장음표시 사용
41쪽
per infunditur aqua, quae id contegat, atque itala quitur. Ubi jam bene nianipulus is coctus est, ibidem expressus projicitur; et cum eo humore passipari mensura misceatur, inferVeatque donec rassitudinem sordium habeat. Cum infrixit, catapotia sex eo fiunt, ad nosTae fabae magnitudinem habentque usum multiplicem. Nam et somnum faciunt, vel per se assumpta, vel aqua data et aurium dolores levant, adjectis exiguo modo rutae succo ac passis et tormina supprimunt ex vino liquata et inflam-1cimationem vulvae coercent, mista cerato ex rosa facto, cum paululum his croci quoque accesssit et ex aqua fronti inducta, pituitam in oculos decurren
Catapotium ad inducendum somnum, quod vulva dolens Sprohibetiit. Item, si vulva dolens somnum prohibuit, croci p. ii. . anisi, myrrhae, singulorum p. i. . papaVericlacrymae p. V. . cicutae seminis p. viii. . miscentur, excipiunturque vino veteri et quod lupini magnitu acidinem habet, in tribus cyathis quae diluitur. Id tamen in febre periculose datur. Ad jecur fanandum. Ad sanandum jecur, nitri croci, myrrhae, nardi Gallici, singulorum p. i. melle XcipiUntur, uedaturque, quod Λgyptiae fabae magnitudinem habeat.
Ad niendos dolores lateris. Ad lateris dolores uniendos piperis, aristolochiae, nardi, myrrhae pare portiones. o Ad thoracis dolores,niendos. Ad thoracis, nardi p. i. thuris casiae, singulorum p. iii ' myrrhae, cinnamomi, singulorum p. i. . croci p. viii resinae terebinthinae quadrans, mellis heminae tres. 3
Catapotium Athenionis ad tussim Ad tusim Athenionisci myrrhae, piperis, singulorum p. i. . castorei, papaveris lacrymae, singulorum p. i. quae separatim contusa postea jungun
42쪽
tur, et ad magnitudinem fabae nostrae, bina catapotia mane, bina noctu dormituro dantur.
Catapotium Heraclidis Tarentini ad iusta et smnum. Si tussis seninum prohibet, ad utrumque Heracli, dis Tarentini croci p. i. . cinnamomi, castorei, papaveris lachrymae, singulorum p. i. myrrhae, bperis longi, costi, galbani, singulorum p. 8 4. Catapotium ad purganda ulcera in faucibus tussientibus. Quod si purganda sunt ulcera faucibus tussienti-
robus, panacis, myrrhae, resinae terebinthinae, singulorum p. V. galbani p. vet. hyssopi p. conterenda sunt, hisque hemina mellis adjicienda, et quod digito excipi potest, devorandum est. cilice Casii medici.
1 Colice vero Cassii ex his constat croci, nisi castorei, singulorum p. iii . . petroselini p. iv. . piperis et longi et rotundi, singulorum . . . papaVeris lacrymae, unci rotundi, myrrhae, nardi, singulorum
p. vi. . quae melle Scipiuntur. Id autem et devo-ao rari potest, et ex aqua calida sumi. Ad infantem mortuum aut secundas expellendas. Infantem vero mortuum, aut secundas expellit aquae potio, cui salis ammoniaci p. t.' aut cui dicta-mi cretici p. i. . adjectum est. a Laborantibus ex partu quid dari debeat. Ex partu laborantibus erysimum e vino tepido jejunae dari debet.
Vocem adjuvat thuris p. i. . in duobus cyathis a vini datum. Adsersus difficultatem urinae. Adversus urinae dissicultatem piperis longi, castorei, myrrhae, galbani, papaVeri lacrymae, croci, costi, unciae singulae, styracis, resinae terebinthinae 3ue pondo sextantes, mellis absinthi cyathus. Ex quibus ad magnitudinem fabae AEgyptiae et mane et coenato dari debet. Arteriaces compositio quomodo fiat. Arteriace vero hoc modo sit casiae, iridis, in
43쪽
namomi, ardi, myrrhae, thuris, ingulorum p. i. . croci p. i. . piperis grana XXX e passi tribus sextariis decoquuntur, donec mellis crassitudo his fiat. Aut croci, myrrhae, thuris fingulorum p. i. conjicitur in passi eundem modum, eodemque modo deco Squuntur. Aut ejusdem passi heminae tres usque eo coquuntur, donec eXtracto inde gutta indurescat, talicitur tritae casiae p. i. .
