장음표시 사용
141쪽
pis, aut simile aliquid, quod perrupta cute, integrum intus insedit. In omnibus his latius vulnus aperiendum, idque, quod inest, ea qua venit, forti e eXtrahendum est Accedit vero aliquid dissicultatis sub omni ictu, si telum vel ossi inhaesit, vel in articulo se sinter duo ossa demersit. In osse usque eo movendum
est, donec laxetur is locus, qui mucronem momordit et tum vel manu vel forfice telum extrahendum est, quae ratio quoque in dentibus ejicientibus est. Et vix unquam ita telum non sequitur, sed, si O- Iorabitur, excuti quoque ictum aliquo ferramento poterit. Ultimum est, ubi non evellitur, terebra juXta forare, ab eo quoque foramine, ad speciem literae contra telum os cXcidere, sic Ut lineae, quae diducuntur, ad telum spectent eo facto, id necesse est labet, is et facile auferatur. Inter duo vero ossa si per ipsum articulum perruperit, circa vulnus duo membra fasiciis habenisve deliganda, et per has in diversas partes diducenda sunt, ut nervos distendant quibus X-.tentis, laxius inter ossa spatium est, ut sine dissicultate otelum recipiatur. Illud videndum est, sicut in aliis locis posui, ne quis nervus, aut vena, aut arteria a telo laedatur, dum id extrahitur, eadem scilicet ratione, quae supra posita est At si venenato quoque telo quis ictus est, iisdem omnibus, si fieri potest, setiam festinantius aciis adjicienda curatio est, quae
vel epoto veneno, Vel a serpente icti adhibetur. Vulneris autem ipsius, extracto telo medicina non
alia est, quam quae esset, si corpore icto nihil inhaesisset, de qua satis alio loco dictum est. 3 C A . VI.
De Ga=gliis, et Meliceris, et Atheromate, et Steatomate, capitis tuberculis.
H TC venire in qualibet parte corporis possunt reliqua certas sedes habent, de quibus dicam, orsus a capite. In hoc multa variaque tubercula oriuntur, γ γλιοι, Νευκ' i , et i ερογματα nominant aliisque
142쪽
tiamnum vocabulis quaedam alii discernunt; quibus ego εατωματα quoque adjiciam, quae quamvis et in cervice ori in alis, et in lateribus oriri solent per se tamen non posui; cum ista omnia mediocres differ- .entia habeant, ac neque periculo terreant, neque diverso genere curentur. Omnia autem ista et ex parvulo incipiunt, et diu paulatimque increscunt, et tunica sua includuntur. Quaedam ex his dura ac renitentia, quaedam mollia cedentiaque sunt quaerodam spatio nudantur, quaedam tecta capillo suo permanent, fereque sine dolore sunt. Quid intus habeant, ut conjectura praesagiri potest 1ic ex toto cognosci, nisi cum ejecta sunt, non potest. Maxime tamen in his, quae renituntur, aut lapillis quaedam 1- is milia, aut concreti confertique pili reperiuntur. In his vero, quae cedunt, aut melli simile aliquid, aut tenui pulticulae, aut quasi rasae cartilagini, aut carni hebeti et cruentae, quibus aliqui colores esse consuerunt Fereque ganglia renituntur: atheromaties subest quati: tenuis pulticula meliceridi liquidior humor ideoque pressu circumfluit steatomati pingue quiddam, idque latissime patere consuevit, resolvitque totam cutem superpositam sic, ut ea labet; cum in caeteris sit adstrictior Omnia derasa ante, as si capillis conteguntur, per medium oportet incidere, ut effundatur, quicquid intus coiit. Sed steatomatis
tunica quoque secanda est: quia non facile a cute subjecta carne ea separaretur. In caeteris ipsa tunica inviolata servanda est Protinus autem, ista alba et go intenta se ostendit, tum scalpelli manubriolo diducenda a cute et carne est, ejiciendaque clam eo, quod intus tenet. Si quando tamen ab inferiore parte tunicae musculus inhaesit ne is laedatur, superior pars illius decidenda, alia ibidem relinquenda est. Ubi to-3s a Xempta est, committendae orae, fibulaque his injicienda, et super medicamentum glutinans dandum cst. Ubi vel tota tunica, vel aliquid ex ea relictiam
est, pus moventia adhibenda sunt. A P.
