장음표시 사용
471쪽
harerur, si planta massicetur, ut in nasturtio aquati .li ossibile esse quo Gramque adhiberem artificium, elicere Sterra laqua centesimam partem auxili volatilis, quod elicitur E planta, quae ex illis sui, nutrimentum accipit Νemo an dixerit succum acidumarantiorum non senerari de novo ali arbore ant in eius fructu , sed seu --ion Leterea elici si enim succus Midis auem continent omina mala arantia tinius arboris radicatae in terra in vin inquo contenta, illi terrae amnideret irata illa terra fieret aliquamulumaciaa,ac consequenter antequam arbor in ea radicaretur sileeum illum ac dum continuisset, habuisset manifestam acilitatem saltem aliquam, aut ceria,
pari terrae quantitate posset per artem aliquid acidi extrahi, quod experie riae repugnat. Unde manifestis deduciturdiccum acidum in arantiis fuisses hilum. Quod di stum est de sacco acido aristioni potest applicari aposiacerbo, austero fructuum immamrorum, in quibus, ut experientia commonstrat, sensim fit mratio acerbi in austerum, austeri in acidum lacia di in dulce. In animalibus etiam sapida alterari, corrumpi de novo generari facit alii, demonstratur Salia enim alnalia volarilia quae ex Animalibus eliciuntur sun istisita. α' longe diversa ab iis quae extra mur binis , quibus illa Animalia vescun in teria. rur. Ipsa Alxalia fixa plantarum multiplici agitationei fit tione mira tu in vo latilia, pro essu enim temporis omne plantarum sal evanescit, e rum adnindum illius relinquitur. Adde quod ab iisdem alimentis, in aliis Animalibus multus fit acidorin proventus, in aliis algalia magis genera tur, in aliis amara multiplicantur &c. Imo in indem Animali divertis temporibus juxta diversas viscerum, sermentorum dispositiones, ab iisdem alimentis mod&hi mo δ illi Sapore sescitantur,ac modo melancholia modo bilis obtinet dominatum hi terra ipsa passim occurrunt variue Saporum alterationes,corruptionesin generationes Terra enim postquam nitro per lixivium est orbata, novo nitro impraegnatius turget, eoque si spolietur novum iterum concipit nitrum, quod non minus facilesiargitur quam prius, veluti esset cerint novae, quam flatim conceptura est,sceturae. Possint etiam alia Sapida pluris
Modus generationis illorum Sapidorum facile explicatur per Varios terrae min. toros in quibus dum Materia Etherea aequali particulariam simul fluenrium Genera,is impetu transit, formatur in corpustula certae molis, consormationis , juxta Sapidorum
pororum amplitudinem, figuram, ita ut in illis poris Sapida corpuscula αμ ζ ruisse fingamur aut salae rudem suscipiant conformationem, quae dei, Pyμ e ad persectionem deducitur, quandb illa corpuscula ex alia colatoria tram.
seunt, aut cum aliis corpusculis permiscenrur, aut cum illis copulantur, vel cam ab iisdem mmc majore, nunc nun Huis imperuntur, atterunt , nrur, aut franguntur. Eam ob causam quia in variis regionibus varia est pororum terrae conso
matio, in illis fit diversiis salium, aliorum Sapidorum proventus. Hinc si aquaeque legio gaudet plantis de alias non sicile nuriit, aue illas omnino
472쪽
res ut, qui alimento ad illas sustentandas idoneo destitititur
i modo in Animalibus generatio Sapidorum dependet partim a disposi-- tione pororum licerium in a 'ibus coctiones perficiuntur inu licci percolui tur, in quibus si Sapida non a ii picrantur integram perfectionem, saltem Gasis formanturin deinde motura attritu perficiuntur Potest etiam quaedam fieri accessio particularum in particulis Sapidis iudioribus , quando inter alia cor- pasciit Sapida aut insipida moventur, potest quaedam neri detractio, potest
compressione aut percussione induci nunc rigiditas nunc flexilitas juxta velocitatem aut in litatem corporum scidentium. Quid possit motus velocitas aut sarditas demonstratum est suo loco, satis PMet hoc unico exemplo Si virgulti vertex baculo leniter moto impellatur, totus virgini caudex flectituretcejus vertex deprimitur: vero bacuta moveatur cum maona velocitare, virgubae vertex excutitur in ejus caudex manet saltem ad sensum immotus.
