장음표시 사용
221쪽
A Petri orto rc Ii III. 13 sed esse per spatia Mundana admodum insevum,
Paraboles apertissimae in apparere tamen rectum, siue perpendicularem omnibus a Terra conuectis. quoniam pari modo oculus non percipiat motum, quo ipse interim a Terra transfertur , quique com munis lapidi etiam est; sed alium solum,qii praeter ea lapidi aut a projectore, aut a grauitate, attractioiane-ve fuerit impressus. Id solum discriminis esse, quod aliqui possint extra naui consistere, qui motum nautis perpendicul
rem visum, observent inflexum; at nemo extra erram figere pedem valeat, ut inflexum deprehendat illum, qui videtur ipsis Terricolis perpendicularis.
Q im is illud, quod globus bombardicus in
occasui explosus longius tenderet, tanquam machina in ortum simul consequentes ac rursus explosus in austrum, vel boream,tantumdem semper aberra ret ascopo, quantum scopus, dum globus esset pec
Sed respondent primum, ut duo Pila colludente supra nauis transtra parem quidem vim , quantum est ex se pila imprimunt , unde labito respectu partium nauis, tantum sorij peragit pila versus proram, quantum versus puppim serum qui est ex parte puppis, adijci proprio motum nauis; qui est ex parte prorae, subducit , ac si exinde, ut misi pila in
proram, tantumptae terea spatij aerei conficiat, quat lium collusor a prora interim abducitur , dum pila est per aerem, missa in puppim tanto minus conficiat, quanto dum pila est per aerem, collusorapula
222쪽
xo INsTIT, TIGNispi versus eam accedit Pari prorsus modo, si sirit Euxmachinae, altera ad ortum, altera ad occasum, ad inuicem paribus viribus collineantes; tantumdeini
spati ab explos ex utraque globo supra superfi
ciem Terrae consci quoniam licet globus exolo sus in ortum habeat superadditam a Terra vim, ex plostis in occasum, subductam interim tamen, quae machina explosit in ortum , tantumdem globum, consequituri quantum ipsi motus a Terra accepti impressit,in quae explosit in occasum , tantumdem a globo abducitur,qitantum ipsi motus a terra accepti,
subduxit sicque compensatione additionis, sub ductionis facta globus perinde supra Terram mo
iniri, ac supra quietam promouetur.
Deinde, globum siue in boream, siue in austriami directum, perinde attingere scopum , ac si Terra: quiesceret, quod dum machina, scopus eis is
ortum feruntur, feratur simul. globus per aerem trajectus, o superadditam a Terra vim , ex qua essi citur, ut haec tria , machina, scopiis, globus intra eandem rectam semper colatineantur. .
Pos TREMO illud, quod nubes, aues, aliaque in aer suspensa apparerent semper rapidistime ferri
in occasum. Sed respondent, Prim in , qui per transtrata uis salit, non modo motum sibi proprium, donec per a em est, habet, vorum etiam motum imprecsum alia ii, iii via cum ui transfertur , quamcumque in partem motu proprio saliat: Ita volu
Turia superficiem c peracrem 'olitar
223쪽
volstat, habere praeter motum p prium,etiam eneralem a Terra impressum, quo una cum ipsa trans fertur, quamcumque inpatiem ipsa interim voliret, aut quomodocumque in aere haereat, suspensa ve vi
deatur. Quod idem proportione de nube, caeterisque illaendum est.
Deinde, sicut salienti pertranstra nauis, tunc motus nauis imprimitur, cum eius pedes attolluntur ita motus Terrae tunc imprimitur avibus, cum primum Terra, arbore, aliave re Terrae haerente , simulque translata, assurgunt, repeti autem ,. ac velut inculca Ii, quoties volucres, ne ad perpendictissum, seu in lo-ctum Terrae, cui imminent, cadant, alis aerem verberant. Nempe aer etiam cum Terra transatus fulcia menti loco est, cui illae innixae motus suos instaurent,
ut esse possunt scamna transtris imposita, per quae iste
dissultet. Denique, ut res melius concipiatur, considerandos esse pisceis intra aquam cuppa contentam, quam transferat nauis. Quippe, ut pisces una cum aqua
motu generali nauis transferuntur, cinterim a men perinde aut haerent, aut huc illuc Vari mouentur intra cuppam, ac si aqua quiesceret, neque cum naui transueheretur sic aues, quaecumque alia in aere sunt, ita motu Terrae generali transferuntur, viperinde aut haereant, aut quolibet Versum per ae rem moueantur, ac saer quiesceret, neque cum Ter- a transferretur,
224쪽
CAPUT X. uid vi ea, quae ex . scriptura. OV demum loca Scripturae Sacrae objiciunturi
eiusmodi sunt, ut videantur quietem Terrae partim expresse asserere, utilia, Terra in aeternum flat; , fundasti Terram per stabilitatem suam, c. vel tacite, quatenus motus non Terrae, sed Soli tribuitur, ut
illa Oritur Sol occidit; , Regressu est Sol decem si
nem,uc, Sol contra Gabaon ne mouearis, c.
