur mani-- esse actemst in quo plerumque proiecta moventur eorum impulsuiminere,&πρ ri valido interitum impere,ut patet ex impulsion quae fit in aerea majores bo,quem explosit tormentum Dellicum. Non potest autem ae tanto imperumoveri, quin de globi motu aliquid detrahat , minus autem detrahit, 'iam aqua,quia miniaresistit propter raristem Se prepter ma rem Motum particularum quibus constar Motus ver particularum amitandem ad moderationem: quam redueitur,qina materiae aethereae particulis comminitatin . Sed tomni fusius explicabumur inferius cum agetur de Moru Liquidorum 4 -- elestis,c

χram Pastoteles ut fam superita notavimus dividita tumgeneraliter mutvisio his latione acceptum,in tria generascili ininaeotum ad quantitatem, quam Mnerali accretionem decretionem comprehendit, in Motum alterationis, cin M'Iabin eo, menti Philosephi unam tantum Motus seriem agniniuit; μου rorum intea e qui est ad Locum, quo reliquas ed tantum diarepare dicitiat, quδd perea mi quia ἀ- in pus,loco eodem secundum totam molem retento, secundum re quibo. ommuni constat moveatur,aut illius parrea moveantur alia juxta alias ' Ladaqua pin accedat vel decedat, cum corpus quod Mot simpliciter dicio movetur, locum

in totam saam molem deseratin an allum tranaster tur, sive illius p xx

163쪽

. Mesententiam coaefirmant ἀorit te Aristotelis, i 7.- μα. ω- .dua sciraext s. .a--7 Jocet lationem esse proprie Molirin, esse εὐ-m Motum sine e ec a reminem,nec alterationem esse posse has mutationes esse non posse sine Moru abocali est maininum , cum nequeatcorpori inulus incre-tiam aut decrementus quia ali sidac- a aut decedat nec possit induci alteratio, quin fiat intestina paritum com- in ut docet Aristoteles,quod clarius patebit ex us,quae dicentur inferius de statibus c. orum,qui dependent a Motu vel Mete. Has assin Aristoteles Motus di entias ratione mobilis aut modi, quis to ri. 'um aut illius partes moventur. Differentiis vero desiiniptis a causa aut a modo de' causandi Morum, aruor illius recenset species ἀπ in ficae.1. Pulsionem nem TI ..t

miraehar Remvectionem, vertiginem,qui variarunt modi pellendia alii sandi dicitur, cum movens sequis mobile, aesti um movens antecedit, apore dum. hemini vel manu, vel instrua into , vel aliter moliae sequi cogit, vectis vici-- cum movens sustinet mobile dc illud secum desernvertigo cum illud in gy-- circvroprium illius centun aut punctum inisse comprehensum circum

motus differentiae desiimi positata termino potissim o , .et

quem colora dic in seni sursinn,daorsu antrorsu retrorsum c li '.. ζ. ne quam mobile percurrit,cujus causa Morus dicitur rectuswircularis, spiralis initium a M. Motus circularis alius est conversumis,alius circularis profressionis Motus quem iee conversitanis est ille,quo mobile circa proptium centrum involvitur, motus e Viam quin o circularis progremonis est illa,quo mobile circumsortur circa centrum pom p xsux iin tam extra illius circumplexum.

Moru iterum dividitur in sutiplicem & compositum simplex dicim illς cI a

quosi lex linea describtrur,&qui simplici linea designatui.Compositus vero, arrata ' qui designatur pluribus lineis plures illius partes exhibentibus, ex quibus coin illeem,

poni dicimr.Ad Mori simplicem pertinent,rectus,circularisoc. ad composi compo sem vero motus rig.volutationis, qui componitur ex recto & circulari,ac illi um. qui ex pluribuscircularibus-mponuntur,cuiaunodi dicuntur esse insistemate mundi Ptolemaico Motas Planetarum,qui somponuntur ex Moru circulari des rentis,4 ex Moru circulari Epicycli.