His rit perspensis nullus est qui non videat per agitationem infinitas se marum species poste imprimi corpuscutri, ut mirum non si juxta modumi
vehementiam agitationis, ex iisdem alimentis in eodem homine, et generari Sapores diversos , nunc bilis insentem copiam cumulari, nunc succum acidum, nunc salsedinem salinam succrescere. nunc bilem eis oleosam , nunc
Uxx. Non absimiles Saporum mutationes observantur in plantis, in quarum par i- . bui, sed maxime in fructibus multiplici succorum filiratione, corpusculingum agitatione Sapores subeunt alterationes varias His enim es itur ut fi ctuum mox genitorum acerbitas transeat ad austeritatem, ut haec degeneret in aciditatem, qaae tandem in Saporem dulcem mutatur saltem in plerisque, quorum maturitas comitem habet di/lcedinem. Fit enim galoris ope maturatio
fructuum certe eam calove externo promoveri experientia commonstrat ,
deficiente aeris ambientis fotu molli& tepido fiuctus quidam nlinquam perveniunt ad mamritatem. Cum itaque leni calore tu ab internis principiis sis citato, tum ab externis agentibus producto particulae acerbae agitantm,attritis sensu in mutua collutione protuberantiis, quibus fiunt asperae, laevigam vir primum, deinde perseverante attritu acuunmr,in fiunt acida .Quia, ideae particulae ferre non possunt multiplicem detractionem, quin eoi ut ac men tenuius ac debilius ractum exscinaam obtundaturque,inde oriciar mitior
ad pinigendum aptirudo seu dulcedo Possunt etiam particulae acidae dulced, em adipisci, si conjungantur HKalibus volatilibus, quae sita agitatione in
actum deduxerunt, quibus f copulentur, earum aciditas temperatiar. Sic -- aut dulcedo in iis fructibus, qui maturitate dulcescunt in nonnullis enim Π, sarietas in aciditate consistit. Ad hunc aut illumin Saporum mutatione progressum variae eoncurrimi si rh- elementorum tum Sapidorum tum insipidorum dispositiones&missiones. Iuxta varias illas dispostiones essicitur,ut aliquand&maturitas sistatur in acido,
-nc intesiore,nunc remissiore, aliquandδ in austero liquandis nasibdulci &ta Haec o vant' in arantiis, quonun alia cum ad matutinuem pervenere
473쪽
vitacida, alia Mucia ain subdulcia. in mali, grauatas, ruinalia sunt sa, dulcia, alias acida, alia libaustera.
Non in omnibus sed in certis tantiis corpusculis rudibus,& crasi dolaticita dictae, indatu 3 -- --ctis superfluis in congruam modo his modo illis Saporious guram concinnatur Rudior fis x facta uulpituris oris laxioribus, quam agitatio mo mox exposito perficit, ambiguam nunc ad hunc nunc ad illum Saporem determinat. λεις sari, dum naressionum, quae fiunt in occursantibus hinc inde corpusculis. Exquisita verbiu, ura uno veluti ictu in convenienti colatorio, in poris optime conformatis incucitur materiae transeunti.