De quinque generibus noxarum corporis. CUM facultates medicamentorum proposuerim;
genera, in quibus noSa corpori est, proponam. Ea quinque sunt. Cum quid eXtrinsecus laesit, ut in is vulneribus. Cum quid intra seipsum corruptum est, ut in cancro. Cum quid innatum est, ut in vesica calculus. Cum quid increvit, ut Vena, quae intumescens in Varicem convertitur. Cum quid deest, ut cum curta pars aliqua est. Ex his alia sunt, in qui et obus medicamenta, alia in quibus plus manus proficit. Ergo, dilatis his, quae praecipue scalpellum in manum postulant, nunc de his dicam, quae maxime medicamentis egent. Dividam autem hanc quoque curandi partem, sicut priorem et ante dicam de his, squae in quamlibet partem corporis incidunt; tum de his, quae certas partes infestant. Incipiam a vulneribuS.
De vulneribus, quae per tela inseruntur. In his autem ante omnia scire medicus debet, quae 3 oinsanabilia sint, et quae difficilem curationem habeant, quae promptiorem. ast enim prudentis hominis, primum eum, qui servari non potest, non attingere, nec subire speciem ejus, ut occisi, quem sors ipsius peremit. Deinde, ubi gravis metus sine certa tamen3s desperatione est, indicare necessariis periclitantis, in dissicili rem essest ne, si victa ars malo fuerit, Vel ignorasse, vel fefellisse videatur. Sed ut haec prudenti viro conveniunt sic rursus histrionis est, par-
44쪽
vam rem attollere, quo plus praestitisse videatur. Obligareque aequum est confessione promptae rei, quo curiosius etiam circumspiciat, ne, quod per se exiguum est, majus curantis negligentia fiat. uae ulnera infanabilia sint. Servari non potest, cui basis cerebri, cui cor, cui stomachus, cui jecinoris portae, cui in spina medulla percussa est cuique aut pulmo medius, aut jejunum, Ut tenuius intestinum, aut ventriculus, autro renes vulnerati sunt cuive circa fauces grandes venae, Vel arteriae praecisae sunt. suae vulnera difficilena curationem habeant. Vix autem ad sanitatem perveniunt, quibus ulla parte pulmo, aut jecinoris Crassum, aut membrana, is quae continet cerebrum, aut lienis, aut vulva, aut Vesica, aut ullum intestinum, aut septum transversum
vulneratum est. Hi quoque in pnecipiti sunt, in quibus usque ad grandes intusque conditas venas in alis vel poplitibus mucro desedit Periculosa etiam vul-st,nera sunt, Ubicunque venae majores sunt, quoniam exhaurire hominem profusione sanguinis possunt. Idque evenit non in alis tantum, atque poplitibus; sed etiam in his venis, quae ad anum testiculosque perveniunt Praeter haec malum vulnus est, quod- a cunque in alis vel feminibus, vel inanibus locis, vel in articulis vel inter digitos est. Item quodcunqUemusculUm, aut nervum, aut arteriam, aut membranam, aut OS, aut cartilaginem laesit. suae vulnera futiorem curationem habeant.