Verum respondent illi, imprimi, Scripturae Sacrae scopum non esse ut homines aut Physicos, aut Mathematicos essiciat; sed ut pios, ad salutem , seu gratiam , gloriamque supernaturalem comparatos reddat. Quare .loqui eam de rebus, quatenus apparent omnibus vulgo hominibus ut quoniana sua salus omnium interest, intelligi ab omnibus possit. Parum curare ipsam proinde, quales res in se, M reuera sint .cum erudiendis alioquin ad salutem hominibus , vulgares de rebus notiones sufficiant Nempe, nisi plaeraque loca hoc modo exposuerimus; hoc est, dixerimus Scripturam ad vulgi captum se demississe Scriptores-ve Sacros sese temperasse , accommodasseque rudi populo , futuros nos procul a germano senui, quo Spiritus Sanctus intelligi voluit.
Ac ne longe ab argumento, quod sit prae manibus,
225쪽
AsTRONOMICAE Lib. IV. abeatur Reputare Scripturam Sacram parum inter esse,Terraiane cumCaelo collata punctum sit,an non: Ac ideo de Caelo, Terraque, ut de duabus Mundi pa tibus insignibus loqui quoniam tales esse videantur, dum Caelum, ut fornix, Terra, ut tabulatum clundani aedifici apparet. Ac rursus, partim interesse, Minimae ne stellae in Firmamento lucentes maiora sint luminalia, quam Luna, an-nosa atque idcirco loqui de Luna , ut de luminari secundum Solem magno; quoniam Luna, utcumque minor, minusque in se lucida, quam stellae, ob viciniam tamen maior, ampliore luce illustrans apparet. Eodem ergo modo Scripturam reputare, parum referre, Terra-ne moueatur, Sol vero quiescat, an- non Pac propterea loqui de Terra, Vt quiescente, tuo niam quiesceres, de Sole, Vt Oto, quoniam moueri nulli non apparet. Quare posteriora quidem illa loca paucis expediri Sapientem scilicet, cum disit, oriri Solem, γ' o ridere , contendisse solum significare vicissitudinem In ortu, occasunue Solis apparentem, seu foret deinde Terra, seu Sol, cuius motu contingeret. Et Pro phetam, cum dixit, Solem regressum decem sine. aliud
nihil voluisse, quam quod apparuisset intelligi , seu
Solis, seu Tereae fecisset regresso. Et Patriarclaam, Solem non moueri cum iussit, id solum curasse, ut Sol appareret supra Terram consisteres seu Sol demum P oret, seu Terra, cuius statu id praestaretur.
Posse addi circa priora , intelligenda illa videri Cc ij
226쪽
ilon de eo statu, qui mothii, sed de eo, qui exsoluti
tu, corruptioni e opponatur. Et cum verba praeseitim illi, Terra in aeternum flai in ore sint omnium, adnotandum . esse locum inte grum his exstire verbis, Generatioj terit,mgeneratio aduenis; Terea autem in aeternum stat. Nimirum, ut dum cerea massae sigilla vati applicantur, figurationes variae fiunta, sedum aliae praeter eunt, aliae adueniunt, seu sagurarum aliae abolentii tialiae in vicem earuna succedunt, massa tamen cerae nota corrumpitur, seu nec minuitur, nec lugetur, sed perseuerat eadem Ita videri intelligendum, licet abusque Mundi initio factae sint in Terra , ac etiamnum fiant, .faciendae deinceps sint generationes variae , non idcirco tanaen, dum generationes praetereunt, adueniunt, seu aliae ormae terrenoruni
corporum dispereunt, aliae in ipsarum locum indu ciantur, ipsam Terra massam corrumpi, augeri ve, aut minui sed ex adem constanter perstare, ac tantam adhuc esse, futuramque in posterum, quanta abusque initio fuit. Itaque, cum ista videatur loci praesertim celebris interpretatio esse germana videri ex ipso, Terrae auseri, non tam in loco consistentiam, quam in integritate constantiam. Urgeri laeic solet Sententia Congregrationis Caradinalium Inquisitioni praefectorum, qui in Galileo
opinionem hanc de motu Terrae damnauerint:
spondent vero Orthodo n in Heterodori
227쪽