Ex dictis de duci pollunt causae quorumdam Phaenomenω quae in panificio risobservantur. Frumenti alaesi AElatile, quod est in messa farinacea copiosem, uὰd- facile mitatur in acidum leni inori fermentationis, quam excitat fermentum Phl meis illi masse permistum. Cum enis in frumento sit paucissurium acidum et per explica fermentationem adeo multiplicetur, necesse est alKali volatile frumenti mutari in acidum Favet autem illi mutationi δ generationi acidi, lenior morus fermentationi Sic vinum leni tantum calore acescit non forti ebullitione. Et s vehemem ignis actione aikalia sim fiunt acriora, seu in agitatione perae, uritum acumen esticiatur subtilius , seu per iteratas percussiones major rigidi ita concilietur, sic ferrum multiplici percussione rigidius essicitur. Quanta sit vis caloris intensiotas ad alteranadi mutanda Sapida perspicitur insumen , taceis aliisque seminibus, quae si inretorta igne vehementiore uro eantur, fundunt plurimunt alKali volatilis, nihil autem acidi quod possit seni deprehendi, cujus tamen multa copia giguitur in leni fermentatione. Facilὸ erit cuilibς invenire varia artis inarurae opera, quibus probatur sapores alterari corrumpi& de novo gelierari per agitationem fac fama calore
coquente , ut vocant, ut observatur in fructinus maturescentibus, in carni
bus elixatis, tostis,4 in praeparatione panis Maliorum alimentorum, per: itationem quae fit a calore urente, ut hi carnibus ustulatis & per eam, quaestu calo e putrefaciente, ut in carnibus, lusculis aliisque, quaecum putreΩcunt, primum tofundunt spiritum acidum, deinde istaeum, cum cilicetissius sulphur lvitur,lac dispergiruta ita di s deduci faedespotest,quare sales omnis generis mod&citths modo
tardius alterentiti corrumpanrurque de novo generentur. Ut enim Sales, alia quaecumque Sipida de novo senerentu aut genita alterentur,non satis est particula . ex quibus Armantur, moveri, aut quiescere , sed praeterea necesse' ipsis circumjici certa corpora aut corpuscula , ut eorum impulsibus aut ictibua debita fiat in particuli sapidis detraetio, aut adjectio, aut extensi aut compressio, ut induoatur consormatio debita huic aut illi speciei sapido n. Hic autem reperitur conveniens corpusculorum concursis ad suscitanda Auialia volatilia, illic ad Acida alibi ad alia sapida formanda. Et quia ille comousis corpusculorum a variis causis dependet, quae non semper eodem modo
- .raac ad producendos eosdem effectus, inci, ut in iudem locis certa
474쪽
1apida modo magis modὼminus abundene, aut etian ut dareetas tempori, ndiversa producantur apida.
oaserata est ciunturapta ad excitandam ω organo Odoram e-- venienum asse -- αι iovi sepsias ensetis odoris. D Ropositio odor non consistit in ealiditate aut figiditate, in humid,
z- - 'At si xitate , non in raritate aut de rate, aut in opacitate, non istatim.' in, frausi te aut levitates, non in pluribus ex illis qualitatibus , quamvis actuatici, sis caliditast raritas corporum non parum conserant ad flusionem V riim Haec Propositio probatur eodem modo quo Propositiori Arti t. Dup
I x Propositio a Vis assicien Iborealium odoratus seu odor non insidet missis Ddor tisi corporibus Ochratis integris,sed corpusculis quibusdam ex quibus milla ὀγας P si rara constant ex patre. 4otione quorum djcuntur .lorata Probatur Propinsitio, illis tantum infideri or aut vis assiciendi organimi moratus, omeapta sunt ascete illum organum , sed quaedam tanto corpustula apta Mincere illud organum, eiso quibusdam tantum corpusculis instile illa vis. Iulia enim sunt mist Odorata e quibus non separentur partiesilae pluris .mnis Odora apertes, cujusmodi sunt illae, quas appellant exuras proprer crassitiem, milia sunt cor pora mista odorata, quae nor fratre in ora ab illae Marςmo quaedam particulae ergo, M. Antece, en comprobaria muri Nici ex 'rrientia. Etenim vi caloris e quibusvis ferε corporibus Odoratis e trahunt mali us Odori, ita ut residuum sit proneis donorum, ut observa re licet in distillatione plurum, e quibus postquam extractus est lyForois rariis, arcet remanent inodorae, ain finem priscis odoris onarino experies. quibuscumque corporibus istis fit continua eruptio mi sistoriam ut aret ex demonstratis in tractam de Motu , minis e corporibus dinzaris fit ejusmodi minio in quam reserri potest , quod progr--emporis,