3 Tutissimum omnium, quod in carne est. Et haec quidem loco vel pejora, vel meliora sunt Modo Voro periculum facit, quodcunque magnum est. Observationes in vulneris genere et Aura. Aliquid etiam in vulneris genere figuraque est. Nam 33 pejus est, quod etiam collisum, quam quod tantum discissum est, adeo ut acuto quoque, Uam retus telo, vulnerari commodius sit. Prius etiam vulnus est, ex quo aliquid excisum est ex quove caro alia parte abscisia, alia dependens Pessima quaeque plaga cur-
45쪽
va est tutissima, quae lineae modo recta est. Quo deinde propius huic illive figurae vulnus est, eo vel
deterius, vel tolerabilius est. Aetatis observatio, et corporis, et Titiae, et temporis. Quin etiam confert aliquid et aetas, et corpus, et Vitae propositum, et anni tempus quia facilius sanescit puer vel adolescens, quam senior Valens, quam infirmusci neque nimis tenuis, neque nimis plenus, quam si alterum ex his est integit habitus, quam corrupti: Xercitatus, quam iners : sobrius et tem io Perans, quam in Venerique deditus Opportunissimumque curationi tempus vernum est aut certe neque fervens, neque frigidum siquidem vulnera et nimius calor et nimium frigus infestant maxime tamen horum varietas ideoque perniciosissimus au- istumnus est.
Signa eorum, quae intus laesa sunt. Sed pleraque ex vulneribus oculis subjecta sunt: quorundam ipsae sedes indices sunt, quas alio loco demonstravimus, cum positus interiorum partium sto ostendimus. Veruntamen, quia quaedam Vicina sunt, interestque, vulnus in summa parte sit, an penitus Penetraverit, necessarium est notas subjicere, per quas quid intus actum sit, scire possimus; et ex quibus vel spes, vel desperatio oritur asSigna percussi cordis. Igitur corde percus , sanguis multus fertur, venae languescunt, color pallidissimus, sudores frigidi, malique odoris, tanquam in aegrotato corpore Oriuntur: extremisque partibus frigidis matura mors acisequitur.
Signa pulmonis icti. Pulmone icto spirandi difficultas est sanguis ex ore spumans, ex plaga rubens, simulque etiam spiritus cum sono fertur in vulnus inclinari juvat qui asdam sine ratione consurgunt. Multi si in ipsum vulnus inclinati sunt, loquuntur: si in aliam partem,
46쪽
Signa jecinoris librerati. Jecinoris autem Vulnerati notae sunt multus sub dextra parte praecordiorum profusus sanguic ad spinam reducta praecordi in ventrem cubandi dul- cedo punctiones, doloresque usque ad jugulum, junctiimque ei latus scapularum os intentum quibus nonnunquam etiam biliosus vomitus accedit. Signa percussorum renum. Renibus vero percusiis, dolor ad inguina testicuro lo1que descendit dissiculter urina redditur eaque
aut est cruciata, aut cruor fertur.
Signa vulnerat lienis. At liene icto, sanguis niger a sinistra parte prorumpit praecordia cum ventriculo ab eadem partei indurescunt, sitis ingens oritur dolor ad jugulum. sicut jecinore vulnerato, Venit.
At cum vulva percussa est, dolor inguinibus, et coxis, et femoribus est sanguinis pars per Vulnus. a pars per naturale descendit vomitus bilis insequitur ' Quaedam, obmutescunt quaedam mente Iabuntur quaedam, sui compoteS, nervorUm culOrumque dolore Urgeri se confitentur morientesque tandem, eadem quae Corde Ulnerato patiuntur.
s Signa percussi cerebri, vel membranae eius. Sin cerebrum membranave ejus ulnia accepit, sangHis per nareS, quibusdam etiam per aures exit; fereque bilis vomitus insequitur quorundam sensus obtunduntur, appellatique ignorant: UOI Una dam tres vultus est quorundam oculi, quasi resoluti, ira atque illuc moventur fereque tertio, vel quinto die delirium accedit. ultorum etiam nervi distenduntur. Ante mortem autem plerique fascias
quibus caput diligatum est, lacerant, ac nUdum vul-; nia frigori objicii t.
Ubi tonnachus autem percusius est, singultus, et hilis vomitus insequitur is quid cibi vel potionis assumptum cst, id redditur cito : Venarum motus clan
47쪽
Cap. XXVI. DT MEDICINA. 211guescunt sudores tenues oriuntur Per quo CXtremae parte frigescunt.
Signa jejuni inlesini, et ventriculi vulnerati, et aliorum
Communes vero jejuni intestini et ventriculi Ut snerati notae sunt. Nam cibus et potio per vulnus CXCUnt praecordia indurescunt: nonnunquam bilis per os redditur. Intestino tantum sedes inferior est. Caetera intestina icta vel stercus, vel odorem Gu CX-hibent.