Motus differentiae sunt potiamum considerataiunearum enim magnus est usus ad designandum, ad quem locum in dato tempore pervenire debeat cor-yn,quod movetur in alio corpore,cum quo devehitur, c qualis stillias vel 9tas aut impetas, respe, corpinis in da οὐ quiescentis, qualis sit satura percussi si in illud impingat Etenim licet unicus sit cujusvis corporis Motus

promus,quo certiun determi tam ἐineam aut viam percurrit,quatenus M tu propria Minyetur, confideram respective ad loca propria, quae percuiri participat tamen de omniunt cωssoris . corporum cum quibus deser,

uir, qui ambulae .g. in navi,quae per fluvii perfluentem dςseruar, participat de innavis,itaut nos in Horimur specialis Oterminatio ad impingendo

164쪽

Maon. αι -- cister. Ita incitare ut iam ita cadens nou solum sum . . impia Ris ad plicem illam vim in - - o mistis, uiliniis sic ta-Motum ex dupliei recto e se compositur voravit illi ... deorsum tendit sensim intenditur, em Monurorsinnsitas bilis,exa iam Momum composeione deducinariqualis linis a lapide describatur, in quo situ debeat esse corpus, ut validissimum lapis icti- excipiat, validissimus nom- est ictus qui fit per lineam metiun perpe

incularem,aut per circularem,quam tangit in in percussionis recta comori percussis perpendiculari cujus cause dicem interim, E in veta Motus dicitur unus vel multiplexnt Motus sit unus tria esse ceciri dodie. REM ' . Aristoteles 11.mmissem inimo ut mobile sit unum 4dem,nec enim plurium iς corporiun Motus idem esse potest aut unas , cum quilibet Motus fauni subie, inuh. i. dum praecise idque unum ancrudae non phara in suoconcer attollan in miniis simul locis cum sitos μω esseconeiperetis,quod est absurdum a Nec est ut mobile per unum feratur medium, aut per unam viam, manifestum nanis est eos Mores non esse inflam, tibiis mobile per varias vias movetur Dem te necesse est ut Motias sit contiauus seu fiat in uno tempore, quod continorcum Motus nulla quiete interrumpitur. Motus itaque in quo haec tria concurrunt est unus pliciter seu numems qui Me interrumpatur de inter illius pa- tempus aliquod intercipiarur, iri est inlisi, virus,sed ni tiplex,juxta multitudinem statismum,quibus M .us partes ab invicem separantur.Nec Motus unitatem impedit velocitatis inae. Qualitas in variis initis partibus, e viae qua mobiis defertur curvitas aut ma ex inflecti quamvis magis unus videatur Motus qui est aequabilis, αν. mobile rectam Eneam pereurrit. Infignis est Motas proprietas, quia liabeat contrarium. Illi enim adversi--2 i., - - ,st ut non m is nequeant ambo in eodem subiecto consistere, a 2 ζ' M Me mn - desimant , ut patet plerumne, cum eorpus quod Movet' impingit in aliud, quod iescit, uerumque enim ab omissis eatitur, qu-

Quiescebat enim Movetur, & de Motu ejus, quod Move tu aliquod dece-dit,quamum sciliem Motus accessit mrpori, quod ante percussio em inisse hati destit nequeaenia or esse cesserarietas Aristoteles tamen LyH c. p. si montem it meum esse Moem magis eontrarium quam Uerem, hoc invisum: mndamento, quod Morus alius se natiualis is, illa est illo, quo ignis sursum sertur, remi deorsum, alius veris pia tollamiam qualis est ille, quo terram vim extemam fi this emetu', am ignis deorsum , quom to in praetemamn le magis, etiarinaturali, quam Motum Quieti verum ilhia videtur aheni esse magis contrarium, quod illi adversitur quateni est tale, quam quod illi adversatur fissi a ratione , sed Quies adveriatur Motui quatenas est Moo in Mores rimente i relis non adverseem Modita quatenus est Mot-

165쪽

Minus, quam ob causam tam diu dicitur riaturalis aut praetenui ruralii , nee Monas praeternaturalis destruis naturalem, i ambo spectentur seeundum ratio. Miu Motui, sed potius unus intendis alium aut ab alio intenditur, , si quae siningit mutatio in lationibus sursum aut deorsum, nihil petit de Motu, sed

virum terminat 'nes mutantur. Q - v. g. o sibim vi E sinimis Alminis, posto insura pexpendiculo remotu bruttitur, siue gravitatis i