xx, quae maxime olent, sant inodora Adde mimi per ea qua manifesto arparent iudicare debemus de iis Quae occulte matri ac consequenter, cum
475쪽
tiam aut vapores , dicendum est omnia corpora tune tantum odorem
'infundere ando effundunt corpuscula odorata Nec dicat aliquis qua . d. rima corpora o orata distris me profundere odorem sine sensibili ponderis vi atanae, vinde inferii posse Metae ex usu viai corporibus nihil cor .poreum decedero, quando odorem Munciunt. Etenim ad suseindi o ioctionem respondetur panno i Emuriis adhibeantur ad pondus explo--ndam instrunient , ponderis iacturam M ehendi. Respondetur secundo eras de pondere alicujus muli 4eperiam per expirationem quorumdam
corpusculinum , posse resarciri per varias Materiae AEthereae aut aeris , aut ad anim expirationum laniculas ritu intra corporum poros penetrant ibisque haerenti Haec constrinantur iis, quae observantur circa corpora odor
et , quae eis diutita vim odoriferam conservant, quo phribus 8c assis usu uohicris eorum ranspiratio probibetur , aut corpuscula quae erv illis e N in ab obiectis involucris repulsa in poros,ia quibus exierunt , remigrare
Ex allatis in ista Propositione experimentis insertur necessariam esse cor
rusculorum odorarinum dimisionem, eorumdem delationem ad ovi sin odoratus , ut in eo excitent convenientem affectionem, quam quatur sensatio doris. Inscrtur praeterea eam Metionem quae in o oano odoram excitam non produci immediat per aerem, ut affectio sonis exςitata in Oroano Auditus , sed per immediatum contactum.
Hi impulsum a corpusculis odoratis factum , quandoquidem odores per aerem etiam iris non percipimus, nisi attracto in nares per i spirationem aere dapersa per ipsum corpusiail odorata ad odoratus Or- Unum alliciamus in pellamusque quodammodo , ut validiore ictu illud
Propos io, Media ad Odorum aut coepusculorum odoratorem diffis
mem idonea sint aer 3 aqua inuilibet liquor praecipuu si fuerit inodorus o.. . ' Quod attinet ad aerem res est notissima, cum per eum ad organum o rarus dimisionem in Animalibus terrestribus d volatilibus fiat odom delatio Cam ainem idonea. Pisees odoribus alliciantur Me fiando lacuum, fluviorum 8cc evocentur, inanifestum est aquam esse medium iconeum ad Odorum deutionem. Cum ver odorata corpustula per aquam ideo ad organum Odoram Piserim , eramus, quia an ea dissilvuntur, dicentii est eadem orpuscula per eos,omnes liquores deferri posse in ciuibus possint dis tui melius tamen hi se viam excitavit quili ridor, ii deferam per liquorem , qui nullum alium 4 tine. Odorem qui Odores se muria impediunt aut obscurant, aut sis aditiones modificant. Dubium tamen hac inviam m-eri posset, an scillae per silam ms ρο- odores pertingam ad organae Odoratus Piscium e lo mediante Meas: res an veris in narium Piscitu contineam aer , qui desua per aquam σπι -
.c paseula dometa excipiat , e ad orgamim odorarus traducat. Verum
476쪽
cium conteiitum , ut volunt cur non poteriant per eamdem aquam ad orga
num odoratus devehi. liunde nulla est ratio suspicandi, nacibus Piscium contincri aerem , qui si casu quodam induceretur , citissime narium moti ne, baria Piscium a tione excisteretur, c si levitam eam retur sva
Quomo l. 'copositio . rpuscula odorata agunt in organain odoratus ison im.