143쪽
De Oculorum mitiis, quae scalpello et manu curantur. SL D ut haec neque genere vitii, neque ratione CV srationis inter se multum distant sic in oculis, quae manum postulant, et ipsa diversa sunt, et aliter aliterque curantur. Igitur in superioribus palpebris vesicae nasci solent, pingues gravesque quae Vicattollere oculos sinunt, levesque pituitae cursus, sed as iosiduos, in oculis movent. Fere vero in pueri nassecuntur. Oportet, compressi, digitis duobus oculo, atque ita cute intenta, scalpello transversam lineam incidere, suspensa leviter manu, ne vesica ipsa vulneretur, et ut locus est ei patefactus, ipsa prorumpat istum digitis eam apprehendere oportet, et eVellere facile autem sequitur. Dein superungi collyrio debet ex iis aliquo, quo lippientes oculi superinunguntur; paucissimisque diebus cicatricula inducitur. olestius est, ubi incisa vesica est, effundit enim humorem Peto neque postea, quia tenuis admodum est, potest colligi forte id incidit, eorum aliquid imponendum
est, quae puri movendo sunt. De Crithe tuberculo palpebrarum. In eadem palpebra super pilorum locum tubercU Mium parvulum nascitur, quod a similitudine hordei, a Graecis Um nominatur. unita quiddam, quod difficulter maturescit, comprehensum est. Id vel calido pane, vel cera subinde calefacta foveri oportet sic, ne nimius is calor sit, sed facile ea parte sustinea a otur hac enim ratione saepe discutitur, interdum concoquitur. Si pus se ostendit, scalpello dividi debet, et, quicquid intus humoris est, exprimi eodem deinde vapore postea quoque foveri, et superinungi,
donec ad sanitatem perveniat. 3s De Chalario palpebrarum.
Alia quoque quaedam in palpebris huic non dissimilia nascuntur; sed neque utique sigurae ejusdem, et mobilia, simul atque igito huc ve illuc impellun-
144쪽
tur. Ideoque ea, χαλαζία Vocant. Haec incidi debent, si sub cute sunt ab exteriore parte si sub cartilagine, ab interiore dein scalpelli manubriolo deducenda ab integris partibus sunt Ac, si intus plaga est, inun- gendum primo lenibus, deinde acrioribus is extra, superdandum emplastrum, quo id glutinetur.
De Ungue oculorum, quod ptery gion a Graecis vocatur. Unguis ero, quod πτ ρυγιον Graeci vocant, est membranula nervosa, quae oriens ab angulo quae Io nonnunquam ad pupillam quoque pervenit, eique ossicit Saepius a narium, interdum etiam a tempo-TIam parte nascitur. Hunc recentem non dissicile est discutere medicamentis, quibus cicatrices in oculis extenuantur. Si inveteravit, jamque ei crassitudor quoque accessit, excidi debet. Post abstinentiam vero unius diei, vel adversus in sedili contra medicum is homo collocandus est, vel sic aversus, ut in re,
mium ejus caput resupinus effundat. Quidam, si in
sinistro oculo vitium est, adversum is in dextro, re-ao supinum collocari volunt. Alteram autem palpebram a ministro diduci oportet, alteram a medico:
sed ab hoc, si ille adversus est, inferiorem is supinus, superiorem. Tum idem medicus hamulum acutum, paulum mucrone intus recurvato, subjicere et extremo ungui debet, eumque infigere atque eam quoque palpebram tradere alteri ipse, hamulo apprehenso, levare unguem, eumque acu trajicere linum trahente deinde acum ponere, lini duo capita apprehendere, et per ea erecto ungue, si qua partego oculo inhaeret, manubriolo scalpelli diducere, donec ad angulum veniat i deinde invicem modo remittere, modo attrahere, ut sic et initium jus et finis anguli reperiatur Duplex enim periculum est; ne vel ex ungue aliquid relinquatur, quod exulceratum 3 vix ullam recipiat curationem bet ex angulo quo que caruncula abscidatur quae, si vehementius unguis ducitur, sequitu ideoque decipit ac si abscissa est, patescit foramen, per quod postea semper humor descendit: υαδα Graeci vocant. Verus ergo anguli