tauru Escennit, deinde suscepto perdescensum impetu ulterius excurrit iasi: sic prior Monis qui naturalis dicitur globo, est causisecundi, qui diei vir illi praeternaturalis, ac consequeriin non . est dici illi contrarius imo non mula est causa illius Motus, ut me est, sed etiam saltem per accidens deter mnationis illius, quae si est opposta Et sanὸ perinia est adrisi-em Morus, Patenus confidoatur praecita ut Mosus est, sive sit naturalis mobili sive praeternaminiis, praeterquam quod in rigore Philosephico ex mente ipsi aristotelis nullus Motus est Dropric praetematuralis , ut satis intelligitis ex victis in Cap. --λα Arte 4n Articulo praecedentLMaximὸ consideranda est haec Motus proprietas, quod corpus quodcum movetur se es vi Motus per viam retium ferarur, nec eam posit deserere, nisi M'. Lemma aliqua ab ea detorquearuri Per corpusquodcunque intelligo continuum movetur vilae indivisam, se issimque a reliquis corporibus consideratum quod enim ex recta move-eharibus comoribus componitur non est unum corpus, sed plura corpora, quae si is alimoeli antiar ex modo impellendi varias accipimi .deserarinationes. posint tibi mutuo esse impedimento, a suscepta primum directione se minuis avertere. Potest tamen corpus wdebet tanquam unum considerari, hiat sit expiaribus compositam, quando ab uno alio comprehenduntur, coiscentur, ora' in vase velitii inter se conne mur, mimo communi Moru ferantur, ut

parem navigii omnes in eam sententiam pr- videntur, ut eaustiment vi, 'eus Fossilia corpus via recta incedere. Probatur tamta lata comae quodlibet actione motoris non istum movetire, sed etiam ad terminum aliquem dirigi- - aiio Min quo tenderet , cum ex se sit indi ens ad Hinc vel illam viam, ad hinc vel illum terminum, nec possit se determinare, cum nec viam nec te numm perspiciata Si itinia corpus il motore intelligente moveatur, cum necesserib ad inten-- ab illo termitrum pellatur, fimul eti- ad illum dirigitur, itauit corpus smaint impulis sit determi tum ut semper moveatur , est semper viae rectae ins-S vero eo aes invellatur ab alio corpore , versiis aliquam partem necessirio

impellit ,---aue emer versiis eam continuo mouetur, recta via tetulit,

ast ab ea destrit e, eum nullum illi obficiatur an adimentum, quod hic

kppoautius, cum lacorpus inter alia corpora cor Meremus tanquam

166쪽

quentes rum potest concipi brevioris pliator Motus eo, qui fit perlinem

rectanti NMura eti- brevitarem simplicitatem amat in anuuinis , dece mi maxime infinitam Dei Sapiantiam ut onmia faciat Φaeam maximo potest compendio, nital frustra moliatur, c si pol vin omne reiiciat, decet riden Sapientiam meumstatuerit 3c conservet in narura ordineni, o omnia, maxima compenda ε omni superfluitate rejecta perficiantur. Ne itaquὸ diutum Cc Motu te is frustra consumaturi cella&nabili Naium Lege corpus quod movetur, via metaseubrevissima Suaebrevissimo tempore pe- fertur terinimam versus quem suit primum impulti . .

L xxxii. Haec sementia confirmatur experientias quae possent quovis observari raues expe Etenim Maria' ando Per rectam a centro terrae ductam saniam pellum. Q. mentia con sempti insitam'. a stiliceta nulla causa criumur ab ea desectere. Cum eae ε 3νης--graria descen iuniper eamdem rectam crantinuo suuntur, ea in brevGLYYYti in ἀμ- centrum pervinita ti, iis . i. Nid ea corpora Mae accepto impulsa ta mortare relinqvruitii resis piae in εν crimis cranissimis, sederiam Uuae in gyrum aguntur, a centro , circa cui la. - moventur, contanuo nituntur recedere, ut experiuntur illi , qua ad lapid loramum proiiciendos Midas torquenti Eapropter corpora quae Totantur, cum PT inum susceptae impulsioni licet obsequi . per lineam rectam moventur , autem recta tangit circulum in puncto in quo faeta est separatio corporis, quod suo motu illius circuli peripheriam percurrebat, quo quare fiat iacile est