corpuscula me dat , ut sensit odoris excitent. Illa corpuscula A--Quo motu esto lorata manifestum ex taedi ione, quae excitatur . organo sequod idem pare ex in ηgvnx actioni.& passionis, ex punctione vellicatione titillarione, quibus ou odoristia. nisus manifesto indicatur motus o impulsus ex parte agentis , S motis e parte organi, in quod agens vim suam exercet. V I. Propositio s. Corpuscula odorata habent necessaria erram molam desia In odoratis guram, ac flexilitatem aut rigiditatem. Haec propositio est manifesta, quia ut ς My corpuscula odorata convenienter feriis organum Odoratus debent habere misi a fi certam molem, iraeterea certam figuram . g. ut pungant, aliqua ut titillent gus, eo bes Hic locum habent ea, quae diximus sepertu ad probandum sapidum 4 pustularum bere habere certam molem Δ figuram. Si ita placet, dicatur molem de figuram pertinere ad sapores in actu primo , eadem cum motu corpuices in ad sapores in actu secundo, Cum manifestum sit ex momi impulsu corpusculorum Odoratorum in fibrillas nerveas orsan Odoratus sequi necessario earum aikictionem eum tionem, ex figula dc mole eorumdem corpus utoriun seqvi quod fibrili rum impulsarum assectio sit hujusinodi vel illius, manifinnm est etiam quam frustra ari rerum intelligentiam excogitatae sint species odorum intentionales ad explicandam Odorum actionen in organum Odoratus ,. cum nihil sit facilius quam concipere corpusculorum Odoratorum motum, cujus necessitas a priori posteriori demonstrata est,in ex illo motu de 'Mem fibrilis inervearum motionem. Et cum species intentionales odoris omnem mentia humanae captum superent,in earum inventores nullam earum ideam designent, nisi per nomina genericae , vagae laeteminatae significationis, aut
potius quae nihil omnino significant. VII. Ex dictis facilὰ deducitur, quare corpora Odorata minus sitos odores Quare Odο- pro dunt tempore frigido aut humido quam calido aut sicco Frigus 2 ia1- im sumamina in stinum corporiam morum , a quo corpusculorum separ iub εανι, - ωpςndox FLigus corporum poros constringit, 3 sic corpusculorum asiodo exitum dispositorum emptionem imperit Aer fiigidus ob densitatem compusculorum odoratorum delationi magis resistit. Humi sitas corporum p ros occludit, sic corpusculorum Odoratorum expirationi officit, dum aeri crassitiem quamdam conciliat eum efficit minus aptum ad excipienda in deserenda corpuscae odorataci Contra veris caliditas internam corporum agitationem adjuvat, dilatando corpusculorum eruptioni s vel Siccitas etiam liberam facit corpusxilis viam ad exitum M in aere
malum atari impedimuntiam ad forum dita omi ε - - corpora Odorata
477쪽
Odorata si fricemur largita piosuncknt cui es, quia rictione calor exciataruris internarum particulatum commotione pori dilatamur, si aliviscidum aut crassiim si erficiei est illitum abstergitur, porique aperiuntur, quae vero in corporum supeisci sunt corpuscina parum cohaeren
Divise lememoram is Ordine ad Odoratum.