145쪽
finis utique noscendus est; qui ubi satis constitit;
non nimium adducto ungue scalpellus adhibendus est; deinde excidenda ea membranula, ne quid ex angulo aedatur. Eo deinde ex melle linamentum superdandum est, supraque linteolum, et aut spongia aut lana succida proximisque diebus diducendus quotidie oculus est, ne cicatrice inter se palpebrae glutinentur siquidem id quoque tertium periculum accedit eodemque modo linamentum imponendum, ac novissime diungendum collyrio, quo ulcera ad ci-1,
catricem perducuntur. Sed ea curatio vere esse debet, aut certe ante hiemem. De qua re, ad plura loca pertinente, semel dixisse satis erit. Nam duo genera curationum sunt alia, in quibus eligere tempus non licet, sed utendum est eo, quod incidit: sicut in vulneri istius, et fistuli. alia in quibus nullus dies urget, et expectare tutissimum et facile est sicut evenit in iis,
quae et tarde increscunt, et dolore non cruciant. In
his ver expectandum est aut, si quid magis pressit,
melio tamen antumnus vel aestas quam hiems est; dio
atque is ipse medius, jam fractis aestatibus, nondum ortis frigoribus. quo magis autem necessaria parserit, quae tractabitur, hoc quoque majori periculo subjecta est, et saepe, quo major plaga facienda, eo
magis haec temporis ratio serVabitur. α; De ncanthide tuberculo. Ex curatione vero unguis, ut diXi, vitia nascuntur, quae ipsa aliis quoque de causis oriri solent. Interdum enim fit in angulo, parum ungue eXciso, Vel aliter, tuberculum, quod palpebras parum diduci pa totituri εγκανθὰ Graece nominatur. Excidi hamulo, et
circumcidi debet hic quoque diligenter temperata manu, ne quid ex ipso abscindat. Tum exiguum linamentum respergendum est Vel cadmia, vel atramento sutori, inque eum angulum, diductis palpebris, inserendum, supraque codem modo deligandum: proximisque diebus similiter nutriendum, tantum ut primis aqua egelida, vel etiam frigida foveatur. De
146쪽
gio A. CORN CELSUS . Lib. VII.
De Ancyloblepharo, oculorum itio. Interdum inter se palpebrae coalescunt, aperirique non potest oculus, Cui malo solet etiam illud accedere, ut palpebrae cum albo oculi cohaerescant sci, licet, cum in utroque fuit ulcus negligenter curatum, sanescendo enim quod diduci potuit et debuit, glutinabit αγκυλο2άφαρον sub utroque vitio Graeci vocant Palpebrae tantum inter se cohaerentes, non dissiculter diducuntur; sed interdum frustra, namio rursus glutinantur. Xperiri tamen oportet; quia bene res saepius cedit. Igitur adversum specillum inserendum, diducendaeque eo palpebrae sunt deinde exigua penicilla interponenda, donec exulceratio ejus loci finiatur. Aut ubi albo ipsius oculi palis pebra inhaesit, Heraclides Tarentinus auctor est, adverso scalpello subsecare, magna cum moderatione, Ut neque ex oculo, neque ex palpebra quicquam abscindatur; ac, si necesse est, ex palpebra potius Post haec inungatur oculus medicamentis, quibus aspri-xo ludo curatura quotidieque palpebra vertatur, non solum ut ulceri medicamentum inducatur, sed etiamne rursus inhaereat ipsique etiam praecipiatur, Ut saepe eam duobus digitis attollat. Ego sic restitutum esse neminem memini. Meges se quoque multa tena lasse, neque unquam profuisse, quia semper iterum oculo palpebra inhaeserit, memoriae prodit.