A4 mnio a C ae lib. III. os rem breuius conficiunt sententia in illam fuisse peta cialem seu Galileum sic attinentem, ut habere adue sus ipsum specialeis causas potuerit, aduersus alios non valituras Addunt sententiam quidem illam permagni esse ponderis sed non ideo tamen neces.sario habendam, ut articulum fidei, cuiusmodiba beniuo, qui sunt a Conciliis generalibus constituti. Subijciunt, uaon videri eam saltem, quousque pro mulgata,hoc est,praescripta legitime, ut dogma quo L dam Fidei fierit, Fideleis omneis obligare. Tandem profitentur, si semel praescripta legitime fuerit se ad
Et sic illi quidem tueri se solent. CAPUT XL Quid de Siderum a Terris distantia, O magnitudine
CV M partim ex rationibus, partim ex exceptionibus , responsionibusve operuicanorum, perviderimus ut illi conentur omnia saluare Phaenomena vix quicquam aliud heic superest , quam ut paucis commemoremus, quam Sideribus a Terra distantiam, quam magnitudinem singulis attribuant. Et Copernicus quidem ipse dicere contentu phaeram legionemVe Fixarum adeo a Terris esse distanatem, ut comparatus ad ipsam Magnus orbis,tanquam punctum habendus sit , mensuram praeterea non sita
hibui oua specialius quid do hac distantia pronun- Cc iij
228쪽
Los IKsTIT, TIONI sciaret Contentus etiam de Solis, ac Lun, magnitudine dicere Solem nempe esse maiorem Terra, cibus fere, iunam 3 proxime nihil de Staderum aliorum, siue Errantium, siue Inerrantium magnitudine consimile dixit. Verum succurrit ante annos quindecim Philippus Lansbergius, qui, ut Planetarum distantiam, magnutudinemque comparate ad Terram definGH; ita Fixarum tum distantiam, tum magnitudinem designauit comparate ad Magnum orbem, quem de Sphraram Terrae appellauit. Quod itaque primum ad Distantiam spectat; De Planetis quidem hunc in modum statuit. Distantia
qua absunt a Terra sinuna, Mercurius, l
1 88o De Fisis veris, supposta semidiametro Magni o bis terrenarum semidiametrorum 1 oo, supposuit quoqii Fixarum stellarum ad Magnum orbem Parallaxina vix unam octauam, aut nonam minuta parteiaeexcedere ac proinde edixitFixas, Fixarumvelphaeram abesse a Terra semidiametris Magni orbis 8oio; seu mauis semidiametris Terrenis x Cod OO. Quod deinde ad ipsam Magnitudinem attineti supposuit primum circa Planetas esse apparenthin
229쪽
diametros, Lunae quidem, minutorum fere 33. Solis fere 1 caeteroruna, non aliam, quam quae superita ex Albategnio, Alphraganoque recensita est. Circa Fixa autem, propter telescopium, quo pu-hia ab ipsis rescinditur lux, minores earum diame tros, quam Vulgo putarentur,habuit Nimirum stellarum I magnitudinis, minuti I. I. secundorum o III. O , IV Σ , V. io, VI. . Vnde Hemagnitudine Planetarum sic censuit.
Sunt Fixae Magnitu dinis vicibus,
quam 'Magnus orbis. De Fixarum vero magnitudine sic.
Ita scilicet correctione numeris eius adhibita: cum prius edidisset stellas Magnitudinis I excedere orbem Magnum Vicibus o o 13, II. 193s, III. asO6 IV. V. 92, VI. II Porro, quia non modo stellae Inerrantes, sedet tantes etiam, intercedente ςlcscopio, deprehendiui
230쪽
etos NsTITVTIortur diametro minore, quam vulgo habeantur adcis co Martinus Hortensius Discipulus , Adjutorque Lans bergij, admonitus facta a nobis obseruationi Mercuri commemorata superius is quibusdam praeterea alijs , supposuit imprimis stellarum Erraniatium apparenteis diametros esse , Mercuri quidem secundorum is Veneris 33. Martis 36. Iouis o. a turni ac tum de illarum magnitudine ita pro-nviactauit.
Supposuit vero diametros stellarum Inerrantium esse, Sirij quidem, seu Canis maioris, praeter ordinem positi secundorum Io dc caeterarum a Tittudinis I secundorum II 6; III. IV. i. VI. se actum Sirium habuit Magno orbe minorem vicibus caeteras fixas itidem minores, Ut con
sequitur. vicibUS. 'quam CSunt fixae Magnitudinis
Quin-etiam, quia supposuit quoque, assumi posses ut assumptum a Lansbergio iam luerat Fixarum