victendere. . Hor

Sit tubus Am c sitis einemitate altera fixa in puncto A altera B circumaga sarac describat peripheriam B, F, G , sit in medio illius tuta globus Q cuius chameter sit paulo minor, ouam chameter cavitatis rubi, ut facile possit in eo moveri. His ita positis globum vi impulsionis per Motum tubicircularem sus.ceptae, a centro A removeri, per extremitatem B , erumpere experientia

comprobare quilibet poterita Cur auiam ita fiat intelliore, si advertat dum tubas circularium movetur circa punctum A , illius laxusis B, pellere globum in C positum, aut citrioam per rei tam GD, versus D. Etenimicum larus A B impellit, impellit per rectam ipsi perpendicularem o userim , quae a corporibus fit percussio , fit per rectam perpendicularem compori percutienti di tam ad punerum quo fit percussio, nec enim assignari ulla potest rario cur ad dextram aut sinistram fiat Motus directio per lineam oblis

E incidentem C a itaque globus pervenerit ad unlium s , pelle tu per rectam in , quae est perpendicularis rectae A i conis mister tangit peripheriam quam pinctum B , in Motu uetarui describit. Ac consequentae cum globus pervenerit---ma si tubus raticae x xiv νή. riore fueris apexum de et periphetiam B, ' ,- movebim in Motu diei illius rangentem Etur magnus Una e praecipuis Motus proprietatibus est ipsius quantitas,cujus causa Motus duplici mo magiius aut parvus dicitur. Duplici auo modo magnus dicinu Minus, ac Pa.

- quidem ratione sis ecti, citia est ita istaeus pari s η- sis, mill tal

167쪽

in is in corpus movetui, muror vel , qui naui Ο corpora ualide r. 2. MUt dicitiit magnus ratione intensionis seu velocitatis , ita ut Caeteris paribus ille

aut Acin spatioin breviori tempore et tilia inhia viii ccisistit ratio

majoris velocitatis. Omnis natatque motus habet aliquam Velocitatem , qua .

tenus mobile M ibet lato tempote spatium aliquod a m uilita M'o' licitur ocitas quateata odim tempore majus patium Misitat. -----

Si iressini magmtudo cum velocitatis magmtudine conjungatur, duplici tiruta Motus erit magnus , inamas autem dieitur Morias respe u minoris, de Parinas respectu majoris. Motus linitas ratione velocitatis dicitin tarditas duacotas appellatur tardus. cictis intelligitur , ut saepὸ inculcavimus Phincum debere potia muna attendere differentiis Motus abistis, re*ectivi , iam Quietis ab--xtae e respectivae amis enim de Quietis id tantum fer cognoscimus--d est 4ectivum unia etiam certius Quietis . Moura esse s ded

Me Iis propositis iam fiunt magis perseima, sit du--- corporis Bri, ambo eodem temporis ruatio idem stadium C in me aequalia stidia C D, S a F, percurrant, meus corporis A, eri duplua Moriis cistoris B. Si vero corpus A sit aequale corpori G, aequali ram, - oris in Wallo .corpus Α, percurrat spatium CL, duplum spatii Ha, quod eorpus G percanit Monti corporis A, erit dupIus Mores corporis ta si vero, corpus A eodem temporis intervallo percurrat idem *atium duplam tum otii Eri, H percurritur a corpore B, tum *atii Ha , quod pereurritur Leo vere G. Morus co poris A erit duplus Motus eorporis G, cum enim aequaliae ne illa corpora; illius Mores est dujus, quod eodem tempora duplam *tium remin. Motus eoictris G, eried ius niseus corporis B. quia co-ν eum sit aequale corpori A est duplum a p.ris de edidem tam-porea mi Maelum percurri , ae consequentis Motus orpinis , sit via rius Motus corporis B, mn sit duphra. Motus Q, qui est duplus.

diuitur natione tibiareminati quod tempore determinato percurrituri sic Σι. v. g. Ocium decem rein duobus temporis momentia percurrit inea v. ouo aut .sem dicitur esse unitae satiatis , si aliud mobile duph- istium eodem tem tina, impercvrrat, illius vesaeuas dicetur esse duorum graduum, , major ἀμ-- vel ocitas juxta m- turmaevi a tem ore peractum , aut 'ma paucitae mitemporis, quo idem istium percurritur. Quapropter si spatium de trupedum uno montemno, pereurratur , velocitas eris Quinum graduum ieri ε

168쪽

se tangant.