De Aegilope Mula oculorum. Etiamnum in angulo, qui naribus propior est, ex aliquo vitio quasi parva fistula aperitur, per quam pi-go tuita assidue distillat: Is r Graeci vocant. Idque assidue male habet oculum : nonnunquam etiam eXeso osse, usque ad nares penetrat. Idque interdum naturam carcinomatis habet : ubi intentae venae et recurvatae sunt, color pallet, cutis dura est, et levias tacti irritatur, inflammationemque in ea partes, quae conjunctae sunt, evocat. Ex his eos, qui quasi
carcinoma habent, curare periculosum est; nam mortem qUoque ea re matUrat. Ea vero, quibus ad nares tendit, supervacuum; neque enim sanescunt. At,
147쪽
quibus id in angulo est, Otest adhiberi curatio cum eam, non ignotum sit, si dissicilem, quantoque angulo propius id foramen est, tanto disiicilior est;
quoniam perangustum est, in quo versari manus posse sit recenti tamen re mederi facilius est. Sed hamulo summum ejus foraminis excipiendum deinde totum id cavum, sicut in fistulis dixi, usque ad os excidendum oculoque et caeteris junctis partibus bene obtectis, os ferramento adurendum est vehementius, quod si jam carie vexatum est, quo crassior his squama accedat, quidam adurentia imponunt, ut atramentum sutorium, vel chalcitidem vel aeruginem rasam, quod et tardius et non idem facit. Osse adusto, curatio sequitur eadem, quae in caeteris ustis. De Pilis palpebrarum cutit irritantibus. Pili vero, qui in palpebris sunt, duabus de causis. oculum irritare cons nerunt. Nam modo palpebrae superioris summa cutis relaXatur, et procidit quo sit, ut ejus pili ad ipsum oculum conVertantiar, quia non simul cartilago quoque se remisit modo sub ordine naturali pilorum alius ordo subcrescit qui protinus intus ad oculum tendit. Curationes vero hae sunt. Si pili nati sunt, qui non debuerunt, tenuis a Us
ferrea ad similitudinem hastae lata, in ignem conjicienda est deinde candens, sublata palpebra sic, ut ejus perniciosi pili in conspectum curantis veniant.
ub ipsis pilorum radicibus ab angulo immittenda
est, ut ea tertiam partem palpebrae transuat deinde iterum, tertioque usque ad alterum anguium, quo sit, ut omnes pilorum radices adustae moriantur. Tum superimponendum medicamentum est. quod inflammationem prohibeat atque ubi crustae eXciderunt, ad cicatricem perducendum. Facillime autem id genus sanescit. Quidam ali mi, acu transsisui juxta pilos in exteriorem partem palpebrae Oportere, eamque transmitti duplicem capillum muliebrem ducentem atque ubi acus transiit, in ipsius capilli sinum, qua duplicatur, pilum esse injiciendum, et per
148쪽
eum in superiorem palpebrae partem attrahendum, ibique corpori adglutinandum, et imponendum medicamentum, quo foramen quoque glutinetur sic enim fore, ut is pilus in exteriorem partem postea spectet. Id primum fieri non potest, nisi in pilo longiore cum fere breves eo loco nascantur. Deinde si plures pili sunt, necesse est longum tormentum cum toties acus transuet magnam inflammationem moveat. movissime, cum humor aliquis ibi subsit,1 oculo et ante per pilos et tum per palpebrae foramina assecho, vi fieri potest, ut gluten, quo vinctus est pi- Ius, non resolvaturi eoque sit, ut is eo, unde vi ab ductius est, redeat. Ea vero curatio, quae palpebrae Iaxioris ab omnibus frequentatur, nihil habet dubii. as Siquidem oportet contecto oculo mediam palpebrae cutem, sive ea superior est, apprehendere digitis, ac
Ievare, tum considerare, quantulo detracto futurum
sit, ut naturaliter e habeat. Siquidem hic quoque duo pericula circumstant: si nimium fuerit excisum, me contegi oculus non possit; si parum, ne nihil actum sit, et frustra sectus aliquis sit. Qua deinde inescidendum videbitur, per duas lineas attrament notandum est fic, ut de interiore, quae pilos continet,
et propiore ei linea, aliquid reliquatur, quod ap-α prehendere acus postea posit. His constitutis, scalpellus adhibendus est et si superior palpebra est, ante si inferior, postea propius ipsis pilis incidendum cinitiumque faciendum in sinistro oculo, ab eo angulo qui tempori in dextro, ab eo, qui naribusso propior est idque, quod inter duas lineas est cxcidendum, deinde orae vulneris inter se simplici sutura committendae, operiendusque oculus est; et, si parum palpebra descendet, laxanda utique nimium, aut adstringenda, aut etiam rursus tenuis 3; habenula ab ulteriore ora excidenda. Ubi secta est, aliae suturae adjiciendae, quae supra tres esse non de-hent. Praeter haec, in superiore palpebra sub pilis ipsis incidenda linea est, ut ab inferiore parte diducti
pili sursum spectent. Idque, si vis inclinatio est,
149쪽
Cap. VII. DE MEDICINA. gigctiam solum fatis tuetur Inferior palpebra eo non eget. mi factis, spongia ex aqua Digida expressa, super deliganda est. Postero die glutinans emplastrum injiciendum. hi arto sutura tollenda est, et collyrio, quod inflammationes reprimit, superinungeladum.