S na percussae medullae quae in Dina es.
Medulla vero, quae in spina est, discussa, vervi restivuntur, aut distenduntur sensus intercidit interposito tempore aliquo sine voluntate inferiores partes Vel semen, Vel urinam, vel etiam excus A is
Signa septi transversi percussi
At si septum transversum percussum est, Praecordia sursum contrahuntur, spina dolet, spiritus rarus est, sanguis spumans fertur. QSigna escae ubIeratae. Vesica vero vulnerata, dolent inguina quod super pubem est, intenditur pro urina, an i aut ex ipso vulnere urina descendit stomachus aflicitur: itaque aut bilem vomunt, aut singultiunt frigus, α; et ex eo mor sequitur. De sanguine, et sanie, et pure, et eorum speciebus riuaudoque meliora, deteriorave sint. His cognitis, etiamnum quaedam alia noscenda sunt, ad omnia vulnera ulceraque, de quibus dicturi ofumus, pertinentia. Ex his autem exit sanguis, sanies, pus Sanguis omnibus notus est Sanies est tenuior varie crassa, et glutinosa, et colorata. Pus crasistimum albissimumque glutinosius et sanguine et sanie. Exit autem sanguis ex vulnere Te-3scenti, aut jam sanescente. Sanies est inter utrumque tempus. ius ex vulnere jam ad sanitatem speci in te. tursu et sanies et pus quasdam species Graecis nominibus distinctas habent. ast enim quaedam Dra di sanieS,
48쪽
sanies, quae Vel χωρ Vel μελίκη nominatur. Est pus, quod , αὐδες appellatur. κωρ tenuis, subalbidus, ex malo ulcere Xit, maximeque ubi nervo laeso, inflammatio secuta est. Μελ cv crassior, et glutinosior, cet subalbida, mellique albo subsimilis. Fertur haec quoque e malis ulceribus, ubi nervi circa articulos laesi sunt; et inter haec loca, maxime ex genibUS. Ἐλαita tenue, subalbidum, quas Unctium colore atque pinguitudine oleo albo non dissimile apparet in
16 magnis ulceribus sanescentibus Malus est autem sanguis, nimium aut tenuis, aut crassias colore vel lividus, vel niger aut pituit mistus, aut Varius. Optimus calidus, rubens, modice crassus, non glutinosus. Itaque protinus ejus vulneris expedita magis xue curatio est, ex quo sanguis bonus fluXit. Itemque postea spes in his major est, ex quibus melioris generis quaeque proveniunt, Sanies igitur mala est, multa, nimis tenuis, livida, aut pallida, aut nigra, aut glutinosa, aut mali odoris, aut quae et ipsum ulcus, Io et junctam ei cutem erodit. Melior non multa, modice crassa, subrubicunda, aut subalbida. χibi autem pejor est multus, crassus, sublividus aut subpallidus, glutinosus, ater, calidus, mali odoris Tolerabilior est subalbidus, qui caetera omnia contraria prioribusus habet. Melicera autem mala est, multa, et percrassis a melior, quae et tenuior, et minus copiosa est.
Pus inter haec optimum est. Sed id quoque pejus est, multum tenue, dilutum magisque, si ab initio tale est itemque si colore sero simile, si palligo dum, si lividum, si foeculentum est, praeter haec, si
male olet; nisi tamen locus hunc odorem excitat. Melius est, quo minus est, quo crassius, quo albidius: itemque, si laeve est, si nihil olet, si aequale est. Modo tamen, convenire et magnitudini vulneris, et que tempori debet. Nam plus e majore, plus nondum solutis inflammationibus naturaliter fertur. Ἐλωίδει quoque pejus est multum, et parum pingues quominus etiam quoque id ipsum pinguius, eo melius est.