Laxavit Meundo mo ea ora in eadem recta linea moveanin verseis eamdem QR R4 partem, tia ut quod praecedit tardius e M ver,si1bsequitur, ei rumve

i reemmo b Vim aut longiori tempore velocitas respectiva eris rem x vel, ventur. Imr. Si corpus quod praecedit velocius Imoveatur continuo eorum distantia augebitur. Si cum duo corpora sibi mutu, cura entia viciniora sunt uno palmo singu- minutis, eoriim velocitas respectiva dicitur esse unius gradus, qualido eatim corpora singulis minutis fient viciniora duobus palmis, eorum velocitas respoistiva dicem esse duorum graduum aut dupla prioris, sic velocitas respectiva dicitur major aut minor juxta brevitatem aut longitudinem temporis, quo aequalis fit corporum ad se invicem accessus. Idem intelligi debet de duobus comporibus in eamdem partem delatis modo exposito, quod exemplo propostoclarius patebit. Sint duo corpora A m inter se se palmorum spatio distantia , quae super eadem recta linea in easdem partes C simul incipiant moverit corpus quod praecedit singulis minutis Motu aequabili unum palmum percurrat, cor pus vero quod sequimr Motu etiam aequabili singulis minutis peiaetina duos palmos, hoc corpus assequetur illud in G, in fine sexti minuti, quo tempore, a corpore tardiore B, peracti erant sex palmi, d a velociore A, duodecim, sex scilicet palmi primae distantiae illorum corporum S sex quo per sex minuta

corpus tardius percurrit a termino ν, in quo erat, quando incepit moveri. Si corpus, quod tardius supponirur, maneret immotum , quod velocius suppon, tur illud attingeret intra tria minuta, quia totam sex palmorum distantiam ese

curreret.

Vir Ut vero inveniatur quantast velocitas respectiva inter duo corpora inaequali 'ν m q. vel itate se subsequentia, velocitas corporis tardioris debet subtrahi de veloc, . . , tate corporis velocioris. Sic in casu proposito si velocitas major sit duodecim respectiis graduum& minor sex graduum, velocitatis posterioris gradibus de priore detractis, supererunt sex gradus, boc est medietas velocitatis. Si enim corpus quod lardius movetur io suo loco perinaneret medio tantum temporis intervallo Op

sset, ut a velociore attingeretur.

. . , . cum Vero corpora ad in mutuo, Edunt, habebitur illorum velocitas res stiva, si unius velocitati, alterius ocitas tingatur Amborum enim velo tes absoluta concrurum

169쪽

s Arumam corpus movetur per rectam versus aliud quod in seolo respectiva est eadem cum absoluta, qu miseritur linea perpendicularis, a pun- , zm unde mobile proficiscitur,dusa ad superficiem corporis, soluta colla movetur, si vero mobile seratur per rectam, quae oblique incidat, in superfi cidunt. cimi corporis quiescemis, velocitas rejectiva distinguitur ab abssiluta, Sc velocitas respectiva eo minor est, quo magis linea per quam mobile defertur est

inclinata supra superficiem corporis quiescentis. Si v.g. globus aequali velocitate abseluta per recta D A ME Aratui versus punctum A,Qperficiei plan e corporis B C , velocitas respectiva per redis BA, eritimor quam vel irasre citiva per rectamia, qui ex eadem distantia BD, ad corpus B C, citius

pervenitur per rectam EA, quam perrectam Α, quae ex dicendis inferius Hare intelligenruri Advertendum interim est in expendendis effectibus Motus aut corporum, ',