De Lagopht5almo, oculoraim. NonnUnquam autem, nimium sub hac curatione CXcisa cute evenit, ut oculus non contegatUr Idque interdum etiam alia de causa sit, λαγω Mρων Graeci appellant. In quo si nimium palpebrae deest, o nulla id restituere curatio potest: si exiguUm, mederi licet. Paulum infra supercilium cutis incidenda est lunata figura, cornibus ejus deorsum spectantibuS.
Altitudo esse plagae usque ad cartilaginem debet, ipsa illa nihil laesa, nam si ea incisa est, palpebra conci Isdit, neque attolli postea potest Cute igitur tantum diducta sit, ut paululum in ima oculi ora descendat; hiante scilicet super plagam in quam linamentum injiciendum est, quod et conjungi diductam cutem
prohibeat, et in medio carunculam citet quae ubi et oeum locum implex it, postea recte oculus operitur. De Eltropiβ.
Ut superioris autem palpebrae Vitium est, quod parum descendit, ideoque oculum non contegit sic inferioris, quod parum sursum attollitur, sed pendet et ashiat, neque potest cum superiore committi. Atque id quoque evenit interdum ex simili vitio curationis,
interdum etiam senectiate, τροπιον Graeci vocant, si tam ala curatione est, eadem ratio medicinae est, quae supra posita est plagae tantum cornua ad maxillaS, non 3 oad oculum convertenda sunt. Si ex senectute est, tenui ferramento id totum extrinsecus adurendum est; deinde melle iuungendum a quarto dic, apore aquae calidae fovendum, inungendumque medicamentis ad cicatricem perducentibus. SD Staphylomate oculi. Haec fere circa oculum in angulis palpebrisque incidere consuerunt. In ipso autem oculo nonnian Uam summa attollitur tunica, sive ruptis intus membranis
150쪽
aliquibus sive laxatis et similis figura acino fit, unde id αφυλωμα Graeci vocant. Curatio duplex est. Altera, ad ipsas radices per medium transsuere acu duo lina ducente deinde alterius lini duo capita ex stupet iore parte alterius ex interiore adstringere inter se, quae paulatim secando id excidunt. Altera, in summa parte ejus ad lenticulae magnitudinem excideres deinde spodium aut cadmiam infricare. Utrolibet autem facto, album ovi lana excipiendum et
Io imponendum posteaque apore aquae calida fovendus oculus, et lenibus medicamentis ungendus est. De Clasis ocidorum. Clavi autem vocantur callosa in albo oculi tubercula; quibus nomen a figurae similitudine est. Hos ad imam rue radicem perforare acu commodissimum est, infraque eam excidere, deinde lenibus medicamentis inungere. De Oculorum natura, et eorum s usione.
Suffusionis jam alias feci mentionem; quia cum recens incidit, medicamentis quoque saepe discutitur,eto sed ubi vetustior facta est, manus curationem desiderat, quae inter subtilissimas haberi potest. De qua antequam dico, paucis ipsius oculi natura indicanda est. Cujus cognitio, cum ad plura loca pertineat, tum vel praecipue ad hunc pertinet. Is igitur sum: mas habet duas tunicas e quibus superior a G cis κερατο tu Vocatur; ea qua parte alba est, satis crassa, pupillae loco extenuatur. Huic inferior adjuncta est media parte, qua pupilla est, modico foramine concava, Circa tenuis, Ulterioribus partibus ipsa quoque a plenior, quae χ:ρω- a Graecis nominatur. Hae duae
tunicae, cum interiora oculi cingant, rursus sub his coeunt extenuataeque et in unum coactae per foramen, quod inter ossa est, ad membranam cerebri per-Veniunt, eique inhaerescunt. . Sub his autem, qua; parte pupilla est, locus vacuus est deinde infra rursus tenuissima tunica quam Herophilus arachnoeide nominavit. Ea media subsidit eoque cavo continet
quiddam, quod a vitri similitude, aloeides Graeci Vocant. Id neque liquidum, neque aridum est; sed