ΡRopositio I. Elementa in ordine ad odoratum dividunm in Flemem f. ΠΙ-ta inodora , seu odoris expertiam in Elementa odorara seu odor α.. . uia 'saedita. Illa divisio fit per membra contradictori opposita ergo exhaurit notatae,aivisum in est optima. Nec dicat aliquis Flementa inodora non posse re odoratium censeri inter ea quae spectant ad organum Odoratus in quod non possistas re. Ex hoc enim quod non possunt assicere organum odoratus, habent specialem relationem ad illud , quod nosse debet Physicus 8c investigare quibus dispositionibus illa Elementa fiant inepta ad assiciendin organum Odoratus, quapropter fit. Pror,ositio 1 odoris carentia aut dispositio quae essicit corpus il inop doli, ta ad assiciendum organiin odoratus consistit vel in crassitie nimia, qua impe , hiis undipit ne corpuscula illa penetrent tesumetarum organi Odbrarus, latringant dependiet. nbras illas nervςas, quae sent pars illius potissma , und inducta ab dor iis affectio traducitur ad cerebrum vel odoris carentia consistit in illorum corpusculoriam nimia tenuitate. ua fiunt debiliora, quam ut possint comm vere fibrillas illas nerveas vel deniquὸ odoris carentia consistit in nimia mollitie illorum corpusculorum, qua eorum activitas retunditur imperus luditur Hare sunt manifesta ex illis quae in Disputatione praecedenti diximus de insipiditate. Propositio 3. Non ineongma est diviso odoratorem in suavia , eetida, acria, acuta, acida, austera d acerba. Non est facit investig re , quae R .d. . . uri Udorum discrimina, dc varias eorum species flatuere, ut varia statuimus spς ων, maeie saporum Est enim olfactus longe hebetior in Homine quim in aliis Ani sentia. malibus , ut advertit Aristoteles Lib. a. de Anima, a Pram enim, inqui , adorat hinno e nihil ori si sentu sane messorum sareundo, tamqua- exi me certo st seris sis Animalia qua duros habent solos More ιμώ- percipiunt, sed non habent manifesta 'sem, is differentia nisi in terribit 2 non terribiis potia olfictus sectus est hebetio in Homine esu carnium irava victus ratione, ut in canibus venaticis accidit si carne veς cantur Forte naturalis est Homini illa olfactus hebetudo, si remo Numi ha decernente, ut in alimentorum delectu ratio adhibeatur in sic continuo
senato excolit . Ia ema magna in au um acu factum cognatio,
478쪽
itaui iste videatur es illius explorator Nec enim Animalia quidquam ana degustant, quam illud odoratu exploraverint. Ita ut nullum heia alimenum re .uant, quod derit odoratui jucundima, nullum admittant, quod odor tum Menderit Naturae Author optim'prospexit Animalibus ratione caretistibus , cum ea odorarii exquisito donavit, ne sine delectu noxia QMiseria cum utilibus ederent, voraceot. Homini non est ade necessaria tanta Providentiae sollicitinis, qui ab insentia docetur, quae noxia sunt, quaeri, ita ad vitae sustentationem alimenta. Ea de causa Homo non tam utitur odoratu ad alimentorum delectua1-ad voluptatem, ad quarumdam ctionum sanationem per odorata perficiendam. Delectatur enim Homo θω - ε aliorum corporum odoribus, quibus non vescitur. ex quibus id neum nialiam alimentum in parari potest. Homo astibet Odorata ad cerebrum recreandum, roborandum: Animalia nec voluptati serviunt, nec sis, tali prospiciunt, et in usu, nisi quatenus iis vel ad vescendum detenuina
tur, vel a vescendo deterrentur.