si Motus agentium spectandam tantum esse velocitatem respecti am, quare 'i,

nus per cam mobilc breviori aut longiori tempore ad corpus remQxum pς γ Motu Velo- nisi de in illud inc set iuxta illius distantiam cum incepit moveri, ea enim co eitas respe-gnita facile deducitur quanta sit sumta perculsio, quantus percussionis effectu ctiva est GFrustra etiam iu plurimum laboraretur in inquitenda corporis alicujus velocita sidς -nd te abibluta , cum possit quodlibet corpus innumeris motibus commimicare, veluti globus qui a latere navis in latus oppositum pellitur, communica , cum Motu navis, & cum Motu earis. Hic absolutam velocitatem appello, qua spartium inter reliqua corpora abselutὰ quiescentia, aut quae quieicere supponu tur peragitur Alitia dici potest velocitas absoluta quae corporis alicujus est pro' ina, quatenus proprium iocum deserit,i propria loca percturit, accipiendo vin proprium juxta definitionem Aristotelis pro superficie inunobili conMraenia uiui superius explicatum. Ad eorum quae mox dicta sunt, eorum quae dicentur clariorem intelligς' .d istum advextendum est in quolibet o licEt simplicissimo posse considςx xi uviis. varias partes,ves rex illis esset compositus Motum quidem quemlibet esse sim riis, aliis plicissinium, unicum in se, seu fiat per lineam rectam , seu per circularem, possunt co starer aliam quamcunque variis modis inflexam, est manifestum, quia vi illius domi, mobile iam unam percurrit non olures, certa quaedam laeterminata loca una x continua successione pertranui. Nihilosunus in illa Motus sunplicita te licet, , usi est plures parto distinguere, ad illum eonsiderare veluti uilis flex pluribus Mota factis pluribus partibus Minas compositus esitor eni μ' N posseta ans minae quae strea Motum M ununt, aifficultates e aediri.

170쪽

XCIL 1 Motu ita a simplicissimo possumus considerare respectas ad aulas: πιψ' vi quibus productus est, ad effectus quos potest producere, M ad terminos tum iriis Aria quo rum ad quem. v. lis eius, onus enim mobile aliquod a diversis causis in diversas partes non emnisi ad alio, opptatas impellitur,ac objeαι corpora in partes diversas impellit , e 'diversis

e.ctu die tenninis in diverses terminos tendit, vi illius Motus , licet simplicissimus sit,ae per unicam eamque rectam lineam mobile deferatur, potest oncipi tanquam compositus ex diversis panibus perindὸ enim se habet ac si esset ex multis m aibus compositus. Sit mi Abacus quadratus AB CD in eupis anges, sit globus, qui a quacunque causa pellatur ab A versiis 3 aequali Moin, oc eodem tempore aequabili etiam M.tu& pari velocitate abacuspellatur a partibus AB versus partes C o via recta. Cum aequalis sit globi, Abaci vel ritas, mani--um est eodem tempore aequalia ab illis spatia percurri, ac proindequo tem- rore Abaci latus ΑΒ perveniet ad locum uvi est latus CD globus mom proprio per eniet a puncto A ad punctum B peracta longitudine AB γα est a qualis longitudini AC, longitudi BD cum sint omnia latera ejusciem ouadrati Idem aut globus, motu, quo eommunieat cum Abac , a quo fertur, perveniet ad terminum CD. perverum scilicὸ ad punctis D, ω sis monacomposito describet diagonalem Am motu inquam composit ' ratione cau--m impellentium, & ratione termininam arquo, qui duo fimi, scilicet larus AB, in Q ab utroque enim recessit , secundo ratione termini ad moen, qui et duplex est sedicet latus B D,N latus CD, ad inrumque enim cletinum, .mae utrumque attigit, 4-- rationes inaum, cum movere possit corpora propὸ extremit te illorum lateriun posita in diversis partes, is dive v deterininationes ex quibus componi concipitur. Etenim c- illastob --ratur a termino Λ B, ad terminum CD, si incidat incorpora prope in ita pose taut eorum plana si erficies sit juxta latus AD; ea impinet in easden artesiis quas ipse inovetur Pari modo cum idem globus moveatur a termino A Q. ad terminum BD, corpora prop)D, juxta latus BD, ρο- impellet in ea sem

innesin qu per eam de teramnationem, veriar, quod experientia quotidi m comprobatur. xul It si αδ globus moveatur aequabili quacumque velocitate in Alveo em .sten restam EF, d recta EG, versus rectam F H, quae t perpendiculares re m. - Σ - Et eodem tempore media tantum parte illius velocitatis alveus deferaturi re cta ER, versus rectam GH, inter rectas DGωFH. Sit aute recta EF, δροpla rectae E G, aut rectae PH, cum itaque longitudo alvei sit dupla longitu irectae EG, aut recto FH,, velocitas globi sit dupla velocitatis alvei cura glianis perveniet ad axemitatem alvei Gψveus verveniet ad extrema. d H,

D escribet diagonalem ML Gobus ille cum ad triniuios PH GH perveniet, is ille corpora conve