49쪽
Curatio adversus profusionem sanguinis in vulneribus. Quibus exploratis, ubi aliquis ictiis est, qui servari poteit protinus prospicienda duo sunt ne sanguinis sit profusio, neve inflammatio. Si profusionem timemus quod ex sede vulneris, et magnitudine ejus X impetu ruentis sanguinis intelligi potest siccis linamentis vulnus implendum est, supraque imponenda spongia eX aqua frigida expressa, ac manu super comprimenda. ' Si parum sic sanguis conquiescit, saepius
linamenta mutanda sunt ' Et si sicca parum valent, oraceto madefacienda sunt. Id vehemens ad sanguinem supprimendum est ideoque quidam id vulneri infundunt Sed alius rursus metus subest ne nimis
valenter ibi retenta materia, magnam inflammationem postea moveat. quae res esticit, ut neque Ο-Is
dentibus medicamentis, neque adurentibus, et ob id ipsum inducentibus crustam, quamVis pleraque X his sanguinem supprimunt sit utendum sed, si semel ad ea decurritur, potius quae mitius idem esiiciunt. Quod si illa quoque profluvio vincuntur, Venae, quae Osanguinem fundunt, apprehendendae, circaque id, quod ictiam est, duobus locis deligandae intercidendaeque sunt, ut et in se ipsae coeant, et nihilominus ora praeclusa habeant. Ubi ne id quidem res patitur, possunt ferro candenti aduri Sed etiam satis multo assanguine effuso ex eo loco, quo neque nerVUS, neque musculus est, utputa in fronte, vel superiore capitis Parte commodissimum tamen est, cucurbitulam admovere a diversa parte, ut illuc sanguinis cursus re-
Curationes admersus vulnerum inflammationem.
Et adversus profusionem quidem in his auxilium est adversus inflammationem autem, in ipso sanguinis cursu, eaque timeri potest, ubi laesum est vel os, Vel nervus, Vel cartilago, vel musculus, aut ubi parum 3s sanguinis pro modo vulneris fluxit. Ergo quoties quid tale erit, sanguinem mature supprimere non oportebit; sed pati fluere, dum tutum erit, adeo ut, si parum fluxisse videbitur, mitti quoque ex brachio debeat
50쪽
debeat utique, si corpus juVenile, et robustum, et exercitatum est multoque magis, si id vulnus ebrietas praecessit. Quod si musculus laesus videbitur, praecidendus erit, nam percussus, mortiferus est s praecisus, sanitatem recipit.
Sanguine autem vel suppresso, si nimius erumpit vel exhausto, si per se parum fluxit longe optimum est, vulnus glutinari. Potest autem id, quod vel in iocute, vel etiam in carne est si nihil ei praeterea mali
accedit. Potest caro, alia parte dependens, alia inhaerens : si tamen etiamnum integra est, et conjunctione corporis foVetUr.
In his vero, Vae glutinantur, duplex curatio est. iue Nam si plaga in molli parte, sui debet maximeque, si discusta auris ima est, vel imus nasus, vel frons,
vel bucca, vel palpebra, vel labrum, vel circa guttur cutis, Vel Venter. . Si vero in carne vulnus est, hiatque, neque in Unum orae facile attrahuntur, sutura et quidem aliena est imponendae vero fibulae sunt αγκιῆρα Graeci nominant quae raS, Paulum tamen, contrahant; quo minus lata postea cicatrix sit.
Ex his autem colligi potest, id quoque, quod alia
parte dependens, alia inhaerebit, si alienatum adhuc et non est, suturam, an fibulam postulet. X quibus neutra ante debet imponi, quam intus vulnuS purgatum est ne quid ibi concreti sanguinis relinquatur. Id enim et in pus vertitur, et inflammationem O-Vet, et glutinari vulnus prohibet. me linamentum; quidem, quod supprimendi sanguinis causa inditum est, inibi relinquendum est, nam id quoque inflammat. Comprehendi vero sutura, vel fibula, non cutem tantiam, sed etiam aliquid e carne, ubi suberit haec Oportebit, quo Valentius haereat, ne lite cutem 3; abrumpat. Utraque optima est ex acia molli, non nimis torta, quo mitius corpori incidat. Utraque neque nimi rara, neque nimis crebra injicienda est. Si nimis rara est, non continet; si nimis crebra est, vehementer assicit quia, quo saepius acu coi PUS transivit,