XI. Ut magna est inter gustum, olfactum cognatio, ita magna est iu latering Sapores de odores malogia, societas: Omnia enim fere Sapida sunt odora ἡ d. I, - 3pore carem sunt odoris expertia Pro' illam analogiam caenatavore, in Homine certius sit sensorium gustus quam sensorium olfactas transsata sunt a. oribus nomina ad designandas varias saporum species. Hoc quam rectEfactum sit patebit perpendenti quod, ut jam diximus, omnia fere capita ist orata, quod odores sint inporibus analogi ut experientia comprobatur. Experientia enim constat onmes sales praecipue volatiles Odoris quemdam sensim uiferre. Idem efficiunt acida aliaque sapida saporibus amaris malogi sint odores stetidi Ut illi aegr potantur . ita isti aegrὰ spirantur . ut advertit Aristoteles Amator potissimum conciliatur mistione sulphuris crassioris 3 asperioris, seu tale fiat ustione , seu putredines, utroque modo excitam odor foetidus Pomum v. g. cum putrescit non modo amatorem sed etiam
Acria apparent odoratu eadem seu quae gustui Sales scilicet Ahcalicuodor acutus inest liquoribus spirituosis, qualis est spiritus vini, non secus ac
sapor quem acutum appellavimus.Corpuscula quae propter tenuitatem aut moblitiem oviani odoratus fibrillas leniter tantum concutiunt 3 titillant suavia
odoris sensum inserunt, ut sapida eadem f. a praedita saporis dulcis sens tionem excitant. Ex dictis non erit dissicile explic re analogiam reliquiminodorum cum reliquis saporibus. Nec dicat aliquis quaedam corpora moleta
a ficere gustatus organinn, apparere amara quae tamen siraves Odores μωλdunt. Id enim potest contingere, quia illa corpora abundant crasse silph
re, eoque fixiore a quo amaror oritur, dotenuibus piniculis, ovae facile expirant, a quibus dependet odor suavis.Tonues illi halirus jucund afficiunt organum odoratus, quia soli ad illud deseraratur, in organo autem gustus solaeescipitur affectio molestii quia crassum se hur, a lio saeo amarus depe det. obtinet domi tum d parricular uium a rivitatem obscurati
479쪽
Cam odorata fere non distinguantur a Sapidis nis per habitudinem actu quam habent ad diversa sensuum organa , quorum respectu idem dieitur QEφ 04 ama D foetidum , quia diversimode assicit organa gustus in Odoratus. ix 'propter diversas illorum dispositiones Post eaqHae diximus de generatione, Iasi,u
corruptioneis alteratione saporum aut sapidorum inutile esset inquirere dii. Pomodo odorata generentur , corrumpantur balterenturque Ab iisdem enim causis dependet Sapidorum Odoratorum generatio ac comiptio. In fiuctibus cum fit transitus a cruditare ad maturitatem non blum Sapores.sed etiam Odores mutantiu , ut experientia constat&c. Sic quotidie experimur in variis mistoriam alterationinus aut corruptionibus Sapores odores
simul, eodem progressis mutari, quamvis aliquando odoris mutatio manis stior si quam mutatio Saporis,& vicissim,quoa accidit quia modδ partes volatiles,quae citissime expirant & Odoratum feriunt, in motum concitannir, diGlvunturque citius quam partes crassiores quae praecipue organum unus fia
Caeterum.Odores dividere in species infamas, labor esset infinitus non solum enim singulae istorum species speciales fundunt odores; sed etiam quodlibet sere individuum est 'id habet, quod mesio speciali odoratu Porganum assicit.
Et in Odoribus mistorum cujuscum e speciei observare licet innumeras u rietates ratione temporis noci aliarumque circumstantiarum, sed praecipue in odoribus plantarum Eaedem enim plantae aromaticae in locis calicitoribus, siccioribus acriores Ociores piofundunt quam in frigidioribus&humidibribus, 4 αalios odores aut aliter temperatos emittunt hyeme, aliter aestate Fructus inter olent cita primum ruiupunt, aliter cum ad maturitatem tendunt, aliter quando sunt maturi. Tres illi sensus externi , respective ad quos corporum mistorum elemen XIII. in hactenus investigamus, concesti sunt Animalibus ut ea compellan & lc- 'Qm doterininent ad accessum aut L fugam, aut amplexum aut ad repuli uti cor Pra'
porum, iuxta cam quam varia corpora naoent ex terna constιrutione apti ita oris. tudinem inferendi noxam aliquam, aut commotum corporibus Anima tulit adeon. vum. Mista enim quae tanguntur . gustantur aut O loratu percipiuntin, qua scrvatio- tenus apta sunt agere modis expositis in organa sensuum: non secun itim nem Ania integram sui molem aut per extemam superliciem tantum conferunt ad A m ii unimalium onservationem,aut ea quocumque modo alterant corrunapuntque,
sed potissimum per insensiles quibus constant diversa speciei particulas, χει alia sensuum amciunt, tota Animalium corpora ac contentos in ipsis umores , vel in statu naturali conservavi, vel sanitatem evertunt aut amillam restituunt, varie alterant ut satis patet ex dictis, magis adhuc patebit ex dicendis.Hinc fit ut ad investigandam mistorum natu am usus maximi stobservatio eorum,quae organa trium illorum senseum a suis objectis patiuntur, maxime si attente considerentur mutationes,quae ab iisdem objectisin variis aliis
Diihil suntle videtur spectari posse a via, auditu. Per visum Animal assu vie P s. m. I. ii citur
480쪽
cimr ab objectis secundum terribile se non tem ibile, destinii vitruque argM fugiat,hoc minimὸ.Ea de causa ut monet Aristoteles L,b. a. de ἔ-- α'.An, malia quae duros habent oculos, quo proinde coloris species non distin-giiunt,quod terribile, non terribile in objectis est percipiunt. Undὰ licet i serre ad hunc usum praecipue concessum esse Mimalibus visism, ut per eum iterribili, non terribili aci convenientes eorum conservationi motus determ nentur.Terribile autem in magnitudine molis,in figura,& in motus veheme ria consistit.His enim terror incutitur Non tetribile vero in eorum moderati ne aut carentia positum est magna moles impe desata Animal opprimi co aeritque , si in acumen anterius desinat , illad confodit , si corpus ut multiplici acumine praeditum discerpit Animal in quod incidit.Multae stat aliae, gurae quibus corpora fiunt idonea ut animalia aestruant aut laedant. Horrifico earum dispositionum aspectu Animalia terrentire determinanturque ad evitan dum eorum corporum incursemia In sono etiam reperitur aliquid terribile maliquid sitave Auditus in hunc finem potissimum brutis concessus esse videtur ut ab Animalium ejusdem specie vocibus. alliciantur, quod praecipue observatur inter mandis tarn nas , cum hae sunt ad conceptum di*ositae, marium conserris appetunt: Tunc enim foeminae veneris aestu percidit ciueri urgente pruritu cessas voces edunt, quibus mares ad venerem excitantur. Mares etiam variis vocis blaad aentis foeminas ad res venereas si ilicant. Certis etiam faciorum vincibus insitata Ammalia, e condicto veluti ad certa loca coneurrunt. Sie a linae audito earum quibus pastu objicitur garrim citissim ad vestendum a LVolant, Aves regales quae regionem mutant certo cantu ad caerum convocari videntur, ita ut simul ex suscepto consilio proficisci videantur. Animalia imbecilliorat timida,robustiorum ferociorum vocibus terrentur. adi gam compelluntur.Sic ovisi capra aliaque nonnnlla Animalia incusse lupi latibus timore contremiscunt, Iugiunt omnia fere animalia leonis rugiti bus auditis horrescunt. Ita enim conditum est in qualibet Animal n specie eercbruna,ut juxta astectiones ab objectis excitatas in organis sensuum spiritus intinnales distribuat in musculos ad producendos motus corporis conservari i
Cum haec ita sint, cum aliund sit experientia compertum licetn hi muterii in proportione Elearentorum alicujus isti , aut in mistionis inoc Io ririatari tam ei illius colorem, si aliqua fat in illius seperficie asper taris aut laeviratis mutatio , cuius vi lux aliter quam antea reflectatur aut rcfringatur. Cum haec, inquam experientia comperia sint, manifestum est excolat ibit nihil deduci pos quod manifestam faciat internam mistorii co stitutionen 1. Quomodo enim per colorem aliquis certo poterit affirmare, quaes in vitio elern cmorum proportio , id enim si incidatur in prisma variose certo situ cola: e exhibebit, si in pulverem redigatur, albescet, fi in laminam 'ehat ex stari aitur crit perspicuum manente in variis illis statibus eadem ele